Οι εξελίξεις στον επιχειρηματικό τομέα της οικονομίας.

Στη ση­με­ρι­νή συ­γκυ­ρία της υλο­ποί­η­σης του 3ου Μνη­μο­νί­ου που επι­χει­ρεί η με­ταλ­λαγ­μέ­νη κυ­βέρ­νη­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, μετά από μια εξα­ε­τία συ­νε­χών μνη­μο­νια­κών πο­λι­τι­κών και μια ολό­κλη­ρη οκτα­ε­τία οξεί­ας κρί­σης ανα­πα­ρα­γω­γής του ελ­λη­νι­κού κα­πι­τα­λι­σμού, η εξέ­λι­ξη του επι­χει­ρη­μα­τι­κού τομέα της ελ­λη­νι­κής οι­κο­νο­μί­ας χα­ρα­κτη­ρί­ζε­ται:

α) Από το γε­γο­νός ότι η πλειο­νό­τη­τα των με­γά­λων επι­χει­ρή­σε­ων, μετά την πρώτη πε­ρί­ο­δο (2008 - ’13) επι­δεί­νω­σης των οι­κο­νο­μι­κών τους με­γε­θών, και ζη­μιο­γό­νων απο­τε­λε­σμά­των, έχουν κα­τορ­θώ­σει, χάρις στα μέτρα των αλ­λε­πάλ­λη­λων Μνη­μο­νί­ων, να επι­τύ­χουν την ανά­καμ­ψη της κερ­δο­φο­ρί­ας τους, ρι­ζι­κά σε βάρος των όρων αμοι­βής και ερ­γα­σί­ας των λαϊ­κών τά­ξε­ων.

β) Ταυ­τό­χρο­να, την συ­νε­χι­ζό­με­νη εκ­κα­θά­ρι­ση πα­ρα­γω­γι­κών μο­νά­δων που αδυ­να­τούν να πραγ­μα­τώ­σουν απο­τε­λε­σμα­τι­κά την υπε­ρα­ξί­ω­ση των κε­φα­λαί­ων τους, και συ­νε­χί­ζουν να οδη­γού­νται στο κλεί­σι­μο, δια­τη­ρώ­ντας την ερ­γα­τι­κή ανερ­γία σε ση­μα­ντι­κά υψηλά επί­πε­δα (από τη Χα­λυ­βουρ­γεία μέχρι την Αλ­λα­τί­νη και από την Κόκα Κόλα μέχρι την Επι­πλο­βιο­μη­χα­νία).

γ) Πα­ράλ­λη­λα, την έντα­ση της επι­χεί­ρη­σης απο­κρα­τι­κο­ποί­η­σης των δη­μό­σιων επι­χει­ρή­σε­ων από το ΤΑΙ­ΠΕΔ, με στόχο την ολο­κλή­ρω­ση της εκ­χώ­ρη­σης του συ­νό­λου των κοι­νω­φε­λών εται­ριών στον ιδιω­τι­κό κα­πι­τα­λι­στι­κό τομέα. Μά­λι­στα οι εννέα ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις που προ­βλέ­πο­νταν τον Σε­πτέμ­βριο 2015 [Κυ­βερ­νη­τι­κό Πρό­γραμ­μα ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ σελ. 25 - 28 ], έχουν αυ­ξη­θεί αι­σί­ως στις εί­κο­σι επτά, στα πλαί­σια των δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων για την αξιο­λό­γη­ση, με το Πρό­γραμ­μα Αξιο­ποί­η­σης που έχει συμ­φω­νη­θεί (Asset Development Plan), συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νο­ντας πλέον και την ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ, την Εγνα­τία Οδό, ση­μα­ντι­κό μέ­ρους του με­το­χι­κού κε­φα­λαί­ου των ΕΛΠΕ, και ενα­πο­μεί­να­ντα υπό δη­μό­σια κυ­ριό­τη­τα τμή­μα­τα του κε­φα­λαί­ου του ΟΤΕ, της ΔΕΗ κλπ.

δ) Εξί­σου την κί­νη­ση των δια­δι­κα­σιών εκ­χώ­ρη­σης σε ιδιω­τι­κή εκ­με­τάλ­λευ­ση ή εκ­κα­θά­ρι­σης, βιο­μη­χα­νι­κών επι­χει­ρή­σε­ων που είχαν την κα­θο­ρι­στι­κή πα­ρου­σία του δη­μο­σί­ου, είτε συ­νε­ται­ρι­στι­κών μορ­φών ορ­γά­νω­σης (λ.χ. ΕΛΒΟ, Ερ­γο­στά­σια Ζά­χα­ρης, Αγνό κ.ά.), με σκοπό να τε­θούν εξο­λο­κλή­ρου οι πα­ρα­γω­γι­κές τους δρα­στη­ριό­τη­τες κάτω από τη λει­τουρ­γία των κα­νό­νων της ελεύ­θε­ρης αντα­γω­νι­στι­κής αγο­ράς.

ε) Τέλος, αντί­στοι­χες δια­δι­κα­σί­ες προ­ω­θού­νται για την ακί­νη­τη πε­ριου­σία του δη­μο­σί­ου που αφο­ρούν τις ιδιο­κτη­σί­ες του Υπουρ­γεί­ου Εθνι­κής Άμυ­νας, με την δη­μιουρ­γία ενός εί­δους Στρα­τιω­τι­κού ΤΑΙ­ΠΕΔ (Τα­μεί­ου Ενό­πλων Δυ­νά­με­ων), για την εκ­χώ­ρη­ση με­γά­λων αστι­κών εκτά­σε­ων στρα­το­πέ­δων, όπως στην πε­ρί­πτω­ση των 13 στρα­το­πέ­δων της Θεσ­σα­λο­νί­κης συ­νο­λι­κής έκτα­σης 2.500 στρεμ­μά­των. Η δη­μιουρ­γία Υπη­ρε­σί­ας Αξιο­ποί­η­σης Ακί­νη­της Πε­ριου­σί­ας Ενό­πλων Δυ­νά­με­ων (ΥΠΑ­Α­ΠΕΔ) σ’ αυτή την τρο­χιά κι­νεί­ται, εξυ­πη­ρε­τώ­ντας τον ίδιο στόχο της απο­κρα­τι­κο­ποί­η­σης.

Είναι προ­φα­νές ότι αν συ­νε­χι­στεί αυτή η μνη­μο­νια­κή πο­λι­τι­κή που εφαρ­μό­ζει η κυ­βέρ­νη­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, με την υπο­στή­ρι­ξη και των άλλων αστι­κών πο­λι­τι­κών δυ­νά­με­ων (της συ­ντη­ρη­τι­κής και κε­ντρο­α­ρι­στε­ρής πα­ρά­τα­ξης), θα οδη­γή­σει σε μια πα­ρα­τε­τα­μέ­νη πε­ρί­ο­δο μη­δε­νι­κής οι­κο­νο­μι­κής ανά­πτυ­ξης, αν δε­χθεί βέ­βαια κα­νείς ότι ξε­περ­νιέ­ται η οκτά­χρο­νη ύφεση και οι αρ­νη­τι­κοί ρυθ­μοί εξέ­λι­ξης του ΑΕΠ. Σ’ αυτό το πε­ρι­βάλ­λον οι κερ­δο­φό­ρες επι­χει­ρή­σεις θα συ­νε­χί­ζουν την ανο­δι­κή τους πο­ρεία, απο­λαμ­βά­νο­ντας μά­λι­στα την εφαρ­μο­γή μιας «ανα­πτυ­ξια­κής» κυ­βερ­νη­τι­κής στρα­τη­γι­κής που μο­να­δι­κή έγνοια έχει την ενί­σχυ­ση της ιδιω­τι­κής επι­χει­ρη­μα­τι­κό­τη­τας : Ενι­σχύ­σεις μη­χα­νο­λο­γι­κού εξο­πλι­σμού, φο­ρο­α­παλ­λα­γές και επι­χο­ρη­γή­σεις, προ­σέλ­κυ­ση ξένων άμε­σων επεν­δύ­σε­ων, δά­νεια και εγ­γυ­ή­σεις δα­νεί­ων κλπ.  [Α. Γκί­τση «Επτά χρη­μα­το­δο­τι­κά ερ­γα­λεία στη φα­ρέ­τρα της κυ­βέρ­νη­σης για ανα­στρο­φή του κλί­μα­τος», Αυγή 10-4-2016]. Πα­ράλ­λη­λα ζη­μιο­γό­νες επι­χει­ρή­σεις θα συ­νε­χί­σουν να καρ­κι­νο­βα­τούν και πολ­λές να οδη­γού­νται στην εκ­κα­θά­ρι­ση (με τε­λευ­ταία την πε­ρί­πτω­ση της εμπο­ρι­κής εται­ρί­ας «Ηλε­κτρο­νι­κή Αθη­νών»), συ­ντη­ρώ­ντας ή και εν­δε­χο­μέ­νως αυ­ξά­νο­ντας την ερ­γα­τι­κή ανερ­γία. Τέλος, κάθε ενα­πο­μέ­νου­σα μορφή κερ­δο­φό­ρας δρα­στη­ριό­τη­τας του κοι­νω­φε­λούς τομέα της οι­κο­νο­μί­ας, θα αφαι­ρεί­ται από την σφαί­ρα της δη­μό­σιας κυ­ριό­τη­τας και ελέγ­χου και θα με­τα­βι­βά­ζε­ται στην επι­χει­ρη­μα­τι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα του ιδιω­τι­κού κε­φα­λαί­ου. Ζω­τι­κής άρα ση­μα­σί­ας είναι η ανά­δει­ξη ενός εναλ­λα­κτι­κού πα­ρα­γω­γι­κού σχε­δια­σμού με κρι­τή­ρια κοι­νω­νι­κο­ποί­η­σης, κοι­νω­φε­λούς δρα­στη­ριό­τη­τας και ερ­γα­τι­κού ελέγ­χου.

«Πο­λιορ­κία» του κερ­δο­φό­ρου επι­χει­ρη­μα­τι­κού κε­φα­λαί­ου

Η στρα­τη­γι­κή προ­ώ­θη­σης ενός ρι­ζο­σπα­στι­κού πα­ρα­γω­γι­κού με­τα­σχη­μα­τι­σμού, που αμ­φι­σβη­τεί δο­μι­κές πλευ­ρές των κα­πι­τα­λι­στι­κών πα­ρα­γω­γι­κών σχέ­σε­ων, (στο μέτρο που πα­ράλ­λη­λα επι­τυγ­χά­νε­ται η απα­γκί­στρω­ση από τους ευ­ρω­παϊ­κούς νο­μι­σμα­τι­κούς και πο­λι­τι­κούς κα­τα­να­γκα­σμούς, η παύση πλη­ρω­μών και η διευ­θέ­τη­ση του δη­μό­σιου χρέ­ους, καθώς και η θέση του τρα­πε­ζι­κού συ­στή­μα­τος υπό δη­μό­σια κυ­ριό­τη­τα και έλεγ­χο), σ’ όλα τα επί­πε­δα της σύγ­χρο­νης επι­χει­ρη­μα­τι­κής δρα­στη­ριό­τη­τας, εμ­φα­νί­ζει εκ των πραγ­μά­των μια πο­λυ­μορ­φία και συν­δυά­ζει την ικα­νο­ποί­η­ση μέ­τρων κοι­νω­νι­κής δι­καιο­σύ­νης με δια­δι­κα­σί­ες οι­κο­νο­μι­κής πα­ρα­γω­γι­κής ανά­τα­ξης.

1) Σ’ ένα πρώτο και κυ­ρί­αρ­χο επί­πε­δο, το­πο­θε­τεί­ται ο πλειο­ψη­φι­κός και κερ­δο­φό­ρος το­μέ­ας των κα­πι­τα­λι­στι­κών επι­χει­ρή­σε­ων, όπου προ­φα­νώς στην με­τα­βα­τι­κή φάση δεν μπο­ρεί να γίνει ευ­θέ­ως λόγος για την άμεση κοι­νω­νι­κο­ποί­η­ση των με­γά­λων ιδιω­τι­κών εται­ριών. Εκεί­νο όμως που μπο­ρεί και είναι ανα­γκαίο να γίνει σ’ αυτή την πε­ρί­πτω­ση είναι η επι­βο­λή μιας «πο­λιορ­κί­ας» της επι­χει­ρη­μα­τι­κής εξου­σί­ας από δύο πλευ­ρές: Αφε­νός, με την ρι­ζι­κή ανα­δια­νο­μή ει­σο­δή­μα­τος (προς όφε­λος των μι­σθών, συ­ντά­ξε­ων, επι­δο­μά­των ανερ­γί­ας, νο­ση­λευ­τι­κής πε­ρί­θαλ­ψης) με την απο­κα­τά­στα­ση των απο­δο­χών των συλ­λο­γι­κών συμ­βά­σε­ων και την δρα­στι­κή φο­ρο­λό­γη­ση της κα­πι­τα­λι­στι­κής κερ­δο­φο­ρί­ας. Αφε­τέ­ρου, με την κα­θιέ­ρω­ση και λει­τουρ­γία μορ­φών συμ­βου­λί­ων ερ­γα­τι­κού ελέγ­χου στο σύ­νο­λο των πα­ρα­γω­γι­κών μο­νά­δων από ένα μέ­γε­θος και πάνω, με αρ­μο­διό­τη­τες στα ζη­τή­μα­τα των προ­σλή­ψε­ων και απο­λύ­σε­ων, των επεν­δύ­σε­ων και της κερ­δο­φο­ρί­ας, των μι­σθών και του κύ­κλου ερ­γα­σιών τους.

Μια τέ­τοια τα­κτι­κή ικα­νο­ποιεί ζω­τι­κές λαϊ­κές ανά­γκες, αυ­ξά­νει την κα­τα­να­λω­τι­κή ισχύ των νοι­κο­κυ­ριών, οδη­γεί εκ των πραγ­μά­των σε αύ­ξη­ση της πα­ρα­γω­γής λόγω της αυ­ξη­μέ­νης ζή­τη­σης, και αρ­χί­ζει να αντι­με­τω­πί­ζει μια σχε­τι­κή απορ­ρό­φη­ση της ανερ­γί­ας. Μια τέ­τοια πο­λι­τι­κή είναι ρε­α­λι­στι­κά εφι­κτή στο μέτρο που η πλειο­νό­τη­τα του επι­χει­ρη­μα­τι­κού τομέα της οι­κο­νο­μί­ας έχει τεθεί εδώ και μια διε­τία σε τρο­χιά ανά­καμ­ψης, και ωθεί εκ των πραγ­μά­των το κε­φά­λαιο να εγκα­τα­λεί­ψει την εξα­γω­γή μορ­φών από­λυ­της υπε­ρα­ξί­ας και να στρα­φεί απο­κλει­στι­κά στην ανα­ζή­τη­ση εξα­γω­γής μορ­φών σχε­τι­κής υπε­ρα­ξί­ας [Σχε­τι­κά ICAP «Θε­τι­κά τα απο­τε­λέ­σμα­τα των ισο­λο­γι­σμών του 2015»]. Βε­βαί­ως ανα­γκαί­οι όροι για μια τέ­τοια πο­ρεία είναι η κα­τά­κτη­ση της εξου­σί­ας από ένα μπλοκ αρι­στε­ρών αντι­μνη­μο­νια­κών δυ­νά­με­ων, καθώς και η ισχυ­ρή πα­ρου­σία ενός ερ­γα­τι­κού συν­δι­κα­λι­στι­κού κι­νή­μα­τος, που σή­με­ρα βρί­σκε­ται σε υπο­χώ­ρη­ση και πα­ρα­φθο­ρά. Η όλη αυτή με­θο­δο­λο­γία, όχι μόνον δεν θα επι­φέ­ρει ύφεση, όπως ισχυ­ρί­ζε­ται η αστι­κή τάξη, αλλά απε­να­ντί­ας θα ενι­σχύ­σει την ανα­πτυ­ξια­κή πα­ρα­γω­γι­κή δια­δι­κα­σία.

Πα­ρα­γω­γι­κή λει­τουρ­γία και δια­χεί­ρι­ση των κλει­στών μο­νά­δων

2) Σ’ ένα δεύ­τε­ρο επί­πε­δο τί­θε­ται το μεί­ζον ζή­τη­μα της απο­κα­τά­στα­σης της πα­ρα­γω­γι­κής δρα­στη­ριό­τη­τας, και συ­νε­πα­κό­λου­θα της ανερ­γί­ας, με το κλεί­σι­μο εκα­το­ντά­δων ερ­γο­στα­σί­ων και επι­χει­ρή­σε­ων στην τε­λευ­ταία οκτα­ε­τία της κα­πι­τα­λι­στι­κής κρί­σης. Η εκ­κα­θά­ρι­σή τους έχει στην αφε­τη­ρία της αφε­νός την πτώση της απο­δο­τι­κό­τη­τας του κε­φα­λαί­ου και τα πα­ρα­τε­τα­μέ­να ζη­μιο­γό­να απο­τε­λέ­σμα­τα, σε συν­δυα­σμό με την εφαρ­μο­γή της πο­λι­τι­κής ει­σο­δη­μα­τι­κής λι­τό­τη­τας των Μνη­μο­νί­ων, που επέ­φε­ρε σο­βα­ρή μεί­ω­ση του κύ­κλου ερ­γα­σιών αυτών των επι­χει­ρή­σε­ων. Κα­νέ­νας σχε­δόν άλ­λω­στε κλά­δος δεν εξαι­ρεί­ται από αυτό το φαι­νό­με­νο πα­ρα­γω­γι­κής κα­τα­στρο­φής : Πα­ρα­γω­γή επί­πλων και προ­ϊ­ό­ντων ξύλου, προ­ϊ­ό­ντων πλα­στι­κού και σω­λή­νων, προ­ϊ­ό­ντων δια­τρο­φής, χά­λυ­βα, τσι­μέ­ντων, εμπο­ρι­κά κα­τα­στή­μα­τα, κα­τα­σκευ­ής έργων υπο­δο­μής κλπ. Συ­νε­πώς αυτές οι πα­ρα­γω­γι­κές εκ­κα­θα­ρί­σεις που έφτα­σαν να κα­τα­στρέ­ψουν το 25% της πα­ρα­γω­γι­κής δια­δι­κα­σί­ας (πα­γί­ων κε­φα­λαί­ων και ζω­ντα­νής ερ­γα­σί­ας), δεν ήταν προ­ϊ­όν ερ­γο­δο­τι­κής δυ­στρο­πί­ας, ή φυγής επι­χει­ρή­σε­ων στο εξω­τε­ρι­κό, ή επι­βο­λής χα­ρα­κτη­ρι­στι­κών αποι­κιο­κρα­τι­κού επι­χει­ρη­μα­τι­κού ξε­κλη­ρι­σμού, αλλά απο­κλει­στι­κά της εγ­γε­νούς κρί­σης κε­φα­λαια­κής υπερ­συσ­σώ­ρευ­σης και δρα­κό­ντειας δη­μο­σιο­νο­μι­κής πο­λι­τι­κής.

Οι πα­ρα­γω­γι­κές αυτές δρα­στη­ριό­τη­τες που έχουν στα­μα­τή­σει, είχαν και συ­νε­χί­ζουν να έχουν ζω­τι­κής ση­μα­σί­ας χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά κοι­νω­νι­κής χρη­σι­μό­τη­τας. Η πα­ρα­γω­γή  γα­λα­κτο­κο­μι­κών προ­ϊ­ό­ντων (π.χ. Αγνό), ζά­χα­ρης (όπως επι­χει­ρεί­ται με τα τρία ερ­γο­στά­σια στη Βό­ρεια Ελ­λά­δα), πλα­στι­κών σω­λή­νων ύδρευ­σης και απο­χέ­τευ­σης (λ.χ. Κα­ρί­να), σι­δή­ρου (όπως τα Χα­λυ­βουρ­γεία), προ­ϊ­ό­ντων αλευ­ρο­βιο­μη­χα­νί­ας (π.χ. Αλ­λα­τί­νη), ποτών (όπως Κόκα Κόλα) κ.ά. αντα­πο­κρί­νο­νται σε συ­γκε­κρι­μέ­νες υλι­κές ανά­γκες των λαϊ­κών τά­ξε­ων. Δεν μπο­ρεί να αντι­με­τω­πί­ζο­νται με βάση τους νό­μους της «ελεύ­θε­ρης» αντα­γω­νι­στι­κής αγο­ράς, όπου αντί των κρι­τη­ρί­ων κοι­νω­νι­κής χρη­σι­μό­τη­τας επι­κρα­τούν τα κρι­τή­ρια της κα­πι­τα­λι­στι­κής απο­δο­τι­κό­τη­τας.

Μ’ αυτά τα δε­δο­μέ­να, εκεί­νο που επι­βάλ­λε­ται να προ­ω­θή­σει μια ρι­ζο­σπα­στι­κή οι­κο­νο­μι­κή πο­λι­τι­κή και το λαϊκό ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα είναι η κή­ρυ­ξη αυτών των επι­χει­ρή­σε­ων σε δη­μό­σια κυ­ριό­τη­τα, σ’ ό,τι αφορά τα γή­πε­δα, τον μη­χα­νο­λο­γι­κό εξο­πλι­σμό, την τε­χνο­γνω­σία, και η εκ νέου θέση σε λει­τουρ­γία τους με την πρό­σλη­ψη του απο­λυ­μέ­νου εξει­δι­κευ­μέ­νου ερ­γα­το­τε­χνι­κού προ­σω­πι­κού, η δη­μό­σια τρα­πε­ζι­κή τους χρη­μα­το­δό­τη­ση και η κοι­νω­νι­κο­ποι­η­μέ­νη τους δια­χεί­ρι­ση με την συμ­με­το­χή των ερ­γα­ζο­μέ­νων, των δη­μό­σιων φο­ρέ­ων, των κα­τα­να­λω­τών, των το­πι­κών κοι­νω­νιών κλπ. Προ­φα­νέ­στα­τα η διά­θε­ση αυτών των πα­ρα­γο­μέ­νων προ­ϊ­ό­ντων και προ­σφε­ρο­μέ­νων υπη­ρε­σιών δεν μπο­ρεί παρά να γί­νε­ται εκτός των εμπο­ρι­κών αντα­γω­νι­στι­κών δι­κτύ­ων, με όρους συ­νε­ται­ρι­στι­κών εμπο­ρι­κών δια­δρο­μών. Η έκ­θε­ση στον εν­δο­κα­πι­τα­λι­στι­κό αντα­γω­νι­σμό  θα οδη­γή­σει ανα­πό­τρε­πτα τις πε­ρισ­σό­τε­ρες από αυτές τις επι­χει­ρή­σεις, στα ίδια φαι­νό­με­να που προ­κά­λε­σαν την ση­με­ρι­νή οι­κο­νο­μι­κή τους κα­τά­στα­ση.

Πρό­κει­ται για μια δια­δι­κα­σία τολ­μη­ρής κοι­νω­νι­κο­ποί­η­σης εκα­το­ντά­δων πα­ρα­γω­γι­κών μο­νά­δων που έχουν κλεί­σει, για έναν εξαι­ρε­τι­κά ση­μα­ντι­κό κοι­νω­νι­κό τομέα της οι­κο­νο­μί­ας, που καμία σχέση δεν μπο­ρεί να έχει με πε­ρι­θω­ρια­κές πε­ρι­πτώ­σεις ανά­δει­ξης μορ­φών «κοι­νω­νι­κής οι­κο­νο­μί­ας» οι οποί­ες απο­φεύ­γουν την υιο­θέ­τη­ση της δια­δι­κα­σί­ας της εθνι­κο­ποί­η­σης – κοι­νω­νι­κο­ποί­η­σης αυτών των επι­χει­ρή­σε­ων που έχουν στα­μα­τή­σει τη λει­τουρ­γία τους. Άλ­λω­στε, τέ­τοιου εί­δους πε­ρι­πτώ­σεις «κοι­νω­νι­κής οι­κο­νο­μί­ας» επι­κα­λεί­ται και η μνη­μο­νια­κή κυ­βέρ­νη­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, όπως και αρι­στε­ρές δυ­νά­μεις που απο­χώ­ρη­σαν από αυτόν, χωρίς να έχουν απο­δε­σμευ­τεί από τις αντί­στοι­χες λο­γι­κές [Π.χ. Δι­κτύ­ω­ση Ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς, 1η Πα­νελ­λα­δι­κή Συ­νά­ντη­ση, «Κεί­με­να»].  Μια τέ­τοια κοι­νω­νι­κή χρήση των πα­ρα­γω­γι­κών μο­νά­δων που το κε­φά­λαιο έχει θέσει στο πε­ρι­θώ­ριο, πα­ρό­λη την μεί­ζο­να κοι­νω­νι­κή τους ση­μα­σία, δεν απο­τε­λεί ούτε «πα­ρα­γω­γι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση», ούτε «πα­ρα­γω­γι­κό με­τα­σχη­μα­τι­σμό», αλλά αντι­προ­σω­πεύ­ει ευ­θέ­ως μια δια­δι­κα­σία με­τα­βα­τι­κού ρι­ζο­σπα­στι­κού χα­ρα­κτή­ρα, που απα­γκι­στρώ­νε­ται από τις κα­πι­τα­λι­στι­κές σχέ­σεις κυ­ριό­τη­τας και εκ­με­τάλ­λευ­σης, και μπαί­νει στην τρο­χιά της σο­σια­λι­στι­κής αλ­λα­γής, ήδη μέσα από τα κα­τε­στραμ­μέ­να σπλά­χνα της κα­πι­τα­λι­στι­κής οι­κο­νο­μί­ας.  

Ανά­κτη­ση και κοι­νω­νι­κο­ποί­η­ση του δη­μό­σιου τομέα

3) Τέλος, ανα­φο­ρι­κά με τον κοι­νω­φε­λή τομέα της οι­κο­νο­μί­ας, η επα­νά­κτη­σή του από το δη­μό­σιο και η απο­τρο­πή των πε­ραι­τέ­ρω απο­κρα­τι­κο­ποι­ή­σε­ων αντι­προ­σω­πεύ­ει την τρίτη διά­στα­ση μιας αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής οι­κο­νο­μι­κής πο­λι­τι­κής στο επί­πε­δο του επι­χει­ρη­μα­τι­κού τομέα της οι­κο­νο­μί­ας. Βέ­βαια ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, με την για δεύ­τε­ρη φορά ανά­λη­ψη της δια­κυ­βέρ­νη­σης της χώρας δε­σμεύ­ο­νταν για τον πε­ριο­ρι­σμό των ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων μόνον στον αριθ­μό των εννέα, σε σχέση με τον προη­γού­με­νο προ­γραμ­μα­τι­σμό που πε­ριε­λάμ­βα­νε εί­κο­σι τρεις δη­μό­σιες επι­χει­ρή­σεις. Εντού­τοις με τις τε­λευ­ταί­ες δια­πραγ­μα­τεύ­σεις, η κα­τά­λη­ξη ήταν να διευ­ρυν­θεί εκ νέου ο κύ­κλος των απο­κρα­τι­κο­ποι­ή­σε­ων στις εί­κο­σι επτά, με­τα­ξύ των οποί­ων η ΤΡΑΙ­ΝΟ­ΣΕ, οι ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, τα ενα­πο­μέ­νο­ντα πα­κέ­τα με­το­χι­κού κε­φα­λαί­ου του ΟΤΕ και της ΔΕΗ, η Εγνα­τία Οδός, τα ΕΛΠΕ κ.λπ. με προσ­δο­κώ­με­νο συ­νο­λι­κό τί­μη­μα περί τα 6,5 δι­σε­κατ. ευρώ. Έτσι στην ση­με­ρι­νή μνη­μο­νια­κή δια­κυ­βέρ­νη­ση ενα­πό­κει­ται πλέον να ολο­κλη­ρώ­σει το σύ­νο­λο των ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων κάθε μορ­φής δη­μό­σιας επι­χεί­ρη­σης, χωρίς καμία διά­κρι­ση.

Κατά συ­νέ­πεια η λει­τουρ­γία ενός συ­νο­λι­κού δη­μό­σιου τομέα της οι­κο­νο­μί­ας (που βέ­βαια αντι­προ­σω­πεύ­ει ένα πολύ μικρό πο­σο­στό της όλης επι­χει­ρη­μα­τι­κής δρα­στη­ριό­τη­τας της χώρας), απαι­τεί την επα­νά­κτη­ση όλων των κοι­νω­φε­λών επι­χει­ρή­σε­ων που έχουν απο­κρα­τι­κο­ποι­η­θεί, καθώς και αυτών που προ­γραμ­μα­τί­ζε­ται η εκ­χώ­ρη­σή τους στο ελ­λη­νι­κό και διε­θνές κε­φά­λαιο. Ιδιαί­τε­ρα μά­λι­στα ανα­φο­ρι­κά με εξαι­ρε­τι­κά επι­κερ­δείς εται­ρί­ες που με­τα­βι­βά­στη­καν σε ιδιώ­τες όπως ο ΟΤΕ και η COSMOTE, καθώς και ο ΟΠΑΠ που κα­τέ­χουν τις πρώ­τες θέ­σεις στην κερ­δο­φο­ρία των επι­χει­ρή­σε­ων πα­ρο­χής υπη­ρε­σιών. Ένα τέ­τοιο σχέ­διο απαι­τεί το ξε­πέ­ρα­σμα αντι­λή­ψε­ων ανά­πτυ­ξης ενός εί­δους κρα­τι­κού κα­πι­τα­λι­σμού, πράγ­μα που μόνον η κοι­νω­νι­κο­ποι­η­μέ­νη δια­χεί­ρι­ση και η δη­μο­κρα­τι­κή πα­ρα­γω­γι­κή ορ­γά­νω­ση μπο­ρούν να εξα­σφα­λί­σουν. Στό­χος η δια­σφά­λι­ση της πα­ρο­χής χρή­σης δη­μό­σιων αγα­θών σε επαρ­κή ποιό­τη­τα και λαϊκά τι­μο­λό­για για το σύ­νο­λο του ελ­λη­νι­κού πλη­θυ­σμού.

Ρι­ζο­σπα­στι­κός με­ταρ­ρυθ­μι­σμός ή αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή επα­να­στα­τι­κό­τη­τα;

Είναι φα­νε­ρό ότι αυτή η τρι­πλή δέσμη οι­κο­νο­μι­κών και κοι­νω­νι­κών μέ­τρων της αρι­στε­ρής πο­λι­τι­κής, προ­ϋ­πο­θέ­τει από τη μια πλευ­ρά την δια­μόρ­φω­ση μιας σχε­τι­κής λαϊ­κής κοι­νο­βου­λευ­τι­κής πλειο­ψη­φί­ας, με την πε­ρι­θω­ριο­ποί­η­ση των αστι­κών μνη­μο­νια­κών δυ­νά­με­ων, και από την άλλη πλευ­ρά έναν ισχυ­ρό τα­ξι­κό συ­σχε­τι­σμό δυ­νά­με­ων προς όφε­λος των δυ­νά­με­ων της μι­σθω­τής ερ­γα­σί­ας και σε βάρος της επι­χει­ρη­μα­τι­κής ερ­γο­δο­σί­ας. Και στις τρεις πε­ρι­πτώ­σεις πρό­κει­ται για μέτρα με­τα­βα­τι­κού ρι­ζο­σπα­στι­κού χα­ρα­κτή­ρα, που εμπνέ­ο­νται άμεσα από την επι­δί­ω­ξη στρα­τη­γι­κού με­τα­σχη­μα­τι­σμού των κα­πι­τα­λι­στι­κών πα­ρα­γω­γι­κών σχέ­σε­ων. Μ’ αυτή την έν­νοια απαι­τούν ρη­ξι­κέ­λευ­θες τομές για την υλο­ποί­η­σή τους, που υπερ­βαί­νουν την αστι­κή πο­λι­τι­κή και οι­κο­νο­μι­κή «νο­μι­μό­τη­τα» και εκ των πραγ­μά­των προ­σλαμ­βά­νουν επα­να­στα­τι­κό αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κό χα­ρα­κτή­ρα. Πρό­κει­ται για μέτρα που επι­βάλ­λει η αντι­με­τώ­πι­ση της οξύ­τη­τας της κοι­νω­νι­κής εξα­θλί­ω­σης, και που χωρίς αυτά δεν μπο­ρούν να επι­λυ­θούν απο­τε­λε­σμα­τι­κά και να ικα­νο­ποι­η­θούν οι ζω­τι­κές λαϊ­κές ανά­γκες.

Τέ­τοιου εί­δους μέτρα κα­ταρ­γούν ή πε­ριο­ρί­ζουν ση­μα­ντι­κές μορ­φές ιδιο­κτη­σί­ας των μέσων πα­ρα­γω­γής: Π.χ. πώς θα επα­να­συ­γκρο­τη­θεί ο δη­μό­σιος το­μέ­ας της οι­κο­νο­μί­ας χωρίς την απαλ­λο­τρί­ω­ση του ΟΤΕ, του ΟΠΑΠ κ.λπ.; Πώς μπο­ρεί να αντι­με­τω­πι­στεί η μα­ζι­κή ανερ­γία χωρίς να εθνι­κο­ποι­η­θούν οι επι­χει­ρή­σεις που έχουν κλεί­σει προ­κει­μέ­νου να τε­θούν εκ νέου σε λει­τουρ­γία με κοι­νω­νι­κο­ποι­η­μέ­νη μορφή; Πώς είναι δυ­να­τό να θε­σμο­θε­τη­θεί ο ερ­γα­τι­κός έλεγ­χος στις επι­χει­ρή­σεις χωρίς να πε­ριο­ρι­στεί δρα­στι­κά το διευ­θυ­ντι­κό δι­καί­ω­μα της ερ­γο­δο­σί­ας; Είναι ακρι­βώς αυτοί οι με­τα­σχη­μα­τι­σμοί, που είναι ζω­τι­κής ση­μα­σί­ας για την αντι­με­τώ­πι­ση των οξυ­μέ­νων λαϊ­κών ανα­γκών, που οδη­γούν σε μια δη­μο­κρα­τι­κή επα­να­στα­τι­κή αντι­πα­ρά­θε­ση με τις δυ­νά­μεις της ελ­λη­νι­κής, και ευ­ρω­παϊ­κής, τα­ξι­κής κυ­ριαρ­χί­ας. Μ’ άλλες λέ­ξεις το ρι­ζο­σπα­στι­κό με­τα­βα­τι­κό πρό­γραμ­μα δεν είναι λι­γό­τε­ρο με­τριο­πα­θές και επι­κίν­δυ­νο από την ίδια την προ­βο­λή της προ­ώ­θη­σης του σο­σια­λι­στι­κού με­τα­σχη­μα­τι­σμού στο προ­σκή­νιο.

Ο ρι­ζο­σπα­στι­κός με­τα­ρυθ­μι­σμός, που άλ­λω­στε χα­ρα­κτή­ρι­ζε και τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στην προ του 3ου Μνη­μο­νί­ου εποχή, μπο­ρού­σε εν­δε­χο­μέ­νως να λει­τουρ­γή­σει, όπως συ­νέ­βη και με την ιστο­ρι­κή, ευ­ρω­παϊ­κή και ελ­λη­νι­κή, σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία μόνον μέσα σε συν­θή­κες εντα­τι­κής κα­πι­τα­λι­στι­κής οι­κο­νο­μι­κής ανά­πτυ­ξης, που επέ­τρε­πε, στη βάση του κα­τάλ­λη­λου τα­ξι­κού συ­σχε­τι­σμού των δυ­νά­με­ων, την εφαρ­μο­γή μιας ανα­δια­νε­μη­τι­κής πο­λι­τι­κής και πρα­κτι­κών «κοι­νω­νι­κού κρά­τους». Σε μια πε­ρί­ο­δο όμως όπως η ση­με­ρι­νή, η υπε­ρί­σχυ­ση των ανα­γκών ανα­πα­ρα­γω­γής του κε­φα­λαί­ου (ει­σο­δη­μα­τι­κή λι­τό­τη­τα, ερ­γα­σια­κή απορ­ρύθ­μι­ση, μα­ζι­κή ανερ­γία, δη­μο­σιο­νο­μι­κή κα­τα­στο­λή), οδη­γεί εκ των πραγ­μά­των τη σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κή και την ρι­ζο­σπα­στι­κή με­ταρ­ρυθ­μι­στι­κή τα­κτι­κή στην ανα­γκα­στι­κή με­τάλ­λα­ξη και την με­τα­τό­πι­σή της στο αστι­κό μνη­μο­νια­κό τόξο. Κατά συ­νέ­πεια η αντι­με­τώ­πι­ση της κοι­νω­νι­κής εξα­θλί­ω­σης, της κα­τάρ­ρευ­σης της κοι­νω­νι­κής ασφά­λι­σης, της εκτε­τα­μέ­νης ανερ­γί­ας, της πα­ρα­φθο­ράς του δη­μό­σιου νο­ση­λευ­τι­κού συ­στή­μα­τος κ.λπ. απαι­τούν την ανά­δει­ξη μιας πο­λι­τι­κής, στο επί­πε­δο του κι­νή­μα­τος και της δια­κυ­βέρ­νη­σης, ολο­μέ­τω­πης αντι­πα­λό­τη­τας, επα­να­στα­τι­κής δη­λα­δή κρί­σης, με τις κυ­ρί­αρ­χες αστι­κές δυ­νά­μεις στην ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νία και στο υπε­ρε­θνι­κό ευ­ρω­παϊ­κό αστι­κό διευ­θυ­ντή­ριο.    

Ετικέτες