Μετά την αιματηρή επίθεση στη Μόσχα

Ο αριθ­μός των αθώων θυ­μά­των, το σοκ και η θλίψη που προ­κά­λε­σε, συ­γκρί­νο­νται μόνο με τις βομ­βι­στι­κές επι­θέ­σεις σε δια­με­ρί­σμα­τα σε μια σειρά πό­λεις το Σε­πτέμ­βρη του 1999 και με την αι­μα­τη­ρή κα­τά­λη­ξη της πο­λιορ­κί­ας του σχο­λεί­ου του Μπε­σλάν το 2004. Ένα τέ­τοιο γε­γο­νός μπο­ρεί να έχει με­γά­λες συ­νέ­πειες και προ­ε­κτά­σεις. 

Η –υπό δια­μόρ­φω­ση– ρω­σι­κή εκ­δο­χή δεί­χνει «ισλα­μι­στές» δρά­στες, ανα­κι­νεί θέμα «ου­κρα­νι­κού» δά­κτυ­λου και υπο­νο­εί και «δυ­τι­κή» εμπλο­κή. Οι πο­λι­τι­κές απο­φά­σεις του Κρεμ­λί­νου λο­γι­κά θα κρί­νουν και το σε ποιον από αυ­τούς τους «εχθρούς» θα ρίξει το με­γα­λύ­τε­ρο βάρος και το ορι­στι­κό/επί­ση­μο πό­ρι­σμα. 

Σε πεί­σμα μιας –κα­χύ­πο­πτης– απο­ρί­ας που δια­τυ­πώ­νε­ται για την επι­λο­γή μιας τζι­χα­ντι­στι­κής ορ­γά­νω­σης να χτυ­πή­σει τη Μόσχα, να επι­ση­μά­νου­με ότι ο χώρος του τζι­χα­ντι­στι­κού Ισλάμ έχει συσ­σω­ρευ­μέ­νους λό­γους να θε­ω­ρεί ότι βρί­σκε­ται σε πό­λε­μο με τη Ρωσία (άλ­λω­στε λίγες μέρες πριν το χτύ­πη­μα στη Μόσχα, οι Ρω­σι­κές Ει­δι­κές Δυ­νά­μεις είχαν ένο­πλη αντι­πα­ρά­θε­ση με μα­χη­τές στην Ιν­γκου­σε­τία που κα­τέ­λη­ξε σε 6 νε­κρούς).

Η προϊ­στο­ρία της ει­σβο­λής στο Αφ­γα­νι­στάν, αλλά και η σύγ­χρο­νη ιστο­ρία των πο­λέ­μων στην Τσε­τσε­νία και της ισο­πέ­δω­σης του Γκρόζ­νι γέν­νη­σε ορ­γα­νώ­σεις όπως το «Εμι­ρά­το του Καυ­κά­σου» που ορ­γά­νω­σαν πολ­λές επι­θέ­σεις στην πρώτη δε­κα­ε­τία του 21ού αιώνα.  

Η πιο πρό­σφα­τη επέμ­βα­ση του ρω­σι­κού στρα­τού στη Συρία, έφερε σε άμεση σύ­γκρου­ση το ρω­σι­κό κρά­τος με το Ισλα­μι­κό Κρά­τος και άλλες ισλα­μι­στι­κές ένο­πλες ορ­γα­νώ­σεις, κάτι που είχε επί­σης «με­τα­σει­σμούς» τρο­μο­κρα­τι­κών επι­θέ­σε­ων στη Ρωσία, με ιδιαί­τε­ρη έντα­ση το 2017-19. Τα τε­λευ­ταία χρό­νια, τα πα­ρα­κλά­δια του Ισλα­μι­κού Κρά­τους δυ­νά­μω­ναν εις βάρος των πα­λιών ορ­γα­νώ­σε­ων (τσε­τσε­νι­κών και άλλων καυ­κά­σιων). Το ISIS του Χο­ρα­σάν, που ανέ­λα­βε την ευ­θύ­νη για το μα­κε­λειό στη Μόσχα, είναι «πα­ρά­γω­γο» αυτής της πε­ριό­δου. 

Όμως η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα που έχει δη­μιουρ­γή­σει ο ου­κρα­νι­κός πό­λε­μος μπο­ρεί να συν­δέ­ε­ται με το τε­λευ­ταίο χτύ­πη­μα. Στην εμπό­λε­μη Ρωσία, οι πιέ­σεις που δέ­χο­νται οι Μου­σουλ­μά­νοι είναι ίσως οι πε­ρισ­σό­τε­ρες στο συ­νο­λι­κό πλη­θυ­σμό. 

Η από­πει­ρα προ­στα­σί­ας της κοι­νω­νι­κής ει­ρή­νης στις με­γά­λες πό­λεις έχει οδη­γή­σει σε μια στο­χευ­μέ­νη (στις φτω­χό­τε­ρες απο­μα­κρυ­σμέ­νες πε­ριο­χές) στρα­το­λό­γη­ση που κάνει εξαι­ρε­τι­κά πι­θα­νό να πλη­ρώ­νουν αυτές οι πε­ριο­χές τον βα­ρύ­τε­ρο φόρο αί­μα­τος για τον πό­λε­μο του Πού­τιν. Όχι τυ­χαία, οι πιο «άγριες» αντι­πο­λε­μι­κές ή «αντι­στρα­το­λο­γι­κές» δια­δη­λώ­σεις έγι­ναν στο Ντα­γκε­στάν.

Αντί­στοι­χες πιέ­σεις αντι­με­τω­πί­ζουν και οι με­τα­νά­στες (όπως ήταν και οι συλ­λη­φθέ­ντες για την πρό­σφα­τη επί­θε­ση), με τις κραυ­γές της εν­δυ­να­μω­μέ­νης εθνι­κι­στι­κής Δε­ξιάς να απαι­τούν «συν­δρο­μή στον πό­λε­μο ή απέ­λα­ση».

Την ίδια ώρα, η ιδε­ο­λο­γι­κή σκλή­ρυν­ση του κα­θε­στώ­τος, σε συμ­μα­χία με την ισχυ­ρή πο­λι­τι­κά Ορ­θό­δο­ξη Εκ­κλη­σία, απο­ξε­νώ­νει την Μου­σουλ­μα­νι­κή συ­νι­στώ­σα του ρω­σι­κού πλη­θυ­σμού. Ο Πα­τριάρ­χης Κύ­ριλ­λος προει­δο­ποί­η­σε πρό­σφα­τα για την «πο­λι­τι­σμι­κή απει­λή» που απο­τε­λούν οι Μου­σουλ­μά­νοι και γε­νι­κό­τε­ρα οι με­τα­νά­στες. Ο ίδιος ο Πού­τιν, σχο­λιά­ζο­ντας την ανά­γκη της ροής με­τα­να­στών από την Κε­ντρι­κή Ασία (για τις ανά­γκες της πο­λε­μι­κής οι­κο­νο­μί­ας), επε­σή­μα­νε και τον κίν­δυ­νο αυτοί να δια­τα­ρά­ξουν την «εθνο-πο­λι­τι­σμι­κή ισορ­ρο­πία» στη χώρα. 

Αυτά συ­γκρο­τούν το υπό­στρω­μα που -σε συ­νάρ­τη­ση με τις συ­νο­λι­κό­τε­ρες κοι­νω­νι­κές πα­θο­γέ­νειες- δη­μιουρ­γεί είτε «μο­να­χι­κούς λύ­κους», είτε πρό­θυ­μους να στρα­το­λο­γη­θούν στις τζι­χα­ντι­στι­κές ορ­γα­νώ­σεις. 

Όπως συμ­βαί­νει συ­νή­θως σε τέ­τοιες επι­θέ­σεις -από την 11η Σε­πτέμ­βρη μέχρι το Μπα­τα­κλάν- αν δεν υπάρ­ξει μα­ζι­κή αντί­στα­ση, η πο­λι­τι­κή εκ­με­τάλ­λευ­ση της επί­θε­σης δίνει ενι­σχυ­μέ­νη πρω­το­βου­λία κι­νή­σε­ων στο κρά­τος και τους κυ­ρί­αρ­χους της χώρας που δέ­χτη­κε το χτύ­πη­μα. 

Όπως λέει και ο τί­τλος της ρω­σι­κής αρι­στε­ρής-αντι­πο­λε­μι­κής συλ­λο­γι­κό­τη­τας Posle, πρό­κει­ται για μια πε­ρί­πτω­ση όπου «Η αντί­δρα­ση της κυ­βέρ­νη­σης είναι πιο τρο­μα­κτι­κή από την ίδια την τρο­μο­κρα­τι­κή επί­θε­ση». 

Η ει­κό­να των άγρια βα­σα­νι­σμέ­νων συλ­λη­φθέ­ντων υπήρ­ξε ένα σο­κα­ρί­στι­κο δείγ­μα. Θα μπο­ρού­σε να είναι πράξη αντεκ­δί­κη­σης ή μέ­θο­δος από­σπα­σης «ομο­λο­γιών». Αλλά η δη­μό­σια επί­δει­ξη απο­τε­λεί και πο­λι­τι­κό μή­νυ­μα. Το ρω­σι­κό κρά­τος όχι μόνο δεν φρό­ντι­σε να απο­κρύ­ψει, αλλά «δια­φή­μι­σε» την τύχη που πε­ρι­μέ­νει «προ­δό­τες» και «τρο­μο­κρά­τες». Προει­δο­ποιεί έτσι κάθε αντί­πα­λο και ικα­νο­ποιεί –κα­ταρ­χήν- τον όχλο των σκλη­ρών οπα­δών του κα­θε­στώ­τος, που ζητά ανοι­χτά πλέον επα­να­φο­ρά της θα­να­τι­κής ποι­νής για την «τρο­μο­κρα­τία». 

Όπως θύ­μι­ζαν οι σύ­ντρο­φοί μας στις ΗΠΑ, μετά την βομ­βι­στι­κή επί­θε­ση στο Μα­ρα­θώ­νιο της Βο­στώ­νης το 2013, κα­ταγ­γέ­λο­ντας την άγρια κα­τα­πά­τη­ση των δι­καιω­μά­των των δρα­στών, «πάντα ο πε­ριο­ρι­σμός των δι­καιω­μά­των ξε­κι­νά από την πιο μι­ση­τή ομάδα για να μπο­ρέ­σει να εδραιω­θεί». Σή­με­ρα στη Ρωσία, αυτή η εδραί­ω­ση κι επέ­κτα­ση της πε­ρι­στο­λής των ελευ­θε­ριών μπο­ρεί να γίνει με πολύ πιο γρή­γο­ρους ρυθ­μούς. Καθώς για «τρο­μο­κρα­τία» διώ­κο­νται ήδη πολ­λοί άν­θρω­ποι, όπως αντι­πο­λε­μι­κοί ακτι­βι­στές, με­τα­ξύ των οποί­ων και ο Μπό­ρις Κα­γκαρ­λί­τσκι (βλ. Ελευ­θε­ρώ­στε τον Μπό­ρις Κα­γκαρ­λί­τσκι). Πρό­σφα­τα το ρω­σι­κό κρά­τος χα­ρα­κτή­ρι­σε ως «τρο­μο­κρα­τι­κό» και το «διε­θνές δη­μό­σιο ΛΟ­ΑΤ­ΚΙ κί­νη­μα». 

Μαζί με την τρο­μο­ϋ­στε­ρία, υπάρ­χει ο κίν­δυ­νος έξαρ­σης και της ισλα­μο­φο­βί­ας –ένας συν­δυα­σμός πολύ γνώ­ρι­μος στη «Δύση» και ιδιαί­τε­ρα στη Γαλ­λία μετά την επί­θε­ση στο Μπα­τα­κλάν. Οι ρα­τσι­στές που απο­τέ­λε­σαν εξαρ­χής μέρος του προ­βλή­μα­τος, στο­χο­ποιώ­ντας τους Μου­σουλ­μά­νους και τους με­τα­νά­στες από την Κε­ντρι­κή Ασία, σή­με­ρα εμ­φα­νί­ζο­νται «δι­καιω­μέ­νοι» και απαι­τούν από τη ρω­σι­κή ηγε­σία να σκλη­ρύ­νει τη στάση της απέ­να­ντι σε αυ­τούς τους «εχθρι­κούς» πλη­θυ­σμούς. 

Μαζί με την απει­λή στο εσω­τε­ρι­κό, πλα­νιέ­ται και η απει­λή στο μέ­τω­πο του πο­λέ­μου. Αν «χρε­ω­θεί» στο Κίεβο πλή­ρως η ενορ­χή­στρω­ση και ο σχε­δια­σμός της επί­θε­σης στη συ­ναυ­λία, μπο­ρεί να δούμε μια νέα κλι­μά­κω­ση της ρω­σι­κής επι­θε­τι­κό­τη­τας. 

Αξί­ζει να θυ­μό­μα­στε ότι οι βόμ­βες στα δια­με­ρί­σμα­τα το 1999 υπήρ­ξαν η αφορ­μή για την ισο­πέ­δω­ση του Γκρόζ­νι –που απο­τέ­λε­σε το πλα­τύ­σκα­λο της ανό­δου του Πού­τιν. Η πο­λιορ­κία στο Μπε­σλάν απο­τέ­λε­σε το πρε­λού­διο μιας πρώ­της –τότε– σκλή­ρυν­σης της «αντι­τρο­μο­κρα­τί­ας». 

Σή­με­ρα -όπως ση­μειώ­νει η Posle- υπάρ­χει μια ση­μα­ντι­κή δια­φο­ρά με τις προη­γού­με­νες επι­θέ­σεις: «τα άνευ προη­γού­με­νου επί­πε­δα βίας στα οποία έχει βυ­θι­στεί η Ρω­σι­κή κοι­νω­νία με τον πό­λε­μο στην Ου­κρα­νία». Αυτή η συν­θή­κη προει­δο­ποιεί για την πι­θα­νό­τη­τα ακόμα πιο σκλη­ρών εξε­λί­ξε­ων στη ση­με­ρι­νή Ρωσία.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά