Πανδημία και Αριστερά

Παρά ταύτα η ζωή και η κοι­νω­νι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα δεν στα­μα­τά (παρά την προ­σω­ρι­νή ανα­στο­λή πλευ­ρών της) ούτε ασφα­λώς ανα­στέλ­λε­ται το σκλη­ρό τα­ξι­κό πρό­ση­μο των κα­πι­τα­λι­στι­κά ορ­γα­νω­μέ­νων κοι­νω­νιών. Οι δυ­νά­μεις του μα­ζι­κού κι­νή­μα­τος, ερ­γα­τι­κά σω­μα­τεία και συλ­λο­γι­κό­τη­τες του κι­νή­μα­τος και της Αρι­στε­ράς επι­χει­ρούν άμεσα να προ­σαρ­μό­σουν τη δράση τους και να στη­ρί­ξουν τα πλέον αδύ­να­μα κοι­νω­νι­κά τμή­μα­τα αλλά και να ορ­γα­νώ­σουν τα αι­τή­μα­τα της ερ­γα­τι­κής τάξης και ευ­ρύ­τε­ρα των «από κάτω» στις νέες συν­θή­κες. Στην αιχμή της κοι­νω­νι­κής προ­σο­χής όσο και της αγω­νι­στι­κής πρω­το­πο­ρί­ας βρί­σκο­νται οι ερ­γα­ζό­με­νοι/ες στον κλάδο της Υγεί­ας, στο ΕΣΥ καθώς είναι αυτοί/ες που κλή­θη­καν να επω­μι­στούν το με­γα­λύ­τε­ρο βάρος της σω­τη­ρί­ας των αν­θρώ­πι­νων ζωών που απει­λού­νται από την ασθέ­νεια. Την Τρίτη 7 Απρί­λη πραγ­μα­το­ποί­η­σαν πα­νελ­λα­δι­κή κι­νη­το­ποί­η­ση, προ­σαρ­μο­σμέ­νη ως προς τα μέσα στις τρέ­χου­σες συν­θή­κες, με με­γά­λη επι­τυ­χία, θέ­το­ντας όλα τα ζη­τή­μα­τα που ανα­δεί­χτη­καν στην παν­δη­μία από τις νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες πο­λι­τι­κές ετών που δια­λύ­ουν συ­στη­μα­τι­κά την Δη­μό­σια και Δω­ρε­άν Υγεία. Πίσω από τους αντι­κει­με­νι­κά προ­βε­βλη­μέ­νους ερ­γα­ζό­με­νους του κλά­δου της Υγεί­ας ακο­λου­θούν πλή­θος άλλων, από τους ερ­γα­ζό­με­νους/ες στα σού­περ μάρ­κετ και στις εται­ρί­ες κού­ριερ που πολύ συχνά δου­λεύ­ουν σε άθλιες ερ­γα­σια­κές και μι­σθο­λο­γι­κές συν­θή­κες έως τους ερ­γά­τες/τριες στην βιο­μη­χα­νι­κή πα­ρα­γω­γή η οποία δεν στα­μα­τά καθώς και σε όλες τις άλλες πλευ­ρές της οι­κο­νο­μι­κής και πα­ρα­γω­γι­κής δρα­στη­ριό­τη­τας όπου η ζωή και ο βιο­πο­ρι­σμός χι­λιά­δων και εκα­τομ­μυ­ρί­ων αν­θρώ­πων έχει δυ­σκο­λέ­ψει δρα­μα­τι­κά. Ήδη τα πρώτα απο­τε­λέ­σμα­τα αυτών των συν­θη­κών κα­τα­γρά­φο­νται στην από­το­μη αύ­ξη­ση της ανερ­γί­ας αλλά και της ερ­γο­δο­τι­κής αυ­θαι­ρε­σί­ας (βέ­βαια την ώρα που η αύ­ξη­ση της ανερ­γί­ας εξα­θλιώ­νει ολο­έ­να και με­γα­λύ­τε­ρα κοι­νω­νι­κά τμή­μα­τα το ίδιο το σύ­στη­μα επω­φε­λεί­ται καθώς αυτή η δια­δι­κα­σία ευ­νο­εί την μεί­ω­ση των μι­σθών γε­νι­κά).

Η παν­δη­μία απο­τε­λεί έναν σο­βα­ρό και ενί­ο­τε θα­νά­σι­μο κίν­δυ­νο για τις αν­θρώ­πι­νες ζωές, άμεσα και έμ­με­σα, όχι όμως για το σύ­στη­μα. Ο πα­ρά­γο­ντας αυτός της ασθέ­νειας πα­ρό­τι εμ­φα­νί­ζε­ται ως απει­λή συ­νο­λι­κά για την κοι­νω­νία έχει ισχυ­ρό τα­ξι­κό πρό­ση­μο και   ση­μαί­νει κυ­ρί­ως επι­πλέ­ον προ­βλή­μα­τα στην ζωή των «από κάτω». Οι δυ­νά­μεις του κι­νή­μα­τος και της Αρι­στε­ράς θα χρεια­στεί να κι­νη­θούν στο επό­με­νο διά­στη­μα σε ένα πε­ρι­βάλ­λον, τα­ξι­κά και πο­λι­τι­κά,  πολύ πιο απαι­τη­τι­κό απ’ ότι ήδη ήταν πριν ξε­σπά­σει η παν­δη­μία.       

Φόβος

Ο φόβος συ­σπει­ρώ­νει την κοι­νω­νι­κή πλειο­ψη­φία γύρω από την εκά­στο­τε ηγε­σία που δια­χει­ρί­ζε­ται εκεί­νη την στιγ­μή την κρίση καθώς το κοι­νω­νι­κό κρι­τή­ριο σε όλες τις χώρες σ’ αυτή την φάση είναι η απει­λή της υγεί­ας και η αντι­με­τώ­πι­σή της.  Ακρι­βώς γι αυτό τον λόγο ο φόβος των πο­λι­τών που συ­μπυ­κνώ­νε­ται στον αριθ­μό όσο και τον ρυθμό των θα­νά­των απο­τε­λεί το μεί­ζον κρι­τή­ριο και για την πο­λι­τι­κή ηγε­σία και την κυ­βέρ­νη­ση. Αν η κοι­νω­νι­κή στή­ρι­ξη/ανοχή στην ηγε­σία και τε­λι­κά στο πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα γε­νι­κά, κα­ταρ­ρεύ­σει, απο­τε­λεί τον ση­μα­ντι­κό­τε­ρο κίν­δυ­νο για το σύ­στη­μα, πολύ σο­βα­ρό­τε­ρο από την ίδια την αρ­ρώ­στια.  Σή­με­ρα η με­γά­λη πλειο­ψη­φία των ευ­ρω­παϊ­κών κυ­βερ­νή­σε­ων, του Μη­τσο­τά­κη συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νου, όπως φά­νη­κε σε πρό­σφα­τες δη­μο­σκο­πή­σεις, απο­λαμ­βά­νει αυ­ξη­μέ­νη δη­μο­τι­κό­τη­τα. Είναι όμως μια συ­ναί­νε­ση προ­σω­ρι­νή και επι­σφα­λής. Μετά από την φάση του φόβου που προ­κα­λεί ο ρυθ­μός και ο αριθ­μός των θα­νά­των θα ακο­λου­θή­σει ο φόβος της επι­βί­ω­σης και της πεί­νας για τα πιο αδύ­να­μα κοι­νω­νι­κά στρώ­μα­τα (δια­δι­κα­σία που ήδη έχει αρ­χί­σει). 

Η επι­λο­γή της κοι­νω­νι­κής συ­ναί­νε­σης απο­τε­λεί την προ­τε­ραιό­τη­τα  για την εύ­ρυθ­μη λει­τουρ­γία του συ­στή­μα­τος και σ’ αυτές τις συν­θή­κες. Γι αυτό και είναι ση­μα­ντι­κό να πεί­θε­ται η κοι­νω­νία ότι η ση­μα­ντι­κό­τε­ρη αν όχι η μο­να­δι­κή άμεση αντι­με­τώ­πι­ση είναι η απα­γό­ρευ­ση της κυ­κλο­φο­ρί­ας – κάτι που φαί­νε­ται κατ’ αρχάς εύ­λο­γο. Ωστό­σο ταυ­τό­χρο­να  η συ­ναί­νε­ση στην απα­γό­ρευ­ση «νο­μι­μο­ποιεί» άλλες πα­ρα­μέ­τρους ως δε­δο­μέ­νες όπως είναι το εύρος χρη­μα­το­δό­τη­σης για την ενί­σχυ­ση του υπαρ­κτού ΕΣΥ και άλλα άμεσα μέτρα όπως μα­ζι­κά, για όλο τον πλη­θυ­σμό δω­ρε­άν τεστ, μά­σκες και άλλα μέτρα και μέσα προ­στα­σί­ας όπως στην ερ­γα­σία κλπ. Εξάλ­λου ότι δεν επι­τυγ­χά­νε­ται με τη συ­ναί­νε­ση εν τέλει εξα­σφα­λί­ζε­ται, από λίγο ως πολύ, (και) με την κα­τα­στο­λή. Από τις ποι­νές για τις πα­ρα­βά­σεις στις πε­ρισ­σό­τε­ρες χώρες, την συν­δρο­μή του στρα­τού σε πλή­θος δυ­τι­κών χωρών (πχ Ισπα­νία) έως πλή­ρως αυ­ταρ­χι­κές δομές και πρα­κτι­κές όπως στην Ουγ­γα­ρία, στην Τουρ­κία, στις Ιν­δί­ες, στην Κίνα, στις Φι­λιπ­πί­νες κ.α.

H ανη­συ­χία για τις «μό­νι­μες βλά­βες» στην δη­μο­κρα­τι­κή λει­τουρ­γία καθώς και για την υπο­χώ­ρη­ση των ήδη βαθιά πλη­γω­μέ­νων από την προη­γού­με­νη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη επέ­λα­ση, ερ­γα­τι­κών δι­καιω­μά­των είναι εύ­λο­γη. Πόσα από τα «έκτα­κτα» μέτρα που σή­με­ρα παίρ­νο­νται στο όνομα της παν­δη­μί­ας «έρ­χο­νται για να μεί­νουν»;

Το χρήμα/η οι­κο­νο­μία

Ο οι­κο­νο­μι­κός κίν­δυ­νος απο­τε­λεί το έτερο κο­ρυ­φαίο κρι­τή­ριο για τους συ­στη­μι­κούς δια­χει­ρι­στές. Οι δύο δια­φο­ρε­τι­κές στρα­τη­γι­κές που εμ­φα­νί­στη­καν, αφε­νός με τον πε­ριο­ρι­σμό της κοι­νω­νι­κής συ­να­να­στρο­φής και δρα­στη­ριό­τη­τας  (με πα­ραλ­λα­γές με­τα­ξύ χωρών Ευ­ρώ­πης, Κίνας, Κο­ρέ­ας κ.λ.π.) και αφε­τέ­ρου με την επι­λο­γή της λε­γό­με­νης «ανο­σί­ας αγέ­λης» απο­τέ­λε­σαν απα­ντή­σεις στο συν­δυα­σμό των δύο κιν­δύ­νων (πο­λι­τι­κός κίν­δυ­νος/ θά­να­τοι – οι­κο­νο­μι­κή κα­τα­στρο­φή). Πλέον η δεύ­τε­ρη επι­λο­γή – εμ­φα­νι­ζό­με­νη ως πιο «γνή­σια νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη» αφού απέ­φευ­γε τους πε­ριο­ρι­σμούς και τα συ­να­κό­λου­θα με­γά­λα κόστη - έχει εγκα­τα­λει­φτεί από τις πε­ρισ­σό­τε­ρες κυ­βερ­νή­σεις που αρ­χι­κά την επέ­λε­ξαν όπως οι ΗΠΑ και η Βρε­τα­νία. Η στρα­τη­γι­κή των πε­ριο­ρι­σμών έως και του «κλει­δώ­μα­τος» των κοι­νω­νιών έχει άμε­σες και με­σο­πρό­θε­σμες – μα­κρο­πρό­θε­σμες  οι­κο­νο­μι­κές συ­νέ­πειες, βα­ρύ­τα­τες. Ήδη έχουν κρι­θεί ως σο­βα­ρό­τε­ρες από την κρίση του 2008. Εντού­τοις αυτός ο δρό­μος επι­λέ­χθη­κε ως πιο πρό­σφο­ρος ένα­ντι του βα­σι­κού «πο­λι­τι­κού κιν­δύ­νου» πα­ρό­τι αναμ­φι­σβή­τη­τα πιο δα­πα­νη­ρός.

Στο πλεί­στον των ισχυ­ρών δυ­τι­κών χωρών υλο­ποιού­νται έκτα­κτα οι­κο­νο­μι­κά προ­γράμ­μα­τα δι­σε­κα­τομ­μυ­ρί­ων[1] ενώ απ’ την άλλη ο ΟΟΣΑ εκτι­μά την πτώση του ΑΕΠ κατά 2% ανά μήνα κα­ρα­ντί­νας στις ανα­πτυγ­μέ­νες χώρες[2].

Πα­ρό­τι η συ­ζή­τη­ση για την άρση των εκτά­κτων μέ­τρων έχει ήδη αρ­χί­σει η κα­τά­στα­ση χρειά­ζε­ται να «στα­θε­ρο­ποι­η­θεί» δη­λα­δή να υπάρ­ξει εκτί­μη­ση υπέρ­βα­σης του προ­βλή­μα­τος της παν­δη­μί­ας. Ορι­στι­κή υπέρ­βα­ση ση­μαί­νει να υπάρ­ξει εμ­βό­λιο ή φάρ­μα­κο, αν και το πι­θα­νό­τε­ρο είναι, μέχρι να επι­τευ­χθεί αυτό, ότι θα πε­ρά­σου­με σε μια φάση πιε­στι­κών συν­θη­κών τα­λά­ντευ­σης σε βάθος χρό­νου, με­τα­ξύ μέ­τρων και ημί­με­τρων[3], μια «κό­λα­ση» για τους πε­ρισ­σό­τε­ρους αν­θρώ­πους με­τα­ξύ του κιν­δύ­νου από την ασθέ­νεια, του φόβου και της οι­κο­νο­μι­κής κα­τα­στρο­φής. Εν τέλει θα τεθεί το ζή­τη­μα ενός πιο συ­νο­λι­κού απο­λο­γι­σμού και μιας συ­ζή­τη­σης για την επα­νέ­γκρι­ση ή εν­δε­χο­μέ­νως την  ανα­θε­ώ­ρη­ση στρα­τη­γι­κών επι­λο­γών για το κε­φά­λαιο, με όρους «επα­νεκ­κί­νη­σης» και ανα­ζή­τη­σης ρυθ­μών ανά­πτυ­ξης. 

Ήδη έχουν κάνει την εμ­φά­νι­σή τους από­ψεις από συ­στη­μι­κούς εκ­φω­νη­τές που θέ­τουν σε αμ­φι­σβή­τη­ση τη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη στρα­τη­γι­κή που κυ­ριαρ­χεί όλες τις τε­λευ­ταί­ες δε­κα­ε­τί­ες, με χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό πα­ρά­δειγ­μα το editorial των Financial Times στις 3/4 [4]. Θα πρέ­πει  να το­νι­στεί εδώ ότι ακόμη και μια τέ­τοια εν­δε­χό­με­νη αλ­λα­γή στρα­τη­γι­κής,  θα πρέ­πει να κα­τα­νο­εί­ται ως «σχε­τι­κή» και δεν μπο­ρεί να είναι βιώ­σι­μη παρά μόνο εάν εκ­κι­νή­σει σε κά­ποια/ες από τις κο­ρυ­φαί­ες δυ­νά­μεις πα­γκο­σμί­ως προ­κει­μέ­νου να έχει προ­ο­πτι­κή και σε μι­κρό­τε­ρες και λι­γό­τε­ρο ισχυ­ρές χώρες. Εξάλ­λου σε κάθε πε­ρί­πτω­ση η συ­ζή­τη­ση αφορά στις επι­λο­γές ενός δια­φο­ρε­τι­κού «μείγ­μα­τος» που απο­σκο­πεί στην βέλ­τι­στη εκ­δο­χή «επα­νεκ­κί­νη­σης» των ρυθ­μών ανά­πτυ­ξης και κερ­δο­φο­ρί­ας. Θα ήταν λάθος να εκλη­φθεί ως «κοι­νω­νι­κή πο­λι­τι­κή» καθώς ούτως ή άλλως θα εξα­σφα­λί­ζει την ηγε­μο­νία του κε­φα­λαί­ου και τις απα­ραί­τη­τες κοι­νω­νι­κές συ­ναι­νέ­σεις ένα­ντι του όποιου «πο­λι­τι­κού κιν­δύ­νου». Επί­σης να επι­ση­μά­νου­με ότι τέ­τοιες φωνές είχαν ακου­στεί και το 2007/8 χωρίς εντέ­λει να επι­κρα­τή­σουν[5].

Τα πρώτα δείγ­μα­τα γρα­φής για την δυ­σκο­λία που πα­ρου­σιά­ζε­ται να αρ­θούν ου­σια­στι­κά οι πε­ριο­ρι­σμοί της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης στρα­τη­γι­κής είναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά στην πο­λι­τι­κή κρίση που κυο­φο­ρεί­ται στην ΟΝΕ/ΕΕ. Την αρ­χι­κή, επι­βε­βλη­μέ­νη από τα πράγ­μα­τα χα­λά­ρω­ση του Συμ­φώ­νου Στα­θε­ρό­τη­τας ακο­λού­θη­σε η απόρ­ρι­ψη από την Γερ­μα­νία και την Ολ­λαν­δία της επι­λο­γής έκ­δο­σης «κο­ρο­νο­ο­μο­λό­γου», δηλ. ευ­ρω­ο­μο­λό­γου με αμοι­βαιο­ποί­η­ση του χρέ­ους που ζή­τη­σαν η Γαλ­λία και η Ιτα­λία, μαζί με την Ισπα­νία, την Ελ­λά­δα, την Πορ­το­γα­λία, την Ιρ­λαν­δία, τη Σλο­βε­νία, το Βέλ­γιο και το Λου­ξεμ­βούρ­γο. Η επι­μο­νή στην υφι­στά­με­νη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη στρα­τη­γι­κή και αρ­χι­τε­κτο­νι­κή της ΟΝΕ/ΕΕ δεν μοιά­ζει εύ­κο­λο να ανα­τρα­πεί. Η εκ­δο­χή της εκ­κί­νη­σης μιας δια­δι­κα­σί­ας διαί­ρε­σης της ΟΝΕ/ΕΕ σε δύο τα­χύ­τη­τες αρ­χό­με­νη από την επι­λο­γή έκ­δο­σης «ευ­ρω­ο­μο­λό­γου των 9» όπως πρό­τει­νε ο Α. Τσί­πρας στην συ­νέ­ντευ­ξή του στην le Monde δεν συ­γκι­νεί, του­λά­χι­στον για την ώρα, δυ­νά­μεις της κλί­μα­κας της Γαλ­λί­ας. Στο πρό­σφα­το Eurogroup (7/4) δεν κα­τέ­στη δυ­να­τό να υπάρ­ξει συμ­φω­νία και η σχε­τι­κή συ­ζή­τη­ση εντέ­λει κα­τέ­λη­ξε με τρόπο που δεν δια­τα­ρά­ζει ου­σια­στι­κά το υφι­στά­με­νο κα­θε­στώς[6]. Το μέλ­λον της Ένω­σης πα­ρα­μέ­νει αβέ­βαιο καθώς η νέα κρίση την βυ­θί­ζει ακόμη πε­ρισ­σό­τε­ρο στις άλυ­τες αντι­φά­σεις της που ήδη είχαν ανα­δει­χθεί από την προη­γού­με­νη οι­κο­νο­μι­κή κρίση που ξέ­σπα­σε το 2007/8.

Ωστό­σο η τρέ­χου­σα κρίση απέ­χει ακόμη από το να βλέ­πει την «έξοδο» και  ανά­λο­γα με το βάθος του χρό­νου που θα διαρ­κέ­σει μπο­ρούν να υπάρ­ξουν και πολύ δυ­σμε­νέ­στε­ρα σε­νά­ρια, ιδιαί­τε­ρα στην πε­ρί­πτω­ση που η «επό­με­νη μέρα» εμ­φα­νί­σει δρα­μα­τι­κές αλ­λα­γές στον διε­θνή συ­σχε­τι­σμό δύ­να­μης, στην «γε­ω­με­τρία» του πα­γκό­σμιου ιμπε­ρια­λι­στι­κού πλέγ­μα­τος.

Σε κάθε πε­ρί­πτω­ση πά­ντως, οποια­δή­πο­τε στρα­τη­γι­κή συ­στη­μι­κή επι­λο­γή δεν τρο­πο­ποιεί το τα­ξι­κό πρό­ση­μο. Η προ­σπά­θεια του (τα­ξι­κού) κα­τα­με­ρι­σμού της ζη­μιάς και της στή­ρι­ξης της οι­κο­νο­μί­ας με τους όρους της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης στρα­τη­γι­κής δεν στα­μά­τη­σε ποτέ. Αυτή η δια­χεί­ρι­ση σε κάθε μια χώρα, ανά­λο­γα με τις δυ­να­τό­τη­τες της και από κάθε μια κυ­βέρ­νη­ση, ανά­λο­γα με τον τα­ξι­κό/ πο­λι­τι­κό συ­σχε­τι­σμό που εκ­φρά­ζει πα­ρά­γει την όποια ποι­κι­λία με­τα­ξύ των κυ­βερ­νη­τι­κών δια­χει­ρί­σε­ων. Ως προς την κοι­νω­νι­κή πλειο­ψη­φία με επί­κε­ντρο τον κόσμο της ερ­γα­σί­ας αυτό ση­μαί­νει ότι σή­με­ρα ο λο­γα­ρια­σμός ήδη μοι­ρά­ζε­ται «ένα­ντι» σύ­ντο­μα όμως θα έρθει «εκ­κα­θα­ρι­στι­κός»!

Η Αρι­στε­ρά

Σ’ αυτές τις συν­θή­κες η ανά­γκη για ορ­γά­νω­ση της αλ­λη­λεγ­γύ­ης και της συν­δι­κα­λι­στι­κής και πο­λι­τι­κής δρά­σης υπο­δει­κνύ­ει τα επεί­γο­ντα κα­θή­κο­ντα. Οι ορ­γα­νώ­σεις, τα κόμ­μα­τα, οι συλ­λο­γι­κό­τη­τες του κι­νή­μα­τος και της Αρι­στε­ράς ήδη προ­σπα­θούν  να αντα­πο­κρι­θούν. Χρειά­ζε­ται ωστό­σο να υπάρ­ξει προ­ε­τοι­μα­σία  για τις νέες, δυ­σχε­ρείς για τους «από κάτω» συν­θή­κες, που  οι­κο­δο­μού­νται μέσα στην κρίση της παν­δη­μί­ας.

Η βαθιά, «υπαρ­ξια­κή» κρίση της μα­ζι­κής, ρε­φορ­μι­στι­κής Αρι­στε­ράς, της υπο­ταγ­μέ­νης στη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη στρα­τη­γι­κή σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας, εμ­φα­νί­ζει σή­με­ρα το κενό στ’ αρι­στε­ρά πιο ηχηρό από ποτέ μπρο­στά στο αβέ­βαιο μέλ­λον για εκτε­τα­μέ­να κοι­νω­νι­κά τμή­μα­τα.

Για την σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία γε­νι­κά και για τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στην Ελ­λά­δα δεν μπο­ρεί να υπάρ­ξει «στα­δια­κή» με­τα­τό­πι­ση προς τ’ αρι­στε­ρά. Η ανα­γκαία και επεί­γου­σα αρι­στε­ρή αντι­πο­λί­τευ­ση έχει ως ελά­χι­στη προ­ϋ­πό­θε­ση την έξοδο από το προη­γού­με­νο πλαί­σιο, αυτό που κα­θό­ρι­σε την επι­λο­γή του μνη­μο­νί­ου και την γε­νι­κό­τε­ρη προ­σαρ­μο­γή στους συ­στη­μι­κούς μο­νο­δρό­μους. Σή­με­ρα το αί­τη­μα που εκ­φρά­ζει την κοι­νω­νι­κή πλειο­ψη­φία είναι η στή­ρι­ξη του ΕΣΥ και των μέσων προ­στα­σί­ας του πλη­θυ­σμού με την ευ­θύ­νη της πο­λι­τεί­ας δί­νο­ντας την δυ­να­τό­τη­τα διεύ­ρυν­σης των διεκ­δι­κή­σε­ων για «κοι­νω­νι­κό κρά­τος» σε όλα τα επί­πε­δα. Όμως η δυ­να­τό­τη­τα να δοθεί πο­λι­τι­κή κά­λυ­ψη και ισχύ σ’ αυτά τα αι­τή­μα­τα περνά υπο­χρε­ω­τι­κά από τη σύ­γκρου­ση με το ν/φ πλαί­σιο εδώ και τώρα και κατά συ­νέ­πεια και εξ αντι­κει­μέ­νου απο­κή­ρυ­ξη των επι­λο­γών του πρό­σφα­του πα­ρελ­θό­ντος. Χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό πα­ρά­δειγ­μα η συ­νέ­ντευ­ξη του Α. Τσί­πρα στις 8/4. Παρά την προ­σπά­θεια αντι­πο­λι­τευ­τι­κής κρι­τι­κής στην κυ­βέρ­νη­ση που ούτως ή άλλως έρ­χε­ται δειλά και κα­θυ­στε­ρη­μέ­να, το στοι­χείο που χα­ρα­κτή­ρι­σε συ­νο­λι­κά την το­πο­θέ­τη­ση του προ­έ­δρου του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ήταν η συ­ναί­νε­ση και η «κα­τα­νό­η­ση» στην αδυ­να­μία λήψης πολύ δρα­στι­κών μέ­τρων, ακόμη και στο επεί­γον πεδίο της ια­τρι­κής κά­λυ­ψης του πλη­θυ­σμού. Εάν και όταν ο Μη­τσο­τά­κης φέρει νέο μνη­μό­νιο ο Τσί­πρας θα προ­τεί­νει το άμεσο «σχί­σι­μό» του ή «πα­ράλ­λη­λο πρό­γραμ­μα»;

Το πο­λι­τι­κό κενό της μα­ζι­κής Αρι­στε­ράς που αφή­νει ο αδύ­να­μος, σο­σιαλ­φι­λε­λεύ­θε­ρος  ρε­φορ­μι­σμός δεν προ­κύ­πτει τόσο από  τις το­πο­θε­τή­σεις ή/ και τις κυ­βερ­νη­τι­κές επι­λο­γές των κομ­μά­των αυτών όσο από την αδυ­να­μία τους να ορ­γα­νώ­σουν και να κα­λύ­ψουν πο­λι­τι­κά την ίδια την δράση και τις διεκ­δι­κή­σεις του μα­ζι­κού κι­νή­μα­τος.

Η Αρι­στε­ρά στην Ελ­λά­δα όσο και διε­θνώς βρί­σκε­ται αντι­μέ­τω­πη με μια ιστο­ρι­κών δια­στά­σε­ων πρό­κλη­ση, αυτή της πο­λι­τι­κής πλευ­ράς της παν­δη­μί­ας, την ώρα του απο­λο­γι­σμού της με­γά­λης ήττας της στον προη­γού­με­νο «κύκλο» της 20ε­τί­ας. Κύ­κλος που άνοι­ξε με το διε­θνές αντι­πα­γκο­σμιο­ποι­η­τι­κό κί­νη­μα και έκλει­σε με την απο­τυ­χία των «πλα­τιών κομ­μά­των» της Αρι­στε­ράς και την εμ­βλη­μα­τι­κή ήττα του ρι­ζο­σπα­στι­κού ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ που με­τε­τρά­πη σε μνη­μο­νια­κό δια­χει­ρι­στή του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού προ­κει­μέ­νου να μην χάσει την κυ­βερ­νη­τι­κή εξου­σία (την οποία εν τέλει έχασε).

Για τη μη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη και πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή Αρι­στε­ρά μαζί με τα προ­βλή­μα­τα που προ­έρ­χο­νται από ητ­τη­μέ­νες πα­ρα­δό­σεις με επί­κε­ντρο την, στα­λι­νι­κής κα­τα­γω­γής, «θε­ω­ρία των στα­δί­ων» και του «Σο­σια­λι­σμού σε μια μόνο χώρα» αλλά και θε­ω­ρη­τι­κές και πρα­κτι­κές αδρά­νειες από μια πε­ρα­σμέ­νη εποχή κυ­ρί­ως γύρω από τα ζη­τή­μα­τα του ιμπε­ρια­λι­σμού και του πε­ριε­χο­μέ­νου της αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κής πάλης σή­με­ρα, έχει προ­στε­θεί, μετά από πολ­λές δε­κα­ε­τί­ες η πρό­κλη­ση της μα­ζι­κής πο­λι­τι­κής. Δη­λα­δή η διεκ­δί­κη­ση του κενού που εγκα­τα­λεί­πει η ητ­τη­μέ­νη ιστο­ρι­κά και στρα­τη­γι­κά σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία και η ανά­λη­ψη των κα­θη­κό­ντων που δεν μπο­ρεί να εκτε­λέ­σει πλέον απέ­να­ντι στις υπο­τε­λείς τά­ξεις και στον κόσμο της ερ­γα­σί­ας.

Η εμπει­ρία των «πλα­τιών κομ­μά­των» απο­τε­λεί τεκ­μή­ριο του πο­λι­τι­κού κενού της μα­ζι­κής αρι­στε­ράς/ρε­φορ­μι­σμού και έδει­ξε αφε­νός την ευ­και­ρία/ δυ­να­τό­τη­τα για την κά­λυ­ψή του και αφε­τέ­ρου την αδυ­να­μία της σύγ­χρο­νης αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς να διεκ­δι­κή­σει την ηγε­μο­νία επί των αδύ­να­μων αρι­στε­ρών ρε­φορ­μι­στών – στην πε­ρί­πτω­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ από την πλήρη ήττα / με­τάλ­λα­ξη σε κυ­βερ­νη­τι­κό σο­σιαλ­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό.

Σή­με­ρα η «κρίση της παν­δη­μί­ας» όχι μόνο επι­βε­βαιώ­νει τις αδυ­να­μί­ες της Αρι­στε­ράς, τόσο των με­τα­μο­ντέρ­νων ρε­φορ­μι­στών όσο και της κα­τα­κερ­μα­τι­σμέ­νης αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής, αλλά θέτει ακόμη πιο ηχηρά τα κε­ντρι­κά ζη­τή­μα­τα:

1. Επι­και­ρό­τη­τα της αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής στρα­τη­γι­κής. Το τρι­πλό σχήμα – ερ­γα­σία, φύλο και φυλή, πε­ρι­βάλ­λον – που πε­ρι­γρά­φει τον πυ­ρή­να της αντί­θε­σης στο εσω­τε­ρι­κό του σύγ­χρο­νου κα­πι­τα­λι­σμού σή­με­ρα απο­κτά νέα διά­στα­ση καθώς η παν­δη­μία με­γε­θύ­νει, και στο επό­με­νο διά­στη­μα ολο­έ­να και πε­ρισ­σό­τε­ρο, την ορα­τό­τη­τα πλή­θους άλλων «παν­δη­μιών»: της μα­ζι­κής φτώ­χειας, της πεί­νας, της λει­ψυ­δρί­ας, της έμ­φυ­λης βίας και κα­τα­πί­ε­σης, του ρα­τσι­σμού, των προ­σφυ­γι­κών ροών… Η ιστο­ρι­κή ανά­γκη της ανοι­κο­δό­μη­σης στρα­τη­γι­κού ορά­μα­τος εναλ­λα­κτι­κού στον κα­πι­τα­λι­σμό πολ­λα­πλα­σιά­ζε­ται από τις συν­θή­κες που δια­μορ­φώ­νο­νται.
2. Διε­θνι­σμός ενα­ντί­ον του εθνι­κι­σμού όσο και του αστι­κού κο­σμο­πο­λι­τι­σμού. Στο επό­με­νο διά­στη­μα – ιδιαί­τε­ρα στην Ελ­λά­δα και στις χώρες του Νότου θα εντα­θεί εύ­λο­γα η αντι – ΟΝΕ/ΕΕ στάση. Η αδυ­να­μία της ΟΝΕ/ΕΕ να λει­τουρ­γή­σει με αλ­λη­λεγ­γύη μέσα σε μια τέ­τοια κρίση είναι κάτι πε­ρισ­σό­τε­ρο από πρό­δη­λη. Πέρα εξάλ­λου από την απόρ­ρι­ψη του κο­ρο­νο­ο­μο­λό­γου ιδιαί­τε­ρη εντύ­πω­ση δη­μιουρ­γεί η εκτε­τα­μέ­νη πει­ρα­τεία ια­τρι­κού υλι­κού με­τα­ξύ των κρα­τών. Εντού­τοις θα εκ­φρα­στεί (πολύ πιο δυ­να­μι­κά από πριν) από την άκρα δεξιά. Ταυ­τό­χρο­να όμως η εντύ­πω­ση ότι μπο­ρεί να αντι­με­τω­πι­στεί μια τέ­τοια κρίση από ένα με­μο­νω­μέ­νο κρά­τος μοιά­ζει εντε­λώς άτοπη. Η αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή Αρι­στε­ρά χρειά­ζε­ται να δώσει σαφές διε­θνι­στι­κό και αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κό (παρά «αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κό») πρό­ση­μο στην απόρ­ρι­ψη της ν/φ ΟΝΕ/ΕΕ προ­κει­μέ­νου να στα­θεί απο­τε­λε­σμα­τι­κά ενα­ντί­ον της ακρο­δε­ξιάς.

Κάτι τέ­τοιο δεν κα­τέ­στη δυ­να­τό στην προη­γού­με­νη φάση.

Η νέα κα­τά­στα­ση βρήκε την Αρι­στε­ρά κυ­ριο­λε­κτι­κά κα­τα­κερ­μα­τι­σμέ­νη και πολύ συχνά εγκλω­βι­σμέ­νη και προσ­δε­μέ­νη στα αστι­κά ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κά αφη­γή­μα­τα σε όλη την πα­ρελ­θού­σα πε­ρί­ο­δο. Λίγο πριν ξε­σπά­σει η παν­δη­μία αυτά τα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά εμ­φα­νί­στη­καν για πολ­λο­στή φορά, με δρα­μα­τι­κό μά­λι­στα τρόπο, στην κρίση του «προ­σφυ­γι­κού» όπως αυτό κλι­μα­κώ­θη­κε στα σύ­νο­ρα με την Τουρ­κία και κυ­ρί­ως στον Έβρο.

Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ως η μα­ζι­κή έκ­φρα­ση ενός ορι­σμέ­νου, με­τα­μο­ντέρ­νου και σο­σιαλ­φι­λε­λεύ­θε­ρου ρε­φορ­μι­σμού, χα­ρα­κτη­ρί­στη­κε από τις δη­λώ­σεις του προ­έ­δρου του που συ­ναί­νε­σε στις επι­λο­γές του Μη­τσο­τά­κη να κλεί­σει τα σύ­νο­ρα[7] αλλά και το ΚΚΕ μέσα από τις δη­λώ­σεις του γραμ­μα­τέα του Δ. Κου­τσού­μπα κι­νή­θη­κε ου­σια­στι­κά στην ίδια κα­τεύ­θυν­ση χα­ρα­κτη­ρί­ζο­ντας τους πρό­σφυ­γες «ασύμ­με­τρη απει­λή»[8]. Οι μι­κρό­τε­ρες δυ­νά­μεις της Αρι­στε­ράς διαι­ρέ­θη­καν για πολ­λο­στή φορά (στα μάτια ενός πιο στε­νού κύ­κλου του «κό­σμου της Αρι­στε­ράς») σε «πα­τριώ­τες» και σε «διε­θνι­στές» με τους μεν πρώ­τους να κα­θί­στα­νται εξ αντι­κει­μέ­νου υπο­στη­ρι­χτές της κυ­βέρ­νη­σης καθώς αθροί­ζο­νται αντι­κει­με­νι­κά στο μα­ζι­κό πο­λι­τι­κό ρεύμα που στη­ρί­ζει την πο­λι­τι­κή του Μη­τσο­τά­κη στο «προ­σφυ­γι­κό» και τους δε δεύ­τε­ρους να αδυ­να­τούν να με­τα­σχη­μα­τί­σουν την αφη­ρη­μέ­νη προ­πα­γάν­δα σε συ­γκε­κρι­μέ­νη πο­λι­τι­κή πρό­τα­ση για τη συ­γκυ­ρία, με φι­λο­δο­ξία ορι­σμέ­νης κοι­νω­νι­κής ακρο­α­μα­τι­κό­τη­τας. Τέ­τοιες διαι­ρέ­σεις, αν και ακόμη πε­ρισ­σό­τε­ρο με­τα­κι­νη­μέ­νες προς το εθνι­κι­στι­κό (στρε­βλά αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κό) πρό­ση­μο, εμ­φα­νί­στη­καν συχνά σε όλη την προη­γού­με­νη πε­ρί­ο­δο όπως στην πε­ρί­πτω­ση της συμ­φω­νί­ας των Πρε­σπών. Την πιο ση­μα­ντι­κή έκ­φρα­ση αυτής της αδυ­να­μί­ας απο­τέ­λε­σε ο εγκλω­βι­σμός στο αστι­κό δίλ­λη­μα «ευρώ – δραχ­μή» στε­ρώ­ντας από την Αρι­στε­ρά την ανε­ξαρ­τη­σία της φυ­σιο­γνω­μί­ας της στο «ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κό διά­νυ­σμα».

Η παν­δη­μία ανα­δει­κνύ­ει πολύ ηχηρά τα αδυ­να­μί­ες της ΕΕ όχι όμως και τις δυ­να­τό­τη­τες των «ανε­ξάρ­τη­των» κρα­τών. Σε αντί­θε­ση με τον πό­λε­μο, στον οποίο κυ­ριαρ­χεί το ιδε­ο­λό­γη­μα «ο θά­να­τός σου η ζωή μου», στο υπό­βα­θρο σή­με­ρα, βρί­σκε­ται ένα στοι­χείο αλ­λη­λεγ­γύ­ης. Ο ρόλος της Αρι­στε­ράς θα κρι­θεί από την δυ­να­τό­τη­τά της να προ­βά­λει αυτό το στοι­χείο, της διε­θνι­στι­κής αλ­λη­λεγ­γύ­ης ένα­ντι των ακρο­δε­ξιών από­ψε­ων που θα κι­νη­θούν αναμ­φι­σβή­τη­τα στην αντί­θε­τη κα­τεύ­θυν­ση.

3. Αρι­στε­ρά για το πρό­ταγ­μα του «δη­μό­σιου» πέραν του «κρα­τι­κού». Τα άμεσα μέτρα που πήρε η με­γά­λη πλειο­ψη­φία των κυ­βερ­νή­σε­ων, της ελ­λη­νι­κής συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης, ανέ­δει­ξαν την αδυ­να­μία του «αό­ρα­του χε­ριού της αγο­ράς» να ρυθ­μί­σει τα επεί­γο­ντα προ­βλή­μα­τα πλήτ­το­ντας τον ιδε­ο­λο­γι­κό πυ­ρή­να του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού. Ο ρόλος του κρά­τους επα­νήλ­θε δυ­να­μι­κά στην πο­λι­τι­κή συ­ζή­τη­ση και μαζί του επα­νήλ­θε τόσο το «φά­ντα­σμα» του Κέυνς όσο και η «απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα» εκ­δο­χών κρα­τι­κού κα­πι­τα­λι­σμού όπως η Κίνα. Ωστό­σο αυτό που ταυ­τό­χρο­να ανα­δεί­χτη­κε είναι πως αυτή την «στρο­φή» προς το κρά­τος την πραγ­μα­το­ποί­η­σαν οι ίδιες νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες κυ­βερ­νή­σεις θυ­μί­ζο­ντας πως το κρά­τος δεν είναι «ερ­γα­λείο» των «από κάτω» και της Αρι­στε­ράς αλλά πλαί­σιο που δια­σφα­λί­ζει την ίδια την κα­πι­τα­λι­στι­κή λει­τουρ­γία και ρυθ­μί­ζει κατά το δο­κούν την «ελευ­θε­ρία» της αγο­ράς προς όφε­λος της βιω­σι­μό­τη­τας του συ­στή­μα­τος. Η συ­ζή­τη­ση για το κρά­τος που σή­με­ρα ανα­ζω­πυ­ρώ­νε­ται έχει πα­ρελ­θόν και θε­ω­ρη­τι­κά όλες οι ρι­ζο­σπα­στι­κές, αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κές, επα­να­στα­τι­κές πα­ρα­δό­σεις συ­γκλί­νουν πως το αστι­κό κρά­τος απο­τε­λεί εμπό­διο στον δρόμο της ανα­τρο­πής και της υπέρ­βα­σης του κα­πι­τα­λι­σμού. Εν τού­τοις στο πέ­ρα­σμα του χρό­νου και με την «χο­ρη­γία» τόσο του στα­λι­νι­κού όσο και του σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κού ρεύ­μα­τος η επί­κλη­ση του κρά­τους προ­στέ­θη­κε στην ατζέ­ντα της αρι­στε­ρής πο­λι­τι­κής είτε ως στρε­βλή κα­τα­νό­η­ση των με­τα­βα­τι­κών αι­τη­μά­των είτε ως συ­νο­λι­κή στρέ­βλω­ση του στρα­τη­γι­κού ορά­μα­τος ως κρα­τι­κός κα­πι­τα­λι­σμός. Σή­με­ρα η σύγ­χυ­ση του «δη­μό­σιου» και του «κρα­τι­κού» στους κόλ­πους της Αρι­στε­ράς και του κό­σμου της είναι πρό­δη­λη και γί­νε­ται ακόμη πιο έντο­νη όταν έρ­χε­ται να συ­να­ντή­σει την «πα­τριω­τι­κή πα­ρα­γω­γι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση» ως απά­ντη­ση στη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση. Όμως ο «κρα­τι­σμός» της Αρι­στε­ράς είναι ένα από τα σο­βα­ρό­τε­ρα προ­βλή­μα­τά της και στις νέες προ­κλή­σεις που ανοί­γο­νται μπρο­στά μόνο εμπό­διο μπο­ρεί να είναι. Η διεκ­δί­κη­ση και η κα­τά­κτη­ση του «δη­μό­σιου» ως στοι­χείο του πυ­ρή­να της αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής στά­σης και άμεση ανά­γκη των πλητ­τό­με­νων κοι­νω­νι­κών τμη­μά­των, των «από κάτω» - σή­με­ρα της με­γά­λης κοι­νω­νι­κής πλειο­ψη­φί­ας που έχει ανά­γκη την μα­ζι­κή, Δη­μό­σια και Δω­ρε­άν ια­τρι­κή πε­ρί­θαλ­ψη – απο­τε­λεί κα­θή­κον και δυ­να­τό­τη­τα της «δρώ­σας κοι­νω­νί­ας», του πο­λι­τι­κού μα­ζι­κού κι­νή­μα­τος της ανα­τρο­πής και χτί­ζε­ται στην πράξη μέσα από την συ­νει­δη­τή αυ­τε­νέρ­γεια των μαζών.  Το κρά­τος βρί­σκε­ται απέ­να­ντι σε τέ­τοιες δια­δι­κα­σί­ες, ακόμη κι όταν εμ­φα­νί­ζο­νται «εν σπέρ­μα­τι», λει­τουρ­γώ­ντας κα­τα­σταλ­τι­κά ενα­ντί­ον. Πιο πρό­σφα­τη «ει­κο­νο­γρά­φη­ση» της αντί­θε­σης του «κρά­τους» και του «δη­μό­σιου» απο­τε­λούν οι μπά­τσοι στον Ευαγ­γε­λι­σμό την ημέρα της κι­νη­το­ποί­η­σης!    
4. Μα­ζι­κή πο­λι­τι­κή – με­τα­βα­τι­κό πρό­γραμ­μα – «με­τα­βα­τι­κό κόμμα» και όχι μόνο ιδε­ο­λο­γι­κή προ­πα­γάν­δα πε­ριο­ρι­σμέ­νης εμ­βέ­λειας. Η συ­γκρό­τη­ση των «πλα­τιών κομ­μά­των» της Αρι­στε­ράς στο προη­γού­με­νο διά­στη­μα πρό­κυ­ψε από την σύ­γκλι­ση τμη­μά­των της μα­ζι­κής, ρε­φορ­μι­στι­κής Αρι­στε­ράς που απο­σχί­στη­καν από τον νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο κορμό της σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας/ κε­ντρο­α­ρι­στε­ράς, με ορ­γα­νώ­σεις της ρι­ζο­σπα­στι­κής/ αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής/ επα­να­στα­τι­κής Αρι­στε­ράς. Αυτή η δια­δι­κα­σία συ­γκρό­τη­σης επέ­τρε­ψε την ορ­γα­νω­τι­κή συ­νύ­παρ­ξη «επα­να­στα­τι­κών» και «ρε­φορ­μι­στι­κών»  συλ­λο­γι­κο­τή­των στην κί­νη­σή τους για την κά­λυ­ψη του πο­λι­τι­κού κενού στ’ αρι­στε­ρά του πο­λι­τι­κού φά­σμα­τος και ανέ­δει­ξε ως κοι­νω­νι­κά ορατή την προ­σπά­θεια για συ­γκρό­τη­ση εναλ­λα­κτι­κής πρό­τα­σης. Τα κόμ­μα­τα αυτά υπήρ­ξαν φο­ρείς πο­λι­τι­κής διεκ­δί­κη­σης μα­ζι­κών κοι­νω­νι­κών ακρο­α­τη­ρί­ων (στην πε­ρί­πτω­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ μέχρι και την κα­τά­λη­ψη της κυ­βερ­νη­τι­κής εξου­σί­ας) και ταυ­τό­χρο­να ερ­γα­στή­ριο/ πεδίο αντι­πα­ρά­θε­σης και σύν­θε­σης από­ψε­ων, θε­ω­ρη­τι­κών θέ­σε­ων και «συ­νη­θειών» πο­λι­τι­κής πρα­κτι­κής. Παρά ταύτα η ευ­και­ρία αύ­ξη­σης της έκτα­σης της κοι­νω­νι­κής ακρο­α­μα­τι­κό­τη­τας δεν έφερε και το αντί­στοι­χο βάθος στις επε­ξερ­γα­σί­ες με­τα­βα­τι­κών θέ­σε­ων και προ­τά­σε­ων. Οι ορ­γα­νω­τι­κές απα­ντή­σεις επι­κρά­τη­σαν στις θε­ω­ρη­τι­κές και στις πο­λι­τι­κές προ­κλή­σεις είτε πε­ρι­χα­ρα­κώ­νο­ντας τις, από πριν συ­γκρο­τη­μέ­νες, πο­λι­τι­κές συλ­λο­γι­κό­τη­τες είτε δια­λύ­ο­ντάς τες υπό τον «ηγέτη» - σύμ­βο­λο της διεκ­δί­κη­σης της κυ­βέρ­νη­σης. Οι ρι­ζο­σπα­στι­κές /αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κές δυ­νά­μεις προ­ερ­χό­με­νες από δια­φο­ρε­τι­κές κα­τα­γω­γές δεν βρή­καν τον δρόμο  της σύ­μπη­ξης των δυ­νά­με­ών τους σε προ­ω­θη­τι­κές αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κές πο­λι­τι­κές επι­λο­γές (στην πε­ρί­πτω­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ υπήρ­ξαν στιγ­μές που εμ­φα­νί­στη­καν ως πλειο­ψη­φία) αφή­νο­ντας το εγ­χεί­ρη­μα αθω­ρά­κι­στο στη συ­στη­μι­κή ιδε­ο­λο­γι­κή, πο­λι­τι­κή και όχι μόνο, δια­φθο­ρά.  

Στις συν­θή­κες που δια­μορ­φώ­νο­νται σή­με­ρα με τις κοι­νω­νι­κές ανά­γκες και τα συ­να­κό­λου­θα αι­τή­μα­τα να τεί­νουν υπερ­πολ­λα­πλα­σια­ζό­με­να σε σχέση με την προη­γού­με­νη οι­κο­νο­μι­κή κρίση θα δο­θούν εκ νέου αντί­στοι­χες ευ­και­ρί­ες με αρι­στε­ρές ρή­ξεις στον ρε­φορ­μι­στι­κό κορμό; Δεν μοιά­ζει το πι­θα­νό­τε­ρο και πά­ντως θα εξαρ­τη­θεί όχι τόσο από τα συ­στη­μι­κά προ­βλή­μα­τα όσο από την πα­ρέμ­βα­ση του κι­νή­μα­τος και την άνοδο της τα­ξι­κής πάλης. Έτσι συ­νέ­βη και στην προη­γού­με­νη φάση. Τα «πλα­τιά κόμ­μα­τα» της Αρι­στε­ράς συ­γκρο­τή­θη­καν στο εύ­φο­ρο πε­ρι­βάλ­λον της ανό­δου του μα­ζι­κού αντι­πα­γκο­σμιο­ποι­η­τι­κού κι­νή­μα­τος.

Κι αν αυτά δεν συμ­βούν η αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή Αρι­στε­ρά θα βρει το έδα­φος των κοι­νών συ­μπε­ρα­σμά­των και της υπέρ­βα­σης των αμυ­ντι­κών ορ­γα­νω­τι­κών σχη­μά­των ώστε να διεκ­δι­κή­σει εκ νέου τη μα­ζι­κή πο­λι­τι­κή; Το ζή­τη­μα της «ενό­τη­τας» αν και δεν λύνει αυ­τό­μα­τα τα προ­βλή­μα­τα στο ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κό πεδίο καθώς, όπως απο­δεί­χτη­κε, δεν αρκεί ο «κοι­νός πα­ρο­νο­μα­στής», το­νί­ζει ωστό­σο την επεί­γου­σα ανά­γκη για συ­γκέ­ντρω­ση δύ­να­μης και κοι­νω­νι­κή ορα­τό­τη­τα. Ακόμη κι έτσι όμως η «ενω­τι­κή» λο­γι­κή χρειά­ζε­ται να οδη­γεί σε «ενω­τι­κά» ορ­γα­νω­τι­κά σχή­μα­τα που μπο­ρούν να διεκ­δι­κούν την στρά­τευ­ση του κό­σμου – κα­ταρ­χάς του «κό­σμου της Αρι­στε­ράς».

Η πρό­κλη­ση είναι ηχηρή αν και οι απα­ντή­σεις όχι τόσο.

Εντού­τοις κάθε έν­νοια επε­ξερ­γα­σί­ας με­τα­βα­τι­κού προ­γράμ­μα­τος είναι άρ­ρη­κτα συν­δε­δε­μέ­νη με την κλί­μα­κα άσκη­σης της πο­λι­τι­κής και την πρα­κτι­κή συ­νύ­παρ­ξη με τις προσ­δο­κί­ες, τα αι­τή­μα­τα και πάνω απ’ όλα τη ζωή και την δράση μα­ζι­κών κοι­νω­νι­κών τμη­μά­των. 

Η παν­δη­μία «ξε­γυ­μνώ­νει τον βα­σι­λιά», εκ­θέ­τει σε δη­μό­σια θέα όλη την φρίκη του κα­πι­τα­λι­σμού, πολ­λα­πλα­σιά­ζει τις επεί­γου­σες ανά­γκες των «από κάτω», αυ­ξά­νει το πο­λι­τι­κό κενό. Χρειά­ζε­ται να το διεκ­δι­κή­σει η Αρι­στε­ρά με τις απε­λευ­θε­ρω­τι­κές ιδέες και τα αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κά προ­τάγ­μα­τα αντι­με­τω­πί­ζο­ντας τις συ­στη­μι­κές πο­λι­τι­κές εκ­φρά­σεις και ιδιαί­τε­ρα τσα­κί­ζο­ντας τον βα­σι­κό της αντί­πα­λο σε τέ­τοιες συν­θή­κες: τον φα­σι­σμό, τον εθνι­κι­σμό, τον ρα­τσι­σμό, τον πό­λε­μο … το πιο σκλη­ρό κα­πι­τα­λι­στι­κό πρό­σω­πο που σή­με­ρα προ­σω­ρι­νά κρύ­βε­ται μπρο­στά στο πάν­δη­μο κοι­νω­νι­κό αί­τη­μα για αλ­λη­λεγ­γύη.

[1] https://​www.​bus​ines​sdai​ly.​gr/​diethni/​14772_​brohi-​tri​seka​tomm​yrio​n-​diethnos-​gia-​ti-​stirixi-​ton-​oikonomion

[2] https://​www.​cnn.​gr/​oikonomia/​story/​212969/​koronoios-​ptosi-​2-​toy-​aep-​se-​miniaia-​vasi-​logo-​ton-​periorismon-​vlepei-​o-​oosa

[3] Σχε­τι­κές δη­λώ­σεις Τσιόρ­δα: «Δη­λα­δή ένα σχήμα του "βάζω μέτρα, τα ση­κώ­νω όταν η κα­τά­στα­ση είναι κα­λύ­τε­ρη στη χώρα μου χρη­σι­μο­ποιώ­ντας μα­ζι­κούς ελέγ­χους, μετά ξα­να­βά­ζω μέτρα όταν δω ότι η κα­τά­στα­ση ξέ­φυ­γε"» https://​www.​efsyn.​gr/​node/​238177

[4] «...Οι θυ­σί­ες είναι ανα­πό­φευ­κτες, αλλά κάθε κοι­νω­νία πρέ­πει να επι­δεί­ξει το πώς θα προ­σφέ­ρει απο­κα­τά­στα­ση σε αυ­τούς που ση­κώ­νουν το με­γα­λύ­τε­ρο βάρος της εθνι­κής προ­σπά­θειας. Ρι­ζι­κές με­ταρ­ρυθ­μί­σεις -η αντι­στρο­φή της επι­κρα­τού­σας πο­λι­τι­κής κα­τεύ­θυν­σης των τε­λευ­ταί­ων τεσ­σά­ρων δε­κα­ε­τιών-  θα πρέ­πει να μπουν στο τρα­πέ­ζι. Οι κυ­βερ­νή­σεις θα πρέ­πει να απο­δε­χτούν έναν πιο ενερ­γό ρόλο στην οι­κο­νο­μία. Πρέ­πει να δουν τις δη­μό­σιες υπη­ρε­σί­ες ως επεν­δύ­σεις, αντί για υπο­χρέ­ω­ση και να βρουν τρό­πους να κά­νουν την αγορά ερ­γα­σί­ας λι­γό­τε­ρο επι­σφα­λή.

Η ανα­δια­νο­μή θα είναι πάλι στην ατζέ­ντα. Τα προ­νό­μια των ηλι­κιω­μέ­νων και των πλου­σί­ων σε αμ­φι­σβή­τη­ση. Πο­λι­τι­κές που έως πρό­σφα­τα θε­ω­ρού­νταν εκ­κε­ντρι­κές, όπως ένα βα­σι­κό ει­σό­δη­μα και φόροι στους πλού­σιους θα πρέ­πει να είναι στο μείγ­μα....»

https://​www.​euro2day.​gr/​ftcom/​ftcom_​gr/​article-​ft-​gr/​2016175/​h-​pandhmia-​anatrepei-​tis-​sheseis-​kratoys-​oikonomia.​html  

[5]https://​www.​kathimerini.​gr/​709668/​opinion/​epi​kair​otht​a/​arxeio-​monimes-​sthles/​o-​kap​ital​ismo​s-​toy-​kazino-​se-​amfisvhthsh

[6] https://​www.​kathimerini.​gr/​1073407/​article/​oikonomia/​die8nhs-​oikonomia/​sz-​germanikh-​miniatoyra-​h-​symfwnia-​toy-​eurogroup

[7] «Κάθε κυ­βέρ­νη­ση θα έκανε αυτό που έκανε η ση­με­ρι­νή. Και εμείς το κά­να­με, αλλά χωρίς τυ­μπα­νο­κρου­σί­ες και χωρίς να κα­λού­με τους πο­λί­τες να πά­ρουν τα όπλα» https://​www.​star.​gr/​eidiseis/​politiki/​492007/​tsipras-​kai-​emeis-​kleisame-​ta-​synora

[8] «..Εκ­φρά­σα­με τη με­γά­λη ανη­συ­χία μας για τη συ­νε­χή τούρ­κι­κη επι­θε­τι­κό­τη­τα και προ­κλη­τι­κό­τη­τα στην ευ­ρύ­τε­ρη πε­ριο­χή, στο Αι­γαίο, στην Αν. Με­σό­γειο, στη Μ. Ανα­το­λή, που βέ­βαια σή­με­ρα συν­δυά­ζε­ται -εκτός από την κλα­σι­κή επι­θε­τι­κό­τη­τα των συ­νε­χών πα­ρα­βιά­σε­ων στο Αι­γαίο, των αμ­φι­σβη­τή­σε­ων κυ­ριαρ­χι­κών δι­καιω­μά­των, συν­θη­κών που όρι­σαν τα σύ­νο­ρα των χωρών της πε­ριο­χής- και με νέες “ασύμ­με­τρες απει­λές”, με προ­κλή­σεις, με τα προ­σφυ­γι­κά – με­τα­να­στευ­τι­κά ρεύ­μα­τα στον Έβρο και σε όλα τα νησιά του Αι­γαί­ου» https://​m.​naf​temp​orik​i.​gr/​story/​1569377/​d-​koutsoumpas-​megali-​anisuxia-​gia-​tin-​tourkiki-​epi​thet​ikot​ita