Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, στην Ισπανία πραγματοποιείται ο τρίτος και τελευταίος γύρος διερεύνησης, που συντονίζεται από τον βασιλιά και περιλαμβάνει τις συναντήσεις με τους πολιτικούς αρχηγούς των οχτώ κομμάτων που έχουν κοινοβουλευτική εκπροσώπηση.
Όλα δείχνουν πως οι συναντήσεις αυτές δεν έχουν ουσιαστικό χαρακτήρα και απλά θα επιβεβαιώσουν το συμπέρασμα που προκύπτει από τις συζητήσεις όλων αυτών των μηνών, ότι δηλαδή δεν προκύπτει πλειοψηφική κυβέρνηση συνεργασίας και ότι θα πραγματοποιηθούν νέες εκλογές, με πιο πιθανή ημερομηνία την 26η Ιούνη. Η επίσημη ημερομηνία ανακοίνωσης των εκλογών είναι η 2α Μάη.
Η είδηση της τελευταίας στιγμής είναι ότι ο σχηματισμός Compromis της Βαλένθια, προτείνει μια κυβέρνηση συνεργασίας των Σοσιαλιστών με το Podemos και την Αριστερά , με τους Σοσιαλιστές να αποδέχονται τα 30 σημεία που περιλαμβάνει η πρόταση. Αν και θεωρείται δύσκολη μια συμφωνία φαίνεται να εξαντλούνται όλα τα χρονικά περιθώρια της 26ης Απρίλη.
Είναι προφανές ότι η μη συμφωνία δεν είναι απλά ασυνεννοησία, αλλά μια βαθιά κρίση του ίδιου του ισπανικού πολιτικού συστήματος, των κομμάτων εξουσίας που βυθισμένα στα σκάνδαλα, τη διαφθορά και τις εσωκομματικές έριδες, αδυνατούν να δώσουν διέξοδο στην κρίση. Από τη μια δεν μπορεί να βρεθεί το κόμμα που θα αναλάβει την εφαρμογή των σκληρών μέτρων λιτότητας που επιβάλει η ΕΕ και από την άλλη δεν μπορεί να βρεθεί εκείνο το κόμμα που θα επιβάλει, με τη συναίνεση ή την καταστολή, την τάξη στο εσωτερικό της χώρας, αφού το καθεστώς του 78 (που προέκυψε από την ομαλή μετάβαση από τη δικτατορία στη δημοκρατία) είναι απονομιμοποιημένο στα μάτια της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού.
Πρόκειται για αδιέξοδο που θα συνεχιστεί σε όλο το διάστημα προς τις εκλογές, αλλά και μετά από αυτές. Η ισπανική κοινωνία θα συνεχίσει να βρίσκεται σε μια κατάσταση διαρκούς προεκλογικής περιόδου και αναμονής. Το σοβαρότερο ίσως όλων είναι ότι κατά τη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων δεν αμφισβητήθηκε το κλίμα συναίνεσης και συνεργασίας των συστημικών δυνάμεων με την Αριστερά με κύρια ευθύνη του Podemos και ενός μεγάλου μέρους της ηγεσίας του. Όλη η προσπάθεια του Ιγλέσιας να πιέσει την ηγεσία του PSOE (σοσιαλιστές) να εγκαταλείψει την συμμαχία με τους Ciudadanos άνοιξε το δρόμο για επόμενες συζητήσεις και συμμαχίες, παρά την υποτίθεται προσπάθειά του να ξεμπροστιάσει το PSOE και να αποδείξει ότι αυτό είναι που δεν αναλαμβάνει την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας. Το να νομιμοποιείς τη συνομιλία με κόμματα του νεοφιλευθερισμού και του παλιού καθεστώτος συνιστά απομάκρυνση από τον πυρήνα του κινήματος που γέννησε το Podemos και που εκκινούσε από το «να τελειώνουμε με το παλιό διεφθαρμένο σύστημα».
Το καλό νέο ωστόσο είναι ότι όλα δείχνουν πως αυτή η διαδικασία έφερε πιο κοντά το Podemos και την IU (Ενωμένη Αριστερά). Ένα μεγάλο μέρος της Ενωμένης Αριστεράς, με πρωτεργάτη τον Αλμπέρτο Γκαρσόν, πολλοί αγωνιστές-τριες βάσης, αλλά και η πλειοψηφία του Podemos, προτείνουν την κοινή κάθοδο Podemos-IU στις επόμενες εκλογές. Στις 24 Απρίλη δημοσιεύτηκε ένα μανιφέστο, υπογραμμένο από ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών, που ζητούν να προχωρήσει άμεσα αυτή η συνεργασία. Μέρος της δημοσιότητας έλαβε και η απεργία πείνας των τεσσάρων ευρωβουλευτών του Podemos, που έγινε για να εκφράσουν έτσι την αλληλεγγύη τους στους πρόσφυγες, για να στηρίξουν τα αιτήματα τους και για να εκφράσουν την αντίθεσή τους στη συμφωνία που υπέγραψαν ΕΕ και Τουρκία.
Το Podemos μπροστά σε επιλογές
Μαζί με τη μεγάλη δημόσια συζήτηση εξελίσσεται και μια άλλη συζήτηση εσωτερική, αλλά όχι λιγότερο δημόσια. Κορυφαίο σημείο αυτής της συζήτησης για το «τι να κάνουμε» υπήρξε το εσωτερικό δημοψήφισμα (16-17/3). Στο ερώτημα «Θέλεις μια κυβέρνηση συνεργασίας στηριγμένη στη συμφωνια Σάντσες-Ριβέρα;», δηλαδή των Σοσιαλιστών με τους Πολίτες, το 88,23% των μελών στην ηλεκτρονική ψηφοφορία ψήφισε ΟΧΙ. Στην ερώτηση «συμφωνείς με την πρόταση αλλαγής που προτείνουν το En Comú Podem (Καταλονία) και το En Marea (Γαλικία) ψήφισε ΝΑΙ το 91,79%. Πρόκειται για τη συμμαχία του Podemos, με τους περιφερειακούς σχηματισμούς που περιλαμβάνουν αγωνιστές του Podemos, της Ενωμένης Αριστεράς, του πατριωτικού Αnova και άλλων κινηματικών δυνάμεων.
Όπως ήταν αναμένομενο, η απάντηση στο πρώτο ερώτημα συμπύκνωσε την αντίθεση της μεγάλης πλειοψηφίας του κόμματος σε μια κυβέρνηση συνεργασίας. Το δεύτερο ερώτημα σύμφωνα με αρκετούς-ες ήταν μη υλοποιήσιμο και ο μόνος του στόχος ήταν η νομιμοποίηση της μέχρι τώρα ταχτικής του Ιγλέσιας στις συνομιλίες. Και από το αποτέλεσμα είναι ολοφάνερο ότι ο Ιγλέσιας μπορεί καταρχήν να δηλώνει ότι το κόμμα είναι μαζί του.
Στο μεταξύ η ένταση μεταξύ Ερεχόν (δεξιά πτέρυγα) και Ιγλέσιας κορυφώνεται με τη σύγκρουση να έχει συνεχώς νέα επεισόδια. Η συζήτηση περιλαμβάνει το ερώτημα τι είναι πραγματικά μια αριστερή λαϊκιστική πολιτική, ποιος είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να επιτευχθεί η αντι-ηγεμονία, με τον Ερρεχόν να δηλώνει, σε ένα πρόσφατο άρθρο του που συζητήθηκε πολύ, ότι η αντιηγεμονία χτίζεται πάνω σε υπαρκτές αντιλήψεις κοινής λογικής. Με αυτή την έννοια, σύμφωνα πάντα με τον Ερεχόν, το ζήτημα δεν είναι να έρθει κανείς σε ρήξη με το καθεστώς του ’78, απορρίπτοντας την συναίνεση που επιτεύχθηκε τότε μεταξύ των δυνάμεων του συστήματος, αλλά να αποδείξει ότι δεν υπήρξε πραγματική συναίνεση.
Τα κρίσιμα πάντως ζητήματα, πέρα από τις ασκήσεις λόγων και τις ιδεολογικές αποχρώσεις των Ιγλέσιας και Ερεχόν, είναι πρώτον πώς θα υπάρξει ενός πραγματικός εκδημοκρατισμός του κόμματος, που θα υπηρετεί την πραγματική σύνδεση του Podemos με την αποκλεισμένη κοινωνία, με τον ισπανικό λαό. Πώς θα υπάρξει μια νέα κινηματική άνοιξη, που δεν θα συγκεντώνεται μόνο σε μια πλατεία, που δεν θα αναθέτει μόνο σε ένα κόμμα, αλλά που θα διεκδικεί μια πραγματική αλλαγή. Για όλα αυτά έχει πολύ δρόμο να διανύσει το Podemos.
