Η Αριστερά µπροστά στην κρίση στην Ουκρανία

Πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο, όταν έχει γίνει σαφές ότι πάνω στο φα­νε­ρό επί­δι­κο της ου­κρα­νι­κής υπό­θε­σης, στην πρα­γµα­τι­κό­τη­τα έχει ξε­κι­νή­σει η µε­γά­λη «επα­να­δια­πρα­γµά­τε­ση» του συ­σχε­τι­σµού δύ­να­µης µε­τα­ξύ ΗΠΑ-Ρω­σί­ας, στις σύγ­χρο­νες συν­θή­κες. Όπου το κα­θε­στώ­τος του Πού­τιν δη­λώ­νει µε έµφα­ση ότι η Ρωσία έχει βγει ορι­στι­κά από την πε­ρί­ο­δο της συ­ντρι­πτι­κής ήττας στα 1989-92, ενώ οι ΗΠΑ υπο­χρε­ώ­νο­νται να επε­ξερ­γα­στούν τη «στρο­φή» προς τις προ­τε­ραιό­τη­τες αντι­µε­τώ­πι­σης της Κίνας.

Το δι­πλω­µα­τι­κό παι­χνί­δι αφή­νει ανοι­χτό το εν­δε­χό­µε­νο µιας «θε­ρµής» ανα­µέ­τρη­σης, έστω και πε­ριο­ρι­σµέ­νου χα­ρα­κτή­ρα. Όµως η εκτί­µη­ση περί πε­ριο­ρι­σµέ­νου χα­ρα­κτή­ρα, δεν µπο­ρεί να γίνει δεκτή από κα­νέ­να λο­γι­κό άν­θρω­πο. Η έκτα­ση και η γε­ω­γρα­φι­κή θέση της Ου­κρα­νί­ας κά­νουν πι­θα­νό το εν­δε­χό­µε­νο επέ­κτα­σης των αντι­πα­ρα­θέ­σε­ων στην Ευ­ρώ­πη και την Κε­ντρι­κή Ασία. Η κα­τα­στρε­πτι­κή δύ­να­µη των εµπλε­κό­µε­νων ενό­πλων δυ­νά­µε­ων, του ΝΑΤΟ και της ρω­σι­κής στρα­τιω­τι­κής µη­χα­νής που δια­θέ­τει πυ­ρη­νι­κό οπλο­στά­σιο, προει­δο­ποιεί ότι η όποια «ανα­µέ­τρη­ση» µπο­ρεί υπό προ­ϋ­πο­θέ­σεις να εξε­λι­χθεί σε κάτι απο­λύ­τως δια­φο­ρε­τι­κό από τις θε­ρµές ανα­µε­τρή­σεις «δι’ αντι­προ­σώ­πων» που γνώ­ρι­σε ο πλα­νή­της στα τε­λευ­ταία 30 χρό­νια. Στην Ου­κρα­νία ζει ένας πλη­θυ­σµός 41 εκατ. αν­θρώ­πων που, µέσα από τις συ­γκε­κρι­µέ­νες ιστο­ρι­κές πε­ρι­πέ­τειες που έζησε, πι­στεύ­ει σε µε­γά­λο βαθµό στην προ­ο­πτι­κή της ανε­ξάρ­τη­της Ου­κρα­νί­ας. Στις συν­θή­κες που δια­µορ­φώ­νο­νται, ο ου­κρα­νι­κός εθνι­κι­σµός –που µέχρι σή­µε­ρα δεν απο­τε­λεί ηγε­µο­νι­κή πο­λι­τι­κή δύ­να­µη– µπο­ρεί να ανα­δει­χθεί σε «το­πι­κό παί­κτη» µε ανε­ξάρ­τη­τη δράση, που θα επι­φυ­λάσ­σει δυ­σά­ρε­στες εκ­πλή­ξεις και στις δύο «µε­γά­λες» πλευ­ρές, πα­ρό­λο που σή­µε­ρα στη­ρί­ζε­ται κυ­ρί­ως στη Δύση.

Όλα αυτά ση­µαί­νουν ότι δεν πρέ­πει να εφη­συ­χά­ζου­µε. Είναι γε­γο­νός ότι (προς το παρόν;) η προ­τε­ραιό­τη­τα είναι στη δι­πλω­µα­τία και όχι στα όπλα. Είναι γε­γο­νός ότι η αί­σθη­ση της µε­γά­λης επι­κιν­δυ­νό­τη­τας του αντι­πά­λου κάνει πιο προ­σε­κτι­κές και τις δύο πλευ­ρές. Όµως θα είναι µε­γά­λο πο­λι­τι­κό λάθος να αφε­θεί κα­νείς να ελ­πί­ζει ότι οι κυ­ρί­αρ­χες τά­ξεις και οι πο­λι­τι­κο­στρα­τιω­τι­κές ηγε­σί­ες και στις δυο πλευ­ρές θα λει­τουρ­γή­σουν µε απο­φα­σι­στι­κό κρι­τή­ριο µόνο την απλή λο­γι­κή.

Αυτή η δια­πί­στω­ση βάζει πιε­στι­κά πο­λι­τι­κά προ­βλή­µα­τα σε όλη την Αρι­στε­ρά. Ο χα­ρα­κτή­ρας της σύ­γκρου­σης στην Ου­κρα­νία δεν κρί­νε­ται από το ποιος κι­νή­θη­κε ή θα κι­νη­θεί πρώ­τος, από το ποια πλευ­ρά είναι η «αµυ­νό­µε­νη» και ποια η «επι­τι­θέ­µε­νη». Όπως ακού­ρα­στα υπο­γρά­µµι­ζε ο Λένιν, κρί­νε­ται από το ερώ­τη­µα του ποιες κοι­νω­νι­κές τά­ξεις κα­θο­δη­γούν την αντι­πα­ρά­θε­ση. Στις ΗΠΑ, οι απο­φά­σεις της κυ­βέρ­νη­σης Μπάι­ντεν θα κρι­θούν από τις ορέ­ξεις της ισχυ­ρό­τε­ρης αστι­κής τάξης στον πλα­νή­τη. Όµως και στη Ρωσία, το κα­θε­στώς του Πού­τιν ισορ­ρο­πεί πάνω στο συ­ντο­νι­σµό του κρα­τι­κο­κα­πι­τα­λι­στι­κού τοµέα µε τους «ολι­γάρ­χες» του ιδιω­τι­κού κα­πι­τα­λι­σµού που ανα­πτύ­χθη­καν µετά το 1992, µε πρω­το­πο­ρία τον τοµέα της πο­λε­µι­κής βιο­µη­χα­νί­ας (που «απα­σχο­λεί» το 20% της ρω­σι­κής ερ­γα­τι­κής τάξης) και τον τοµέα του πε­τρε­λαί­ου, του φυ­σι­κού αε­ρί­ου και των εξο­ρύ­ξε­ων. Η σύ­γκρου­ση αυτών των δυ­νά­µε­ων πρέ­πει εξ αρχής να χα­ρα­κτη­ρι­στεί ως άδικη και αντι­δρα­στι­κή και από τις δύο πλευ­ρές. Είναι στην κα­τη­γο­ρία που ο Λένιν πε­ριέ­γρα­φε ως σύ­γκρου­ση µε­τα­ξύ «χορ­τά­των» και «πει­να­σµέ­νων» ιµπε­ρια­λι­στών. Κατά συ­νέ­πεια η ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κή ανε­ξαρ­τη­σία της Αρι­στε­ράς και του κι­νή­µα­τος απέ­να­ντι και στις δυο πλευ­ρές πρέ­πει να δια­φυ­λα­χθεί ως κόρη οφθα­λµού.

Όµως στην Ελ­λά­δα ζούµε υπό το κα­θε­στώς που επα­να­λα­µβά­νει ότι «ανή­κει στη Δύση». Αυτό βάζει ει­δι­κά κα­θή­κο­ντα: Από­λυ­τη προ­τε­ραιό­τη­τα έχει η αντι­µε­τώ­πι­ση του συ­γκε­κρι­µέ­νου τρό­που έντα­ξης της ντό­πιας κυ­ρί­αρ­χης τάξης και του κρά­τους της στο διε­θνή αντα­γω­νι­σµό. Πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο που, στα τε­λευ­ταία χρό­νια, αυτή η έντα­ξη υπο­γρα­µµί­ζε­ται µε µε­γά­λες και προ­κλη­τι­κές κι­νή­σεις: Η επέ­κτα­ση και η ενί­σχυ­ση των αµε­ρι­κα­νο­να­τοϊ­κών βά­σε­ων σε όλη τη χώρα, ο κρί­σι­µος ρόλος του λι­µα­νιού της Αλε­ξαν­δρού­πο­λης στο να­τοϊ­κό «διά­δρο­µο» προς τη Μαύρη Θά­λασ­σα, οι θη­ριώ­δεις εξο­πλι­σµοί µε ευ­ρω­α­τλα­ντι­κά πο­λε­µι­κά πλοία και αε­ρο­πλά­να, οι στρα­τιω­τι­κοί «άξο­νες» µε το Ισ­ρα­ήλ, την Αί­γυ­πτο και τα αντι­δρα­στι­κά Εµι­ρά­τα, απο­δει­κνύ­ουν την ορ­γα­νι­κή έντα­ξη των ντό­πιων κα­θε­στω­τι­κών δυ­νά­µε­ων στο δυ­τι­κό ιµπε­ρια­λι­στι­κό στρα­τό­πε­δο. Η αντί­στα­ση σε όλα αυτά τα συ­γκε­κρι­µέ­να ση­µεία, εντα­γµέ­νη µέσα σε µια γε­νι­κό­τε­ρη πο­λι­τι­κή απαί­τη­ση για ρήξη µε το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, πρέ­πει να γίνει «ση­µαία» της Αρι­στε­ράς και του ερ­γα­τι­κού/λαϊ­κού κι­νή­µα­τος. Είναι ανα­πό­σπα­στο τµήµα της πάλης για τα δη­µο­κρα­τι­κά δι­καιώ­µα­τα και ελευ­θε­ρί­ες, της πάλης για την κοι­νω­νι­κή απε­λευ­θέ­ρω­ση των ερ­γα­ζο­µέ­νων και των λαϊ­κών µαζών.

Μόνο υιο­θε­τώ­ντας αυτά τα κα­θή­κο­ντα και συ­µµε­τέ­χο­ντας ενερ­γά στην πάλη πάνω σε αυτή τη θε­µα­το­λο­γία, µπο­ρεί κα­νείς να ει­λι­κρι­νά στην υπε­ρά­σπι­ση της ει­ρή­νης ως µεί­ζο­νος αγα­θού για την πα­γκό­σµια ερ­γα­τι­κή τάξη, µόνο τότε µπο­ρεί να απαι­τεί να στα­µα­τή­σουν αµέ­σως οι πει­ρα­τι­κές αµφί­δρο­µες προ­κλή­σεις πάνω στο έδα­φος της Ου­κρα­νί­ας, χωρίς να δια­τρέ­χει τον κίν­δυ­νο να κα­τη­γο­ρη­θεί για υπο­κρι­τι­κή υπο­στή­ρι­ξη της µιας ή της άλλης πλευ­ράς. Το κρι­τή­ριο ήταν πάντα, και εξα­κο­λου­θεί να είναι, το πώς στέ­κε­ται κα­νείς ενά­ντια στον ιµπε­ρια­λια­σµό και την ντό­πια κυ­ρί­αρ­χη τάξη, στο έδα­φος της «δικής του» χώρας.

Ένας ορι­σµέ­νος χώρος της «πα­τριω­τι­κής Αρι­στε­ράς» τάσ­σε­ται υπέρ της Ρω­σί­ας στην ου­κρα­νι­κή κρίση, ενώ ταυ­τό­χρο­να (!) υπο­βα­θµί­ζει την κρι­τι­κή του στους ευ­ρω­α­τλα­ντι­κούς εξο­πλι­σµούς του ελ­λη­νι­κού κρά­τους και τις αντι­δρα­στι­κές συ­µµα­χί­ες του µε το Ισ­ρα­ήλ, θε­ω­ρώ­ντας αυτές τις πρω­το­βου­λί­ες θε­µι­τές για λό­γους… εθνι­κής άµυ­νας, απέ­να­ντι στην Τουρ­κία. Είναι ένα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό πα­ρά­δει­γµα του πού µπο­ρεί να οδη­γή­σει ο «στρα­το­πε­δι­σµός», η έντα­ξη τµη­µά­των της Αρι­στε­ράς σε ένα από τα συ­γκρουό­µε­να «στρα­τό­πε­δα», υπό διά­φο­ρα προ­σχή­µα­τα, µε πιο συ­νη­θι­σµέ­νο τα λε­γό­µε­να «εθνι­κά θέ­µα­τα».

Η ου­κρα­νι­κή κρίση, ο κίν­δυ­νος µιας ανε­ξέ­λεγ­κτης ανα­µέ­τρη­σης µε­τα­ξύ ευ­ρω­α­τλα­ντι­σµού και Ρω­σί­ας, κάνει επεί­γου­σα την ανά­γκη µιας πα­ρέ­µβα­σης της Αρι­στε­ράς µε αυ­θε­ντι­κά αντι­ι­µπε­ρια­λι­στι­κή, ανα­γκαία αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή, και γι’ αυτό απα­ραί­τη­τα διε­θνι­στι­κή πο­λι­τι­κή.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά