Όξυνση των ελληνοτουρκικών καπιταλιστικών ανταγωνισμών

Στα τέλη Μαΐου ξέσπασε νέα κλιμάκωση μεταξύ του τουρκικού και του ελληνικού καπιταλισμού, επειδή τότε είδαν το φως της δημοσιότητας διατάξεις της τουρκικής εφημερίδας της κυβέρνησης που έδιναν το δικαίωμα στην κρατική τουρκική εταιρία πετρελαίου να προχωρήσει σε σεισμικές έρευνες σε «οικόπεδα» της Αν. Μεσογείου που βρίσκονται κοντά στην Ελλάδα. Η ελληνική πλευρά μίλησε και πάλι για προκλητικότητα της Άγκυρας κ.λπ. Η Τουρκία, βέβαια, δεν κάνει τίποτε άλλο από αυτό που ξεκίνησε πρώτη να κάνει η Ελλάδα με τις συμμαχίες της: η ελληνική πλευρά στοχεύει μαζί με τους συμμάχους της (ΗΠΑ, Γαλλία, σιωνιστικό κράτος, δικτάτορας της Αιγύπτου, Κύπρος, μεγάλοι πετρελαϊκοί κολοσσοί) στο να περιορίσει ουσιαστικά την Τουρκία σε μια μηδαμινή ΑΟΖ (και υφαλοκρηπίδα) κοντά στις ακτές της, τόσο στο Αιγαίο όσο και στην Αν. Μεσόγειο. Και η διαδικασία είναι η ανακήρυξη ΑΟΖ άλλων χωρών (Κύπρου, Ισραήλ κυρίως) την οποία στηρίζει ένθερμα η ελληνική πλευρά. Η Άγκυρα απαντά με το ίδιο νόμισμα, συμφωνώντας για τα όρια της ΑΟΖ με άλλες χώρες, πιο συγκεκριμένα με τη Λιβύη, και παρουσιάζοντας τους σχετικούς χάρτες στον ΟΗΕ. Φυσικά και οι δύο πλευρές κάνουν τους χαζούς: μιλάνε για έγκυρες συμφωνίες και επικαλούνται το διεθνές δίκαιο, όταν ξέρουν ότι αυτά δεν ισχύουν. Δεν μπορείς να συμφωνείς επιλεκτικά με κάποιες χώρες για την οριοθέτηση της μεταξύ σας ΑΟΖ και να αγνοείς κάποιες άλλες που βρέχονται από τα ίδια νερά. Σε κάθε περίπτωση όμως η ελληνική πλευρά δεν μπορεί να λέει ότι οι πιθανές έρευνες της κρατικής τουρκικής πετρελαϊκής εταιρίας θα γίνουν στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, καθώς αυτή δεν έχει οριοθετηθεί. Το ζήτημα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας είναι ένα ζήτημα που η ελληνική πλευρά αναγνώριζε ως ανοιχτή διαφορά προς διευθέτηση, ακόμη και διά στόματος Ανδρέα Παπανδρέου, που μόνο για ενδοτισμό προς την Τουρκία δεν μπορούσε να κατηγορηθεί.

Οποιαδήποτε μοιρασιά, εφόσον υπάρχει πλευρά που την αμφισβητεί, για να γίνει έγκυρη, θα πρέπει να περάσει από το δικαστήριο της Χάγης. Και ειδικά η Ελλάδα αποφεύγει συστηματικά την προσφυγή στο εν λόγω δικαστήριο γνωρίζοντας ότι σε πλειάδα άλλων διεθνών περιπτώσεων το δικαστήριο εξέδωσε αποφάσεις που βρίσκονται πολύ πιο κοντά στις τουρκικές θέσεις: η Τουρκία λέει ότι τα ελληνικά νησιά έχουν μηδενική ΑΟΖ-υφαλοκρηπίδα, η Ελλάδα λέει ότι ακόμη και οι βραχονησίδες έχουν δικαίωμα σε πλήρη ΑΟΖ-υφαλοκρηπίδα, και το Δικαστήριο συχνά αποδίδει ελάχιστη ΑΟΖ σε αντίστοιχα νησιά.

Λιβύη

Στην περίπτωση της Λιβύης η ελληνική πλευρά προσπαθούσε από καιρό να εκμεταλλευθεί το κενό εξουσίας (μετά την πτώση του Καντάφι) και να επιβάλει μια διευθέτηση που θα «έριχνε» τη Λιβύη και ταυτόχρονα θα απέκλειε την τουρκική πλευρά να φτάσει μέχρι εκεί. Αυτό δεν έγινε κατορθωτό και η Τουρκία πρόλαβε αυτή να κάνει τη σχετική διευθέτηση με την αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση της Λιβύης. Τότε η ελληνική πλευρά «ανακάλυψε» τον πολέμαρχο Χάφταρ που τον υποστήριζαν κάποιες άλλες ιμπεριαλιστικές χώρες, καθώς και αντιδραστικά αραβικά καθεστώτα. Ο –καταγγελλόμενος για πολλές ωμότητες– Χάφταρ κλήθηκε στην Αθήνα και έγινε δεκτός μετά βαΐων και κλάδων, ενώ την ίδια στιγμή (Δεκέμβρης 2019) απελάθηκε ο Λίβυος πρέσβης-εκπρόσωπος της νόμιμης κυβέρνησης του Φαχέζ αλ Σάρατζ. Ήταν μια κίνηση πρωτοφανής για την ελληνική εξωτερική πολιτική, που έως τότε δεν είχε εμπλακεί τόσο ανοιχτά και εξόφθαλμα σε βρόμικους πολέμους, στο βωμό των συμφερόντων της άρχουσας τάξης. Ο Χάφταρ με τη βοήθεια Ρώσων μισθοφόρων πολιόρκησε την Τρίπολη όπου εδράζεται η νόμιμη κυβέρνηση. Τα στρατεύματά του βομβάρδισαν ανηλεώς άμαχο πληθυσμό -μεταξύ άλλων χτύπησε και νοσοκομείο παίδων με αποτέλεσμα να σκοτωθούν πολλά παιδιά. Ωστόσο ο πολέμαρχος δεν τα κατάφερε και μετά άρχισε να βαδίζει από ήττα σε ήττα χάνοντας και την υποστήριξη κάποιων μεγάλων συμμάχων του.

Αποδείχθηκε έτσι για άλλη μια φορά ότι οι επεμβάσεις σε ξένες χώρες, εκτός του ότι εκθέτουν τον ελληνικό λαό σε κίνδυνο αντιποίνων, μπορεί να γίνουν και μπούμερανγκ: ήταν ακριβώς μετά τις ήττες του Χάφταρ που ήρθαν στη δημοσιότητα τα διατάγματα που άνοιγαν τη δυνατότητα στην τουρκική κρατική εταιρία πετρελαίου να διεξάγει έρευνες στα τεμάχια κοντά σε Δωδεκάνησα και Κρήτη (φυσικά εκτός ελληνικών χωρικών υδάτων –γιατί κι αυτό δεν είναι πολλές φορές ξεκάθαρο στα ελληνικά ΜΜΕ).

Σήμερα διάφοροι αναλυτές του πατριωτικού χώρου, αφού απέτυχαν στην περίπτωση της Λιβύης, τώρα προτείνουν στην ελληνική πλευρά να προχωρήσει σε άλλα τετελεσμένα (έχοντας πάντα πίσω της τη στήριξη του γαλλικού και του αμερικανικού ναυτικού, καθώς και της αεροπορίας του σιωνιστικού κράτους): οριοθέτηση ΑΟΖ-υφαλοκρηπίδας με την Αίγυπτο που θα ανατρέπει τους τουρκικούς χάρτες –και φαίνεται πως σε αυτή την κατεύθυνση κινείται η ελληνική κυβέρνηση.

Έβρος

Ο Έβρος όριζε, με βάση τη συνθήκη της Λοζάνης, τα σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας. Το 1955 έγινε η ευθυγράμμιση του ποταμού στο νότιο τμήμα του, από την περιοχή των Φερών μέχρι το Δέλτα του ποταμού, ωστόσο τα σύνορα παρέμειναν με την κυματιστή μορφή που είχαν πριν. Έτσι τμήματα ελληνικού εδάφους βρέθηκαν στην ανατολική πλευρά του ποταμού και τμήματα του τουρκικού εδάφους στη δυτική πλευρά του ποταμού. Επί δεκαετίες οι ιδιοκτήτες αγρότες, Τούρκοι και Έλληνες, μετέβαιναν στις εκτάσεις τους που βρίσκονταν στην «από εκεί» πλευρά του ποταμού, και τις καλλιεργούσαν χωρίς κανένα πρόβλημα, όπως περιγράφει ο εκδότης της τοπικής εφημερίδας «Γνώμη», Γ. Λασκαράκης. 

Κάποια στιγμή προέκυψε ένα τεχνικό πρόβλημα όταν ο τοπικός οργανισμός εγγείων βελτιώσεων κατασκεύασε ένα κανάλι κοντά στην έμφραξη της παλιάς κοίτης ώστε να αρδευτεί μια περιοχή των Φερών. Η τουρκική πλευρά θεωρούσε  ότι αυτό το κανάλι ταυτίζεται με την παλιά κοίτη και αμφισβητούσε από τότε το τμήμα 16 στρεμμάτων που βρίσκεται ανατολικά αυτού του καναλιού. Το πρόβλημα ξαναήρθε στην επιφάνεια τώρα που η ελληνική πλευρά φτιάχνει αυτό το φράκτη-φράγμα στη θέση Μελισσοκομείο, ώστε να εμποδίσει τους πρόσφυγες να έρχονται στη Ελλάδα. Από τις κατασκευές αυτές ανησύχησε η Τουρκία και ζήτησε συνεννόηση και διευθέτηση, πράγμα πολύ φυσιολογικό για μια τέτοια κατασκευή πάνω ακριβώς στα σύνορα. Ο Δένδιας δέχθηκε να γίνει η διευθέτηση, αλλά τότε ένας ορυμαγδός εθνικιστικών φωνών άρχισαν να μιλάνε για «πλήγμα στην εδαφική ακεραιότητα της χώρας». Εντυπωσιακό είναι ότι, εκτός από τα ελληνικά εθνικιστικά σάιτ, στο φιτίλι συνέβαλε η μεγαλύτερη κιτρινοφυλλάδα του βρετανικού ιμπεριαλισμού, η «Sun». Και το χειρότερο ήταν ότι πίσω από τις εθνικιστικές κραυγές στοιχήθηκε και ο ΣΥΡΙΖΑ και –με διαφορετικό τρόπο– και το ΚΚΕ. Αντί η αξιωματική αντιπολίτευση να αντιταχθεί στο φράγμα-φράκτη, το αποδέχθηκε (βλ. δηλώσεις Βούτση) και πλειοδότησε σε εθνικισμό απέναντι στην Τουρκία. Στον δρόμο αυτό ακολούθησε τελικά πιεζόμενη και η ελληνική κυβέρνηση, μέσω του υπ. Αμύνης που έχει διαφορετική εκτίμηση από το υπ. Εξωτερικών για τα γεγονότα στο Έβρο.

Σε κάθε περίπτωση, οι ελληνοτουρκικοί καπιταλιστικοί ανταγωνισμοί μπαίνουν σε νέα φάση. Και η συμμετοχή στους μεγάλους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς για την περιοχή, από τη Λιβύη μέχρι την Αν. Μεσόγειο, μόνον κινδύνους εγκυμονεί για την ειρήνη. Είναι εγκληματικό για την Αριστερά, έπειτα από 10 χρόνια μνημονίων και τη φτώχεια που επέφερε το λοκ-ντάουν της επιδημίας- να προετοιμάζει το λαό και για έναν εντελώς άδικο πόλεμο, όπου το κόστος σε χρήμα και αίμα θα είναι δυσβάστακτο.

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά