Η κυβέρνηση μπροστά στα δύσκολα

Η απόφαση για εσπευσμένη έξοδο από το lockdown δείχνει ότι προτεραιότητα και καθοδηγητική αρχή της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι η «ενεργοποίηση των αγορών».

Όπως στις αρχές Μάρτη η κυβέρνηση, έντρομη, κατέφυγε γρήγορα στην καραντίνα –γνωρίζοντας ότι ο κοροναϊός μπορεί να τινάξει στον αέρα την ηγεμονία της κυρίαρχης τάξης– έτσι και τώρα ο Μητσοτάκης καταφεύγει στη χωρίς εγγυήσεις για την υγεία του πληθυσμού κατάργηση της καραντίνας, ακούγοντας τον ΣΕΒ να απαιτεί «ανάληψη λελογισμένων κινδύνων» με στόχο την ταχύτερη δυνατή «επανεκκίνηση της οικονομίας».

Με την καραντίνα, το κλίμα, τις ιδιομορφίες του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού και τη γενική αυτοπειθάρχιση του πληθυσμού στα δύσκολα μέτρα του lockdown, κερδήθηκαν πάνω από 2 μήνες με χαμηλή διάδοση του ιού και λιγότερα θύματα απ’ ότι σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Όμως όλοι γνωρίζουν ότι δεν πρόκειται για κάτι παραπάνω από κέρδισμα χρόνου, αφού η απειλή της πανδημίας είναι πάντα παρούσα.

Ακριβώς γι’ αυτό η «επιτυχία» που σπεύδει να αυτοπιστωθεί ο Μητσοτάκης είναι αβέβαιη κι εύθραστη.

Πολύ περισσότερο όταν είναι φανερό ότι η κυβέρνηση δεν έκανε τίποτα το ουσιαστικό για να αξιοποιήσει το κέρδισμα χρόνου κατά την πρώτη φάση της δοκιμασίας Covid19. Στο απολύτως κρίσιμο πεδίο του ΕΣΥ, η ΝΔ έχει να επιδείξει, μετά από 2μιση μήνες, την πρόσληψη λίγων εκατοντάδων επικουρικών γιατρών και νοσηλευτών-τριών με προσωρινές συμβάσεις, όπως και τις εσωτερικές μεταθέσεις από την πρωτοβάθμια περίθαλψη στα νοσοκομεία αναφοράς. Για να έχουμε μέτρο σύγκρισης θα πρέπει να σκεφτούμε ότι σε χώρες που πραγματικά «ζορίστηκαν» από τον Covid19, οι κυβερνήσεις υποχρεώθηκαν να κάνουν πολύ πιο βαθιές «τομές»: Πχ στην Ισπανία το δημόσιο δημιούργησε μέσα σε 2 εβδομάδες πάνω από 5.000 νέες «κλίνες» ΜΕΘ μόνο στη Μαδρίτη, ενώ στη Γαλλία υπήρξαν ουσιαστικά μέτρα επίταξης του ιδιωτικού τομέα υγείας.

Στον κρίσιμο τομέα της μαζικής δημόσιας εκπαίδευσης δεν έγινε απολύτως τίποτα μετά το κλείσιμο των σχολείων. Η πριγκηπέσσα Κεραμέως εξήγγειλε την επιστροφή των μαθητών στα θρανία χωρίς να έχει εξασφαλίσει ούτε ένα κτίριο παραπάνω, χωρίς προσλήψεις πρόσθετου εκπαιδευτικού προσωπικού, χωρίς μηχανισμό διαχείρισης πιθανής «κρίσης» σε ένα μαζικό σχολικό συγκρότημα, χωρίς βασικά υλικά και μέσα προστασίας, χωρίς δηλαδή να μπορεί να μας πει τι έκανε μέσα σε αυτούς τους κρίσιμους 2μιση μήνες για να οργανώσει τη λειτουργία της εκπαίδευσης στις νέες κι επικίνδυνες συνθήκες.

Πέρα από τις «αεράτες» αναλύσεις που επιμένουν ότι σε καιρούς έκτακτων αναγκών ενισχύονται οι υπάρχουσες-διαθέσιμες πολιτικές ηγεσίες, θα ήταν προτιμότερο να συγκεντρώσει κανείς την προσοχή του σε αλλαγές που συντελούνται κάτω από την επιφάνεια των ιδεών, των απόψεων και των θεσμών που διασφαλίζουν τις «συναινέσεις» και τις «ενότητες» που επιτρέπουν στις υπάρχουσες ηγεσίες να ηγούνται. Γιατί οι αλλαγές είναι σημαντικές και αφορούν «πυλώνες» της νεοφιλελεύθερης αστικής ηγεμονίας.

Είναι προφανές ότι το κύρος των δημόσιων νοσοκομείων και των εργαζομένων σε αυτά έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Όμως όχι μόνο. Αντίστροφα, έχει καταβαραθρωθεί το κύρος του χιλιοτραγουδισμένου ιδιωτικού τομέα περίθαλψης, για χάρη του οποίου τα τελευταία 30 χρόνια σφάχτηκαν πολλά «παλληκάρια» της πολιτικής και στήθηκαν απίστευτα σκάνδαλα.

Ολόκληροι κλάδοι εργαζομένων που παλιότερα υποτιμήθηκαν και λοιδωρήθηκαν (όπως τα «παιδιά» στις ταχυμετοαφορές και οι «κοπέλες» στα σούπερμαρκετ) σήμερα αναγνωρίζονται ως «ήρωες» χωρίς τους οποίους η κοινωνία θα δυσκολευόταν να κρατήσει τη συνοχή της. Η Εκκλησία, αυτό το απολειφάδι του φεουδαρχικού σκοταδισμού, για πρώτη φορά μετά την εποχή του Χριστόδουλου, βλέπει το κύρος της να μειώνεται και αναγκάζεται να υποχωρήσει, χωρίς καν αναμέτρηση.

Τέτοιοι παράγοντες και διεργασίες «μετρήθηκαν» από τους ειδικούς του κράτους που συμβούλεψαν τον Μητσοτάκη στην πιο προσεκτική αντιμετώπιση των υποδειγματικών εργατικών κινητοποιήσεων στις μέρες της καραντίνας. Γιατί στο πλευρό των αναγκαστικά λίγων απεργών και διαδηλωτών, έστεκε η κοινωνική πλειοψηφία που «εξουσιοδοτούσε» όσους κατέβηκαν στο δρόμο, να μιλήσουν για λογαριασμό των πολλών. Τέτοιοι παράγοντες και διεργασίες εξηγούν την ταχύτατα εμφάνιση των νεολαιίστικων αυθόρμητων διαθέσεων αντίστασης στις πλατείες, και αυτοί είναι οι λόγοι που υπαγορεύουν στους μπράβους του Χρυσοχοΐδη τη «δυναμική» αντιμετώπιση του φαινομένου, αναγκάζοντας την ΕΛΑΣ σε αξεπέραστες κωλοτούμπες όπως το «παγιδευτήκαμε στην Κυψέλη».

Αυτοί οι ιδεολογικοπολιτικοί παράγοντες θα ενισχυθούν ιδιαίτερα από το τσουνάμι αστάθειας που επωάζεται στην οικονομία.

Ο Αλ. Τσίπρας έχει δεσμεύσει την οικονομία της χώρας μέχρι το 2060 σε μια πολιτική αιματηρών «πλεονασμάτων» προκειμένου να χρηματοδοτούνται οι «δόσεις» αποπληρωμής του χρέους. Σήμερα η «συμφωνία εξόδου από τα μνημόνια» μεταξύ της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και των δανειστών είναι κλινικά νεκρή. Όλες οι σχέσεις που περιγράφονται σε αυτήν θα πρέπει να επαναδιατυπωθούν και αυτό είναι κάθε άλλο παρά εύκολο καθήκον για την ελληνική κυβέρνηση, για τις ευρω-ηγεσίες για τους τραπεζίτες. Γιατί κατά το ΔΝΤ και τους «οίκους» αξιολόγησης, η ελληνική οικονομία θα καταγράψει διψήφια ποσοστά ελλειμμάτων, γιατί η ευρωζώνη θα αντιμετωπίσει μετά το Brexit νέα και εντονότατα «τραντάγματα» όπως μια πιθανή χρεοκοπία (ή έξοδο…) της Ιταλίας. Γιατί, επίσης, όπως δείχνουν οι γερμανικές αποφάσεις, η περιβόητη «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη» αποδεικνύεται παραμύθι για μικρά παιδιά.

Τα ζητήματα αυτά δεν είναι μακροπρόθεσμα. Σύμφωνα με την Hazelblad τα ερωτήματα σχετικά με τη βιωσιμότητα των 4 ελληνικών «συστημικών» τραπεζών θα ανέβουν άμεσα στην επικαιρότητα.

Μπροστά σε αυτό το τσουνάμι, όποιος περιμένει μια αυθόρμητη, μια οικειοθελή στροφή του κεφαλαίου σε αντινεοφιλελεύθερη (ή έστω σε μη-νεοφιλελεύθερη) πολιτική, θα κουραστεί να περιμένει. Η απάντηση της κυρίαρχης τάξης, των κρατικών ελίτ και της κυβέρνησης, που ήδη είναι στα σκαριά της προετοιμασίας, θα είναι το… 5ο μνημόνιο. Τα δημοσιεύματα που προαναγγέλουν την αύξηση της ευελιξίας, τη μείωση των πραγματικών μισθών και τη «στρατηγική» (δηλαδή μεγάλη) μείωση των δαπανών για τις συντάξεις και την περίθαλψη, περιγράφουν τις καθεστωτικές προθέσεις.

Αυτά, όλα, περιπλέκουν τον πολιτικό σχεδιασμό του Μητσοτάκη. Τα σενάρια για εκλογικό αιφνιδιασμό ποντάρουν στο να αξιοποιήσει τώρα η κυβέρνηση το δημοσκοπικό της προβάδισμα για να εξασφαλίσει μια «ανανεωμένη εντολής» και κυρίως μια παράταση του κυβερνητικού χρόνου, ώστε να μπορέσει πιο άνετα να πάρει τα μέτρα του μνημονίου 5. Οι πιο προσεκτικοί και πιο έμπειροι, όμως, προειδοποιούν για τον κίνδυνο να διαισθανθεί ο κόσμος την κομπίνα και η ΝΔ να βρεθεί πρώτη… αλλά χωρίς αυτοδυναμία. Και τότε, να ανοίγουν οι πόρτες του τρελοκομείου… Η παραμονή στο σημερινό κυβερνητικό και κοινοβουλευτικό σχήμα, συνδυάζεται με την προοπτική ανασχηματισμού. Τα καθεστωτικά ΜΜΕ προαναγγέλουν –σε αυτό το σενάριο- ριζική αναβάθμιση των «αποφασισμένων» φίλων των νεοφιλελεύθερων αντιμεταρρυθμίσεων (για να καταλάβετε, ο Βρούτσης και ο Σταϊκούρας θεωρούνται «διστακτικοί»…). Όμως αυτός ο δρόμος, παρόλο που αποφεύγει την εκλογική δοκιμασία, δεν διασφαλίζει και πολλή σιγουριά: ο Μητσοτάκης θυμάται το «Καστελόριζο» του αυτοδύναμου ΓΑΠ και χάνει τον ύπνο του.

Το μόνο σίγουρο μέσα σε αυτές τις περίπλοκες εξελίξεις είναι ότι δεν υπάρχει… σιγουριά. Για το κίνημα και την Αριστερά, η έξοδος από το lockdown πρέπει να λειτουργήσει σαν ένα «κεντρί» ενεργοποίησης. Βαδίζουμε ολοταχώς προς σημαντικές δοκιμασίες για τον κόσμο μας και η αντίστασή του θα πρέπει να οργανωθεί. Βαδίζουμε όμως, και προς σημαντικές πολιτικές μάχες (ανεξάρτητα από τις κυβερνητικές αποφάσεις για τις εκλογές) όπου η Αριστερά θα κληθεί να παρουσιάσει πολιτικές απαντήσεις και, ακόμα, την πολιτική δύναμη να παλέψει για να τις επιβάλει.

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά

**Σκίτσο του Πέτρου Ζερβού για την Εφ.Συν.