«Ο κόσμος φαίνεται να είναι έτη φωτός μακριά από την επίτευξη των στόχων μας για την κλιματική αλλαγή», δήλωσε πριν λίγες μέρες ο Αντόνιο Γκουτιέρες, πρόεδρος του ΟΗΕ, ενόψει της έναρξης της COP26.
Πράγματι. Πέρα από ειρωνία είναι άλλο ένα στοιχείο, άλλο ένα «στιγμιότυπο» που αποδεικνύει την πλήρη αποτυχία του συστήματος και των θεσμών του να προστατεύσουν στοιχειωδώς το περιβάλλον και την ανθρώπινη ζωή. Μόνο ως φύλλο συκής μπορεί να έχει νόημα μία τέτοια έκκληση/δήλωση από τον πρόεδρο ενός οργανισμού, που αδυνατεί να ορίσει και να δεσμεύσει τις κυβερνήσεις σε ένα έστω ελάχιστο πλαίσιο συμφωνίας.
Δεν υπάρχει πλέον κάποια συζήτηση για τους επερχόμενους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής. Αντίθετα, βρισκόμαστε εν μέσω μίας κλιματικής κρίσης και βιώνουμε ήδη τις συνέπειες. Οι ακραία υψηλές θερμοκρασίες και καύσωνες του καλοκαιριού που μας πέρασε δεν ήταν κάποια ελληνική ιδιομορφία ή ένα τυχαίο γεγονός. Σύμφωνα με τα παγκόσμια στοιχεία της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ, ο Ιούλιος του 2021 ήταν ο πιο θερμός που έχει καταγραφεί εδώ και 142 χρόνια: η συνδυασμένη θερμοκρασία στη επιφάνεια του εδάφους και της θάλασσας ήταν 0,93 βαθμοί Κελσίου πάνω από το μέσο όρο του 20ού αιώνα, (15,8 βαθμοί Κελσίου).
Οι στόχοι του ΟΗΕ για μηδενικές εκπομπές ρύπων μέχρι το 2030 μοιάζουν με σενάρια φαντασίας. Πολλοί ακαδημαϊκοί και διανοούμενοι που υπερασπίζονται την ανάγκη λήψης μέτρων και ανάληψης δράσης εδώ και τώρα ενάντια στην καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, εκφράζουν σοβαρούς προβληματισμούς για το εάν μπορεί όντως να υπάρξει επιστροφή. Εάν δηλαδή βρισκόμαστε ακόμα σε σημείο που υπάρχει η δυνατότητα να αποφευχθεί η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη πάνω από 1.5 βαθμό Κελσίου τα επόμενα χρόνια. Δυστυχώς, παρότι τέτοιες συζητήσεις μπορεί να θυμίζουν δυστοπικά σενάρια το πρόβλημα παραμένει.
Παγκόσμια κυβερνητική υποκρισία
Από το 1995 που διεξήχθη η πρώτη σύνοδος του ΟΗΕ για το κλίμα μέχρι σήμερα, ελάχιστα βήματα έχουν γίνει για να προστατευτεί το φυσικό περιβάλλον. Στην πραγματικότητα, αυτές λειτούργησαν ως think tank της «πράσινης ανάπτυξης». Αντί να μπουν σοβαροί περιορισμοί για τη μείωση εκπομπών ρύπων, οι ίδιοι ρύποι μετατράπηκαν σε πεδίο κερδοφορίας μέσω της παγκόσμιας αγοράς ρύπων, όπου μια χώρα μπορεί να εκπέμπει παραπάνω από το επιτρεπόμενο όριο αλλά μπορεί να πουλάει το «περίσσευμα» σε άλλες χώρες ή να «αντισταθμίζει» το κόστος με δήθεν πράσινες πολιτικές ενέργειας. Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής έχει γίνει και αυτή ευκαιρία για ανταγωνισμό μέσω της «πράσινης ανάπτυξης».
Ακόμα χειρότερα, η κλιματική κρίση μετατρέπεται σε δικαιολογία από τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο για την καταστροφική αδράνειά τους μπροστά σε «φυσικές» καταστροφές ή απέναντι σε όποια υποχρέωση αλλαγής πολιτικής σε σχέση με την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων και την προστασία του περιβάλλοντος. Έτσι στάθηκε και η κυβέρνηση Μητσοτάκη μπροστά στις πρόσφατες πυρκαγιές.
Η δύναμη βρίσκεται στους αγώνες μας
Δεν υπάρχει καμία λύση στην αναμονή των υπερεθνικών οργανισμών να αναλάβουν δράση. Ο χρόνος τελειώνει και η μόνη ρεαλιστική προοπτική ενάντια στην κλιματική αλλαγή βρίσκεται στους αγώνες μας. Μόνο εμείς μπορούμε να αναλάβουμε δράση και να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας, ενάντια στην καταστροφή του περιβάλλοντος.
Αυτή η συνειδητοποίηση πλέον είναι κτήμα πολλών ανθρώπων σε όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα της νεολαίας. Περιβαλλοντικά κινήματα σε όλο τον κόσμο ενώνουν τις φωνές τους, διαδηλώνοντας με πρωτοφανή μαζικότητα, ενάντια στην κλιματική αλλαγή και την καταστροφή του περιβάλλοντος. «Αλλάξτε το σύστημα και όχι το κλίμα», «κλιματική δικαιοσύνη εδώ και τώρα» είναι από τα βασικά συνθήματα των διαδηλώσεων των τελευταίων χρόνων σε όλο τον κόσμο. Τα ίδια αιτήματα κυριάρχησαν και στις διαδηλώσεις που έγιναν σε όλο τον κόσμο στις 24 Σεπτέμβρη (παγκόσμια μέρα δράσης ενάντια στην κλιματική αλλαγή), κάποιες από τις οποίες, όπως στη Γερμανία και στο Βερολίνο, συγκέντρωσαν δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές.
Αντίστοιχες διαδηλώσεις προγραμματίζονται και για τις 6 Νοέμβρη που θα διεξαχθεί στη Γλασκόβη η επόμενη παγκόσμια σύνοδος του ΟΗΕ για το κλίμα. Οι παγκόσμιες μέρες δράσης και διεθνούς συντονισμού των κινημάτων είναι μία σημαντική παράδοση των κοινωνικών αγώνων που τα κινήματα για το περιβάλλον έχουν υιοθετήσει –και σωστά! Έτσι και εμείς εδώ έχουμε να αναμετρηθούμε με το «καθήκον» της οργάνωσης μαζικών κινητοποιήσεων, αναλαμβάνοντας δράση από αυτή τη γωνιά που μας αναλογεί.
Η μόνη πραγματική προοπτική λοιπόν είναι ουσιαστικά αντικαπιταλιστική: οι κοινωνικές ανάγκες, το δικαίωμα στην εργασία και η προστασία του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων ενάντια στα κέρδη των πολυεθνικών και τον ανεξέλεγκτο παραγωγισμό που καταστρέφει τους φυσικούς και ανθρώπινους πόρους του πλανήτη. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται να αναδεικνύουμε συγκεκριμένα αιτήματα και διεκδικήσεις απέναντι στις κυβερνήσεις και στη «δική μας»: να σταματήσουν οι κούρσες των εξοπλισμών / να σταματήσουν οι ιδιωτικοποιήσεις και τα φαραωνικά έργα των ΑΠΕ / να μη γίνουν εξορύξεις πουθενά / να μην ιδωτικοποιηθεί η ενέργεια και το νερό. Να διεκδικήσουμε λεφτά για την προστασία του περιβάλλοντος και τις κοινωνικές ανάγκες ενάντια στα κέρδη των καπιταλιστών.
*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά
