Συνέντευξη εργατριών από τη Μιανμάρ: «Σε περίπτωση που επικρατήσει η στρατιωτική ηγεσία, τα συνδικάτα θα σταματήσουν να υπάρχουν»

Είχε προη­γη­θεί η από­φα­ση να τε­θούν εκτός νόμου τα ερ­γα­τι­κά συν­δι­κά­τα, καθώς η ατμο­μη­χα­νή της αντί­στα­σης είναι η γε­νι­κή απερ­γία που έχει πα­ρα­λύ­σει ση­μα­ντι­κούς το­μείς του κρά­τους και της οι­κο­νο­μί­ας. Στην πρω­το­πο­ρία της ερ­γα­τι­κής αντί­στα­σης στο πρα­ξι­κό­πη­μα βρέ­θη­κε εξαρ­χής το ερ­γα­τι­κό δυ­να­μι­κό της βιο­μη­χα­νί­ας ρού­χων. Πε­ρί­που 600.000, συ­ντρι­πτι­κά γυ­ναί­κες, απα­σχο­λού­νται στις με­γά­λες «φίρ­μες» που έχουν ερ­γο­στά­σια στη χώρα και έχουν εμπει­ρία σκλη­ρών απερ­γιών τα προη­γού­με­να χρό­νια. Αυτές οι ερ­γά­τριες έπαι­ξαν κε­ντρι­κό ρόλο στο ξέ­σπα­σμα του απερ­για­κού κι­νή­μα­τος που εξα­πλώ­θη­κε στη βιο­μη­χα­νι­κή ζώνη της Γιαν­γκόν (Ραν­γκούν). Ανα­δη­μο­σιεύ­ου­με συ­νέ­ντευ­ξη του Jacobin με τρεις συν­δι­κα­λί­στριες του κλά­δου, τις Ma Moe Sandar Myint, Ma Ei Ei Phyu και Ma Tin Tin Wai. Για το υπό­βα­θρο των εξε­λί­ξε­ων, βλ. «Μιαν­μάρ: «Θα εί­μα­στε θυ­μω­μέ­νοι μέχρι το τέλος του κό­σμου…»*. Θα επα­νέλ­θου­με με αρ­θρο­γρα­φία για τις εξε­λί­ξεις που με­σο­λά­βη­σαν μετά από αυτό το άρθρο, αλλά αξί­ζει εν τω με­τα­ξύ να γνω­ρί­σου­με τις ελ­πί­δες, τους φό­βους, τις εμπει­ρί­ες των πρω­τα­γω­νι­στριών του.

--------------------------------------------------

Το να ξέ­ρεις ότι οι ερ­γα­ζό­με­νες στη βιο­μη­χα­νία ρού­χων ήταν από τις πρώ­τες που απέρ­γη­σαν ενά­ντια στο στρα­τιω­τι­κό πρα­ξι­κό­πη­μα, πώς σε κάνει να νιώ­θεις ;

MEEP: Δεν μπορώ καν να βρω μια κα­τάλ­λη­λη λέξη γι’ αυτό που αι­σθά­νο­μαι. Νιώθω πολύ ικα­νο­ποι­η­μέ­νη με τη δου­λειά μας. Οι ερ­γά­τριες στον τομέα της έν­δυ­σης ήταν αυτές που πυ­ρο­δό­τη­σαν τις δια­δη­λώ­σεις.

MMSM: Ο λαός είναι πε­ρή­φα­νος για μας. Την πρώτη ημέρα της απερ­γί­ας, οι ερ­γά­τες ήρθαν φέρ­νο­ντας μαζί τους το φα­γη­τό τους. Αρ­γό­τε­ρα, δεν χρεια­ζό­ταν πια επει­δή ο κό­σμος τους πρό­σφε­ρε φα­γη­τό.

Ποιες είναι οι επι­πτώ­σεις του στρα­τιω­τι­κού πρα­ξι­κο­πή­μα­τος στους ερ­γα­ζό­με­νους;

MEEP: Το NLD [National League for Democracy  Εθνι­κός Σύν­δε­σμος υπέρ της Δη­μο­κρα­τί­ας, το κόμμα του οποί­ου η κυ­βέρ­νη­ση ανα­τρά­πη­κε από το στρα­τό] δεν θε­σμο­θέ­τη­σε την από­λυ­τη προ­στα­σία της ερ­γα­σί­ας, αλλά υπήρ­ξε τε­ρά­στια πρό­ο­δος. Μας έδωσε την ελ­πί­δα ότι θα βελ­τιώ­σου­με τους μι­σθούς μας.

Πριν έρθει στην εξου­σία το NLD, δεν γνω­ρί­ζα­με καν τι ήταν το ερ­γα­τι­κό δί­καιο ή τα ερ­γα­σια­κά δι­καιώ­μα­τα. Υπήρ­χαν αυ­θαί­ρε­τες απο­λύ­σεις ερ­γα­ζο­μέ­νων λόγω κα­ταγ­γε­λιών.

Υπό το κα­θε­στώς της στρα­τιω­τι­κής δι­κτα­το­ρί­ας, τα ερ­γα­σια­κά μας δι­καιώ­μα­τα θα κα­τα­στρα­τη­γη­θούν. Δεν μπο­ρού­με να δε­χθού­με τη δι­κτα­το­ρία σε καμία πε­ρί­πτω­ση. Ακόμα κι αν θα απο­λυ­θού­με από το ερ­γο­στά­σιο εξ’ αι­τί­ας των απερ­γιών και των δια­δη­λώ­σε­ων, θα αγω­νι­στού­με μέχρι τέ­λους.

MTTW: Αγω­νι­ζό­μα­στε για ολό­κλη­ρη τη χώρα. Σε πε­ρί­πτω­ση που επι­κρα­τή­σει  η στρα­τιω­τι­κή ηγε­σία, τα συν­δι­κά­τα θα στα­μα­τή­σουν  να υπάρ­χουν. Και ακόμα κι αν συ­νε­χί­σουν να υπάρ­χουν συν­δι­κά­τα, αυτά δεν θα είναι πραγ­μα­τι­κά: η κυ­βέρ­νη­ση θα τα ελέγ­χει και το συν­δι­κά­το θα γίνει μια σκέτη κα­ρι­κα­τού­ρα.

MMSM: Εμείς οι ερ­γά­τριες θέ­λου­με δη­μο­κρα­τία επει­δή έχου­με την άποψή μας και δεν εί­μα­στε πα­θη­τι­κές. Χρεια­ζό­μα­στε την ελευ­θε­ρία να διεκ­δι­κού­με τα δι­καιώ­μα­τα των ερ­γα­ζο­μέ­νων -προ­στα­σία και πα­ρο­χές. Μόνο η δη­μο­κρα­τία μπο­ρεί να το προ­σφέ­ρει αυτό.

Πώς ξε­κί­νη­σε η ορ­γά­νω­ση της απερ­γί­ας ;

MEEP: Πραγ­μα­το­ποι­ή­σα­με μια συ­νέ­λευ­ση όλων των ερ­γα­ζο­μέ­νων και αρ­χί­σα­με να συ­ζη­τά­με για τα ερ­γα­σια­κά δι­καιώ­μα­τα, τα δι­καιώ­μα­τα που χά­νου­με υπό το κα­θε­στώς της δι­κτα­το­ρί­ας.

Στις 5 Φε­βρουα­ρί­ου, οι ερ­γά­τριες απο­φά­σι­σαν να δια­δη­λώ­σουν. Βρε­θή­κα­με απέ­να­ντι στην αστυ­νο­μία. Φο­βό­μουν πολύ, αλλά αι­σθάν­θη­κα επί­σης την ανα­γνώ­ρι­ση του κό­σμου η οποία  μας έκανε να αι­σθαν­θού­με πολύ ση­μα­ντι­κές. Άρ­χι­σα να κλαίω εξαι­τί­ας της υπο­στή­ρι­ξης του κό­σμου προς τις ερ­γα­ζό­με­νες-ους. Όταν επι­στρέ­ψα­με στο παν­δο­χείο που μέ­να­με, η αστυ­νο­μία βρι­σκό­ταν μπρο­στά στο ερ­γο­στά­σιο ρω­τώ­ντας ποιος ήταν ο επι­κε­φα­λής. Για το λόγο αυτό, ακόμα και τώρα, κρύ­βο­μαι. Όλοι οι συν­δι­κα­λι­στές κρύ­βο­νται.

MTTW: Ξε­κι­νώ­ντας την 1η Φε­βρουα­ρί­ου, πραγ­μα­το­ποι­ή­σα­με μια επεί­γου­σα συ­νε­δρί­α­ση. Στις 5 Φε­βρουα­ρί­ου, ξε­κι­νή­σα­με μια κα­μπά­νια μέσα στο ερ­γο­στά­σιο. Τρα­γου­δή­σα­με τον εθνι­κό ύμνο και άλλα διά­ση­μα ιστο­ρι­κά τρα­γού­δια και ύμνους από την επα­νά­στα­ση του ’88.

Οι ερ­γά­τριες-ες φο­ρού­σαν πάνω απ’ τα ρούχα τους μια κόκ­κι­νη κορ­δέ­λα. Συμ­με­τεί­χαν όλοι οι ερ­γα­ζό­με­νοι-ες στο ερ­γο­στά­σιο, ακόμη και αυτοί που κα­τεί­χαν πιο ψηλές θέ­σεις. Το μόνο πρό­βλη­μα ήταν ότι δεν εί­χα­με αρ­κε­τό κόκ­κι­νο ύφα­σμα, οπότε έπρε­πε να ζη­τή­σου­με να μας δώσει το ερ­γο­στά­σιό μας και να χρη­σι­μο­ποι­ή­σου­με τον κόπτη του ερ­γο­στα­σί­ου για να το κό­ψου­με. Κα­νο­νι­κά το με­ση­με­ρια­νό διά­λειμ­μα είναι τριά­ντα λεπτά. Το ερ­γο­στα­σια­κό σω­μα­τείο ανα­κοί­νω­σε ότι οι ερ­γά­τες-τριες θα έπρε­πε να τε­λειώ­σουν το φα­γη­τό τους μέσα σε δέκα λεπτά και τα υπό­λοι­πα εί­κο­σι λεπτά να λά­βουν μέρος στην κα­μπά­νια .

Απο­φα­σί­σα­με να δια­δη­λώ­σου­με στις 6 Φε­βρουα­ρί­ου, και να ενω­θού­με με  άλλες ομά­δες, όπως οι φοι­τη­τές. Πραγ­μα­το­ποι­ή­σα­με κα­θι­στι­κές δια­μαρ­τυ­ρί­ες πάνω στο δρόμο της βιο­μη­χα­νι­κής ζώνης του Sagaing, κά­να­με πο­ρεία προς την Κε­ντρι­κή Τρά­πε­ζα της Μιαν­μάρ και το το­πι­κό γρα­φείο της ΔΟΕ (Διε­θνής Ορ­γά­νω­ση Ερ­γα­σί­ας) και ασκή­σα­με πίεση στις επώ­νυ­μες εται­ρί­ες.

Στο Hlaing Tharyar υπάρ­χουν πε­ρί­που τρια­κό­σια ερ­γο­στά­σια. Συμ­με­τεί­χαν σχε­δόν όλα στην κι­νη­το­ποί­η­ση. Εάν σε ένα ερ­γο­στά­σιο υπήρ­χε σω­μα­τείο, αυτό ορ­γά­νω­νε την απερ­γία και όλοι οι ερ­γα­ζό­με­νοι συμ­με­τεί­χαν. Στα ερ­γο­στά­σια που δεν υπήρ­χε σω­μα­τείο, οι ερ­γα­ζό­με­νοι-ες έπαιρ­ναν ατο­μι­κά την άδεια τους και συμ­με­τεί­χαν επί­σης στη κι­νη­το­ποί­η­ση. Έτσι το πλή­θος ήταν τε­ρά­στιο.

MMSM: Όταν μά­θα­με  για το στρα­τιω­τι­κό πρα­ξι­κό­πη­μα, δεν εί­χα­με πρό­σβα­ση στο δια­δί­κτυο για το πρώτο μισό της ημέ­ρας, επει­δή είχε κοπεί από τον στρα­τό. Αγο­ρά­σα­με λοι­πόν ένα ρα­διό­φω­νο και ακού­γα­με τις ει­δή­σεις. Η ηγε­σία του σω­μα­τεί­ου μας επι­κοι­νώ­νη­σε και συ­ντο­νί­στη­κε με άλλα ερ­γο­στα­σια­κά σω­μα­τεία και πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε μια έκτα­κτη συ­νε­δρί­α­ση όλων των  σω­μα­τεί­ων. Έπρε­πε να βρού­με έναν τρόπο να πα­λέ­ψου­με ενά­ντια στο στρα­τό. Δεν μπο­ρού­σα­με να το κά­νου­με από μόνοι μας. Χρεια­ζό­μα­σταν τη συμ­με­το­χή ολό­κλη­ρου του πλη­θυ­σμού.

Ακτι­βι­στές φοι­τη­τές ήρθαν σε επαφή μαζί μας. Τους εί­πα­με, «Αν σας εν­δια­φέ­ρει να ενώ­σου­με τις δυ­νά­μεις μας, ας συ­να­ντη­θού­με. Ήμα­στε συ­νη­θι­σμέ­νες στις απερ­γί­ες μέσα στα ερ­γο­στά­σια, αλλά ποτέ δεν εί­χα­με απερ­γή­σει απέ­να­ντι στον ένο­πλο στρα­τό. Δεν έχου­με εμπλα­κεί σε πο­λι­τι­κές απερ­γί­ες στο πα­ρελ­θόν. Μιας και έχετε πολ­λούς υπο­στη­ρι­κτές και εμπει­ρία στις πο­λι­τι­κές κι­νη­το­ποι­ή­σεις, ας συ­νερ­γα­στού­με».

Ποια ήταν η ση­μα­σία της γε­νι­κής απερ­γί­ας;

MEEP: Στην κι­νη­το­ποί­η­ση συμ­με­τεί­χαν όλες οι κοι­νω­νι­κές ομά­δες. Ο κό­σμος αντι­στά­θη­κε σε αυτό το σύ­στη­μα που τα θε­μέ­λιά του είναι βου­τηγ­μέ­να μέσα στο αίμα. Έτσι, η γε­νι­κή απερ­γία ήταν πολύ ση­μα­ντι­κή προ­κει­μέ­νου να  μάθει ο επι­κε­φα­λής της χού­ντας ότι «Δεν σας θέ­λου­με. Και εί­μα­στε όλοι ενα­ντί­ον της δι­κτα­το­ρί­ας».

Πε­ριέ­γρα­ψέ μας με­ρι­κές από τις ορ­γα­νω­τι­κές δυ­σκο­λί­ες.

MMSM: Υπάρ­χουν πολ­λές δυ­σκο­λί­ες. Συχνά οι γο­νείς δεν επι­τρέ­πουν στις γυ­ναί­κες και τα κο­ρί­τσια να  συμ­με­τέ­χουν σε πο­λι­τι­κές ή συν­δι­κα­λι­στι­κές δρα­στη­ριό­τη­τες. Οι γο­νείς μας είναι αγρό­τες και εμείς γεν­νη­θή­κα­με σε χωριά. Μας με­γά­λω­σαν με τις πα­ρα­δό­σεις που στα χωριά είναι άγρα­φοι νόμοι, όπως για πα­ρά­δειγ­μα ότι τα κο­ρί­τσια ήταν υπο­χρε­ω­μέ­να να φο­ρά­νε τις πα­ρα­δο­σια­κές φού­στες longyi μέχρι και τα δά­χτυ­λα των πο­διών τους. Οι  γυ­ναί­κες απο­θαρ­ρύ­νο­νταν από το να κυ­κλο­φο­ρούν έξω τη νύχτα. Όταν άρ­χι­σα να ασχο­λού­μαι με τις ερ­γα­τι­κές κι­νη­το­ποι­ή­σεις, οι γο­νείς μου ανη­συ­χού­σαν. Αλλά ο σύ­ζυ­γός μου είναι πολύ υπο­στη­ρι­κτι­κός σε ό,τι αφορά την ενα­σχό­λη­σή μου με το σω­μα­τείο και πάντα με εμ­ψυ­χώ­νει.

Οι ερ­γα­ζό­με­νες-οι δεν πλη­ρώ­νο­νται για το χρο­νι­κό διά­στη­μα που απερ­γούν και αυτό τους δη­μιουρ­γεί πρό­βλη­μα στην πλη­ρω­μή του ενοι­κί­ου. Ορι­σμέ­νοι ιδιο­κτή­τες δεί­χνουν κα­τα­νό­η­ση στους απερ­γούς και έχουν μειώ­σει το ενοί­κιο για την πε­ρί­ο­δο της απερ­γί­ας, ενώ σε άλλες πε­ρι­πτώ­σεις έχουν γίνει εξώ­σεις ερ­γα­ζο­μέ­νων.

Τι θα θέ­λα­τε να γνω­ρί­ζουν οι ανα­γνώ­στες μας για την κα­τά­στα­ση που επι­κρα­τεί στη χώρα;

MTTW: Το κί­νη­μα αυτή τη στιγ­μή χρειά­ζε­ται διε­θνή υπο­στή­ρι­ξη. Στην επα­νά­στα­ση του ’88, πολ­λοί άν­θρω­ποι δο­λο­φο­νή­θη­καν από τον στρα­τό και δεν θέλω ξανά μια τέ­τοια κα­τά­στα­ση.

Όταν άκου­σα για τους αν­θρώ­πους που σκο­τώ­θη­καν και πυ­ρο­βο­λή­θη­καν από το στρα­τό, θύ­μω­σα πάρα πάρα πολύ -ήθε­λα να ουρ­λιά­ξω στη διε­θνή κοι­νό­τη­τα να βοη­θή­σει τους ερ­γα­ζό­με­νους της Μιαν­μάρ.

MMSM: Κά­ποιες ερ­γα­ζό­με­νες απο­λύ­θη­καν ή τους μεί­ω­σαν το μισθό τους. Με­τα­ξύ των απο­λυ­μέ­νων είναι έγκυ­ες γυ­ναί­κες, γυ­ναί­κες με μικρά παι­διά και γυ­ναί­κες οι οποί­ες συ­ντη­ρούν την οι­κο­γέ­νειά τους. Το ζή­τη­μα του ενοι­κί­ου, σε συν­δυα­σμό με την από­λυ­ση αυτών των ερ­γα­ζο­μέ­νων από τα ερ­γο­στά­σια, τις έχει θέσει σε απελ­πι­στι­κή οι­κο­νο­μι­κή κα­τά­στα­ση.

Η Επι­τρο­πή της Διε­θνούς Ορ­γά­νω­σης Ερ­γα­σί­ας ορί­ζει ότι οι ιδιο­κτή­τες δεν μπο­ρούν να ασκή­σουν πιέ­σεις στους ερ­γα­ζο­μέ­νους/ες. Οι ερ­γα­ζό­με­νες είναι ελεύ­θε­ρες να ασκή­σουν τα δι­καιώ­μα­τά τους. Θέ­λου­με ο κό­σμος να ασκή­σει  πιέ­σεις σε γνω­στές εται­ρεί­ες  όπως η Adidas, η Zara και η H&M προ­κει­μέ­νου να δια­σφα­λι­στεί ότι το δι­καί­ω­μα των ερ­γα­ζο­μέ­νων στη δια­μαρ­τυ­ρία θα γίνει σε­βα­στό. Από τότε που προ­βή­κα­με σε ανα­κοί­νω­ση προς τις εται­ρεί­ες, δεν έχου­με ακού­σει καμία αντί­δρα­ση από αυτές μέχρι στιγ­μής.

Τα μέσα μα­ζι­κής ενη­μέ­ρω­σης είναι επί­σης απα­ραί­τη­τα. Χρεια­ζό­μα­στε τα μί­ντια να δεί­ξουν  με­γα­λύ­τε­ρο εν­δια­φέ­ρον για τις  προ­σπά­θειες που κα­τα­βάλ­λουν οι ερ­γα­ζό­με­νοι και ερ­γα­ζό­με­νες και για όσα είναι δια­τε­θει­μέ­νες-οι να ρι­σκά­ρουν κα­τε­βαί­νο­ντας στους δρό­μους. Όσο πε­ρισ­σό­τε­ρος κό­σμος γνω­ρί­ζει για μας και τις προ­σπά­θειές μας, τόσο πιο προ­στα­τευ­μέ­νες εί­μα­στε σε πε­ρί­πτω­ση που μας συμ­βεί κάτι.

MEEP: Προ­έρ­χο­μαι από μια οι­κο­γέ­νεια αγρο­τών στην πε­ριο­χή Ayeyarwady. Στα νιάτα μου, η κυ­βέρ­νη­ση ανά­γκα­σε τους αγρό­τες να κα­τα­βάλ­λουν δα­σμούς πλη­ρω­τέ­ους σε ρύζι. Όταν ήμουν στην τε­τάρ­τη δη­μο­τι­κού, η οι­κο­γέ­νειά μου δεν μπό­ρε­σε να πα­ρά­ξει αρ­κε­τό ρύζι εξαι­τί­ας των και­ρι­κών συν­θη­κών. Έτσι η αστυ­νο­μία συ­νέ­λα­βε τον παπ­πού και τον ξά­δελ­φό μου. Ο αδερ­φός μου, η αδερ­φή μου και εγώ ανα­γκα­στή­κα­με να κρυ­φτού­με και ήρ­θα­με αντι­μέ­τω­ποι με την πείνα.

Ακόμα και μετά την απο­φυ­λά­κι­σή του, ο παπ­πούς μου εξα­κο­λου­θού­σε να οφεί­λει ρύζι στην κυ­βέρ­νη­ση. Αλλά δεν μπο­ρού­σα­με να πα­ρά­ξου­με αρ­κε­τό. Οπότε έπρε­πε να πα­ρα­δώ­σου­με τη γη μας και γί­να­με πάμ­πτω­χοι. Ο αδερ­φός μου και εγώ ανα­γκα­στή­κα­με να πα­ρα­τή­σου­με το σχο­λείο. Ο πα­τέ­ρας μου με πήγε στην πόλη, όπου δεν πέ­ρα­σα τις ει­σα­γω­γι­κές εξε­τά­σεις.

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο πραγ­μα­τι­κά μισώ τη στρα­τιω­τι­κή δι­κτα­το­ρία. Υπο­φέ­ρα­με πολλά άσχη­μα πράγ­μα­τα κάτω από αυτό το κα­θε­στώς. Δεν μπορώ να επι­τρέ­ψω να συμ­βεί το ίδιο σε αυτήν τη γενιά, στον γιο μου και στην κόρη μου. Αυτός είναι ο λόγος που θέλω να αγω­νι­στώ.

MMSM: Δεν το κά­νου­με αυτό για να απο­κτή­σου­με εξου­σία ή αξιώ­μα­τα. Οι ερ­γα­ζό­με­νες-οι ξέ­ρουν πώς να ζουν κάτω από  πιέ­σεις και πώς να αγω­νί­ζο­νται ενά­ντια στην αδι­κία. Δεν μπο­ρού­με να ζή­σου­με υπό στρα­τιω­τι­κό κα­θε­στώς. Θα προ­τι­μού­σα­με να πε­θά­νου­με παρά να ζούμε κα­τα­πιε­σμέ­νες.

Σου ρα­γί­ζει την καρ­διά να βλέ­πεις να πε­θαί­νουν δια­δη­λω­τές, ει­δι­κά νέοι. Ως μα­χό­με­νη μη­τέ­ρα, το νιώθω εντο­νό­τε­ρα. Όσο πιο πολύ τους βλέπω να υπο­φέ­ρουν, τόσο πε­ρισ­σό­τε­ρο θέλω να αγω­νι­στώ, ακόμη και αν κιν­δυ­νεύω να πε­θά­νω. Αυτοί που πε­θαί­νουν τώρα είναι αιώ­νιοι.