COP 26/παγκόσμια σύνοδος ΟΗΕ για το κλίμα: Η κλιματική κρίση είναι εδώ

Πράγ­μα­τι. Πέρα από ει­ρω­νία είναι άλλο ένα στοι­χείο, άλλο ένα «στιγ­μιό­τυ­πο» που απο­δει­κνύ­ει την πλήρη απο­τυ­χία του συ­στή­μα­τος και των θε­σμών του να προ­στα­τεύ­σουν στοι­χειω­δώς το πε­ρι­βάλ­λον και την αν­θρώ­πι­νη ζωή. Μόνο ως φύλλο συκής μπο­ρεί να έχει νόημα μία τέ­τοια έκ­κλη­ση/δή­λω­ση από τον πρό­ε­δρο ενός ορ­γα­νι­σμού, που αδυ­να­τεί να ορί­σει και να δε­σμεύ­σει τις κυ­βερ­νή­σεις σε ένα έστω ελά­χι­στο πλαί­σιο συμ­φω­νί­ας.

Δεν υπάρ­χει πλέον κά­ποια συ­ζή­τη­ση για τους επερ­χό­με­νους κιν­δύ­νους της κλι­μα­τι­κής αλ­λα­γής. Αντί­θε­τα, βρι­σκό­μα­στε εν μέσω μίας κλι­μα­τι­κής κρί­σης και βιώ­νου­με ήδη τις συ­νέ­πειες. Οι ακραία υψη­λές θερ­μο­κρα­σί­ες και καύ­σω­νες του κα­λο­και­ριού που μας πέ­ρα­σε δεν ήταν κά­ποια ελ­λη­νι­κή ιδιο­μορ­φία ή ένα τυ­χαίο γε­γο­νός. Σύμ­φω­να με τα πα­γκό­σμια στοι­χεία της Εθνι­κής Υπη­ρε­σί­ας Ωκε­α­νών και Ατμό­σφαι­ρας των ΗΠΑ, ο Ιού­λιος του 2021 ήταν ο πιο θερ­μός που έχει κα­τα­γρα­φεί εδώ και 142 χρό­νια: η συν­δυα­σμέ­νη θερ­μο­κρα­σία στη επι­φά­νεια του εδά­φους και της θά­λασ­σας ήταν 0,93 βαθ­μοί Κελ­σί­ου πάνω από το μέσο όρο του 20ού αιώνα, (15,8 βαθ­μοί Κελ­σί­ου). 

Οι στό­χοι του ΟΗΕ για μη­δε­νι­κές εκ­πο­μπές ρύπων μέχρι το 2030 μοιά­ζουν με σε­νά­ρια φα­ντα­σί­ας. Πολ­λοί ακα­δη­μαϊ­κοί και δια­νο­ού­με­νοι που υπε­ρα­σπί­ζο­νται την ανά­γκη λήψης μέ­τρων και ανά­λη­ψης δρά­σης εδώ και τώρα ενά­ντια στην κα­τα­στρο­φή του φυ­σι­κού πε­ρι­βάλ­λο­ντος, εκ­φρά­ζουν σο­βα­ρούς προ­βλη­μα­τι­σμούς για το εάν μπο­ρεί όντως να υπάρ­ξει επι­στρο­φή. Εάν δη­λα­δή βρι­σκό­μα­στε ακόμα σε ση­μείο που υπάρ­χει η δυ­να­τό­τη­τα να απο­φευ­χθεί η άνο­δος της θερ­μο­κρα­σί­ας του πλα­νή­τη πάνω από 1.5 βαθμό Κελ­σί­ου τα επό­με­να χρό­νια. Δυ­στυ­χώς, πα­ρό­τι τέ­τοιες συ­ζη­τή­σεις μπο­ρεί να θυ­μί­ζουν δυ­στο­πι­κά σε­νά­ρια το πρό­βλη­μα πα­ρα­μέ­νει.

Πα­γκό­σμια κυ­βερ­νη­τι­κή υπο­κρι­σία

Από το 1995 που διε­ξή­χθη η πρώτη σύ­νο­δος του ΟΗΕ για το κλίμα μέχρι σή­με­ρα, ελά­χι­στα βή­μα­τα έχουν γίνει για να προ­στα­τευ­τεί το φυ­σι­κό πε­ρι­βάλ­λον. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, αυτές λει­τούρ­γη­σαν ως think tank της «πρά­σι­νης ανά­πτυ­ξης». Αντί να μπουν σο­βα­ροί πε­ριο­ρι­σμοί για τη μεί­ω­ση εκ­πο­μπών ρύπων, οι ίδιοι ρύποι με­τα­τρά­πη­καν σε πεδίο κερ­δο­φο­ρί­ας μέσω της πα­γκό­σμιας αγο­ράς ρύπων, όπου μια χώρα μπο­ρεί να εκ­πέ­μπει πα­ρα­πά­νω από το επι­τρε­πό­με­νο όριο αλλά μπο­ρεί να που­λά­ει το «πε­ρίσ­σευ­μα» σε άλλες χώρες ή να «αντι­σταθ­μί­ζει» το κό­στος με δήθεν πρά­σι­νες πο­λι­τι­κές ενέρ­γειας. Η αντι­με­τώ­πι­ση της κλι­μα­τι­κής αλ­λα­γής έχει γίνει και αυτή ευ­και­ρία για αντα­γω­νι­σμό μέσω της «πρά­σι­νης ανά­πτυ­ξης». 

Ακόμα χει­ρό­τε­ρα, η κλι­μα­τι­κή κρίση με­τα­τρέ­πε­ται σε δι­καιο­λο­γία από τις κυ­βερ­νή­σεις σε όλο τον κόσμο για την κα­τα­στρο­φι­κή αδρά­νειά τους μπρο­στά σε «φυ­σι­κές» κα­τα­στρο­φές ή απέ­να­ντι σε όποια υπο­χρέ­ω­ση αλ­λα­γής πο­λι­τι­κής σε σχέση με την εκ­με­τάλ­λευ­ση των φυ­σι­κών πόρων και την προ­στα­σία του πε­ρι­βάλ­λο­ντος. Έτσι στά­θη­κε και η κυ­βέρ­νη­ση Μη­τσο­τά­κη μπρο­στά στις πρό­σφα­τες πυρ­κα­γιές.

Η δύ­να­μη βρί­σκε­ται στους αγώ­νες μας

Δεν υπάρ­χει καμία λύση στην ανα­μο­νή των υπε­ρε­θνι­κών ορ­γα­νι­σμών να ανα­λά­βουν δράση. Ο χρό­νος τε­λειώ­νει και η μόνη ρε­α­λι­στι­κή προ­ο­πτι­κή ενά­ντια στην κλι­μα­τι­κή αλ­λα­γή βρί­σκε­ται στους αγώ­νες μας. Μόνο εμείς μπο­ρού­με να ανα­λά­βου­με δράση και να πά­ρου­με την κα­τά­στα­ση στα χέρια μας, ενά­ντια στην κα­τα­στρο­φή του πε­ρι­βάλ­λο­ντος. 

Αυτή η συ­νει­δη­το­ποί­η­ση πλέον είναι κτήμα πολ­λών αν­θρώ­πων σε όλο τον κόσμο και ιδιαί­τε­ρα της νε­ο­λαί­ας. Πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κά κι­νή­μα­τα σε όλο τον κόσμο ενώ­νουν τις φωνές τους, δια­δη­λώ­νο­ντας με πρω­το­φα­νή μα­ζι­κό­τη­τα, ενά­ντια στην κλι­μα­τι­κή αλ­λα­γή και την κα­τα­στρο­φή του πε­ρι­βάλ­λο­ντος. «Αλ­λάξ­τε το σύ­στη­μα και όχι το κλίμα», «κλι­μα­τι­κή δι­καιο­σύ­νη εδώ και τώρα» είναι από τα βα­σι­κά συν­θή­μα­τα των δια­δη­λώ­σε­ων των τε­λευ­ταί­ων χρό­νων σε όλο τον κόσμο. Τα ίδια αι­τή­μα­τα κυ­ριάρ­χη­σαν και στις δια­δη­λώ­σεις που έγι­ναν σε όλο τον κόσμο στις 24 Σε­πτέμ­βρη (πα­γκό­σμια μέρα δρά­σης ενά­ντια στην κλι­μα­τι­κή αλ­λα­γή), κά­ποιες από τις οποί­ες, όπως στη Γερ­μα­νία και στο Βε­ρο­λί­νο, συ­γκέ­ντρω­σαν δε­κά­δες χι­λιά­δες δια­δη­λω­τές.

Αντί­στοι­χες δια­δη­λώ­σεις προ­γραμ­μα­τί­ζο­νται και για τις 6 Νο­έμ­βρη που θα διε­ξα­χθεί στη Γλα­σκό­βη η επό­με­νη πα­γκό­σμια σύ­νο­δος του ΟΗΕ για το κλίμα. Οι πα­γκό­σμιες μέρες δρά­σης και διε­θνούς συ­ντο­νι­σμού των κι­νη­μά­των είναι μία ση­μα­ντι­κή πα­ρά­δο­ση των κοι­νω­νι­κών αγώ­νων που τα κι­νή­μα­τα για το πε­ρι­βάλ­λον έχουν υιο­θε­τή­σει –και σωστά! Έτσι και εμείς εδώ έχου­με να ανα­με­τρη­θού­με με το «κα­θή­κον» της ορ­γά­νω­σης μα­ζι­κών κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων, ανα­λαμ­βά­νο­ντας δράση από αυτή τη γωνιά που μας ανα­λο­γεί.

Η μόνη πραγ­μα­τι­κή προ­ο­πτι­κή λοι­πόν είναι ου­σια­στι­κά αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή: οι κοι­νω­νι­κές ανά­γκες, το δι­καί­ω­μα στην ερ­γα­σία και η προ­στα­σία του πε­ρι­βάλ­λο­ντος και των φυ­σι­κών πόρων ενά­ντια στα κέρδη των πο­λυ­ε­θνι­κών και τον ανε­ξέ­λεγ­κτο πα­ρα­γω­γι­σμό που κα­τα­στρέ­φει τους φυ­σι­κούς και αν­θρώ­πι­νους πό­ρους του πλα­νή­τη. Αυτό ση­μαί­νει ότι χρειά­ζε­ται να ανα­δει­κνύ­ου­με συ­γκε­κρι­μέ­να αι­τή­μα­τα και διεκ­δι­κή­σεις απέ­να­ντι στις κυ­βερ­νή­σεις και στη «δική μας»: να στα­μα­τή­σουν οι κούρ­σες των εξο­πλι­σμών / να στα­μα­τή­σουν οι ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις και τα φα­ρα­ω­νι­κά έργα των ΑΠΕ / να μη γί­νουν εξο­ρύ­ξεις που­θε­νά / να μην ιδω­τι­κο­ποι­η­θεί η ενέρ­γεια και το νερό. Να διεκ­δι­κή­σου­με λεφτά για την προ­στα­σία του πε­ρι­βάλ­λο­ντος και τις κοι­νω­νι­κές ανά­γκες ενά­ντια στα κέρδη των κα­πι­τα­λι­στών. 

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά