Συμπλέουν σε νεοφιλελευθερισμό, εθνικισμό, ρατσισμό

Η κυβέρνηση Τσίπρα ετοιμάζεται για την επερχόμενη πολιτική και εκλογική αναμέτρηση, προσπαθώντας να παρουσιαστεί ως η ηγετική δύναμη μιας ευρύτερης «προοδευτικής» παράταξης που θα αντιστέκεται, τάχα, στην προοπτική της «παλινόρθωσης της Δεξιάς» και τον κίνδυνο της ενίσχυσης της ακροδεξιάς. Σε αυτό το πλαίσιο, έχουν επανέλθει στο λεξιλόγιο της κυβερνητικής δημαγωγίας συνθήματα όπως η αντίσταση στο νεοφιλελευθερισμό, στον εθνικισμό και στο ρατσισμό.

Όμως η πραγματική κοινωνική εμπειρία είναι σε πλήρη αντίφαση με τους κυβερνητικούς ισχυρισμούς. 

Οικονομία

Στα χρόνια της κυβέρνησης Τσίπρα ο μέσος πραγματικός εργατικός μισθός συνέχισε να μειώνεται (κατά το ILO, το 2017 η Ελλάδα αναδείχθηκε «πρωταθλήτρια» στη μείωση της συνολικής μάζας του εργατικού μισθού μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ, με μείωση 3,5%...), η ελαστική απασχόληση συνέχισε να αυξάνεται σε βάρος της πλήρους και σταθερής εργασίας, οι ιδιωτικοποιήσεις επιταχύνθηκαν και κυρίως καθαγιάζονται πλέον, ακόμα και από τα χείλη του πρωθυπουργού, ως το βασικό «εργαλείο» προσέλκυσης ξένων επενδύσεων (το σχέδιο Gr-Invest) που θεωρείται ως ο βασικός μοχλός για μια κάποια «ανάπτυξη». Η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, όπως και της ευρωπαϊκής κεντροαριστεράς στην οποία εντάσσει πλέον τον εαυτό του και το κόμμα του ο κ. Τσίπρας, δεν έχει καμιά πραγματική σχέση με το καθήκον της αντίστασης στις νεοφιλελεύθερες αντιμεταρρυθμίσεις. 

Ανάλογη είναι η σκληρή πραγματικότητα και στα άλλα μέτωπα που αναδεικνύει η κυβερνητική προπαγάνδα.

Η προσπάθεια να κατοχυρωθεί το ελληνικό κράτος ως ο βασικός local partner του δυτικού ιμπεριαλισμού και ειδικότερα των ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ, δεν έχει καμιά σχέση με το καθήκον αντίστασης στον εθνικισμό. Η συγκυρία έχει πολλές ειδήσεις που φωτίζουν ιδιαίτερα αυτόν τον ισχυρισμό:

Εθνικιστική πολιτική

Την επαύριο της συμφωνίας των Πρεσπών, έχουν αρχίσει οι «συγκεκριμενοποιήσεις» που θα φέρουν στο φως την πραγματική πολιτική της κυβέρνησης στη Βαλκάνια. Η «διαρροή» της είδησης ότι η ελληνική πολεμική αεροπορία θα αναλάβει επισήμως τη στρατιωτική «προστασία» του FIR της Βόρειας Μακεδονίας, δείχνει την πρόθεση της μετατροπής της γειτονικής χώρας σε «προτεκτοράτο» του ελληνικού καπιταλισμού, υπό την γενικότερη αιγίδα, ασφαλώς, του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ. Η εξέλιξη αυτή ξεδοντιάζει πλήρως την κριτική όσων απέρριψαν τη συμφωνία των Πρεσπών από τη σκοπιά των κινδύνων «αλυτρωτισμού» των γειτόνων μας, ακυρώνει πλήρως τις κριτικές στους Τσίπρα-Κοτζιά από τη σκοπιά της «εθνικής μειοδοσίας», αλλά δεν ακυρώνει καθόλου τον κίνδυνο ενίσχυσης του ρεύματος του εθνικισμού στο εσωτερικό της ελληνικής κοινωνίας: η ιστορία στα Βαλκάνια λέει ότι σε ανάλογες «στιγμές» –όταν χτιζόντουσαν πολιτικές με στόχο να «αρπάξουμε τις ευκαιρίες» σε βάρος των άλλων– κορυφώθηκαν οι εθνικισμοί και οι πολεμικοί κίνδυνοι μεταξύ των λαών. 

Την ίδια στιγμή οι εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο είναι ακόμα πιο ανησυχητικές. 

Στις 20 Μάρτη συγκαλείται στην Ιερουσαλήμ η «τριμερής» (Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ), με στόχο την επίσημη διακήρυξη του διπλωματικού-στρατιωτικού «άξονα» μεταξύ των τριών χωρών και τη δρομολόγηση των αποφάσεων για τον αγωγό East Med, ενός φαραωνικού έργου με στόχο τη μεταφορά του φυσικού αερίου της ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη, που προϋποθέτει την αδιατάρακτη «γεωγραφική συνέχεια» των ΑΟΖ μεταξύ του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας.

Η συνάντηση τέθηκε επισήμως υπό την προστασία των ΗΠΑ, με τη συμμετοχή σε αυτήν του υπουργού Εξωτερικών του Τραμπ, Μάικ Πομπέο. Κατά τον Μ. Ιγνατίου (ένα δημοσιογράφο «καλά πληροφορημένο», για να το πούμε κομψά, για την αμερικανική πολιτική): 

«Η συμμετοχή της Αμερικής στη συνάντηση, “τρεις συν ένας”, όπως τη χαρακτήρισαν, ξεπερνά όλα τα… όνειρα των Ελλήνων και Κυπρίων διπλωματών. Τα εύσημα ανήκουν στον πρώην υπουργό Εξωτερικών Ν. Κοτζιά, στον νυν υπ.Εξ. Γ. Κατρούγκαλο… που είχαν σύμμαχο τον πρώην υπ.Εξ. του Τραμπ, τον Γόνες Μίτσελ». 

Σχεδόν ταυτόχρονα, η κυβέρνηση της Κύπρου (με την υποστήριξη της Αθήνας) ανακοίνωσε τη συμφωνία με την κυβέρνηση Μακρόν, μέσω της οποίας δημιουργείται στο κυπριακό έδαφος μόνιμη ναυτική βάση για τον πολεμικό στόλο της Γαλλίας. Βλέπετε, εκτός της Exxon Mobil, και η «γαλλική» Total σκοπεύει να δραστηριοποιηθεί στην περιοχή επί μακρόν. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι η κυβέρνηση Τσίπρα διαπραγματεύεται την αγορά υπερσύγχρονων πολεμικών πλοίων από τη Γαλλία…

Αυτή η αναβάθμιση της ελληνικής διπλωματίας σε «στρατηγική δύναμη σε επίπεδο ανατολικής Μεσογείου» οδήγησε στη γεμάτη αυτοπεποίθηση δήλωση του Ν. Κοτζιά ότι δεν χρειάζεται να είμαστε «μοναχοφάηδες». Ο αρχιτέκτονας αυτής της επεκτατικής πολιτικής γνωρίζει ότι, αφού καταγραφούν τα «νέα δεδομένα» (με την υποστήριξη των ΗΠΑ και της ΕΕ, αλλά και τη στρατιωτική ισχύ του Ισραήλ), στο τέλος της ημέρας θα πρέπει να αναγνωριστούν κάποιες πλευρές της πραγματικότητας: Δεν είναι δυνατόν «η Τουρκία με χιλιάδες μίλια ακτές να μην έχει τίποτα στις ΑΟΖ, και το Καστελόριζο να έχει το 100%, να έχει όλη την περιοχή, δεν είναι έτσι…». Μόνο που όποιος προετοιμάζεται γι’ αυτή τη «ρύθμιση» πολεμικά (με φρεγάτες, «άξονες» και διεθνείς λυκοσυμμαχίες), δεν πρόκειται να φτάσει ποτέ σε ειρηνική λύση.

Κρατικός ρατσισμός

Τα πράγματα είναι, δυστυχώς, χειρότερα στο επίπεδο της 3ης αιχμής της κυβερνητικής δημαγωγίας, στην αιχμή περί του ρατσισμού. Γιατί η κυβερνητική πολιτική (όπως και η αντιδραστική συμφωνία Ελλάδας-ΕΕ-Τουρκίας για τους πρόσφυγες) είναι η πραγματική δύναμη που στρώνει το χαλί στα ρατσιστικά «επιχειρήματα». 

Αντιμετωπίζοντας τους πρόσφυγες με συνοριακούς ελέγχους, με τη Frontex και με τον εγκλεισμό τους στα hot spot στα νησιά, καλλιεργούν το έδαφος για τη θεωρία της «εισβολής». Αρνούμενοι να δώσουν σε 60.000 αδύναμους και ταλαιπωρημένους ανθρώπους χαρτιά και νόμιμα δικαιώματα, ανοίγουν τον δρόμο για τις αντιλήψεις που θεωρούν τους πρόσφυγες «κίνδυνο» ή ακόμα και «απειλή για την καθαρότητα του έθνους». Η βάρβαρη και αδικαιολόγητη κυβερνητική πολιτική είναι στην πραγματικότητα η υλική βάση για την ανάπτυξη των ρατσιστικών αντιλήψεων και των πρακτικών της ακροδεξιάς. 

Σε αυτό το έδαφος που δημιουργούν τα έργα και οι πολιτικές της τετραετούς κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ έρχεται να χτίσει, απειλητικά, την κλιμάκωση που υπόσχεται ο Κ. Μητσοτάκης.

Δεξιές τομές μέσα σε μνημονιακή συνέχεια

Στο επίπεδο της νεοφιλελεύθερης οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, θα πάρει ως δεδομένα τη συμφωνία του Τσίπρα με τους δανειστές, τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για μακρόχρονη λιτότητα, τα χρονοδιαγράμματα για τις ιδιωτικοποιήσεις και πάνω σε αυτά θα στηρίξει τη μέγιστη δυνατή «ελευθερία» των επιχειρήσεων. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι οι βασικές «τομές» που έχει υποσχεθεί στο κεφάλαιο ο αρχηγός της ΝΔ, είναι μια ποσοτικά μεγαλύτερη από τον Τσίπρα μείωση της φορολόγησης των κερδών, μια μεγαλύτερη μείωση των εργοδοτικών εισφορών, μια ταχύτερη «φιλελευθεροποίηση» του ασφαλιστικού, όπως όμως αυτή έχει δρομολογηθεί από το νόμο Κατρούγκαλου, και μια ταχύτερη και ιδεολογικά πιο συμπαγή προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων που ο Τσίπρας έχει υποσχεθεί στους δανειστές. Είναι φανερό ότι πρόκειται για «τομές» μέσα στη «συνέχεια» της πολιτικής που προδιαγράφει το μνημόνιο 3.

Στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής η συνέχεια θα είναι ακόμα πιο έντονη. Η ΝΔ έχει φροντίσει να υπονομεύσει τις «αντιρρήσεις» που εξέφρασε στη συμφωνία των Πρεσπών, δηλώνοντας ότι, από τη στιγμή που αυτή ψηφίστηκε στη Βουλή, δεν μπορεί να τεθεί θέμα μη εφαρμογής της. Στον προσανατολισμό προς την ανατολική Μεσόγειο ουδέποτε εξέφρασε αντιρρήσεις, άλλωστε ο «άξονας» με το Ισραήλ άρχισε να οικοδομείται επί κυβερνήσεων Σαμαρά. Δεν είναι εύκολο να φανταστούμε στο υπουργείο Εξωτερικών κάποιον πιο φιλοαμερικανό από τον Ν. Κοτζιά, ή στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας κάποιον πιο φιλομιλιταριστή και πιο εθνικιστή από τον «καταδρομέα» Αποστολάκη ή τον προκάτοχό του Π. Καμμένο.

Όσο για το ζήτημα του ρατσισμού, η κατάσταση στη Μόρια έχει φτάσει σε τέτοια επίπεδα εξαθλίωσης, που ακόμα και ο Κ. Μητσοτάκης έχει περιθώρια να δημαγωγεί, κατηγορώντας τον Τσίπρα για… ρατσιστική αντιμετώπιση των προσφύγων και για διασπάθιση των ευρωπαϊκών πόρων βελτίωσης της διαμονής τους.

Επίδικο

Αυτά δεν σημαίνουν ότι στην αντιπαράθεση Τσίπρα-Μητσοτάκη δεν υπάρχει επίδικο. Η Δεξιά θα επιχειρήσει να δώσει στην ήττα του ΣΥΡΙΖΑ ευρύτερη διάσταση, διάσταση ήττας της Αριστερής πολιτικής γενικά, διάσταση ήττας του εργατικού και λαϊκού κινήματος, αξιοποιώντας σήμερα την «κωλοτούμπα» του 2015. Ταυτόχρονα η άνοδος στην κυβερνητική εξουσία των αυθεντικών πολιτικών εκφραστών του νεοφιλελευθερισμού, μετά από μια περίοδο που χαρακτηρίστηκε από τη μνημονιακή πολιτική του Τσίπρα, συνιστά έναν πολιτικό κίνδυνο που δεν μπορεί να υποτιμηθεί. 

Όμως όλα τα παραπάνω σημαίνουν ότι, από τη σκοπιά των συμφερόντων των εργατικών και λαϊκών μαζών, το κρίσιμο επίδικο είναι η έξοδος από το δίπολο Τσίπρα-Μητσοτάκη. Το χτίσιμο, ξανά, μιας μαζικής πολιτικής σε ρήξη και σε πλήρη αντίθεση με το νεοφιλελευθερισμό, τον εθνικισμό, το ρατσισμό. Το κρίσιμο ερώτημα, από αυτή τη σκοπιά, θα είναι η δύναμη και η δυναμική της ριζοσπαστικής αντικαπιταλιστικής Αριστεράς στην περίοδο που έρχεται.

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά