Προκλήσεις και δυνατότητες για τη ριζοσπαστική Αριστερά

Στην τρέ­χου­σα πε­ρί­ο­δο η ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά αντι­με­τω­πί­ζει πο­λι­τι­κές δυ­σκο­λί­ες. Η απο­γο­ή­τευ­ση του κό­σμου μετά το 2015, που με­τα­φρά­στη­κε σε κάμψη των αγω­νι­στι­κών κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων κατά την τε­λευ­ταία τριε­τία, είναι προ­φα­νώς η υλική βάση του φαι­νο­μέ­νου. Επί­σης προ­φα­νώς, η συ­γκρό­τη­ση μιας ορα­τής και σο­βα­ρής εναλ­λα­κτι­κής πο­λι­τι­κής λύσης απέ­να­ντι στο εκ­βια­στι­κό δί­λημ­μα «ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ή ΝΔ;» δεν αφορά μόνο τις δια­δι­κα­σί­ες εκλο­γι­κής ανα­σύ­ντα­ξης της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς, αλλά επί­σης την ενί­σχυ­ση των κοι­νω­νι­κών αγώ­νων.

Αυτό οφεί­λουν να το πά­ρουν υπόψη όσοι/ες επι­λέ­γουν το «κοι­νω­νι­κό» ως απο­κλει­στι­κό πεδίο ανα­συ­γκρό­τη­σης, απω­θώ­ντας κάθε πο­λι­τι­κή πρω­το­βου­λία προς ένα απώ­τε­ρο μέλ­λον. Η στάση αυτή δεν ενι­σχύ­ει τις κοι­νω­νι­κές αντι­στά­σεις, όπου είναι φα­νε­ρό ότι η απο­κα­τά­στα­ση ενός κλί­μα­τος πο­λι­τι­κής «ελ­πί­δας» είναι πλέον προ­ϋ­πό­θε­ση για κάθε σο­βα­ρή κλι­μά­κω­ση. Ταυ­τό­χρο­να η στάση αυτή αφή­νει ανο­χύ­ρω­το έναν ολό­κλη­ρο κόσμο απέ­να­ντι στην προ­ο­πτι­κή της εκλο­γι­κής λε­η­λα­σί­ας από τον μνη­μο­νια­κό ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

Το ΚΚΕ, δια­θέ­το­ντας τα με­γέ­θη που επι­τρέ­πουν την «αυ­τό­νο­μη πο­ρεία», μοιά­ζει να είναι έξω από αυτές τις πιέ­σεις. Πράγ­μα­τι, το φε­τι­νό Φε­στι­βάλ της ΚΝΕ είχε μα­ζι­κό­τη­τα, ενώ δεν πρέ­πει να περ­νούν απα­ρα­τή­ρη­τα κά­ποια «ανοίγ­μα­τα», κά­ποιες εν­δεί­ξεις με­γα­λύ­τε­ρης τα­κτι­κής ευ­ε­λι­ξί­ας. Όμως οι δη­μο­σκο­πι­κές με­τρή­σεις επιρ­ρο­ής –παρά τη δι­καιο­λο­γη­μέ­νη κα­χυ­πο­ψία απέ­να­ντί τους– δεί­χνουν ότι και το ΚΚΕ υφί­στα­ται τις πιέ­σεις, πλη­ρώ­νει το αντί­τι­μο μιας πο­λι­τι­κής γραμ­μής που δεν διεκ­δι­κεί ανα­τρο­πές στον πα­ρό­ντα πο­λι­τι­κό χρόνο.

Στο χώρο της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς τα προ­βλή­μα­τα ακόμα και της στοι­χειώ­δους συ­νεν­νό­η­σης στη δια­δή­λω­ση της ΔΕΘ και πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο τα εκ­φυ­λι­στι­κά φαι­νό­με­να στις αντι­φα­σι­στι­κές δια­δη­λώ­σεις για τη δο­λο­φο­νία του Π. Φύσσα, δεί­χνουν μια σο­βα­ρή κρίση.

Η ΛΑΕ δεν θα μπο­ρού­σε να είναι εξαί­ρε­ση σε αυτή την ει­κό­να. Η συ­σπεί­ρω­σή της απέ­χει πλέον από τις δυ­νά­μεις που συ­γκέ­ντρω­νε το 2015. Παρ’ όλα αυτά στις δη­μο­σκο­πή­σεις εμ­φα­νί­ζε­ται ως πιο αν­θε­κτι­κός χώρος της ευ­ρύ­τε­ρης ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς, ενώ η προ­κλη­τι­κή δίωξη σε βάρος του Π. Λα­φα­ζά­νη και άλλων μελών της δεί­χνει ότι οι δρα­στη­ριό­τη­τές της –ει­δι­κά στο ζή­τη­μα των πλει­στη­ρια­σμών– «ενο­χλούν» ιδιαί­τε­ρα την κυ­βέρ­νη­ση Τσί­πρα.

Όμως, αν η ση­με­ρι­νή πο­ρεία συ­νε­χι­στεί ομαλά, γί­νε­ται φα­νε­ρός ο πο­λι­τι­κός κίν­δυ­νος να φτά­σου­με στην επό­με­νη πο­λι­τι­κή ανα­μέ­τρη­ση με προ­δια­γε­γραμ­μέ­νο ένα αρ­νη­τι­κό απο­τέ­λε­σμα. Μια νέα πο­λι­τι­κή συν­θή­κη, με την εκλο­γι­κή νίκη της ΝΔ του ακραία νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρου Κυρ. Μη­τσο­τά­κη, με την επι­βί­ω­ση στο «κέ­ντρο» της αντι­πο­λί­τευ­σης ενός σο­σιαλ­φι­λε­λεύ­θε­ρου και αρ­χη­γο­κε­ντρι­κού ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και την εξα­έ­ρω­ση της πέραν του ΚΚΕ ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς, θα έχει αρ­νη­τι­κές επι­πτώ­σεις σε όλους. Η αντι­με­τώ­πι­ση αυτού του κιν­δύ­νου προ­ϋ­πο­θέ­τει εδώ και τώρα πο­λι­τι­κές πρω­το­βου­λί­ες, αλ­λα­γή πο­ρεί­ας, πο­λι­τι­κές επι­λο­γές. Πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο που η αντι­κει­με­νι­κή κα­τά­στα­ση δίνει με­γά­λες δυ­να­τό­τη­τες.

Μπρο­στά στο κοι­νω­νι­κό

Στη ΔΕΘ ο Τσί­πρας και ο Μη­τσο­τά­κης πα­ρου­σί­α­σαν τις συ­γκλί­νου­σες από­ψεις τους για την επό­με­νη ημέρα, για την πε­ρί­ο­δο μετά το ψευ­δε­πί­γρα­φο «τέλος» των μνη­μο­νί­ων: α) Οι όποιες επι­λο­γές θα γί­νουν με απα­ρά­βα­το όρο τη συμ­φω­νία των δα­νει­στών. β) Οι όποιες επι­λο­γές θα γί­νουν με απα­ρά­βα­το όρο την επι­δί­ω­ξη της ανά­πτυ­ξης, τη με­γέ­θυν­ση της «πίτας» που τάχα θα επι­τρέ­ψει τη με­γέ­θυν­ση του με­ρι­δί­ου των ερ­γα­ζο­μέ­νων και των λαϊ­κών τά­ξε­ων, και γ) Σε αυτή την πο­ρεία προη­γού­νται οι «προ­νο­μιού­χοι» που πρέ­πει να ενι­σχυ­θούν κατά προ­τε­ραιό­τη­τα.

Όμως αυτή η εξέ­λι­ξη ανοί­γει την όρεξη τμη­μά­των των λαϊ­κών τά­ξε­ων για διεκ­δι­κή­σεις. Το άνοιγ­μα της συ­ζή­τη­σης π.χ. για τον κα­τώ­τα­το μισθό δεν είναι κα­θό­λου υπο­χρε­ω­τι­κό ότι θα πε­ριο­ρι­στεί στα ψί­χου­λα που προ­τί­θε­νται να νο­μι­μο­ποι­ή­σουν οι Τσί­πρας-Μη­τσο­τά­κης, μπο­ρεί να πάρει τις δια­στά­σεις μιας ευ­ρύ­τα­της διεκ­δί­κη­σης ου­σια­στι­κών αυ­ξή­σε­ων, ενός νέου κύ­κλου αγώ­νων. Είναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό το ότι η ΟΕΝΓΕ ήδη ξε­κι­νά απερ­για­κές κι­νη­το­ποι­ή­σεις, απαι­τώ­ντας για τους «έν­στο­λους» στην Υγεία αυτά που ο Τσί­πρας έταξε στους στρα­τιω­τι­κούς, τους αστυ­νο­μι­κούς και τους δι­κα­στές.

Κατά τη γνώμη μας αυτό το ζή­τη­μα θα πρέ­πει να είναι το κέ­ντρο της δρά­σης και της γραμ­μής της ΛΑΕ. Ο μι­σθός, η σύ­ντα­ξη, οι ερ­γα­σια­κές σχέ­σεις, οι κοι­νω­νι­κές δα­πά­νες, η άρ­νη­ση των ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων, είναι τα θέ­μα­τα που θα κρί­νουν το νέο πο­λι­τι­κό και κοι­νω­νι­κό συ­σχε­τι­σμό δύ­να­μης. Η ανα­σύ­ντα­ξη της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς μπο­ρεί να συμ­βεί μόνο ως η πο­λι­τι­κή έκ­φρα­ση ενός ερ­γα­τι­κού-λαϊ­κού ρεύ­μα­τος, που θα διεκ­δι­κεί την ανα­τρο­πή της μνη­μο­νια­κής συ­νέ­χειας.

Προς την κα­τεύ­θυν­ση αυτή υπάρ­χουν προ­ϋ­πο­θέ­σεις:

α) Αυτή τη στιγ­μή δεν συ­ντάσ­σου­με «κυ­βερ­νη­τι­κό πρό­γραμ­μα», δεν μι­λά­με για λο­γα­ρια­σμό «του τόπου» ή της «χώρας», δεν απευ­θυ­νό­μα­στε σε κά­ποιο γε­νι­κό εθνι­κό ακρο­α­τή­ριο, αλλά συ­γκε­ντρώ­νου­με δυ­νά­μεις κοι­νω­νι­κής και πο­λι­τι­κής αντί­στα­σης/αντι­πο­λί­τευ­σης, με το κρι­τή­ριο της τα­ξι­κής μο­νο­μέ­ρειας.

β) Μια γραμ­μή τα­ξι­κής μο­νο­μέ­ρειας δεν έχει μόνο «φί­λους», έχει επί­σης αντι­πά­λους. Η ΛΑΕ οφεί­λει να είναι με σα­φή­νεια (όπως π.χ. είναι στο ζή­τη­μα των ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων) κατά των κοι­νών σχε­δια­σμών ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ-ΝΔ για μεί­ω­ση της φο­ρο­λό­γη­σης των επι­χει­ρή­σε­ων, κατά της προ­τε­ραιό­τη­τας των εν­στό­λων και των δι­κα­στών, κατά της αύ­ξη­σης των εξο­πλι­σμών και υπέρ της αύ­ξη­σης των κοι­νω­νι­κών δα­πα­νών, κατά της μεί­ω­σης του ΦΠΑ στον του­ρι­σμό γε­νι­κά (δηλ. στα κέρδη των με­γα­λο­ξε­νο­δό­χων) και υπέρ της μεί­ω­σης του ΦΠΑ στα είδη λαϊ­κής κα­τα­νά­λω­σης κ.ο.κ.

γ) Σε μια τέ­τοια πο­λι­τι­κή είναι κρί­σι­μες οι επι­λο­γές στο ζή­τη­μα των μι­κρο­με­σαί­ων επι­χει­ρή­σε­ων. Είναι απο­λύ­τως φυ­σιο­λο­γι­κή η ει­λι­κρι­νής υπο­στή­ρι­ξη των αυ­τα­πα­σχο­λού­με­νων που ζουν από τη δου­λειά τους. Όμως είναι λάθος η υπο­στή­ρι­ξη, στο όνομα της «ανά­πτυ­ξης», των μι­κρο­με­σαί­ων βιο­τε­χνών και εμπο­ρι­κών επι­χει­ρή­σε­ων που βα­σί­ζουν τη βιω­σι­μό­τη­τά τους στη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη λι­τό­τη­τα σε βάρος των ερ­γα­ζο­μέ­νων σε αυτές. Η στάση των Επι­με­λη­τη­ρί­ων και των εμπο­ρι­κών ορ­γα­νώ­σε­ων στο ζή­τη­μα του κα­τώ­τα­του μι­σθού είναι απο­λύ­τως εν­δει­κτι­κή.

δ) Η ΛΑΕ σωστά συν­δέ­ει τα ανά­λο­γα αι­τή­μα­τά της με τους γε­νι­κό­τε­ρους στό­χους της δια­γρα­φής του χρέ­ους, της εθνι­κο­ποί­η­σης των τρα­πε­ζών, της σύ­γκρου­σης/ρήξης με την ευ­ρω­ζώ­νη κ.ο.κ. Ο ορί­ζο­ντας αυτών των διεκ­δι­κή­σε­ων πρέ­πει να πε­ρι­γρά­φε­ται ως αντι­μνη­μο­νια­κή ανα­τρο­πή με προ­ο­πτι­κή τη σο­σια­λι­στι­κή απε­λευ­θέ­ρω­ση. Ένα εν­διά­με­σο «στά­διο» με τη ρε­α­λι­στι­κή ανά­πτυ­ξη της χώρας, με την πα­ρα­γω­γι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση, με τις κλα­δι­κές πο­λι­τι­κές κ.ο.κ. δεν προ­κύ­πτει από τη συ­γκυ­ρία και οδη­γεί σε σύγ­χυ­ση περί των κοι­νω­νι­κών συμ­μα­χιών και περί των εν­δε­χο­μέ­νων αντι­με­τώ­πι­σης της κρί­σης μέσω συ­ναι­νε­τι­κών διερ­γα­σιών.

ε) Στο ζή­τη­μα της δη­μο­κρα­τί­ας, λίγη αξία έχουν οι γε­νι­κό­λο­γες υπο­σχέ­σεις περί Συ­ντα­κτι­κής Συ­νέ­λευ­σης, ή χει­ρό­τε­ρα οι αυ­τα­πά­τες περί «δη­μο­κρα­τι­κού με­τώ­που» μέσα σε μια κοι­νω­νία που σπα­ράσ­σε­ται από την τα­ξι­κή πό­λω­ση. Αντί­θε­τα πα­ρα­μέ­νουν πο­λύ­τι­μες οι συ­γκε­κρι­μέ­νες δε­σμεύ­σεις π.χ. για το δια­χω­ρι­σμό εκ­κλη­σί­ας-κρά­τους, για την κα­τάρ­γη­ση των ει­δι­κών δυ­νά­με­ων κα­τα­στο­λής, για τα δη­μο­κρα­τι­κά δι­καιώ­μα­τα στους χώ­ρους ερ­γα­σί­ας κ.ο.κ.

στ) Σε ένα τέ­τοιο κοι­νω­νι­κό πρό­γραμ­μα δεν είναι δυ­να­τόν να υπο­τι­μά­ται το ζή­τη­μα των προ­σφύ­γων και με­τα­να­στών, η αντι­ρα­τσι­στι­κή-αντι­φα­σι­στι­κή διά­στα­σή του.

Γε­ω­πο­λι­τι­κές αφη­γή­σεις

Μέσα από τον προη­γού­με­νο κύκλο αγώ­νων υπάρ­χει μια «κλη­ρο­νο­μιά» πο­λι­τι­κών θέ­σε­ων που θα μπο­ρού­σε να στη­ρί­ξει μια ενιαία το­πο­θέ­τη­ση μέσα στη συ­γκυ­ρία των συ­γκρού­σε­ων και αντι­πα­ρα­θέ­σε­ων στην πε­ριο­χή.

Αυτή θα μπο­ρού­σε να πε­ρι­γρα­φεί: α) Ασυμ­φι­λί­ω­τη αντι­πα­ρά­θε­ση με τον ιμπε­ρια­λι­σμό, με προ­τε­ραιό­τη­τα στην αντι­πα­ρά­θε­ση με τον δυ­τι­κό ιμπε­ρια­λι­σμό στον οποίο εντάσ­σουν την πο­λι­τι­κή τους οι ελ­λη­νι­κές κυ­βερ­νή­σεις: αντί­θε­ση στο ΝΑΤΟ, στην επέ­κτα­σή του στα Βαλ­κά­νια και στην πα­ρου­σία του στο Αι­γαίο, στις βά­σεις, στον «άξονα» με το Ισ­ρα­ήλ κλπ. β) Αντί­θε­ση στον πό­λε­μο, στους εξο­πλι­σμούς, στον μι­λι­τα­ρι­σμό και στον εθνι­κι­σμό. γ) Υπο­στή­ρι­ξη μιας «πο­λυ­διά­στα­της εξω­τε­ρι­κής πο­λι­τι­κής», ως πο­λι­τι­κής ρήξης με τις ΗΠΑ και την ΕΕ, αλλά και ως πο­λι­τι­κής ει­ρή­νης και συ­νερ­γα­σί­ας με όλους τους λαούς της πε­ριο­χής.

Είναι γνω­στό ότι πέρα από αυτό το γε­νι­κό πλαί­σιο υπάρ­χουν λε­πτο­με­ρέ­στε­ρες επε­ξερ­γα­σί­ες που χα­ρα­κτη­ρί­ζουν επί μέ­ρους ρεύ­μα­τα και από­ψεις. Αυτές όμως δεν είναι δυ­να­τόν να επι­βάλ­λο­νται σε με­τω­πι­κούς σχη­μα­τι­σμούς, δη­μιουρ­γώ­ντας έντο­να «ταυ­το­τι­κά» διλ­λή­μα­τα. Ο κα­θέ­νας δι­καιού­ται να δια­τη­ρεί αυτές τις ιδιαι­τε­ρό­τη­τες, φρο­ντί­ζο­ντας όμως να τις υπε­ρα­σπί­ζει στο όνομα της ορ­γά­νω­σής του και όχι στο όνομα ευ­ρύ­τε­ρων με­τω­πι­κών σχη­μα­τι­σμών.

Για εμάς υπάρ­χουν δύο σαφή όρια. Αφε­νός, εί­μα­στε αντί­θε­τοι στη χρήση «επι­χει­ρη­μά­των» που δη­μιουρ­γούν σύγ­χυ­ση με­τα­ξύ μιας αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς και της εθνι­κι­στι­κής Δε­ξιάς (π.χ. το δια­βό­η­το ζή­τη­μα του «αλυ­τρω­τι­σμού» των γει­τό­νων μας). Αφε­τέ­ρου, εί­μα­στε αντί­θε­τοι σε μια διεύ­ρυν­ση της «πο­λυ­διά­στα­της εξω­τε­ρι­κής πο­λι­τι­κής» που δη­μιουρ­γεί σύγ­χυ­ση περί ταύ­τι­σης με άλλα «στρα­τό­πε­δα» του σύγ­χρο­νου ιμπε­ρια­λι­σμού. Όπως κα­νείς δεν σκέ­φτη­κε να υπο­στη­ρί­ξει την ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση του Πει­ραιά, αφού η Cosco ελέγ­χε­ται από το ΚΚ Κίνας, κα­νείς δεν δι­καιού­ται να έχει αυ­τα­πά­τες για το κα­θε­στώς του Πού­τιν και το ρόλο της αντα­γω­νι­στι­κής συ­νύ­παρ­ξής του με τις ΗΠΑ και την ΕΕ.

Με ανά­λο­γες επι­λο­γές (που κα­τα­νο­ού­με ότι θα γί­νουν «με­τω­πι­κά», δη­λα­δή παίρ­νο­ντας υπόψη τις από­ψεις όλων…) εξα­κο­λου­θού­με να υπο­στη­ρί­ζου­με ότι είναι εφι­κτή μια ανα­σύ­ντα­ξη/αντε­πί­θε­ση της ΛΑΕ. Που, σε συμ­μα­χία με την ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ και άλλες ρι­ζο­σπα­στι­κές δυ­νά­μεις που απο­σπά­στη­καν από τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ το κα­λο­καί­ρι του 2015, έχουν τη δυ­να­τό­τη­τα να απο­τε­λέ­σουν τον «κορμό» ενός πο­λι­τι­κού ρεύ­μα­τος που θα απα­ντή­σει νι­κη­φό­ρα στην πρό­κλη­ση που έρ­χε­ται.  

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την "Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά"