Πόρτα ανοιχτή

Ενώ η (παρα)πολιτική επικαιρότητα κινείται ανάμεσα στα μυστήρια Παρισίων και Λονδίνου, το βαθύ κράτος του ευρώ ετοιμάζει το επόμενο «άλμα προς τα εμπρός», που για τις κοινωνίες θα είναι ακόμη ένα άλμα προς τα πίσω. Από τα συμφραζόμενα της «διαπραγμάτευσης» κυβέρνησης και τρόικας κι από όσα ρητά διατυπώνονται προκύπτουν, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:

* Πρώτον, η γερμανική κυβέρνηση απαιτεί η Ελλάδα να εκπληρώσει τα συμφωνηθέντα του μνημονιακού ευαγγελίου «ανεξάρτητα από τις πολιτικές επιπτώσεις». Δηλαδή, της είναι αδιάφορο αν θα πέσει η κυβέρνηση Σαμαρά.

* Δεύτερον, από τον Γκίκα Χαρδούβελη μάθαμε ότι εξίσου αδιάφορο για τις πολιτικές επιπτώσεις της σκληρής στάσης του είναι και το ΔΝΤ. Έστω κι αν η «αδιαφορία» του πηγάζει από μια ατζέντα που αποκλίνει αρκετά απ' αυτήν του Βερολίνου.

* Τρίτον, από τα διεθνή ΜΜΕ, που φιλτράρουν με ταξική συνέπεια τις τριβές μεταξύ αγορών και πολιτικών ιερατείων, μαθαίνουμε ότι «η Ελλάδα παραμένει κίνδυνος για την Ευρωζώνη», εξ ου και οι ανησυχίες των επενδυτών που απογειώνουν τα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων (Wall Street Journal).

* Τέταρτον, ο Β. Σόιμπλε, που παραμένει ο πιο αξιόπιστος εκφραστής των «συλλογικών» συμφερόντων του γερμανικού κεφαλαίου στο ευρώ, άνοιξε ξανά θέμα εμβάθυνσης της διακυβέρνησης της Ευρωζώνης, ζητώντας βέτο της Κομισιόν στους προϋπολογισμούς των κρατών. «Αυτό δεν παραβιάζει την κυριαρχία», εξήγησε, «τα Κοινοβούλια θα μπορούν να αποφασίζουν αν θα κόψουν δαπάνες, θα αυξήσουν φόρους ή θα κάνουν άλλες μεταρρυθμίσεις». Δηλαδή, θα διαθέτουν ελευθερία να επιλέγουν τα εργαλεία βασανισμού των κοινωνιών.

* Πέμπτον, προχωρώντας βαθύτερα και συνθέτοντας το παζλ, ο Ντράγκι περιέγραψε ένα αναπόδραστο μέλλον: «Αν υπάρχουν μέλη της Ευρωζώνης που είναι χειρότερα εντός, οι αμφιβολίες θα αυξηθούν για το αν πρέπει τελικά να φύγουν. Το ευρώ είναι -και πρέπει να είναι- αμετάκλητο για τα μέλη του», είπε στο Ελσίνκι ο άρχων της ΕΚΤ και σκιαγράφησε το επόμενο άλμα «προς τα εμπρός»: «Χρειάζεται μεγαλύτερη εκχώρηση κυριαρχίας, από τους ενιαίους κανόνες να πάμε στα ενιαία θεσμικά όργανα». Ο συλλογισμός εμπεριέχει δύο «ειδήσεις», υπόρρητα αλληλένδετες. Η μία αφορά την επαναφορά του GREXIT ως ρεαλιστικού σεναρίου και η άλλη την ανάγκη να προχωρήσει η ΟΝΕ, απαλλαγμένη από βαρίδια, σε μια δημοσιονομική, άρα πολιτική, ένωση αντίστοιχη της νομισματικής. Με όργανα που διαθέτουν θεσμική «ανεξαρτησία» αντίστοιχη της ΕΚΤ. Δηλαδή, υπεράνω δημοκρατικού ελέγχου.

Θα μπορούσε κανείς να πει ότι, αν αυτή η «μπηχτή» αφορά μια φορά την Ελλάδα, αφορά πολλαπλάσια τη Γαλλία και την Ιταλία, που και ασύλληπτο χρέος έχουν, και «μικροτσαμπουκά» με τους προϋπολογισμούς τους έκαναν και καρκινοβατούν μεταξύ στασιμότητας και ύφεσης. Οι αγορές όμως -που δεν είναι απρόσωπες κι ανώνυμες, αντιθέτως έχουν πρόσωπα και ονόματα ανάλογα με αυτά που συνέθεταν τα ακροατήρια του Γ. Σταθάκη και του Γ. Μηλιού στο Λονδίνο- αξιολογούν εντελώς διαφορετικά τα πράγματα. Ενώ τιμωρούν την εκτός αγορών Ελλάδα με δολοφονικό επιτόκιο 8,5% (ψηλότερα παγκοσμίως διαθέτουν, για διαφορετικούς λόγους εκάστη, η Βραζιλία, η Ρωσία, η Ουγκάντα και η Κένυα), δίνουν ένα επιτόκιο 1%-2% στα γαλλικά και ιταλικά ομόλογα. Δηλαδή, θεωρούν αδιανόητο ένα ευρώ χωρίς τις δύο αυτές χώρες, αλλά αποδεκτό χωρίς την Ελλάδα. Μπορεί το GREXIT να μην είναι η πρώτη τους επιλογή, αλλά το αντιμετωπίζουν ως διαχειρίσιμο ρίσκο. Και το αναλαμβάνουν με μικρό κόστος, αφού κατέχουν μόλις το 15% του ελληνικού χρέους, περίπου 45 δισ. Και επιπλέον, κανείς δεν τους απειλεί πια με ζημιές στα ομόλογα που κατέχουν.

Εδώ, λοιπόν, διαμορφώνεται για ακόμη μια φορά στην εξαετή ελληνική τραγωδία μια στρατηγική συμμαχία μεταξύ αγορών και επίσημων πιστωτών της χώρας. Κι είναι ένα ερώτημα γιατί, τώρα ακριβώς που οι εταίροι και οι αγορές ξαναδείχνουν την «ανοιχτή πόρτα» της Ευρωζώνης, η εν αναμονή κυβέρνηση, όπως ομολογούν και οι πιο άσπονδοι εχθροί της, κρίνει σκόπιμο να καθησυχάσει τους ιέρακες του κρατικού χρέους. Για να αποσπάσει την ευμενή τους ουδετερότητά στο μελλοντικό μπρα ντε φερ με τους επίσημους πιστωτές; Αυτό δεν το κατάφερε ούτε η κυβέρνηση Σαμαρά, που η μόνη της φράση εδώ και ένα χρόνο είναι το «ναι σε όλα». Κάθε της «ναι» μεταφραζόταν σε τουλάχιστον 10 μονάδες βάσης στα spreads.

Εταίροι και αγορές συνθέτουν ένα νέο σκηνικό εκβιασμού της ελληνικής κοινωνίας, που βρίσκεται στα πρόθυρα πολιτικής αλλαγής. Δεν είναι αλήθεια ότι αδιαφορούν για τις πολιτικές επιπτώσεις, όπως γκρινιάζει ο Γκ. Χαρδούβελης. Μάλλον ενδιαφέρονται να δοκιμάσουν τα όριά τους. Ο εκβιασμός της «ανοιχτής πόρτας» έχει προφανή τελικό αποδέκτη τον ΣΥΡΙΖΑ. Και τα μέσα για να αντιστραφεί και να γυρίσει μπούμεραγκ παραμένουν τα ίδια εδώ και πέντε χρόνια: το χερούλι της «ανοιχτής πόρτας» και το αβίωτο ελληνικό χρέος.

Αναδημοσίευση από την «Αυγή» 30/11/2014