ΣΥΡΙΖΑ και συνιστώσες: μια σχέση αμοιβαιότητας, αλλά και καχυποψίας

Κά­νο­ντας μια δια­πί­στω­ση η οποία δεν πε­ριέ­χει καμία πρω­το­τυ­πία και ίσως επα­να­λαμ­βά­νε­ται για πολ­λο­στή φορά, επι­ση­μαί­νου­με απλά ότι δεν υπάρ­χει αμ­φι­βο­λία ότι ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ χωρίς το βα­σι­κό κορμό του, τον ΣΥ­ΝΑ­ΣΠΙ­ΣΜΟ, δεν θα μπο­ρού­σε να υπάρ­ξει με τη μορφή που τον γνω­ρί­ζου­με. Ου­δείς  μπο­ρεί να το αμ­φι­σβη­τή­σει αυτό. Είναι γε­γο­νός ακόμη ότι οι συ­νι­στώ­σες που τον απαρ­τί­ζουν σή­με­ρα, χρω­στούν πολλά στο σχήμα, αφού μέσα από αυτόν ήρθαν σε ρήξη με την αυ­το­α­να­φο­ρι­κό­τη­τα και την πε­ρι­στρο­φή γύρω από έναν αρι­στε­ρό μι­κρό­κο­σμο που χα­ρα­κτή­ρι­ζε πολ­λές φορές στο πα­ρελ­θόν το χώρο μας.

Την ίδια ώρα όμως και ο ΣΥ­ΝΑ­ΣΠΙ­ΣΜΟΣ χρω­στά­ει εξ’ ίσου πολλά στις συ­γκε­κρι­μέ­νες συ­νι­στώ­σες. Η συμ­μα­χία δη­μιουρ­γή­θη­κε σε μια πε­ρί­ο­δο βα­θιάς κρί­σης του κόμ­μα­τος που το είχε φέρει κυ­ριο­λε­κτι­κά στα πρό­θυ­ρα της διά­λυ­σης. Έμπαι­νε δεν έμπαι­νε στη Βουλή, ση­μα­δε­μέ­νο από την κα­θο­δή­γη­ση ηγε­σιών τύπου Δα­μα­νά­κη και από απί­στευ­τες για αρι­στε­ρό κόμμα πο­λι­τι­κές, όπως η ψή­φι­ση της συν­θή­κης του Μά­α­στρι­χτ, που σε καμιά πε­ρί­πτω­ση βέ­βαια δεν οδη­γού­σε στην  Ευ­ρώ­πη των ερ­γα­ζο­μέ­νων, των λαών και του σο­σια­λι­σμού, όπως  που ορα­μα­τί­ζο­νταν η Αρι­στε­ρά εκεί­νη την εποχή.

Κα­νείς, όσο κα­χύ­πο­πτος κι αν είναι απέ­να­ντι τους, δεν μπο­ρεί αμ­φι­σβη­τή­σει το γε­γο­νός ότι οι υπάρ­χου­σες συ­νι­στώ­σες συ­νέ­βα­λαν τα μέ­γι­στα στη συ­γκρό­τη­ση, στη ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποί­η­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ αλλά και του ίδιου του ΣΥΝ.

Τε­λι­κά  όμως όλοι, και οι μεν και οι δε, χρω­στούν τα πάντα στον ελ­λη­νι­κό λαό που με ένα τε­ρά­στιο για τα πρω­θύ­στε­ρα δε­δο­μέ­να πο­σο­στό έδει­ξε την εμπι­στο­σύ­νη του στο συ­γκε­κρι­μέ­νο σχήμα φέρ­νο­ντας το από το 4% στο εκ­πλη­κτι­κό 27%.

Τα μάτια των ερ­γα­ζό­με­νων σε όλο τον κόσμο σή­με­ρα είναι στραμ­μέ­να σε αυτό το πρω­τό­τυ­πο πεί­ρα­μα που λέ­γε­ται ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Και αυτή η πρω­το­τυ­πία εδρά­ζε­ται σε δυο κυ­ρί­ως πα­ρά­γο­ντες:

Ο ένας είναι η επί­τευ­ξη μέχρι τώρα μιας συμ­μα­χί­ας από ετε­ρό­κλη­τες δυ­νά­μεις της Αρι­στε­ράς που κα­τά­φε­ρε να λει­τουρ­γή­σει και να ξε­πε­ρά­σει τις αδυ­να­μί­ες της, φτά­νο­ντας σε πρω­το­φα­νή επί­πε­δα μα­ζι­κής κοι­νω­νι­κής απο­δο­χής.

Ο άλλος πα­ρά­γο­ντας είναι ότι αυτή η συμ­μα­χία πρό­βα­λε στην κοι­νω­νία ένα από τα πιο ρι­ζο­σπα­στι­κά προ­γράμ­μα­τα και τις συ­να­κό­λου­θες πο­λι­τι­κές και κι­νη­μα­τι­κές δρά­σεις των τε­λευ­ταί­ων χρό­νων, χρό­νων που χα­ρα­κτη­ρί­ζο­νται από την από­λυ­τη επι­κρά­τη­ση των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων πο­λι­τι­κών και από­ψε­ων και από την υπο­χώ­ρη­ση των αρι­στε­ρών ιδεών.

Που πάμε;

Οι τε­λευ­ταί­ες εσω­κομ­μα­τι­κές εξε­λί­ξεις με τις προ­τά­σεις του προ­έ­δρου της Κ.Ο του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στην τε­λευ­ταία Κε­ντρι­κή Επι­τρο­πή και τις συ­νε­ντεύ­ξεις που προη­γή­θη­καν για να προ­ε­τοι­μά­σουν το έδα­φος, μόνο σε ένα συ­μπέ­ρα­σμα οδη­γούν: έχει προ­α­πο­φα­σι­στεί από κά­ποιους συ­ντρό­φους το τέλος του συ­γκε­κρι­μέ­νου πει­ρά­μα­τος. Και οι αι­τί­ες γι αυτό πρέ­πει να ανα­ζη­τη­θούν στην ίδια την ουσία της πο­λι­τι­κής που έχουν επι­λέ­ξει αυτοί οι σύ­ντρο­φοι, που βρί­σκο­νται στα ανώ­τε­ρα όρ­γα­να του κόμ­μα­τος, και η οποία παίρ­νει πλέον απο­στά­σεις από τις ανα­γκαί­ες ρι­ζο­σπα­στι­κές τομές και ρή­ξεις που χρειά­ζε­ται η κοι­νω­νία και ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

Στα πλαί­σια αυτά η αυ­το­διά­λυ­ση των συ­νι­στω­σών που προ­τεί­νε­ται από την ηγε­σία του κόμ­μα­τος δεν είναι απλώς ένα ορ­γα­νω­τι­κό μέτρο που θα οδη­γή­σει νο­μο­τε­λεια­κά στην ενο­ποί­η­ση του κόμ­μα­τος. Όποιος  πι­στεύ­ει κάτι τέ­τοιο είναι βλέ­πει μόνο το δέ­ντρο.

Η πραγ­μα­τι­κή αιτία είναι το ξε­κα­θά­ρι­σμα του εσω­κομ­μα­τι­κού το­πί­ου για την εφαρ­μο­γή μιας πιο ήπιας πο­λι­τι­κής από αυτή που τόσα χρό­νια επαγ­γε­λό­ταν ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

Άλ­λω­στε μια πραγ­μα­τι­κή ενο­ποί­η­ση του κόμ­μα­τος δεν επι­τυγ­χά­νε­ται με τε­λε­σί­γρα­φα και δια­τάγ­μα­τα. Πραγ­μα­το­ποιεί­ται μέσα από μια πο­λι­τι­κή πο­ρεία σύ­γκλι­σης των δια­φο­ρε­τι­κών από­ψε­ων, κοι­νών αγώ­νων και όσμω­σης των προ­τά­σε­ων.

Αυτό που απαι­τεί­ται τώρα από τις συ­νι­στώ­σες, που παρά το μικρό μέ­γε­θος τους πρέ­πει να γίνει κα­τα­νοη­τό ότι δεν παύ­ουν να απο­τε­λούν δυ­νά­μεις που έχουν δώσει ση­μα­ντι­κούς αγώ­νες, που έχουν τη δική τους  προϊ­στο­ρία και τις δικές τους πο­λι­τι­κές πα­ρα­δό­σεις από τις οποί­ες σε τε­λευ­ταία ανά­λυ­ση επω­φε­λή­θη­κε και ο ίδιος ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, είναι να απαρ­νη­θούν τις πα­ρα­δό­σεις αυτές και να φτύ­σουν τη μικρή έστω ιστο­ρία τους για να πα­ρα­μεί­νουν στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

Σε ποιου εί­δους δη­μο­κρα­τι­κή λει­τουρ­γία υπά­γε­ται αυτή η λο­γι­κή; Η μέχρι τώρα συ­ναί­νε­ση και η αρχή της πλειο­ψη­φί­ας δεν απέ­δω­σαν; Σε τι ακρι­βώς ενο­χλούν την ηγε­σία και τα "απλά μέλη" τα οποία επι­κα­λεί­ται έτσι ώστε να βιά­ζο­νται να τε­λειώ­σουν με αυτές,προ­χω­ρώ­ντας σε αμ­φι­βό­λου απο­τε­λέ­σμα­τος πρα­κτι­κές;

Αν υπο­θέ­σου­με ότι ο ου­σια­στι­κός λόγος διά­λυ­σης τους είναι η πο­λυ­φω­νία, όπως ισχυ­ρί­ζο­νται με­ρι­κοί, τότε να μας απα­ντή­σουν σε πόσα κα­νά­λια και πότε βγή­καν εκ­πρό­σω­ποι των συ­νι­στω­σών για να δια­φω­νή­σουν με την επί­ση­μη γραμ­μή του κόμ­μα­τος.

Κα­νείς δεν έχει αντίρ­ρη­ση ότι πρέ­πει να ισχύ­σει η αρχή «ένα μέλος μία ψήφος». Άλ­λω­στε αυτό είναι και από­φα­ση της τε­λευ­ταί­ας πα­νελ­λα­δι­κής συν­διά­σκε­ψης, η οποία επι­κύ­ρω­σε ότι όλα τα όρ­γα­να και τα σώ­μα­τα του φορέα μας θα είναι πλέον αι­ρε­τά, χωρίς αρι­στίν­δην, χωρίς ει­δι­κές πλειο­ψη­φί­ες και χωρίς δι­καί­ω­μα βέτο από καμία συ­νι­στώ­σα. Άρα δε μπο­ρεί να τεθεί από που­θε­νά θέμα λει­τουρ­γί­ας που πα­ρα­κω­λύ­ε­ται από την ύπαρ­ξη των συ­νι­στω­σών . Επι­πλέ­ον, και επει­δή αυτό χρη­σι­μο­ποιεί­ται υπό­γεια στην επι­χει­ρη­μα­το­λο­γία υπέρ της διά­λυ­σης των συ­νι­στω­σών, για καμιά συ­νι­στώ­σα πλέον δεν τί­θε­ται θέμα χρη­μα­το­δό­τη­σης αφού από το 2013, δη­λα­δή την εποχή των με­γά­λων πο­σο­στών του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, δεν υπάρ­χει κα­τα­νο­μή χρη­μα­το­δό­τη­σης στις συ­νι­στώ­σες.

Τι ση­μαί­νει όμως «δεν μπο­ρούν οι τά­σεις και τα ρεύ­μα­τα να έχουν κά­θε­τη δομή», όπως ακρι­βώς δια­τυ­πώ­νε­ται η πρό­τα­ση; Θα εκ­προ­σω­πού­νται αυτά τα «νό­μι­μα» ρεύ­μα­τα και οι τά­σεις στα όρ­γα­να ή όχι; Το δε κα­τα­στα­τι­κό που προ­τά­θη­κε απα­γο­ρεύ­ει όχι μόνο την «κά­θε­τη» αλλά ακόμη και την «ορι­ζό­ντια δομή», και όχι μόνο με­τα­ξύ συ­νι­στω­σών αλλά και «Ορ­γα­νώ­σε­ων Μελών», όπως θα ανα­φέ­ρο­νται από τούδε και στο εξής οι ορ­γα­νώ­σεις του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

Η επι­κεί­με­νη «αυ­το­διά­λυ­ση» του ΣΥ­ΝΑ­ΣΠΙ­ΣΜΟΥ στη συν­διά­σκε­ψη που έχει προ­γραμ­μα­τί­σει πριν το συ­νέ­δριο, το κύριο πράγ­μα που ση­μα­το­δο­τεί είναι απλώς μια αλ­λα­γή ονό­μα­τος και σε καμία πε­ρί­πτω­ση μια ου­σια­στι­κή αλ­λα­γή των συ­σχε­τι­σμών και της πο­λι­τι­κής ηγε­μο­νί­ας που ασκού­σε έως τώρα στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ως η με­γα­λύ­τε­ρη συ­νι­στώ­σα της συμ­μα­χί­ας. Το μόνο δια­φο­ρε­τι­κό στοι­χείο που μπο­ρεί να προ­στε­θεί είναι ίσως η από­φα­ση κά­ποιων συ­νι­στω­σών να συ­ντα­χθούν με την πλειο­ψη­φία του ΣΥΝ, προ­χω­ρώ­ντας αδια­μαρ­τύ­ρη­τα στην αυ­το­διά­λυ­ση τους, επι­σή­μως του­λά­χι­στον. Και απο­τε­λεί σύμ­πτω­ση βε­βαί­ως ότι όλες  οι «πα­σο­κο­γε­νείς» συ­νι­στώ­σες που πρό­σφα­τα εντά­χθη­καν στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, στη­ρί­ζουν τη στρο­φή αυτή της ηγε­σί­ας, με τον ίδιο ακρι­βώς τρόπο που κά­πο­τε στη­ρί­ζα­νε την ηγε­σία του ΠΑΣΟΚ, ακόμη και όταν η δεξιά στρο­φή του ήταν πα­ρα­πά­νω από εμ­φα­νής.

Η ουσία είναι ότι κάθε ορ­γα­νω­τι­κό μέτρο στο βάθος κρύ­βει πο­λι­τι­κά επί­δι­κα και προς αυτή την κα­τεύ­θυν­ση οφεί­λει ο κα­θέ­νας να ανα­ζη­τή­σει τις πραγ­μα­τι­κές αι­τί­ες κάθε ση­μα­ντι­κής αλ­λα­γής που πραγ­μα­το­ποιεί­ται.

Η ιστο­ρι­κή δια­δρο­μή της Αρι­στε­ράς έχει ση­μα­δευ­τεί από δύο χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά τα οποία ση­μα­το­δό­τη­σαν και δια­μόρ­φω­σαν το κομ­μα­τι­κό μο­ντέ­λο της: τον στα­λι­νι­κό μο­νο­λι­θι­σμό και τον προ­ε­δρι­κό βο­να­παρ­τι­σμό. Το πρώτο αφορά κυ­ρί­ως την πα­ρα­δο­σια­κή Αρι­στε­ρά και το δεύ­τε­ρο κυ­ρί­ως τη σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία. Κοινό στοι­χείο όμως και των δύο είναι ότι απέ­τυ­χαν πα­τα­γω­δώς να δη­μιουρ­γή­σουν μια αξιό­λο­γη κομ­μα­τι­κά δυ­να­μι­κή που θα οδη­γού­σε στην οποια­δή­πο­τε κοι­νω­νι­κή απε­λευ­θέ­ρω­ση. Αμ­φό­τε­ρα επί­σης έχουν επι­δρά­σει ση­μα­ντι­κά για να οδη­γη­θεί το ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα σε διά­σπα­ση, σε οδυ­νη­ρές ήττες και τε­λι­κά στην ίδια την απα­ξί­ω­ση του.

Ο κίν­δυ­νος που πα­ρου­σιά­ζε­ται από τον βια­στι­κό, από­λυ­το και συ­γκε­ντρω­τι­κό τρόπο που χρη­σι­μο­ποιεί η ση­με­ρι­νή πλειο­ψη­φία του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ για ωθή­σει τα πράγ­μα­τα στη δική της πο­λι­τι­κή λο­γι­κή, δεν είναι απλά να πάμε σε ένα από τα δύο μο­ντέ­λα. Ο κίν­δυ­νος δυ­στυ­χώς, ο οποί­ος απορ­ρέ­ει και από την ίδια τη φύση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, είναι να πάμε και στα δύο μο­ντέ­λα πα­ράλ­λη­λα, δη­μιουρ­γώ­ντας ένα μο­νο­λι­θι­κό προ­ε­δρο­κε­ντρι­κό μόρ­φω­μα.

Οι τε­λι­κές απο­φά­σεις ανα­βλή­θη­καν στην τε­λευ­ταία ΚΕ και πα­ρα­πέμ­φθη­καν στο επι­κεί­με­νο συ­νέ­δριο του κόμ­μα­τος, τον Ιούλη. Αυτή θα είναι και η πιο ση­μα­ντι­κή ευ­και­ρία για μι­λή­σει ο κό­σμος του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Τα απλά μέλη  πρέ­πει να σκε­φτούν ψύ­χραι­μα και χωρίς συ­ναι­σθη­μα­τι­σμούς το μέλ­λον του εγ­χει­ρή­μα­τος. Είναι κάτι που δεν αφορά μόνο αυ­τούς, το σχήμα ή την ηγε­σία. Αφορά όλη την ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νία. Κι αυτό φορ­τώ­νει βα­ριές ευ­θύ­νες στις πλά­τες τους. Χρό­νος πά­ντως υπάρ­χει ακόμη και για δεύ­τε­ρες σκέ­ψεις και για να επα­νε­κτι­μη­θούν αρ­κε­τά πράγ­μα­τα.

*Ο Ηλίας Μυ­λω­νάς είναι μέλος της ΚΕ του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ