Βραζιλία: Το "Κύπελλο των αστυνομικών δυνάμεων" και η "δεκαετία αναβίωσης των αγώνων"

Βρα­ζι­λία: «Το Κύ­πελ­λο των αστυ­νο­μι­κών δυ­νά­με­ων»

São Paulo, João Machado - Με­τά­φρα­ση Άννα Χρι­στο­πού­λου

Σε όλες τις πό­λεις όπου διε­ξά­γε­ται σή­με­ρα το Πα­γκό­σμιο Κύ­πελ­λο, υπάρ­χουν κα­θη­με­ρι­νά δια­δη­λώ­σεις ενα­ντί­ον του: ενά­ντια στις μα­ζι­κές δα­πά­νες, στον απο­κλει­σμό των πλη­θυ­σμών, με εκα­το­ντά­δες έως χι­λιά­δες δια­δη­λω­τές. Σε με­γά­λο βαθμό, η σκλη­ρό­τη­τα της κα­τα­στο­λής εξη­γεί την πε­ριο­ρι­σμέ­νη συμ­με­το­χή σ’ αυτές τις κι­νη­το­ποι­ή­σεις...

Σύμ­φω­να με το «Valor Economico», που απο­τε­λεί καλό πα­ρά­δειγ­μα του ερ­γο­δο­τι­κού Τύπου, την Πα­ρα­σκευή 13 Ιου­νί­ου «η έναρ­ξη του Πα­γκο­σμί­ου Κυ­πέλ­λου δίνει την εντύ­πω­ση ότι η πο­λι­τι­κή της κυ­βέρ­νη­σης είναι να μην αφή­νει πε­ρι­θώ­ρια για την εξέ­λι­ξη γε­γο­νό­των που μπο­ρούν να δια­τα­ρά­ξουν την πρό­σβα­ση στα στά­δια και στις πε­ριο­χές "Fan Fest" της FIFA. Ακόμα και μι­κρές δρά­σεις κα­τε­στά­λη­σαν (...). Έτσι, οι ομά­δες που προ­σπά­θη­σαν να κά­νουν δρά­σεις κρι­τι­κής ενά­ντια στο Κύ­πελ­λο δεν μπο­ρούν να δια­δη­λώ­σουν για πολλή ώρα, εξαι­τί­ας της ισχυ­ρής αστυ­νο­μι­κής κα­τα­στο­λής»...

Για να μη «δια­τα­ράσ­σε­ται η πρό­σβα­ση», ισχυ­ρές αστυ­νο­μι­κές δυ­νά­μεις έχουν ως στόχο την απο­τρο­πή των δια­δη­λώ­σε­ων. Ο αριθ­μός των αστυ­νο­μι­κών είναι συχνά με­γα­λύ­τε­ρος από εκεί­νον των δια­δη­λω­τών. Η στρα­τιω­τι­κή αστυ­νο­μία δι­καιο­λο­γεί την κα­τα­στο­λή των δια­δη­λω­τών λέ­γο­ντας ότι εμπο­δί­ζει «τις κα­τα­στρο­φές της πο­λι­τι­στι­κής κλη­ρο­νο­μιάς»... Αλλά αυτό που συμ­βαί­νει πιο συχνά είναι ότι είναι η ίδια η αστυ­νο­μία που προ­κα­λεί συ­γκρού­σεις: βόμ­βες δα­κρυ­γό­νων, πλα­στι­κές σφαί­ρες... Σε πολλά συμ­βά­ντα υπήρ­χαν δε­κά­δες τραυ­μα­τί­ες. Πολ­λοί δια­δη­λω­τές υπέ­στη­σαν σω­μα­τι­κή έρευ­να και κρα­τού­νται, με­ρι­κοί για πε­ρισ­σό­τε­ρο από μία ημέρα, ενώ άλλοι έχουν κλη­θεί για ανά­κρι­ση στα αστυ­νο­μι­κά τμή­μα­τα.

Η πε­ρί­πτω­ση της κα­τα­στο­λής που έκανε τη με­γα­λύ­τε­ρη εντύ­πω­ση ήταν αυτή μιας δη­μο­σιο­γρά­φου του Media Ninja, ενός δι­κτύ­ου που από το 2013 κάνει ζω­ντα­νές με­τα­δό­σεις, ρε­πορ­τάζ και δη­μο­σιεύ­ει φω­το­γρα­φί­ες των δια­δη­λώ­σε­ων στο Δια­δί­κτυο και τα κοι­νω­νι­κά δί­κτυα. Στο Μπέλο Ορι­ζό­ντε (στην επαρ­χία Minas Gerais), η 19χρο­νη Karinny Magalhães συ­νε­λή­φθη, κα­κο­ποι­ή­θη­κε, ξυ­λο­κο­πή­θη­κε (και με χτυ­πή­μα­τα με κλομπ) μέχρι λι­πο­θυ­μί­ας. Μετά συ­νε­λή­φθη και με­τα­φέρ­θη­κε στο νο­σο­κο­μείο... για να κα­τα­λή­ξει τε­λι­κά στη φυ­λα­κή. Αφέ­θη­κε ελεύ­θε­ρη μετά την πα­ρέμ­βα­ση δι­κη­γό­ρων.

Οι δια­δη­λω­τές αντι­στέ­κο­νται

Η αυ­ξη­μέ­νη σκλη­ρό­τη­τα της κα­τα­στο­λής συμ­βάλ­λει σε με­γά­λο βαθμό στο να απο­θαρ­ρύ­νει τους δια­δη­λω­τές από την αρχή του Πα­γκό­σμιου Κυ­πέλ­λου, το οποίο ονο­μά­στη­κε «το Κύ­πελ­λο των Κυ­πέλ­λων» από την επί­ση­μη προ­πα­γάν­δα και με­το­νο­μά­στη­κε σε «Κύ­πελ­λο των αστυ­νο­μι­κών δυ­νά­με­ων» από τους δια­δη­λω­τές. Όμως, παρά την κα­τα­στο­λή οι δια­δη­λώ­σεις συ­νε­χί­ζο­νται. Φυ­σι­κά δεν είναι τόσο με­γά­λες όπως για πα­ρά­δειγ­μα κατά τη διάρ­κεια του Ιου­νί­ου του 2013. Αλλά τί­πο­τα δεν δεί­χνει ότι θα στα­μα­τή­σουν τις επό­με­νες ημέ­ρες.

Σε αυτό το κλίμα της δια­μαρ­τυ­ρί­ας γί­νο­νται αρ­κε­τές απερ­γί­ες, με­ρι­κές φορές μι­κρές, όπως των οδη­γών λε­ω­φο­ρεί­ων του Natal, στην πο­λι­τεία του Rio Grande do Norte, με­ρι­κές φορές πα­ρα­τε­τα­μέ­νες, όπως των κα­θη­γη­τών και του διοι­κη­τι­κού προ­σω­πι­κού των πα­νε­πι­στη­μί­ων στην πο­λι­τεία του São Paulo, ή του προ­σω­πι­κού των ομο­σπον­δια­κών πα­νε­πι­στή­μιων, απερ­γί­ες που διαρ­κούν για αρ­κε­τές εβδο­μά­δες.

Τέλος, ας υπο­γραμ­μί­σου­με ότι υπάρ­χουν επί­σης πολ­λοί Βρα­ζι­λιά­νοι/ες που γιορ­τά­ζουν για το Πα­γκό­σμιο Κύ­πελ­λο. Το πιο πι­θα­νό είναι ότι η πλειο­νό­τη­τα του πλη­θυ­σμού πα­ρα­κο­λου­θεί τα παι­χνί­δια στην τη­λε­ό­ρα­ση, εκτός από τους λί­γους που ήταν σε θέση να αγο­ρά­σουν ει­σι­τή­ρια και να πάνε στα στά­δια... Αλλά μέχρι στιγ­μής η ατμό­σφαι­ρα είναι έτσι κι έτσι. Μπο­ρεί να γίνει πιο γιορ­τι­νή, ει­δι­κά αν η βρα­ζι­λιά­νι­κη ομάδα είναι νι­κη­φό­ρα. Αλλά έτσι κι αλ­λιώς, απέ­χει πολύ από το κλίμα μέσα στο οποίο συ­νή­θως διε­ξά­γε­ται το Πα­γκό­σμιο Κύ­πελ­λο Πο­δο­σφαί­ρου.

Σί­γου­ρα η Βρα­ζι­λία έχει αλ­λά­ξει!

Βρα­ζι­λία. H δε­κα­ε­τία του αθλη­τι­σμού ή της ανα­βί­ω­σης των αγώ­νων;

Ricardo Antunes - Με­τά­φρα­ση Άννα Χρι­στο­πού­λου

Η ανα­βί­ω­ση των απερ­για­κών αγώ­νων στη Βρα­ζι­λία δεν είναι πρό­σφα­τη. Σε έρευ­νες ποιό­τη­τας που πραγ­μα­το­ποιού­νται εδώ και δε­κα­ε­τί­ες, το Diesse Departamento Intersindical de Estadística y Estudios Socio Economicos (Δια­συν­δι­κα­λι­στι­κό Τμήμα Στα­τι­στι­κής και Κοι­νω­νι­κο Οι­κο­νο­μι­κών Σπου­δών) δεί­χνει ότι από το 2003 οι κοι­νω­νι­κοί αγώ­νες γνω­ρί­ζουν άνοδο και επε­κτεί­νο­νται συ­νε­χώς. Το 2003 το Diesse μέ­τρη­σε 340 απερ­γί­ες. Το 2012 ήταν 873, δη­λα­δή είχαν μια ση­μα­ντι­κή αύ­ξη­ση.

Οι διεκ­δι­κή­σεις είχαν ως εξής: Στο βιο­μη­χα­νι­κό τομέα, το 42,7% των αγώ­νων έγι­ναν για με­γα­λύ­τε­ρη συμ­με­το­χή στα κέρδη και στον κύκλο ερ­γα­σιών, πράγ­μα το οποίο δεί­χνει μια πο­λι­τι­κή των επι­χει­ρή­σε­ων που επέ­τρε­πε στους ερ­γα­ζό­με­νους να απαι­τή­σουν υψη­λό­τε­ρους μι­σθούς μόνο όταν πα­ρά­γουν πε­ρισ­σό­τε­ρα. Σε δεύ­τε­ρη θέση (37,6%), βλέ­που­με τους αγώ­νες που σχε­τί­ζο­νται με τη βελ­τί­ω­ση της αγο­ρα­στι­κής δύ­να­μης στα είδη κα­τα­νά­λω­σης και το 29,7% αφο­ρού­σε -με­τα­ξύ άλ­λων- την προ­σαρ­μο­γή των μι­σθών στις αυ­ξή­σεις των τιμών. Στον τομέα των λε­γό­με­νων υπη­ρε­σιών, το 43,1% των απερ­γιών που απο­σκο­πούν στη βελ­τί­ω­ση της αγο­ρα­στι­κής δύ­να­μης, επι­κε­ντρώ­νε­ται στην από­κτη­ση βα­σι­κών αγα­θών. Η προ­σαρ­μο­γή των μι­σθών ήταν το κί­νη­τρο για το 40,7% των απερ­γιών και η κα­θυ­στέ­ρη­ση στην κα­τα­βο­λή των μι­σθών για το 35,1% των κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων.

Το 2013 φαί­νε­ται ότι οι αριθ­μοί αυτοί θα είναι πολύ υψη­λό­τε­ροι και ακόμη πε­ρισ­σό­τε­ρο το 2014, αν λάβει κα­νείς υπόψη του αυτό που ζούμε. Θα υπάρ­ξει μια τε­ρά­στια αύ­ξη­ση των απερ­γιών. Για να κα­τα­νο­ή­σου­με την πρό­σφα­τη έκρη­ξη, πρέ­πει να εστιά­σου­με την προ­σο­χή μας σ' αυτό που συμ­βαί­νει στη Βρα­ζι­λία από τον Ιού­νιο του 2013.

Νέα πε­ρί­ο­δος

Εν ολί­γοις, από τον Ιού­νιο του 2013 η Βρα­ζι­λία έχει μπει σε μια νέα πε­ρί­ο­δο. Συ­νέ­βη κάτι το εξαι­ρε­τι­κό στην ιστο­ρία μας. Πράγ­μα­τι, τρία κι­νή­μα­τα που ανα­πτύ­χθη­καν πα­ράλ­λη­λα, δια­σταυ­ρώ­θη­καν προ­κα­λώ­ντας  ένα βαθύ κοι­νω­νι­κό και πο­λι­τι­κό σοκ.

Πρώτο: Από το 2008 εί­μα­στε μάρ­τυ­ρες μα­ζι­κών αγώ­νων που ξε­σπούν σε όλα τα μέρη του κό­σμου, αν και με συ­γκυ­ρια­κές δια­κυ­μάν­σεις και ση­μα­ντι­κές δια­φο­ρές με­τα­ξύ των χωρών και των πε­ριο­χών. Βλέ­που­με αυτή τη δια­δι­κα­σία στη Μέση Ανα­το­λή, την Ασία, την Ευ­ρώ­πη, ακόμη και στο εσω­τε­ρι­κό των Ηνω­μέ­νων Πο­λι­τειών. Αυτό το κύμα του αγώνα το ακο­λού­θη­σαν πολ­λοί Βρα­ζι­λιά­νοι. Το κυ­ρί­αρ­χο "μά­θη­μα" είναι το ακό­λου­θο: για να κερ­δί­σουν κάτι, είναι απα­ραί­τη­το να κα­τα­λά­βουν την κε­ντρι­κή πλα­τεία, ιδίως όταν τα λε­γό­με­να όρ­γα­να εκ­προ­σώ­πη­σης -όπως το Κοι­νο­βού­λιο- αμ­φι­σβη­τού­νται έντο­να.

Δεύ­τε­ρο: Αυτή η δυ­να­μι­κή, που εν δυ­νά­μει μπο­ρεί να πα­γκο­σμιο­ποι­η­θεί,  προ­σαρ­μό­στη­κε σε μια συ­γκε­κρι­μέ­νη κα­τά­στα­ση στη Βρα­ζι­λία. Η κυ­βέρ­νη­ση του PT γιόρ­τα­ζε τα 10 χρό­νια του "νέου κύ­κλου" [1] ενώ οι εξε­γέρ­σεις του Ιου­νί­ου του  2013 επι­σκί­α­σαν την τούρ­τα γε­νε­θλί­ων του Λούλα και έδω­σαν μια ταυ­τό­ση­μη απά­ντη­ση σε όλα τα μέρη της χώρας. Κα­τέ­στρε­ψαν το μύθο της "νέας με­σαί­ας τάξης" [2] τη στιγ­μή της 10ης επε­τεί­ου του. Ο ερ­γα­ζό­με­νοι που έχουν μια δου­λειά, στη συ­ντρι­πτι­κή τους πλειο­νό­τη­τα κερ­δί­ζουν το πολύ αυτό που ανα­λο­γεί σε ενά­μι­ση κα­τώ­τα­το μισθό [πε­ρί­που 480 ελ­βε­τι­κά φρά­γκα]. Πολ­λοί ερ­γά­ζο­νται για να σπου­δά­σουν και σπου­δά­ζουν για να βελ­τιώ­σουν τη θέση τους ως ερ­γα­ζό­με­νων. Το δέ­λε­αρ της ιδιω­τι­κής κα­τάρ­τι­σης τους οδη­γεί στο να βρί­σκουν πιο επι­σφα­λείς θέ­σεις ερ­γα­σί­ας. Πλη­ρώ­νουν γι' αυτή την εκ­παί­δευ­ση και κα­τα­λαμ­βά­νουν θέ­σεις ερ­γα­σί­ας που χα­ρα­κτη­ρί­ζο­νται από υψηλό πο­σο­στό κι­νη­τι­κό­τη­τας των ερ­γα­ζό­με­νων, όπως ο το­μέ­ας ενοι­κί­α­σης ερ­γα­ζο­μέ­νων, ο οποί­ος υπό­κει­ται πε­ρισ­σό­τε­ρο σε αυτή την επι­σφά­λεια στο χώρο ερ­γα­σί­ας κ.λπ. Με λίγα λόγια, αντι­με­τω­πί­ζουν πε­ρισ­σό­τε­ρες δυ­σκο­λί­ες αντί να έχουν πλε­ο­νε­κτή­μα­τα. Για να ερ­γα­στούν, στη­ρί­ζο­νται στις δη­μό­σιες με­τα­φο­ρές, που έχουν ιδιω­τι­κο­ποι­η­θεί πλή­ρως και είναι κακής ποιό­τη­τας. Αν αρ­ρω­στή­σουν, πέ­φτουν εξαι­τί­ας της τρα­γι­κής κα­τά­στα­σης των δη­μό­σιων νο­σο­κο­μεί­ων, στις απά­τες της ιδιω­τι­κής ασφά­λι­σης υγεί­ας. Αυτή η κα­τά­στα­ση οδη­γού­σε ανα­πό­φευ­κτα κά­ποια στιγ­μή σε κρίση. Και αυτό ακρι­βώς συ­νέ­βη τον Ιού­νιο του πε­ρα­σμέ­νου έτους, όταν εκ­δη­λώ­θη­καν μα­ζι­κές δια­δη­λώ­σεις και διεκ­δι­κή­σεις ενά­ντια στην κα­τά­στα­ση στα μέσα μα­ζι­κής με­τα­φο­ράς, το σύ­στη­μα υγεί­ας και το εκ­παι­δευ­τι­κό σύ­στη­μα.

Το τρίτο θέμα έχει σχέση με μια κα­τά­στα­ση η οποία εν μέρει είναι άσχε­τη με την κα­τά­στα­ση στη Βρα­ζι­λία, αν και οι επι­λο­γές υπέρ της "δε­κα­ε­τί­ας του αθλη­τι­σμού" έγι­ναν από την κυ­βέρ­νη­ση Λούλα με την υπο­στή­ρι­ξη των κρί­σι­μων το­μέ­ων της οι­κο­νο­μί­ας της Βρα­ζι­λί­ας, ει­δι­κά αυτών που σχε­τί­ζο­νται με τα δη­μό­σια έργα. Αυτά τα τρία με­γά­λα αθλη­τι­κά γε­γο­νό­τα -το Κύ­πελ­λο Συ­νο­μο­σπον­διών της FIFA το 2013, το Μου­ντιάλ του 2014 και οι Ολυ­μπια­κοί Αγώ­νες του 2016- προ­ο­ρί­ζο­νταν να απο­τε­λέ­σουν το επι­σφρά­γι­σμα του "ενά­ρε­του κύ­κλου" της ανά­πτυ­ξης. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, οδή­γη­σαν στο ακρι­βώς αντί­θε­το απο­τέ­λε­σμα και η λαϊκή δυ­σα­ρέ­σκεια εξερ­ρά­γη.

Έτσι, τον Ιού­νιο του 2013, η δυ­σα­ρέ­σκεια είχε απο­τέ­λε­σμα την κι­νη­το­ποί­η­ση των ερ­γα­ζο­μέ­νων-φοι­τη­τών στις με­γά­λες πό­λεις, που αντι­τά­χθη­καν στην αύ­ξη­ση της τιμής των αστι­κών συ­γκοι­νω­νιών και ζή­τη­σαν δω­ρε­άν συ­γκοι­νω­νί­ες. Δια­μαρ­τυ­ρή­θη­καν κατά της υπο­βάθ­μι­σης των συν­θη­κών δια­βί­ω­σης στις πό­λεις. Αυτό οδή­γη­σε σε ένα υψη­λό­τε­ρο επί­πε­δο αγώ­νων στην αστι­κή πε­ρι­φέ­ρεια, που ενί­σχυ­σε το Κί­νη­μα των αστέ­γων ερ­γα­ζο­μέ­νων (MTST), του οποί­ου το επι­στέ­γα­σμα είναι η εγκα­τά­στα­ση κοντά στο πο­λυ­τε­λές στά­διο του São Paulo μιας φα­βέ­λας που ονο­μά­ζε­ται Copa do Povo (Κύ­πελ­λο του λαού). Εκ­δη­λώ­θη­κε ευ­ρεία κοι­νω­νι­κή αγα­νά­κτη­ση.

Οι απερ­γί­ες το 2014

Οι απερ­γί­ες και οι δια­δη­λώ­σεις του Μαΐου και του Ιούνη 2014 ενί­σχυ­σαν την εξέ­γερ­ση των ερ­γα­ζο­μέ­νων, αν­δρών και γυ­ναι­κών, που δου­λεύ­ο­ντας με εξα­ντλη­τι­κούς όρους στη βιο­μη­χα­νία, στις με­τα­φο­ρές, στο δη­μό­σιο τομέα (νο­σο­κο­μεία, κοι­νω­νι­κή πρό­νοια, δη­μο­τι­κά σχο­λεία κ.λπ.) με ένα κύμα απερ­γιών που κι­νη­το­ποί­η­σε χι­λιά­δες και χι­λιά­δες ερ­γα­ζό­με­νους.

Σε μια συ­νο­πτι­κή πα­ρου­σί­α­ση των γε­γο­νό­των επι­στρέ­φου­με στην εμ­βλη­μα­τι­κή απερ­γία των συ­νερ­γεί­ων απο­κο­μι­δής απορ­ριμ­μά­των κατά τη διάρ­κεια του καρ­να­βα­λιού στο Ρίο το Μάρ­τιο του 2014. Αντι­μέ­τω­ποι με τη συ­ντη­ρη­τι­κή ηγε­σία του σω­μα­τεί­ου τους, οι οδο­κα­θα­ρι­στές κα­τα­νό­η­σαν ότι το να μην κα­θα­ρί­ζουν τους δρό­μους κατά τη διάρ­κεια αυτού του φε­στι­βάλ, θα υπο­γράμ­μι­ζε την έλ­λει­ψη προ­σο­χής του δήμου απέ­να­ντι στην εξα­ντλη­τι­κή κα­θη­με­ρι­νή τους ερ­γα­σία. Άλλες απερ­γί­ες ακο­λού­θη­σαν: των τα­χυ­δρό­μων και των υπαλ­λή­λων που δου­λεύ­ουν στο φο­ρο-ει­σπρα­κτι­κό μη­χα­νι­σμό στο Ρίο και το Σάο Πάολο. Στο Σάο Λουίς (πρω­τεύ­ου­σα της πο­λι­τεί­ας του Maranhão), μια εκτε­τα­μέ­νη απερ­γία στα μέσα μα­ζι­κής με­τα­φο­ράς, η οποία ξε­κί­νη­σε στα τέλη του Μάη του 2014, απο­τέ­λε­σε επα­νά­λη­ψη εκεί­νης που είχε γίνει στην ίδια πε­ριο­χή το Σε­πτέμ­βριο του 2013. Σε πολ­λές πό­λεις γί­να­με μάρ­τυ­ρες απερ­γιών των μέσων μα­ζι­κής με­τα­φο­ράς το 2014. Πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­καν είτε παρά την αντί­θε­ση των σω­μα­τεί­ων είτε με την υπο­στή­ρι­ξή τους. Όλες είχαν για αιτία τούς μι­σθούς και τις επι­σφα­λείς συν­θή­κες ερ­γα­σί­ας.

Η κα­τά­στα­ση ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποι­ή­θη­κε ιδιαί­τε­ρα με την απερ­γία των ερ­γα­ζο­μέ­νων του μετρό στο Σάο Πάολο, η οποία άρ­χι­σε στις 5 Ιου­νί­ου. Τα μέσα μα­ζι­κής ενη­μέ­ρω­σης, από κοι­νού, επι­τέ­θη­καν στη απερ­γία, στη οποία συμ­με­τεί­χαν χι­λιά­δες ερ­γα­ζό­με­νοι μετά το αδιέ­ξο­δο στις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις. Η απερ­γία απο­φα­σί­στη­κε στη γε­νι­κή συ­νέ­λευ­ση και υπο­στη­ρί­χθη­κε και ορ­γα­νώ­θη­κε από το σω­μα­τείο των ερ­γα­ζο­μέ­νων. Το κε­ντρι­κό αί­τη­μα ήταν η αύ­ξη­ση των μι­σθών. Ο βα­σι­κός μι­σθός ανερ­χό­ταν σε 1.300 ρεάλ [520 ελ­βε­τι­κά φρά­γκα], που είναι απο­λύ­τως ανε­παρ­κής για να ζήσει κα­νείς σε μια πόλη όπως το Σάο Πάολο, ιδίως αν λη­φθεί υπόψη η αύ­ξη­ση των τιμών των βα­σι­κών αγα­θών.

Μετά από με­ρι­κές ημέ­ρες απερ­γί­ας, οι ερ­γα­ζό­με­νοι υπέ­στη­σαν την έντο­νη κα­τα­στο­λή από τον κυ­βερ­νή­τη της Πο­λι­τεί­ας του Σάο Πάολο, Γκε­ράλ­ντο Αλ­κμίν, μέλος του Κόμ­μα­τος της Βρα­ζι­λιά­νι­κης Σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας (PSDB). Ο τε­λευ­ταί­ος κά­λε­σε την αστυ­νο­μία, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης της στρα­τιω­τι­κής αστυ­νο­μί­ας. Απέ­λυ­σε 42 ερ­γα­ζό­με­νους (κυ­ρί­ως συν­δι­κα­λι­στές). Οι απερ­γοί κα­ταγ­γέλ­θη­καν για "βαν­δα­λι­σμό", την ίδια στιγ­μή που οδη­γούν κάθε μέρα το μετρό με ασφά­λεια και φρο­ντί­δα. Ο Αλ­κμίν δεν δί­στα­σε να απει­λή­σει ότι θα απο­λύ­σει πάνω από 300 ερ­γα­ζο­μέ­νους αν η απερ­γία ξε­κι­νού­σε και πάλι, ει­δι­κά κατά τη διάρ­κεια του Πα­γκο­σμί­ου Κυ­πέλ­λου. Αντί­θε­τα, οι πο­λυ­ε­θνι­κές όπως η Alstom, η Siemens και άλλες, οι οποί­ες είναι υπό­λο­γες για πο­λυά­ριθ­μες απά­τες [δια­φθο­ράς] -απά­τες που έχουν ευ­ρέ­ως απο­κα­λυ­φθεί από τη δι­καιο­σύ­νη- με την ευ­και­ρία της επέ­κτα­σης του μετρό, υπό την προ­στα­σία των κυ­βερ­νή­σε­ων PSDB δεν έχουν υπο­στεί καμία πα­ρα­δειγ­μα­τι­κή κα­τα­δί­κη. Θα πρέ­πει επί­σης να θυ­μό­μα­στε ότι οι ερ­γα­ζό­με­νοι του μετρό έκα­ναν χρήση ενός συ­νταγ­μα­τι­κού δι­καιώ­μα­τος -δι­καί­ω­μα στην απερ­γία- που απο­κτή­θη­κε στη Βρα­ζι­λία μετά από δε­κα­ε­τί­ες αγώνα κατά της στρα­τιω­τι­κής δι­κτα­το­ρί­ας. Παρ' όλα αυτά, η απερ­γία κη­ρύ­χθη­κε πα­ρά­νο­μη.

Τέλος, ένα θέμα προ­πα­γάν­δας επι­στρέ­φει επα­νει­λημ­μέ­να ενά­ντια σε αυτές τις απερ­γί­ες. Χα­ρα­κτη­ρί­ζο­νται "ευ­και­ρια­κές" επει­δή γί­νο­νται ακρι­βώς πριν ή κατά τη διάρ­κεια του Κυ­πέλ­λου. Αλλά η FIFA, αυτή η διε­θνής της πα­γκό­σμιας (απο)ψυ­χα­γω­γί­ας, μήπως δεν επι­βάλ­λει τις απαι­τή­σεις και τους χο­ρη­γούς της για να επω­φε­λη­θεί με τον πιο ξε­διά­ντρο­πο τρόπο από το Κύ­πελ­λο; Η  FIFA δεν είναι που υπο­χρέ­ω­σε μια χώρα να αλ­λά­ξει τους νό­μους της για την πώ­λη­ση αλ­κο­ο­λού­χων ποτών [της μπί­ρας Budweiser] στα στά­δια, προ­κει­μέ­νου να κερ­δί­σει πε­ρισ­σό­τε­ρα; Μήπως αυτή δεν προ­σπά­θη­σε να απο­σύ­ρει από την πώ­λη­ση στο Salvador de Bahia το πα­ρα­δο­σια­κό κέικ που ονο­μά­ζε­ται Acaraje; Οι ξε­νο­δό­χοι και οι εστιά­το­ρες μήπως δεν επι­βάλ­λουν τις τιμές που θέ­λουν κατά τη διάρ­κεια αυτού του Κυ­πέλ­λου;

Ως εκ τού­του, θα πρέ­πει να θέ­σου­με ένα ερώ­τη­μα γιατί δεν μπο­ρού­με να σω­πά­σου­με: γιατί λένε ότι οι ερ­γα­ζό­με­νοι είναι "βάν­δα­λοι" και απα­γο­ρεύ­ουν τον αγώνα για τα δι­καιώ­μα­τά τους όταν όλος ο κό­σμος πα­ρα­κο­λου­θεί το τι συμ­βαί­νει στη Βρα­ζι­λία; Αυτά είναι τα μέτρα και τα σταθ­μά που θα πρέ­πει να δώ­σουν το πα­ρά­δειγ­μα σε διε­θνές επί­πε­δο.

(Με­τά­φρα­ση στα γαλ­λι­κά από το σάιτ A l'encontre. Το Άρθρο δη­μο­σιεύ­τη­κε στις 13 Ιου­νί­ου 2014 στην εφη­με­ρί­δα O Estado de São Paulo)

*Ο Ricardo Antunes είναι κα­θη­γη­τής της Κοι­νω­νιο­λο­γί­ας της Ερ­γα­σί­ας στο Πα­νε­πι­στή­μιο της Campinas (UNICAMP). Είναι ο συ­ντο­νι­στής ενός βι­βλί­ου ανα­φο­ράς σε δύο τό­μους με τίτλο Riqueza e Miseria do trabalho no Brasil (Εκδ. Boitempo, 2013).

____

[1] Το Ερ­γα­τι­κό Κόμμα (PT) και ο Λούλα ήρθε στην κυ­βέρ­νη­ση τον Ια­νουά­ριο του 2003 και γιόρ­τα­σε τα 10 χρό­νια του “νέου κύ­κλου” το 2013. (Εκδ. A l'encontre)

[2] Ένα από τα θέ­μα­τα της προ­πα­γάν­δας του PT είχε ως εξής: η "ανα­δυό­με­νη Βρα­ζι­λία" γέν­νη­σε μια "τε­ρά­στια με­σαία τάξη", η οποία στα­θε­ρο­ποί­η­σε τη βρα­ζι­λιά­νι­κη κοι­νω­νία. Αυτή η ψευ­δο-έν­νοια της “με­σαί­ας τάξης” βα­σί­ζε­ται σε μια προ­σέγ­γι­ση, που επι­ση­μο­ποι­ή­θη­κε με τα στα­τι­στι­κά στοι­χεία, πράγ­μα που ση­μαί­νει ότι ένας ερ­γα­ζό­με­νος που έχει μη­νιαίο ει­σό­δη­μα με­τα­ξύ 800 και 1.100 ρεάλ (πε­ρί­που 320 και 440 ελ­βε­τι­κά φρά­γκα) και έχει μια δου­λειά που να θε­ω­ρεί­ται νό­μι­μη, κα­τα­τάσ­σε­ται στην εν λόγω με­σαία τάξη. Η έκρη­ξη της κα­τα­να­λω­τι­κής πί­στης είχε ως στόχο αυτό και άλλα τμή­μα­τα του πλη­θυ­σμού και ήταν ένα όχημα για την επέ­κτα­ση της εγ­χώ­ριας αγο­ράς. Η κα­τά­στα­ση της πρό­σφα­της οι­κο­νο­μι­κής στα­σι­μό­τη­τας έχει υπο­νο­μεύ­σει αυτό το κοι­νω­νι­κό κα­τα­σκεύ­α­σμα, το οποίο στή­ρι­ζαν ευ­ρέ­ως τα διε­θνή μέσα ενη­μέ­ρω­σης και αντα­να­κλά αυτή την επί­ση­μη συ­ζή­τη­ση η οποία επι­κυ­ρώ­νε­ται από την Πα­γκό­σμια Τρά­πε­ζα. Βάσει αυτού του κα­τα­σκευά­σμα­τος, το μόνο ζή­τη­μα που πα­ρα­μέ­νει, συ­νε­πώς, να “λυθεί” στη Βρα­ζι­λία είναι αυτό των φτω­χών, δη­λα­δή όσων έχουν ει­σό­δη­μα κάτω των 300 ελ­βε­τι­κών φρά­γκων το μήνα. (της σύ­ντα­ξης του A l'encontre)