Quo vadis, Europa;

Μαύρα σύννεφα συγκεντρώνονται πάνω από την Ευρώπη. Την Ευρώπη – ήπειρο, την Ευρώπη – της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Ευρώπη – του στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος, την Ευρώπη – της ξενοφοβίας και των αποκλεισμών, με κρατική σφραγίδα, την Ευρώπη – φρούριο για τους «έξω» και Καθαρτήριο από το ανόμημα του χρέους για τους «μέσα».

Αυτή η Ευρώπη γέμισε τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και τις ιστοσελίδες του Διαδικτύου με μεγάλους, μαύρους τίτλους : Η Δανία κατάσχει στα σύνορα, χρήματα και τιμαλφή των προσφύγων, για να καλυφθεί δήθεν, μέρος των δαπανών εγκατάστασής τους. Το παράδειγμα της θα ακολουθήσει και η Βαυαρία. Στη Μεγάλη Βρετανία, ιδιωτικές εταιρίες ανεύρεσης στέγης και σίτισης, βάφουν με έντονο κόκκινο χρώμα τις πόρτες των σπιτιών και μαρκάρουν τους δικαιούχους με κόκκινα βραχιολάκια – πάντα μιλάμε για πρόσφυγες και μετανάστες. Η Κομισιόν κουνάει ξανά το δάχτυλο στην Ελλάδα, ζητώντας (περισσότερα) μέτρα αναχαίτισης των «προσφυγικών ροών» στο Αιγαίο, ενώ σε αντίθετη περίπτωση η χώρα απειλείται με έξοδο από τη Συνθήκη Σένγκεν. Στη Γαλλία, στην οποία διανύεται ο τρίτος μήνας της (μόνιμης) κατάστασης έκτακτης ανάγκης, μετά από τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι, η υπουργός Δικαιοσύνης, αφρικανικής καταγωγής, παραιτείται σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη σχεδιαζόμενη συνταγματική διάταξη και προσθήκη, η οποία θα επιτρέπει την άμεση αφαίρεση της γαλλικής ιθαγένειας, από υπόπτους ή ενεχόμενους σε «τρομοκρατικές απειλές». Στην Ελλάδα, ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός για τη Μετανάστευση, Γιάννης Μουζάλας, περιφέρεται στα τηλεοπτικά κανάλια, αναμεταδίδοντας τις ευρωπαϊκές προθέσεις, όπως αυτές εκστομίζονται από υπουργούς του Βελγίου ή της Αυστρίας, να ιδρυθεί στρατόπεδο 400.000 ψυχών στη χώρα, ως «συμβολή» της Ελλάδας στην αναχαίτιση των «προσφυγικών ροών» προς την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη. Και όλα αυτά τις μέρες εκείνες, που η Ευρώπη – των λαών, της ιστορικής μνήμης, της ενσυναίσθησης, της αιδούς και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τιμά τα θύματα της μεγαλύτερης φρικαλεότητας που συντελέστηκε στο έδαφος της, στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα κρεματόρια του Ολοκαυτώματος.

Ο 20ος αιώνας της Ευρώπης είναι, μεταξύ άλλων, και ένας αιώνας στρατοπέδων και των μεθόδων πειθάρχησης, επιτήρησης, καταστολής και θανάτωσης πληθυσμών σε χώρους περιορισμένους, γκρίζους, όπου ο άνθρωπος βρίσκεται σε μια κατάσταση εξωνομική, εξωθεσμική, εξωπολιτική, χωρίς δικαιώματα, χωρίς στηρίγματα, χωρίς υπόσταση. Οι παραλληλισμοί της εποχής που διανύουμε με τον Μεσοπόλεμο, στο θέμα της προσφυγιάς και των διωκόμενων είναι ανατριχιαστικοί και ταυτόχρονα αποτελούν και ένα διαρκές «αντιδάνειο» από την αποικιοκρατία και τη μόνιμη πολιτική, οικονομική και κοινωνική αναταραχή και αποσταθεροποίηση, που υφίστανται οι πρώην αποικίες, κυρίως στην Αφρική και ανάλογα με τα καπρίτσια, τις διαθέσεις και τα συμφέροντα των (πρώην;) αποικιοκρατικών δυνάμεων.

Η μέθοδος του εγκλεισμού σε στρατόπεδα, του μόνιμου αποχωρισμού και της αποκοπής από τις κοινότητες και τα εδάφη των ιθαγενών, προκειμένου ολόκληροι πληθυσμοί να πειθαρχήσουν και να υποκύψουν στις αποικιοκρατικές εντολές, εγκαινιάστηκε από τη Γερμανία, στις κτήσεις της στη σημερινή Ναμίμπια, στα τέλη του 19ου αιώνα. Εμπνευστής της, ήταν ο Επίτροπος των Γερμανικών Αφρικανικών Εδαφών, Ερνστ – Χάινριχ Γκαίρινγκ, πατέρας του μετέπειτα ναζιστή ηγέτη και αρχηγού της Λουφτβάφε, Χέρμαν. Ο Γκαίρινγκ συνεργάστηκε με τη Βρετανική Αυτοκρατορία, όταν κλήθηκε να συνδράμει το έργο της καταστολής, της παγίδευσης και της διάλυσης των ανταρτικών σωμάτων που είχαν συγκροτήσει οι ολλανδικής καταγωγής άποικοι Μπόερς σε περιοχές της σημερινής Νότιας Αφρικής. Οι αλλεπάλληλες συγκρούσεις της Αυτοκρατορίας με τους Μπόερς που χαρακτηρίστηκαν από μεγάλης αγριότητας επεισόδια σφαγών, εκτοπισμών και απόπειρας εκμηδενισμού του αντιπάλου εμπλουτίστηκαν και από την ίδρυση στρατοπέδων μαζικής κράτησης, στην ύπαιθρο, με σειρές από συρματοπλέγματα, σε άθλιες συνθήκες ειδικά για τα γυναικόπαιδα, χωρίς τακτική παροχή νερού και τροφής. Η πειθάρχηση των «εχθρών», των «άλλων» επιβαλλόταν με τη λιμοκτονία.

Όπως γίνεται αντιληπτό, οι ναζί αντέγραψαν και προσάρμοσαν τη μέθοδο, στη βιομηχανικής κλίμακας εξόντωση και γενοκτονία των Εβραίων, των Σλάβων, των ομοφυλοφίλων, των ατόμων με αναπηρία, των αιχμαλώτων πολέμων, όλων δηλαδή εκείνων που στη ναζιστική κοσμοαντίληψη της φυλετικής ανωτερότητας, αποτελούσαν τους «περιττούς» και τους «υπανθρώπους». Τα στρατόπεδα  επομένως της ναζιστικής κατοχής στην Ευρώπη, είχαν προετοιμαστεί στις αφρικανικές σαβάνες, μερικές δεκαετίες πριν από το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου – αν και ως γνωστόν, οι ναζί δεν περίμεναν τον πόλεμο για να ιδρύσουν στρατόπεδα κράτησης και σταδιακής εξολόθρευσης των «ανεπιθύμητων» και «επικίνδυνων» στοιχείων, στην επικράτεια του Ράιχ.

Με τον ίδιο τρόπο, σήμερα, τα στρατόπεδα που οι ευρωπαίοι «εταίροι» πιέζουν αφόρητα για να ιδρυθούν στην Ελλάδα – κάτω από τον προκλητικό και χυδαίο ευφημισμό της αγγλικής έκφρασης hot spot – και να αποτελέσουν μετεξέλιξη των κέντρων κράτησης στην Αμυγδαλέζα, στο Παρανέστι και την Κόρινθο, έχουν μεγάλες ομοιότητες με εκείνα που είχαν ιδρυθεί, ξανά κυρίως στην Αφρική, στη διάρκεια των μεγάλων – εμφύλιων και όχι μόνο – συγκρούσεων και σφαγών τις προηγούμενες δεκαετίες (Σομαλία, Ρουάντα,Λιβερία κτλ), τότε που η διεθνής παρέμβαση των ΜΚΟ για ανθρωπιστική βοήθεια βάδιζε παράλληλα με τη διεθνή επέμβαση του στρατιωτιοβιομηχανικού συμπλέγματος ευρωπαϊκών χωρών, όπως το Βέλγιο, η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία, που ενίσχυαν με όπλα και πυρομαχικά τις αντιμαχόμενες πλευρές, συντηρώντας τα υψηλά κέρδη τους, είτε από νόμιμες είτε από λαθρεμπορικές οδούς και με τους κυανόκρανους του ΟΗΕ – όταν και όπου εμφανίζονταν – σε ρόλο κομπάρσου αν όχι θεατή. Η στρατιωτικοποίηση ολόκληρων χωρών δήθεν για «ανθρωπιστικούς λόγους» ή για «εμπέδωση της σταθερότητας» - συνήθως μετά από πραξικοπήματα και προνουντσιαμέντα – άφηνε δεκάδες χιλιάδες καταδιωκόμενους και φυγάδες στην ελεημοσύνη των συρματοπλεγμάτων, τη διακριτική ευχέρεια της δυσεντερίας και του τύφου, τη ματαίωση μιας μεγάλης ουράς για τη διανομή συσσιτίου και ρουχισμού, τη διαρκή αναβολή της έκδοσης χαρτιών και επίσημων εγγράφων.

Ο πειρασμός επομένως είναι μεγάλος, ώστε να διαπιστώσουμε ότι η Ευρώπη – ως ΕΕ, αποφάσισε να μεταφέρει την πρόσφατη εμπειρία των τεράστιων προσφυγικών στρατοπέδων και καταυλισμών της Αφρικής στο έδαφος της, και πιο συγκεκριμένα στην απώτατη περιφέρεια της και τα εξωτερικά της σύνορα στο Αιγαίο που με μεγάλη ευκολία παραβίασης κάθε διεθνούς σύμβασης και επιλεκτική ευκαμψία κανονισμών και συνθηκών μετατρέπονται σε εσωτερικά σύνορα της ανθρωπότητας.

Η ίδρυση των στρατοπέδων είναι μια κατάσταση οριακή και για να επιβληθεί απαιτεί συγκρότηση, κινητοποίηση και συντονισμό στρατιωτικού τύπου και σε ευρεία κλίμακα. Οι πρόβες της Φρόντεξ, που αποσπά βίαια διασώστες και εθελοντές από τις βάρκες τιμωρώντας το ήθος της αλληλεγγύης συνδυάζεται με τη φανερή αδιαφορία για τις τύχες των προσφύγων που συνεχίζουν να παίζουν κορώνα-γράμματα τις ζωές τους, διασχίζοντας τη θάλασσα. Ταυτόχρονα, δείχνει τη γενικότερη δυσανεξία των ευρωκρατούντων στην ανθρωπιά και την αλληλεγγύη, ανεξάρτητα από το πόσα πτώματα, πόσων Αϋλάν, θα ξεβράσουν τα κύματα στις ακτές. Την ώρα που υπογραφές συγκεντρώνονται προκειμένου να κατατεθεί η συλλογική υποψηφιότητα και να διεκδικηθεί το Νόμπελ Ειρήνης από τους κατοίκους της Λέσβου, η ευρωπαϊκή αυτοκρατορία λανσάρει ξανά το δόγμα της μηδενικής ανοχής και στο δίλημμα που έθεσε μια γερμανική εφημερίδα «τελικά τι θέλει η Ευρώπη στη θάλασσα, σωσίβια ή πολυβόλα;», η απάντηση διατυπώνεται με τη λέξη «συρματοπλέγματα».