Η συνταγματική αναθεώρηση και η ριζοσπαστική Αριστερά

Έχου­με ξα­να­γρά­ψει στο πα­ρελ­θόν για τη συ­νταγ­μα­τι­κή ανα­θε­ώ­ρη­ση, που υπο­τί­θε­ται ότι απο­τε­λεί την τε­λευ­ταία, με­γά­λη εκ­κρε­μό­τη­τα της κυ­βέρ­νη­σης ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ-ΑΝΕΛ, προ­τού αυτή συ­να­ντη­θεί εκ νέου με τη «συμ­φω­νία» των Πρε­σπών, στα μέσα της άνοι­ξης. Χθες, δό­θη­καν στη δη­μο­σιό­τη­τα οι προ­τά­σεις της ΚΟ του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, σχε­τι­κά με τις προ­τει­νό­με­νες, ανα­θε­ω­ρη­τέ­ες δια­τά­ξεις και αν και ο πει­ρα­σμός είναι με­γά­λος για μία «άρθρο το άρθρο» αντι­πα­ρά­θε­ση και κρι­τι­κή, καλό θα ήταν να δούμε πίσω από τις γραμ­μές και να εστιά­σου­με στη με­γά­λη ει­κό­να.

1ον. Τα τε­λευ­ταία χρό­νια υπάρ­χει μια πα­γκό­σμια τάση ανα­θε­ώ­ρη­σης των συ­νταγ­μά­των ως θε­ω­ρού­με­νων ύψι­στων και αυ­στη­ρών, πο­λι­τεια­κών κα­νό­νων σε μια σειρά από κράτη στην Ευ­ρώ­πη, την Ασία και την Λα­τι­νι­κή Αμε­ρι­κή, με ένα κοινό πα­ρο­νο­μα­στή - το πάλαι ποτέ «κύμα εκ­δη­μο­κρα­τι­σμού» που υπο­τί­θε­ται ότι προ­έ­κυ­ψε μετά την αποι­κιο­κρα­τία και την πτώση του Τεί­χους του Βε­ρο­λί­νου, όχι μόνο επι­βρα­δύ­νε­ται, αλλά σβή­νει και δεί­χνει να χά­νε­ται.Μια έστω και χλια­ρή αστι­κή δη­μο­κρα­τία με φι­λε­λεύ­θε­ρες αντι­λή­ψεις θε­ω­ρεί­ται ντε­μο­ντέ.

Τα νέα πο­λι­τεια­κά συ­στή­μα­τα και οι κα­νό­νες τους προ­σο­μοιά­ζουν στην Κίνα του ψευ­δώ­νυ­μα Κομ­μου­νι­στι­κού Κόμ­μα­τος, τη Ρωσία του Πού­τιν ή την Τουρ­κία του Ερ­ντο­γάν,που έκανε και αυτός τα προη­γού­με­να χρό­νια, μια χα­ρα­κτη­ρι­στι­κή του κλί­μα­τος ανα­θε­ώ­ρη­ση στο σύ­νταγ­μα για να με­τα­πη­δή­σει στην ενι­σχυ­μέ­νη προ­ε­δρία. 

2ον. Όσοι επι­σπεύ­δουν ή συμ­με­τέ­χουν στη δια­δι­κα­σία ανα­θε­ώ­ρη­σης δεν κρύ­βουν τον απώ­τε­ρο στόχο τους - αφε­νός να ανα­δια­τά­ξουν την ισχύ προ­ϋ­παρ­χό­ντων θε­σμών ή την κα­θιέ­ρω­ση νέων, με στόχο την απα­γκί­στρω­ση τους από τον πλατύ και άμεσο λαϊκό έλεγ­χο και αφε­τέ­ρου να φέ­ρουν το πο­λι­τι­κό και οι­κο­νο­μι­κό παι­χνί­δι των όποιων εκλο­γι­κών δια­δι­κα­σιών στα μέτρα τους, έτσι ώστε να εξα­σφα­λί­σουν την μα­κροη­μέ­ρευ­σή τους στην εξου­σία, κε­ντρι­κή, το­πι­κή ή πε­ρι­φε­ρεια­κή.

Αυτό πα­ρα­τη­ρεί­ται πχ όταν ενι­σχύ­ε­ται ο ρόλος του προ­έ­δρου της δη­μο­κρα­τί­ας ή όταν κα­θιε­ρώ­νε­ται δεύ­τε­ρη Βουλή πχ ως Γε­ρου­σία για την επι­κύ­ρω­ση νόμων ή τον απο­φα­σι­στι­κό ρόλο στον διο­ρι­σμό δι­κα­στών ή άλλων ανώ­τα­των κρα­τι­κών λει­τουρ­γών.

Με άλλα λόγια, η νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη, κα­πι­τα­λι­στι­κή αντε­πα­νά­στα­ση χρη­σι­μο­πο­εί τους θε­σμούς που υπο­τί­θε­ται ότι προ­στα­τεύ­ουν τη δη­μο­κρα­τία για να εξε­γερ­θεί ενα­ντί­ον της, αν όχι στο θε­σμι­κό σκέ­λος που εξω­τε­ρι­κά δεν δεί­χνει να τρο­πο­ποιεί­ται, στο ου­σια­στι­κό, δη­λα­δή στο αν όντως οι ανα­βα­πτι­σμέ­νοι «νέοι» θε­σμοί έχουν έρει­σμα στη λαϊκή κυ­ριαρ­χία και ευ­ρεία, κοι­νω­νι­κή νο­μι­μο­ποί­η­ση και βάση.

3ον Και εδώ ερ­χό­μα­στε στην τρίτη πα­ρά­με­τρο, που πα­ρα­τη­ρεί­ται ότι δια­βρώ­νει και αλ­λοιώ­νει ρα­γδαία πια τις δη­μο­κρα­τί­ες «μας». Τα συ­ντάγ­μα­τα που προ­κύ­πτουν στις μέρες μας, είναι κατά κα­νό­να οι­κο­νο­μι­κά, φι­λο­ε­πι­χει­ρη­μα­τι­κά και στο­χο­προ­ση­λω­μέ­να στη λι­τό­τη­τα είτε στα αμι­γώς δη­μο­σιο­νο­μι­κά είτε στα ας τα πούμε κοι­νω­νι­κά με­γέ­θη.

Με άλλα λόγια, υφί­στα­ται μια «συ­νταγ­μα­το­ποί­η­ση των μνη­μο­νί­ων» ακόμη και σε χώρες (πχ, Ιτα­λία) που τυ­πι­κά δεν μπή­καν σε μνη­μό­νιο. Εξού και πλεί­στες προ­τά­σεις προ­χω­ρούν στην άλωση από ιδιω­τι­κά συμ­φέ­ρο­ντα χώρων που υπο­τί­θε­ται ότι έως χθες ήταν αν όχι προ­νο­μια­κός και μο­νο­πω­λια­κός τόπος του κρά­τους και του δη­μό­σιου τομέα, πά­ντως πεδίο όπου η κερ­δο­σκο­πία και ο ευ­τε­λι­σμός των υπη­ρε­σιών από την ιδιω­τι­κή πρω­το­βου­λία έβρι­σκε κά­ποιο ελά­χι­στο, κα­νο­νι­στι­κό και απο­τρε­πτι­κό πλαί­σιο. Τυ­πι­κά πα­ρα­δείγ­μα­τα, η τρι­το­βάθ­μια εκ­παί­δευ­ση, η υγεία, η κοι­νω­νι­κή ασφά­λι­ση που εκ­χω­ρού­νται πια με την «νο­μι­μό­τη­τα του συ­ντάγ­μα­τος» σε ιδιω­τι­κά, αρ­πα­κτι­κά χέρια.

4ον Ανα­πό­φευ­κτα, η πο­λι­τεια­κή και πο­λι­τι­κή κα­τά­στα­ση που δια­μορ­φώ­νε­ται από τον συν­δυα­σμό των πα­ρα­πά­νω, οδη­γεί σε κόμ­μα­τα ή «κι­νή­μα­τα» ή «προ­σω­πι­κό­τη­τες» που εμ­φα­νί­ζο­νται σαν σω­τή­ριες λύ­σεις και μάνα εκ κα­πι­τα­λι­στι­κού ου­ρα­νού και σε εκλο­γι­κές ανα­με­τρή­σεις όπου το πρώτο μέ­λη­μα των κομ­μά­των-«κι­νη­μά­των»-«προ­σω­πι­κο­τή­των» είναι η από­κτη­ση ικα­νού αρι­θού χο­ρη­γών προ­κει­μέ­νου να κερ­δί­σουν στην κούρ­σα των μι­ντια­κών, δια­δι­κτυα­κών και οι­κο­νο­μι­κών εντυ­πώ­σε­ων, σε ένα συ­νταγ­μα­τι­κά πια κα­το­χυ­ρω­μέ­νο ματς υπο­ψη­φί­ων που γί­νε­ται όλο και δα­πα­νη­ρό­τε­ρο, και όχι μόνο από χρη­μα­τι­κή και οι­κο­νο­μι­κή σκο­πιά.

Το κό­στος για πα­ρά­δειγ­μα ενός εξο­βε­λι­σμού των κομ­μά­των της Αρι­στε­ράς - όχι μόνο στην Ελ­λά­δα, αλλά και αλλού - για οι­κο­νο­μι­κούς λό­γους από τις εκλο­γι­κές ανα­με­τρή­σεις κάθε μορ­φής και η συ­νε­πα­κό­λου­θη συρ­ρί­κνω­ση της απή­χη­σής τους, εντός του θε­σμι­κού πλαι­σί­ου, ακρι­βώς επει­δή η πο­λι­τεια­κή τρά­που­λα θα είναι ση­μα­δε­μέ­νη αρ­νη­τι­κά, δεν υπο­λο­γί­ζε­ται με χρη­μα­τι­κούς όρους, αλλά με τα­ξι­κούς και αντι­προ­σω­πευ­τι­κούς, δη­μο­κρα­τι­κούς ως προς την ουσία του όρου. Τι θα πρά­ξει σε μια τέ­τοια πε­ρί­πτω­ση η Αρι­στε­ρά; Θα επι­κα­λεί­ται μια κά­ποια θε­σμι­κή «νο­μι­μό­τη­τα» όταν η ίδια η «νο­μι­μό­τη­τα» θα την έχει πε­τά­ξει εκτός πο­λι­τι­κού παι­χνι­διού;

5ον. Οπως ο πό­λε­μος είναι πάρα πολύ σο­βα­ρή και βέ­βαια απευ­κταία υπό­θε­ση για να την αφή­νει κα­νείς στους στρα­τιω­τι­κούς, έτσι και η πο­λι­τεια­κή και θε­σμι­κή ορ­γά­νω­ση μιας αστι­κής δη­μο­κρα­τί­ας είναι εξαι­ρε­τι­κά σο­βα­ρή υπό­θε­ση για να την αφή­νει κα­νείς στους αστούς.

Μια αντί­λη­ψη που επι­κρα­τεί και στους κόλ­πους της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς ότι η συ­ζή­τη­ση για το σύ­νταγ­μα είναι είτε ανού­σια, είτε «εν­δο­α­στι­κή» και δεν επι­φέ­ρει ου­σια­στι­κές αλ­λα­γές στο μαύρο και κακό τα­ξι­κό χάλι που «απο­λαμ­βά­νει» ο κό­σμος μας, ο κό­σμος της ερ­γα­σί­ας, είναι κατά τη γνώμη μου εσφαλ­μέ­νη.

Και αυτό γιατί καλώς ή κακώς, το πώς και κυ­ρί­ως το προς τα πού θα κι­νη­θεί η συ­νταγ­μα­τι­κή ανα­θε­ώ­ρη­ση είναι θέμα κα­τε­ξο­χήν της ερ­γα­τι­κής τάξης που θα κλη­θεί να πλη­ρώ­σει τον αντι­δη­μο­κρα­τι­κό και αντι­δρα­στι­κό δρόμο που θα πάρει ο κα­τα­στα­τι­κός χάρ­της της χώρας, όταν θα έρθει η ώρα να εφαρ­μο­στεί στις πλά­τες της.

Γι ΄αυτό και κατά την τα­πει­νή μου γνώμη, χρειά­ζε­ται επα­γρύ­πνη­ση και κι­νη­το­ποί­η­ση, ει­δι­κά στο θέμα των ατο­μι­κών και κοι­νω­νι­κών δι­καιω­μά­των ή στην πε­ρί­πτω­ση μιας ει­σα­γω­γής της λι­τό­τη­τας και των δη­μο­σιο­νομ­κών κα­νό­νων πει­θάρ­χη­σης και κα­τα­να­γκα­σμού αλά Ιτα­λία, κάτι που δεν έχει απο­κλει­στεί ρητά από καμία πλευ­ρά, κυ­βερ­νη­τι­κή και αντι­πο­λι­τευό­με­νη. 

6ον και προς ώρας τε­λευ­ταίο. Με­λε­τώ­ντας τις προ­τά­σεις της ΚΟ του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, πολλά μπο­ρεί να γρά­ψει και να σχο­λιά­σει κά­ποιος και η κα­θε­μιά από αυτές, χρειά­ζε­ται εν­δε­χο­μέ­νως ξε­χω­ρι­στό άρθρο.

Ας μου επι­τρα­πεί εδώ να επι­ση­μά­νω το εξής: Ενώ φαι­νο­με­νι­κά υπάρ­χει ένας «πλη­θω­ρι­σμός» λαϊ­κής πρω­το­βου­λί­ας και νο­μο­θέ­τη­σης «από τον λαό» με προ­τά­σεις νόμων ή δη­μο­ψη­φί­σμα­τα, δια­πι­στώ­νου­με ότι η Βουλή δια­τη­ρεί έναν υψηλό, ελεγ­κτι­κό και κα­νο­νι­στι­κό ρόλο προ­κει­μέ­νου να εξε­τά­ζε­ται κάθε φορά αν οι πα­ρα­πά­νω ενέρ­γειες θα τυ­χαί­νουν ή όχι θέ­σπι­σης, ψή­φι­σης και κυ­ρί­ως εφαρ­μο­γής.

Με άλλα λόγια, το ελ­λη­νι­κό κοι­νο­βού­λιο όπως το ξέ­ρου­με «ανα­δι­πλώ­νε­ται» σε έναν ερ­μα­φρό­δι­το ρόλο Γε­ρου­σί­ας και Βου­λής, που θα πο­δη­γε­τεί την όποια λαϊκή αντί­λη­ψη και «αμε­σο­δη­μο­κρα­τι­κή» πρό­τα­ση για νέα, τρο­πο­ποι­η­μέ­νη ή ανα­θε­ω­ρη­μέ­νη νο­μο­θε­σία. Με την πα­ράλ­λη­λη ενί­σχυ­ση της προ­ε­δρί­ας της δη­μο­κρα­τί­ας διά της λαϊ­κής ψήφου, αλλά μόνο επί των προ­σώ­πων που θα έχουν πλειο­ψη­φή­σει ανά­με­σα στα κοι­νο­βου­λευ­τι­κά κόμ­μα­τα, το μο­ντέ­λο αρ­χί­ζει και θυ­μί­ζει εκτρω­μα­τι­κές δη­μο­κρα­το­ρί­ες του και­ρού μας, οι οποί­ες έχουν επι­δεί­ξει «εξαι­ρε­τι­κές» οι­κο­νο­μι­κές επι­δό­σεις στην διά ρο­πά­λου λι­τό­τη­τα, έχουν πάψει προ πολ­λού να είναι δη­μο­κρα­τί­ες και φυ­σι­κά, δεν έχουν στα­μα­τή­σει να κα­τα­δυ­να­στεύ­ουν και να συν­θλί­βουν την ερ­γα­τι­κή τους τάξη.

Αλλά το γε­νι­κό συ­μπέ­ρα­σμα πα­ρα­μέ­νει - και η συ­νταγ­μα­τι­κή ανα­θε­ώ­ρη­ση στην Ελ­λά­δα έχει οσμή δια­ζυ­γί­ου του κα­πι­τα­λι­σμού από τη δη­μο­κρα­τία και η κυ­βέρ­νη­ση του λαού, από τον λαό, για τον λαό, φαί­νε­ται να έχει βρει τους νε­κρο­θά­φτες της στο 21ο αιώνα και μα­κριά από το πεδίο του Γκέ­τι­σμπεργκ.