ΣΥΡΙΖΑ και συνιστώσες: μια σχέση αμοιβαιότητας, αλλά και καχυποψίας

Κάνοντας μια διαπίστωση η οποία δεν περιέχει καμία πρωτοτυπία και ίσως επαναλαμβάνεται για πολλοστή φορά, επισημαίνουμε απλά ότι δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο ΣΥΡΙΖΑ χωρίς το βασικό κορμό του, τον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ, δεν θα μπορούσε να υπάρξει με τη μορφή που τον γνωρίζουμε. Ουδείς  μπορεί να το αμφισβητήσει αυτό. Είναι γεγονός ακόμη ότι οι συνιστώσες που τον απαρτίζουν σήμερα, χρωστούν πολλά στο σχήμα, αφού μέσα από αυτόν ήρθαν σε ρήξη με την αυτοαναφορικότητα και την περιστροφή γύρω από έναν αριστερό μικρόκοσμο που χαρακτήριζε πολλές φορές στο παρελθόν το χώρο μας.

Την ίδια ώρα όμως και ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ χρωστάει εξ’ ίσου πολλά στις συγκεκριμένες συνιστώσες. Η συμμαχία δημιουργήθηκε σε μια περίοδο βαθιάς κρίσης του κόμματος που το είχε φέρει κυριολεκτικά στα πρόθυρα της διάλυσης. Έμπαινε δεν έμπαινε στη Βουλή, σημαδεμένο από την καθοδήγηση ηγεσιών τύπου Δαμανάκη και από απίστευτες για αριστερό κόμμα πολιτικές, όπως η ψήφιση της συνθήκης του Μάαστριχτ, που σε καμιά περίπτωση βέβαια δεν οδηγούσε στην  Ευρώπη των εργαζομένων, των λαών και του σοσιαλισμού, όπως  που οραματίζονταν η Αριστερά εκείνη την εποχή.

Κανείς, όσο καχύποπτος κι αν είναι απέναντι τους, δεν μπορεί αμφισβητήσει το γεγονός ότι οι υπάρχουσες συνιστώσες συνέβαλαν τα μέγιστα στη συγκρότηση, στη ριζοσπαστικοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και του ίδιου του ΣΥΝ.

Τελικά  όμως όλοι, και οι μεν και οι δε, χρωστούν τα πάντα στον ελληνικό λαό που με ένα τεράστιο για τα πρωθύστερα δεδομένα ποσοστό έδειξε την εμπιστοσύνη του στο συγκεκριμένο σχήμα φέρνοντας το από το 4% στο εκπληκτικό 27%.

Τα μάτια των εργαζόμενων σε όλο τον κόσμο σήμερα είναι στραμμένα σε αυτό το πρωτότυπο πείραμα που λέγεται ΣΥΡΙΖΑ. Και αυτή η πρωτοτυπία εδράζεται σε δυο κυρίως παράγοντες:

Ο ένας είναι η επίτευξη μέχρι τώρα μιας συμμαχίας από ετερόκλητες δυνάμεις της Αριστεράς που κατάφερε να λειτουργήσει και να ξεπεράσει τις αδυναμίες της, φτάνοντας σε πρωτοφανή επίπεδα μαζικής κοινωνικής αποδοχής.

Ο άλλος παράγοντας είναι ότι αυτή η συμμαχία πρόβαλε στην κοινωνία ένα από τα πιο ριζοσπαστικά προγράμματα και τις συνακόλουθες πολιτικές και κινηματικές δράσεις των τελευταίων χρόνων, χρόνων που χαρακτηρίζονται από την απόλυτη επικράτηση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών και απόψεων και από την υποχώρηση των αριστερών ιδεών.

Που πάμε;

Οι τελευταίες εσωκομματικές εξελίξεις με τις προτάσεις του προέδρου της Κ.Ο του ΣΥΡΙΖΑ στην τελευταία Κεντρική Επιτροπή και τις συνεντεύξεις που προηγήθηκαν για να προετοιμάσουν το έδαφος, μόνο σε ένα συμπέρασμα οδηγούν: έχει προαποφασιστεί από κάποιους συντρόφους το τέλος του συγκεκριμένου πειράματος. Και οι αιτίες γι αυτό πρέπει να αναζητηθούν στην ίδια την ουσία της πολιτικής που έχουν επιλέξει αυτοί οι σύντροφοι, που βρίσκονται στα ανώτερα όργανα του κόμματος, και η οποία παίρνει πλέον αποστάσεις από τις αναγκαίες ριζοσπαστικές τομές και ρήξεις που χρειάζεται η κοινωνία και ο ΣΥΡΙΖΑ.

Στα πλαίσια αυτά η αυτοδιάλυση των συνιστωσών που προτείνεται από την ηγεσία του κόμματος δεν είναι απλώς ένα οργανωτικό μέτρο που θα οδηγήσει νομοτελειακά στην ενοποίηση του κόμματος. Όποιος  πιστεύει κάτι τέτοιο είναι βλέπει μόνο το δέντρο.

Η πραγματική αιτία είναι το ξεκαθάρισμα του εσωκομματικού τοπίου για την εφαρμογή μιας πιο ήπιας πολιτικής από αυτή που τόσα χρόνια επαγγελόταν ο ΣΥΡΙΖΑ.

Άλλωστε μια πραγματική ενοποίηση του κόμματος δεν επιτυγχάνεται με τελεσίγραφα και διατάγματα. Πραγματοποιείται μέσα από μια πολιτική πορεία σύγκλισης των διαφορετικών απόψεων, κοινών αγώνων και όσμωσης των προτάσεων.

Αυτό που απαιτείται τώρα από τις συνιστώσες, που παρά το μικρό μέγεθος τους πρέπει να γίνει κατανοητό ότι δεν παύουν να αποτελούν δυνάμεις που έχουν δώσει σημαντικούς αγώνες, που έχουν τη δική τους  προϊστορία και τις δικές τους πολιτικές παραδόσεις από τις οποίες σε τελευταία ανάλυση επωφελήθηκε και ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι να απαρνηθούν τις παραδόσεις αυτές και να φτύσουν τη μικρή έστω ιστορία τους για να παραμείνουν στον ΣΥΡΙΖΑ.

Σε ποιου είδους δημοκρατική λειτουργία υπάγεται αυτή η λογική; Η μέχρι τώρα συναίνεση και η αρχή της πλειοψηφίας δεν απέδωσαν; Σε τι ακριβώς ενοχλούν την ηγεσία και τα "απλά μέλη" τα οποία επικαλείται έτσι ώστε να βιάζονται να τελειώσουν με αυτές,προχωρώντας σε αμφιβόλου αποτελέσματος πρακτικές;

Αν υποθέσουμε ότι ο ουσιαστικός λόγος διάλυσης τους είναι η πολυφωνία, όπως ισχυρίζονται μερικοί, τότε να μας απαντήσουν σε πόσα κανάλια και πότε βγήκαν εκπρόσωποι των συνιστωσών για να διαφωνήσουν με την επίσημη γραμμή του κόμματος.

Κανείς δεν έχει αντίρρηση ότι πρέπει να ισχύσει η αρχή «ένα μέλος μία ψήφος». Άλλωστε αυτό είναι και απόφαση της τελευταίας πανελλαδικής συνδιάσκεψης, η οποία επικύρωσε ότι όλα τα όργανα και τα σώματα του φορέα μας θα είναι πλέον αιρετά, χωρίς αριστίνδην, χωρίς ειδικές πλειοψηφίες και χωρίς δικαίωμα βέτο από καμία συνιστώσα. Άρα δε μπορεί να τεθεί από πουθενά θέμα λειτουργίας που παρακωλύεται από την ύπαρξη των συνιστωσών . Επιπλέον, και επειδή αυτό χρησιμοποιείται υπόγεια στην επιχειρηματολογία υπέρ της διάλυσης των συνιστωσών, για καμιά συνιστώσα πλέον δεν τίθεται θέμα χρηματοδότησης αφού από το 2013, δηλαδή την εποχή των μεγάλων ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ, δεν υπάρχει κατανομή χρηματοδότησης στις συνιστώσες.

Τι σημαίνει όμως «δεν μπορούν οι τάσεις και τα ρεύματα να έχουν κάθετη δομή», όπως ακριβώς διατυπώνεται η πρόταση; Θα εκπροσωπούνται αυτά τα «νόμιμα» ρεύματα και οι τάσεις στα όργανα ή όχι; Το δε καταστατικό που προτάθηκε απαγορεύει όχι μόνο την «κάθετη» αλλά ακόμη και την «οριζόντια δομή», και όχι μόνο μεταξύ συνιστωσών αλλά και «Οργανώσεων Μελών», όπως θα αναφέρονται από τούδε και στο εξής οι οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ.

Η επικείμενη «αυτοδιάλυση» του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ στη συνδιάσκεψη που έχει προγραμματίσει πριν το συνέδριο, το κύριο πράγμα που σηματοδοτεί είναι απλώς μια αλλαγή ονόματος και σε καμία περίπτωση μια ουσιαστική αλλαγή των συσχετισμών και της πολιτικής ηγεμονίας που ασκούσε έως τώρα στον ΣΥΡΙΖΑ, ως η μεγαλύτερη συνιστώσα της συμμαχίας. Το μόνο διαφορετικό στοιχείο που μπορεί να προστεθεί είναι ίσως η απόφαση κάποιων συνιστωσών να συνταχθούν με την πλειοψηφία του ΣΥΝ, προχωρώντας αδιαμαρτύρητα στην αυτοδιάλυση τους, επισήμως τουλάχιστον. Και αποτελεί σύμπτωση βεβαίως ότι όλες  οι «πασοκογενείς» συνιστώσες που πρόσφατα εντάχθηκαν στον ΣΥΡΙΖΑ, στηρίζουν τη στροφή αυτή της ηγεσίας, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που κάποτε στηρίζανε την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, ακόμη και όταν η δεξιά στροφή του ήταν παραπάνω από εμφανής.

Η ουσία είναι ότι κάθε οργανωτικό μέτρο στο βάθος κρύβει πολιτικά επίδικα και προς αυτή την κατεύθυνση οφείλει ο καθένας να αναζητήσει τις πραγματικές αιτίες κάθε σημαντικής αλλαγής που πραγματοποιείται.

Η ιστορική διαδρομή της Αριστεράς έχει σημαδευτεί από δύο χαρακτηριστικά τα οποία σηματοδότησαν και διαμόρφωσαν το κομματικό μοντέλο της: τον σταλινικό μονολιθισμό και τον προεδρικό βοναπαρτισμό. Το πρώτο αφορά κυρίως την παραδοσιακή Αριστερά και το δεύτερο κυρίως τη σοσιαλδημοκρατία. Κοινό στοιχείο όμως και των δύο είναι ότι απέτυχαν παταγωδώς να δημιουργήσουν μια αξιόλογη κομματικά δυναμική που θα οδηγούσε στην οποιαδήποτε κοινωνική απελευθέρωση. Αμφότερα επίσης έχουν επιδράσει σημαντικά για να οδηγηθεί το εργατικό κίνημα σε διάσπαση, σε οδυνηρές ήττες και τελικά στην ίδια την απαξίωση του.

Ο κίνδυνος που παρουσιάζεται από τον βιαστικό, απόλυτο και συγκεντρωτικό τρόπο που χρησιμοποιεί η σημερινή πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ για ωθήσει τα πράγματα στη δική της πολιτική λογική, δεν είναι απλά να πάμε σε ένα από τα δύο μοντέλα. Ο κίνδυνος δυστυχώς, ο οποίος απορρέει και από την ίδια τη φύση του ΣΥΡΙΖΑ, είναι να πάμε και στα δύο μοντέλα παράλληλα, δημιουργώντας ένα μονολιθικό προεδροκεντρικό μόρφωμα.

Οι τελικές αποφάσεις αναβλήθηκαν στην τελευταία ΚΕ και παραπέμφθηκαν στο επικείμενο συνέδριο του κόμματος, τον Ιούλη. Αυτή θα είναι και η πιο σημαντική ευκαιρία για μιλήσει ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ. Τα απλά μέλη  πρέπει να σκεφτούν ψύχραιμα και χωρίς συναισθηματισμούς το μέλλον του εγχειρήματος. Είναι κάτι που δεν αφορά μόνο αυτούς, το σχήμα ή την ηγεσία. Αφορά όλη την ελληνική κοινωνία. Κι αυτό φορτώνει βαριές ευθύνες στις πλάτες τους. Χρόνος πάντως υπάρχει ακόμη και για δεύτερες σκέψεις και για να επανεκτιμηθούν αρκετά πράγματα.

*Ο Ηλίας Μυλωνάς είναι μέλος της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ