Η Γαλλία μεταξύ των δύο γύρων

1. Καθώς αρ­χί­ζουν να κυ­κλο­φο­ρούν κά­ποια πρώτα «ποιο­τι­κά» στοι­χεία της ψήφου, ανα­δει­κνύ­ο­νται κά­ποιες πολύ ση­μα­ντι­κές πτυ­χές της επι­τυ­χί­ας του Με­λαν­σόν:

-Η πρω­τιά στη νε­ο­λαία, που αρ­κε­τοί απο­δί­δουν στην υιο­θέ­τη­ση της ρη­το­ρι­κής και των αι­τη­μά­των της ρι­ζο­σπα­στι­κής οι­κο­λο­γί­ας, καθώς η κλι­μα­τι­κή αλ­λα­γή απο­τε­λεί την πλέον «υπαρ­ξια­κή» (κυ­ριο­λε­κτι­κά…) των γε­νιών που θα κλη­θούν να ζή­σουν στα χει­ρό­τε­ρα χρό­νια του φλε­γό­με­νου πλα­νή­τη. 

-Η επα­νεμ­φά­νι­ση της πα­λιάς ερ­γα­τι­κής «Κόκ­κι­νης Ζώνης» του Πα­ρι­σιού, αυτού του εκλο­γι­κού «χάρτη» που θύ­μι­ζε έντο­να τις «δια­χω­ρι­στι­κές» της επο­χής της Πα­ρι­σι­νής Κομ­μού­νας και ο οποί­ος είχε θρυμ­μα­τι­στεί κατά τον στα­δια­κό εκ­φυ­λι­σμό και κα­τάρ­ρευ­ση του ΚΚ Γαλ­λί­ας.  

-Η σύγ­χρο­νη σύν­θε­ση των ερ­γα­τι­κών και φτω­χών προ­α­στί­ων ανα­δει­κνύ­ει και μια άλλη διά­στα­ση. Ο Με­λαν­σόν που εξα­σφά­λι­σε πο­σο­στά άνω του 50% σε τέ­τοιες συ­νοι­κί­ες, εξα­σφά­λι­σε επί­σης συ­ντρι­πτι­κά πο­σο­στά (άνω του 70%) με­τα­ξύ των μου­σουλ­μά­νων, όπως και ευ­ρύ­τε­ρα της μη-λευ­κής Γαλ­λί­ας. Η ανα­βάθ­μι­ση της πάλης ενά­ντια στο ρα­τσι­σμό και την ισλα­μο­φο­βία ήταν μια ανα­γκαία αλλά και πολύ «σκλη­ρή» επι­λο­γή στο σκο­τει­νό τοπίο που έχει δια­μορ­φω­θεί στη Γαλ­λία. Το γε­γο­νός ότι μπό­ρε­σε να εμπνεύ­σει και να συ­σπει­ρώ­σει γύρω από μια πο­λι­τι­κή έκ­φρα­ση τους πλέον στιγ­μα­τι­σμέ­νους και κυ­νη­γη­μέ­νους πλη­θυ­σμούς είναι ίσως η πιο ευ­χά­ρι­στη εί­δη­ση των φε­τι­νών εκλο­γών. Απέ­κτη­σαν εκλο­γι­κή έκ­φρα­ση όλοι αυτοί και αυτές που ο γ.γ. του ΚΚΓ πε­ριέ­γρα­φε προ­ε­κλο­γι­κά (για να επι­τε­θεί στον αντι­ρα­τσι­σμό του Με­λαν­σόν) ως «ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποι­η­μέ­νο πλη­θυ­σμό κά­ποιων προ­α­στί­ων» για να τους αντι­πα­ρα­βά­λει στον «πραγ­μα­τι­κό» γαλ­λι­κό λαό.

-Μια άλλη κα­τη­γο­ρία «ξε­χα­σμέ­νων» επί­σης βρήκε εκλο­γι­κή έκ­φρα­ση στα αρι­στε­ρά. Στις υπερ­πό­ντιες κτή­σεις της Γαλ­λί­ας στην Κα­ραϊ­βι­κή (Ρε­γιου­νιόν, Γουα­δε­λού­πη κλπ), ο Με­λαν­σόν συ­γκέ­ντρω­σε 50-60%.

2. Στο βαθμό που μπο­ρού­με να γνω­ρί­ζου­με του­λά­χι­στον, δεν εντο­πί­ζει κα­νείς φέτος την εν­δο-αρι­στε­ρή έντα­ση του 2017 ως προς την εκλο­γι­κή συ­μπε­ρι­φο­ρά στο δεύ­τε­ρο γύρο. Οι αι­τί­ες δεν είναι κα­θό­λου ευ­χά­ρι­στες. Για όσους κι όσες η επι­λο­γή Μα­κρόν για να απο­τρα­πεί η άνο­δος της Λεπέν θε­ω­ρού­ταν εύ­κο­λη κι αυ­το­νό­η­τη την τε­λευ­ταία φορά, με­σο­λά­βη­σε μια προ­ε­δρι­κή θη­τεία που ήταν τόσο σκλη­ρή (ιδιαί­τε­ρα όσον αφορά την ακρο­δε­ξιά θε­μα­το­λο­γία «νόμου και τάξης», ισλα­μο­φο­βί­ας, ιδε­ο­λο­γι­κής επί­θε­σης στον «δι­καιω­μα­τι­σμό») που τεί­νει να επι­βε­βαιώ­σει το παλιό γκρά­φι­τι στους δρό­μους του Πα­ρι­σιού «Μα­κρόν 2017 = Λεπέν 2022». Αλλά αυτή η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, δη­λα­δή το γε­γο­νός ότι πλέον η Λεπέν διεκ­δι­κεί σο­βα­ρά την εκλο­γι­κή νίκη και δεν υπάρ­χει η παλιά εγ­γύ­η­ση της πλα­τιάς  «υγειο­νο­μι­κής ζώνης», πιέ­ζει και την άλλη πλευ­ρά να πάρει πολύ πιο σο­βα­ρά υπόψη στο δη­μό­σιο λόγο της την ακρο­δε­ξιά απει­λή. Αν και οι λόγοι είναι δυ­σά­ρε­στοι, γιατί απο­τυ­πώ­νουν τον πο­λι­τι­κό ζόφο που έχει δη­μιουρ­γή­σει το «ντού­ε­το» Μα­κρόν-Λε­πέν, η εξέ­λι­ξη (της απου­σί­ας σκλη­ρής εν­δο­α­ρι­στε­ρής πο­λε­μι­κής) είναι κατά τη γνώμη μου καλή. Όπως το έθεσε ο Ίαν Μπίρ­τσαλ, εξη­γώ­ντας τους λό­γους που δεν επι­τρέ­πουν (ή κά­νουν εύ­κο­λη) ούτε μια έκ­κλη­ση στή­ρι­ξης του Μα­κρόν αλλά και ούτε και μια ενερ­γή προ­ώ­θη­ση της απο­χής: «Όπως έχουν το­νί­σει συχνά διά­φο­ροι επα­να­στά­τες, η ψήφος είναι μια απλή πράξη -χρειά­ζε­ται λίγα δευ­τε­ρό­λε­πτα… Τί­πο­τε δεν είναι πιο μά­ταιο για την Αρι­στε­ρά από το να εμπλα­κεί σε δια­φω­νί­ες για το αν κά­ποιος άν­θρω­πος πρέ­πει ή δεν πρέ­πει να βάλει ένα σταυ­ρό σε ένα κομ­μά­τι χαρτί». 

3. H κι­νη­το­ποί­η­ση στους δρό­μους (στις 16 Απρί­λη) ανέ­δει­ξε τη δυ­να­τό­τη­τα αγω­νι­στι­κής συ­νύ­παρ­ξης στο δρόμο αν­θρώ­πων που ίσως κά­νουν δια­φο­ρε­τι­κές επι­λο­γές στις 24 Απρί­λη.  Τα κα­λέ­σμα­τα, τα συλ­λο­γι­κά πανώ, οι αυ­το­σχέ­διες πι­κέ­τες απο­τύ­πω­ναν ένα φάσμα που ξε­κι­νού­σε από το «ποτέ Λεπέν στο Μέ­γα­ρο Ηλυ­σί­ων», περ­νού­σε από το «ενά­ντια στην ακρο­δε­ξιά και τις πο­λι­τι­κές που την θρέ­φουν» κι έφτα­νε στο «Ούτε Μα­κρόν – Ούτε Λεπέν». Αυτές οι δια­δη­λώ­σεις, όπως και η κα­τά­λη­ψη της Σορ­βώ­νης, είναι τα πιο καλά νέα. Αλλά η έκτα­ση και το μέ­γε­θός τους δε συ­γκρί­νε­ται με το 2002. Σε μια πρό­σφα­τη εκ­δή­λω­ση για την ευ­ρω­παϊ­κή ακρο­δε­ξιά, ο Ούγκο Πα­λέ­τα (NPA), με­τα­φέ­ρο­ντας την ει­κό­να από τη Γαλ­λία, στά­θη­κε στο πα­ρά­δειγ­μα της πλή­ρης απου­σί­ας γε­νι­κευ­μέ­νων κα­τα­λή­ψε­ων ή συ­νε­λεύ­σε­ων. Ση­μειώ­νο­ντας ότι «παλιά, δεν υπήρ­χε πε­ρί­πτω­ση να μην γί­νουν γε­νι­κές συ­νε­λεύ­σεις σε κάθε σχο­λείο/σχολή της χώρας, του­λά­χι­στον για να συ­ζη­τη­θεί συλ­λο­γι­κά μια τόσο σο­βα­ρή εξέ­λι­ξη».

Ανα­δει­κνύ­ε­ται με τον πιο εμ­φα­τι­κό τρόπο η καρ­διά του ευ­ρω­παϊ­κού προ­βλή­μα­τος: η «κα­νο­νι­κο­ποί­η­ση» της ακρο­δε­ξιάς, των ιδεών της και της εγκα­τε­στη­μέ­νης πα­ρου­σί­ας της στο πο­λι­τι­κό φάσμα. Η απο­στρο­φή στον Μα­κρόν είναι μέρος της ερ­μη­νεί­ας για την μεί­ω­ση της εκλο­γι­κής δια­φο­ράς με την Λεπέν. Αλλά η απου­σία πα­λιό­τε­ρων ανα­κλα­στι­κών συλ­λο­γι­κής συ­ζή­τη­σης και δρά­σης στους δρό­μους μπρο­στά στην γε­νι­κό­τε­ρη άνοδο των ακρο­δε­ξιών δυ­νά­με­ων, κα­τα­δει­κνύ­ει ένα βα­θύ­τε­ρο πρό­βλη­μα.  

4. Η ομι­λία Με­λαν­σόν υπήρ­ξε υπο­δειγ­μα­τι­κή απέ­να­ντι σε αυτό το κλίμα. Όπως και το 2017, απέ­φυ­γε να δώσει «εκλο­γι­κή γραμ­μή» και άρα «να εμπλα­κεί σε δια­φω­νί­ες για το αν κά­ποιος πρέ­πει ή δεν πρέ­πει να βάλει σταυ­ρό σε ένα κομ­μά­τι χαρτί». Έδωσε «πο­λι­τι­κή κά­λυ­ψη» και στις δύο εκλο­γι­κές συ­μπε­ρι­φο­ρές. Αλλά απέ­να­ντι στο πρό­βλη­μα διαρ­κούς  «κα­νο­νι­κο­ποί­η­σης» της ακρο­δε­ξιάς, η έμ­φα­ση με την οποία υπο­γράμ­μι­σε το «Ούτε μια ψήφος δεν πρέ­πει να πάει στην κυρία Λεπέν», με το εμ­βλη­μα­τι­κό «Ξέ­ρου­με ποια δεν πρό­κει­ται να ψη­φί­σου­με ποτέ…» τρά­βη­ξε μια κόκ­κι­νη δια­χω­ρι­στι­κή με με­γά­λη «δια­παι­δα­γω­γι­κή» αξία στη ση­με­ρι­νή δύ­σκο­λη πε­ρί­ο­δο…

5. Η κα­τά­στα­ση πνευ­μά­των δια­φέ­ρει στην πα­ρα­δο­σια­κή Δεξιά. Οι Ρε­που­μπλι­κά­νοι ήδη στον πρώτο γύρο λε­η­λα­τή­θη­καν και από τις δύο πλευ­ρές (Μα­κρόν και Λεπέν/Ζε­μούρ). Η εκλο­γι­κή συ­μπε­ρι­φο­ρά των υπο­λειμ­μά­των τους δεν θα είναι κα­θό­λου αυ­το­νό­η­τα «ρε­που­μπλι­κα­νι­κή». Η Βα­λε­ρί Πε­κρέζ δή­λω­σε ότι «προ­σω­πι­κά θα ψη­φί­σει» Μα­κρόν και πε­ριο­ρί­στη­κε να πει «σε όσους πι­θα­νά θα κά­νουν δια­φο­ρε­τι­κή εκλο­γι­κή επι­λο­γή από τη δική μου, να το ξα­να­σκε­φτούν». Ο Ερίκ Σιοτί, εσω­κομ­μα­τι­κός αντί­πα­λος στις προ­κρι­μα­τι­κές, έσπευ­σε να δη­λώ­σει ότι «δεν πρό­κει­ται να ψη­φί­σει ποτέ Μα­κρόν». Όσοι κι όσες έχουν δει την γαλ­λι­κή κω­μω­δία «Θεέ μου, τι σου κά­να­με!», ίσως θυ­μού­νται τον όντως ξε­νο­φο­βι­κό πα­τέ­ρα να αρ­νεί­ται τις σχε­τι­κές κα­τη­γο­ρί­ες από την κόρη του με την επική επί­κλη­ση «Εγώ; Ρα­τσι­στής; Μα εγώ είμαι γκω­λι­κός!». Σή­με­ρα ο «λαός της Δε­ξιάς» στη Γαλ­λία επι­λύ­ει αυτήν την «αντί­φα­ση»…  

6. Ο συν­δυα­σμός αυτών των πα­ρα­γό­ντων πε­ριο­ρί­ζει τη «δε­ξα­με­νή» του Μα­κρόν. Δεν έχει να προσ­δο­κά επι­πλέ­ον στή­ρι­ξη από τα δεξιά του, ενώ έχει απο­ξε­νώ­σει το ακρο­α­τή­ριο στα αρι­στε­ρά του. Η «Liberation» στις 13 Απρί­λη κυ­κλο­φό­ρη­σε με ένα εξαι­ρε­τι­κό πρω­το­σέ­λι­δο, με μια φω­το­γρα­φία του Μα­κρόν να τρέ­χει και συ­νο­δευ­τι­κή λε­ζά­ντα «Αγάπη μου, ξέ­χα­σα την Αρι­στε­ρά!». Ο Γάλ­λος πρό­ε­δρος ξαφ­νι­κά εντο­πί­ζει «καλές ιδέες» στα προ­γράμ­μα­τα των Πρα­σί­νων (πρό­σφα­τη η δια­δή­λω­ση των οι­κο­λό­γων ακτι­βι­στών ενά­ντια στην αντι-οι­κο­λο­γι­κή διά­στα­ση των προ­γραμ­μά­των και των δύο υπο­ψη­φί­ων του δεύ­τε­ρου γύρου) και των αρι­στε­ρών κομ­μά­των, φτά­νο­ντας να πα­ρου­σιά­ζε­ται διαλ­λα­κτι­κός στην εμ­βλη­μα­τι­κή συ­ντα­ξιο­δο­τι­κή του με­ταρ­ρύθ­μι­ση.

Αυτή η τροπή που έχει πάρει ο δη­μό­σιος διά­λο­γος με­τα­ξύ των δύο γύρων προ­σφέ­ρε­ται για διά­φο­ρες πα­ρα­τη­ρή­σεις.

α) Προ­ε­κλο­γι­κά, ο Τζον Μάλεν εξη­γού­σε τη ση­μα­σία της κα­μπά­νιας της Ανυ­πό­τα­κτης Γαλ­λί­ας, ανα­φέ­ρο­ντας με­τα­ξύ άλλων ότι αν ο Με­λαν­σόν πε­ρά­σει στο δεύ­τε­ρο γύρο «ανά­με­σα στους δύο γύ­ρους, κάθε πο­λι­τι­κή συ­ζή­τη­ση θα είχε στο επί­κε­ντρό της τη ρι­ζο­σπα­στι­κή αλ­λα­γή». Δεν έγινε αυτό, αλλά το υψηλό σκορ του Με­λαν­σόν στον πρώτο γύρο «ρί­χνει τη σκιά του» και τώρα στην πο­λι­τι­κή συ­ζή­τη­ση. Το 2017, Μα­κρόν και Λεπέν συ­ζη­τού­σαν επί του πε­ριο­ρι­σμού της με­τα­νά­στευ­σης ή της ισλα­μι­κής απει­λής, ενώ όσον αφορά την οι­κο­νο­μία, ο Μα­κρόν επέν­δυε στη «δια­χει­ρι­στι­κή του επάρ­κεια» απέ­να­ντι στην «ανα­ξιό­πι­στη» Λεπέν. Καμία σχέση με το φε­τι­νό «κυ­νή­γι της αρι­στε­ρής ψήφου»…

β) Το σύ­στη­μα των δύο γύρων από τη φύση του πά­ντο­τε πε­ριό­ρι­ζε την πραγ­μα­τι­κά δη­μο­κρα­τι­κή επι­λο­γή, θέ­το­ντας σκλη­ρά διλ­λή­μα­τα. Η πα­ρου­σία της ακρο­δε­ξιάς στο δεύ­τε­ρο γύρο, σε συν­δυα­σμό με την πα­ρά­δο­ση αυ­το­νό­η­της άνευ όρων στή­ρι­ξης στον υπο­ψή­φιο που στέ­κε­ται απέ­να­ντί της λει­τουρ­γού­σε ως ακόμα με­γα­λύ­τε­ρη στρέ­βλω­ση. Θε­ω­ρού­ταν ιερή υπο­χρέ­ω­ση των άλλων κομ­μά­των να «δώ­σουν την ψήφο τους», χωρίς καμία υπο­χρέ­ω­ση από τον… υπο­ψή­φιο. Το γε­γο­νός ότι ο Μα­κρόν δεν μπο­ρεί να υπο­λο­γί­ζει σε «σί­γου­ρη ψήφο», επα­να­φέ­ρει με­τα­ξύ των δύο γύρων φέτος μια στοι­χειώ­δη στις εκλο­γι­κές δια­δι­κα­σί­ες λει­τουρ­γία: Την υπο­χρέ­ω­ση του υπο­ψη­φί­ου να μπει στον κόπο να… διεκ­δι­κή­σει τη ψήφο των πο­λι­τών. Στις μα­κρι­νές ΗΠΑ, ο Μάλ­κολμ Χ είχε εντο­πί­σει από τους πρώ­τους το γε­γο­νός ότι το Δη­μο­κρα­τι­κό Κόμμα δεν έκανε τί­πο­τε για να βελ­τιώ­σει την κα­τά­στα­ση των μαύ­ρων, ακρι­βώς επει­δή είχε δε­δο­μέ­νη την εκλο­γι­κή τους στή­ρι­ξη («You put the Democrats first, and they will put you last»). Φέτος στη Γαλ­λία, πα­ρα­κο­λου­θού­με την κρίση του επι­χει­ρή­μα­τος του «μι­κρό­τε­ρου κακού» ως επαρ­κές και τη ση­μα­σία που έχει να μην σε έχουν οι πο­λι­τι­κές ηγε­σί­ες «δε­δο­μέ­νο». Ο αλα­ζο­νι­κός το 2017 Μα­κρόν, που κα­λού­σε να τον ψη­φί­σουν γιατί αν δεν το κά­νουν θα είναι πα­λιο­χα­ρα­κτή­ρες, σή­με­ρα ομο­λο­γεί ότι «δεν μπορώ να ισχυ­ρί­ζο­μαι ότι θέλω πλα­τιά ενό­τη­τα και να επι­μέ­νω σε πο­λι­τι­κές που δι­χά­ζουν»…

γ) Το γε­γο­νός ότι στο τρα­πέ­ζι της άτυ­πης «δια­πραγ­μά­τευ­σης» με­τα­ξύ Μα­κρόν και εκλο­γι­κού σώ­μα­τος έχει βρε­θεί ει­δι­κά η συ­ντα­ξιο­δο­τι­κή με­ταρ­ρύθ­μι­ση έχει ιδιαί­τε­ρο εν­δια­φέ­ρον. Ασφα­λώς ο Μα­κρόν δεν την απο­σύ­ρει. Πα­λιν­δρο­μεί με­τα­ξύ θλι­βε­ρών τάχα βελ­τιώ­σε­ων (σύ­ντα­ξη στα 64 κι όχι στα 65), γε­νι­κο­λο­γιών για «εν­σω­μά­τω­ση από­ψε­ων από τα αρι­στε­ρά», αλλά και κά­ποιων πιο εν­δια­φέ­ρου­σων ανα­φο­ρών ότι θα τεθεί σε δη­μο­ψή­φι­σμα, ή υπο­νοιών σο­βα­ρής χρο­νι­κής ανα­βο­λής της. Ασφα­λώς δεν υπάρ­χει πε­ρι­θώ­ριο εμπι­στο­σύ­νης σε ό,τι λέει για να επα­νε­κλε­γεί. Αλλά οι πε­ρι­πέ­τειες αυτής της με­ταρ­ρύθ­μι­σης έχουν εν­δια­φέ­ρον. Πα­ρου­σιά­στη­κε ως η «ναυαρ­χί­δα» του Μα­κρόν, μια εμ­βλη­μα­τι­κή επί­δει­ξη δύ­να­μης κι αδιαλ­λα­ξί­ας απέ­να­ντι στα συν­δι­κά­τα. Προ­κά­λε­σε ένα απερ­για­κό κύμα που κα­θυ­στέ­ρη­σε επί μήνες την ψή­φι­σή της (καθώς ο Μα­κρόν υπο­χρε­ω­νό­ταν να με­τα­το­πι­στεί σε γραμ­μή «δια­βου­λεύ­σε­ων») μέχρι το ξέ­σπα­σμα της παν­δη­μί­ας, όταν ο Γάλ­λος πρό­ε­δρος υπο­χρε­ώ­θη­κε να τη βάλει στο συρ­τά­ρι για χάρη της ανα­γκαί­ας «κοι­νω­νι­κής εκε­χει­ρί­ας». Στη δια­δρο­μή, το προ­σω­ρι­νό πά­γω­μα έγινε από­συρ­ση στη διάρ­κεια όλης της προ­ε­δρι­κής θη­τεί­ας, με τον Μα­κρόν να δη­λώ­νει σε ανύ­πο­πτο χρόνο ότι τέ­τοια με­γά­λη αλ­λα­γή μπο­ρεί να γίνει μόνο μετά από νέα λαϊκή εντο­λή στις κάλ­πες. Την επα­νέ­φε­ρε όντως προ­ε­κλο­γι­κά, ως εμ­βλη­μα­τι­κό ση­μείο του προ­γράμ­μα­τός του. Και να ’μα­στε σή­με­ρα, να υπο­χρε­ώ­νε­ται εκ νέου να υιο­θε­τή­σει προ­φίλ προ­σε­κτι­κής «δια­βού­λευ­σης». Πρό­κει­ται για την πιο «πα­ρα­γνω­ρι­σμέ­νη» νίκη και υπεν­θύ­μι­ση της αντο­χής της δύ­να­μης του γαλ­λι­κού ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος τα τε­λευ­ταία χρό­νια. Η Θά­τσερ θα στρι­φο­γυρ­νά στον τάφο της με τους δι­σταγ­μούς του επί­δο­ξου δια­δό­χου της…

7. Η με­τα­τό­πι­ση της κου­βέ­ντας στο «κοι­νω­νι­κό ζή­τη­μα», το καλό σκορ της Αρι­στε­ράς και η εκλο­γι­κή έκ­φρα­ση «των προ­α­στί­ων του Πα­ρι­σιού» δεν αναι­ρούν ασφα­λώς την κε­ντρι­κή ει­κό­να της δε­ξιάς με­τα­τό­πι­σης που τρο­φο­δο­τεί η επι­βί­ω­ση του «ντου­έ­του» Μα­κρόν-Λε­πέν. Συχνά πα­ρου­σιά­ζε­ται η μία πτυχή: ότι απέ­να­ντι στη Λεπέν, το καλό σκορ του Μα­κρόν με­τα­φρά­ζε­ται (με λα­θρο­χει­ρία) ως «λαϊκή εντο­λή» στο νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο κέ­ντρο. Αλλά υπο­τι­μά­ται η άλλη (αν δεν πα­ρου­σιά­ζε­ται ως μια κά­ποια δί­καιη «λαϊκή τι­μω­ρία»). Όπως ση­μεί­ω­σε ο Λεόν Κρε­μιέ, «ένα υψηλό σκορ για αυτήν [Λεπέν], όχι μόνο δεν θα τι­μω­ρή­σει την αντι­δρα­στι­κή πο­λι­τι­κή του Μα­κρόν, αλλά θα τον εν­θαρ­ρύ­νει ακόμα πε­ρισ­σό­τε­ρο να συ­νε­χί­σει τις ούλ­τρα νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες και κα­τα­πιε­στι­κές πο­λι­τι­κές του».

Η μο­νο­πώ­λη­ση της αντι­πα­ρά­θε­σης από αυτό το ντου­έ­το είναι πολύ βο­λι­κή και για τους δύο. Ο Μα­κρόν, έχο­ντας να αντι­με­τω­πί­σει τις «ανη­συ­χί­ες» μιας ακρο­δε­ξιάς αμ­φι­σβή­τη­σης, όντως κλι­μα­κώ­νει τις δε­ξιές του επι­θέ­σεις: Στη διάρ­κεια της θη­τεί­ας του τέ­θη­καν εκτός νόμου αντι­ρα­τσι­στι­κές ορ­γα­νώ­σεις, έκλει­σαν τζα­μιά, ψη­φί­στη­καν ακρο­δε­ξιάς έμπνευ­σης νόμοι κατά των μου­σουλ­μά­νων, υιο­θε­τή­θη­κε η δη­λη­τη­ριώ­δης κα­τη­γο­ρία του «ισλα­μο-αρι­στε­ρι­σμού» (που θυ­μί­ζει ανα­τρι­χια­στι­κά  «εβραιο­μπολ­σε­βι­κι­σμό»), κη­ρύ­χθη­κε θε­σμι­κός πό­λε­μος στην «δι­καιω­μα­τι­κή κουλ­τού­ρα στα πα­νε­πι­στή­μια» (σπου­δές φύλου, φυ­λε­τι­κές σπου­δές, από-αποι­κιο­ποί­η­ση). Η Λεπέν, ασφα­λώς, επω­φε­λεί­ται κι αυτή από το να πα­ρου­σιά­ζε­ται ο Μα­κρόν ως η μόνη εναλ­λα­κτι­κή στην ίδια. Το έκανε πολύ σαφές, σχο­λιά­ζο­ντας τις δια­δη­λώ­σεις με­τα­ξύ των δύο γύρων ως εξής: «Το γε­γο­νός ότι υπάρ­χουν άν­θρω­ποι που δια­δη­λώ­νουν ενά­ντια στα εκλο­γι­κά απο­τε­λέ­σμα­τα είναι βαθιά αντι­δη­μο­κρα­τι­κό. Λέω σε όλους αυ­τούς τους αν­θρώ­πους να πάνε απλά και να ψη­φί­σουν. Είναι τόσο απλό». Ήταν μια εν­δει­κτι­κή δή­λω­ση, γιατί αφε­νός έδει­ξε την απέ­χθειά της προς τον «δρόμο» και την αντί­λη­ψή της για τη «δη­μο­κρα­τία». Αλλά και γιατί -κα­λώ­ντας τους δια­δη­λω­τές «απλά να πάνε να ψη­φί­σουν»- δεί­χνει ότι η Μαρίν δεν έχει κα­νέ­να πρό­βλη­μα να συ­γκρού­ε­ται με τον Μα­κρόν στο επί­πε­δο της κάλ­πης. Όταν οι άν­θρω­ποι «απλά» ψη­φί­ζουν Μα­κρόν, δεν της κά­νουν τη ζωή πιο δύ­σκο­λη. Όταν όμως δια­δη­λώ­νουν ενα­ντί­ον της, ενο­χλεί­ται. Ένας πο­λύ­τι­μος οδη­γός για τα κα­θή­κο­ντα ανε­ξαρ­τή­τως έκ­βα­σης. Όπως το έθετε ένα πανώ (βλ. φωτό του Κόλιν Φαλ­κο­νέρ επάνω) απευ­θυ­νό­με­νο και στους δύο υπο­ψη­φί­ους, «ο τρί­τος, κοι­νω­νι­κός γύρος, αρ­χί­ζει τώρα!».