Το νερό, όπως και όλα τα δημόσια αγαθά, έχουν μπει στο στόχαστρο των καπιταλιστών και των κυβερνήσεών τους από δεκαετίες.
Το νερό είναι δημόσιο αγαθό, όχι εμπόρευμα!
Στην Ελλάδα, από τις κυβερνήσεις Μητσοτάκη και Σημίτη μπήκαν νομοθετικά οι βάσεις για το ξεπούλημα, με τη συμμετοχή ιδιωτών στις δημόσιες επιχειρήσεις και την εισαγωγή αυτών των επιχειρήσεων στο χρηματιστήριο.
Σήμερα, στόχος της κυβέρνησης Σαμαρά είναι η πλήρης ιδιωτικοποίηση του νερού και ο εξοστρακισμός κάθε δημόσιου ελέγχου.
Ξεπούλημα
Το ξεπούλημα των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης στη χώρα μας αποτελεί «δέσμευση» των μνημονίων και τα λεφτά από την πώληση θα ριχτούν στη «μαύρη τρύπα» του χρέους. Πωλούνται μάλιστα όσο-όσο.
Η Ε.Ε. προωθεί σε όλες τις χώρες μέλη την ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης του νερού, με πρώτες τις χώρες που βρίσκονται υπό οικονομική κρίση, όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία , η Ισπανία και ακολουθεί η Κύπρος.
Στην Ελλάδα, το ξεπούλημα ξεκίνησε με την Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ ΑΕ) στο τέλος του Απρίλη. Τέσσερα επιχειρηματικά σχήματα εκδήλωσαν αρχικά μη δεσμευτικό ενδιαφέρον για το 51% της εταιρείας.
Από την άλλη, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ ΑΕ, Αντώνης Βαρθολομαίος, δήλωσε χωρίς περιστροφές ότι «αποτελεί νομοτελειακή εξέλιξη η πώληση του πλειοψηφικού πακέτου μετοχών της ΕΥΔΑΠ, αφού είναι επιλογή της κυβέρνησης και μνημονιακή δέσμευση». Και την προσδιόρισε για μέσα στο 2013.
Έτσι η τρόικα εσωτερικού έχει την απαίτηση, λόγω της «δέσμευσής» της, εκατομμύρια άνθρωποι να χάσουν την πρόσβασή τους σε ασφαλές και φθηνό νερό –που είχαμε μέχρι σήμερα. Να θυμίσουμε ότι η ΕΥΔΑΠ εξυπηρετεί περίπου πέντε εκατομμύρια ανθρώπους σε ύδρευση και το 90% περίπου αυτών και σε αποχέτευση.
Η ποιότητα των υπηρεσιών, που παρέχει, επηρεάζει καθοριστικά τη ζωή του μισού πληθυσμού της χώρας, ενώ το νερό είναι πολύ καλό σε ποιότητα, ένα από τα καλύτερα σε όλη την Ευρώπη. Σε αυτό συμβάλλουν η ποιότητα των πηγών (κυρίως Μόρνος) και η ποιότητα του καθαρισμού και του ελέγχου. Ταυτόχρονα –ακόμη και με τα δικά τους κριτήρια– είναι μια κερδοφόρα εταιρεία.
Η μεγάλη μπίζνα
Είναι σαφές –από την παγκόσμια εμπειρία ιδιωτικοποίησης του νερού –ότι μια ιδιωτική εταιρία, που έχει ως μόνο γνώμονα το κέρδος, θα χαμηλώσει την ποιότητα και θα αυξήσει τις τιμές αυτού του απαραίτητου αγαθού. Παντού όπου εφαρμόστηκαν τέτοιες πρακτικές, οδήγησαν σε υπέρογκη αύξηση των λογαριασμών ύδρευσης και αποχέτευσης, εξάντληση των υδάτινων αποθεμάτων, κακή συντήρηση των δικτύων, αύξηση των απωλειών νερού και υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και του περιβάλλοντος.
Το νερό, ως αγαθό εντελώς απαραίτητο για τη ζωή, εξελίσσεται σε πεδίο «μεγάλης μπίζνας» για τους καπιταλιστές. Οι πέντε πολυεθνικές εταιρείες, που κάνουν το μεγαλύτερο μέρος του παιχνιδιού παγκοσμίως, είναι οι Suez, Saur και Veolia Environment με έδρα τη Γαλλία, ο γερμανικός κολοσσός RWE και η ισπανική Agbar στην οποία σημαντικό ποσοστό κατέχει η Suez.
Επιπλέον η ιδιωτικοποίηση του συγκεκριμένου δημόσιου αγαθού έχει και άλλες μορφές εμπορευματοποίησης, όπως η πώληση υψηλής τεχνολογίας, η αγορά των δικαιωμάτων νερού, καθώς και παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα. Πολλές χώρες έχουν ήδη θέσει σε λειτουργία «χρηματιστήρια» νερού, επίσημα ανταλλακτήρια τίτλων σε δικαιώματα πρόσβασης σε καθαρό νερό. Αργά ή γρήγορα, σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, η εμπορία νερού θα ξεπεράσει σε τζίρο ακόμη και την εμπορία πετρελαίου.
Το θέμα είναι ιδιαίτερα σύνθετο περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά: Έχουμε την κρίση νερού που δημιουργείται από τις πιέσεις που ασκούνται στους υδατικούς πόρους, τη μείωση των αποθεμάτων νερού, την εκτεταμένη ρύπανση των υπόγειων νερών και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον υδρολογικό κύκλο. Όλα αυτά τα ζητήματα δεν μπορούν και δεν θέλουν να τα λύσουν οι καπιταλιστικές-ληστρικές πολυεθνικές που θέλουν να ελέγξουν (ως εμπόρευμα) το νερό παγκόσμια.
Αντίσταση
Στην Ευρώπη οι κινητοποιήσεις υπέρ του δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας συνεχώς αυξάνονται.
Από Παρίσι, Βερολίνο, Νίκαια, Μπορντό και άλλες πόλεις διώχνουν τις ιδιωτικές εταιρείες ύδρευσης.
Οι Ολλανδοί απαγόρευσαν με νόμο το ξεπούλημα του νερού. Οι Ιταλοί το απαγόρευσαν με δημοψήφισμα. Οι Αυστριακοί και οι Γερμανοί έχουν μόνο δημόσιες ή δημοτικές επιχειρήσεις.
Στη χώρα μας, η πρόθεση πώλησης είχε αναγγελθεί από πέρσι. Όμως, είτε γιατί ο περισσότερος κόσμος δεν πιστεύει ότι ένα τόσο απαραίτητο και κρίσιμο για τη ζωή αγαθό θα γίνει βορά στα χέρια των πολυεθνικών, είτε γιατί τα απανωτά χτυπήματα και οι αντιδράσεις σε καθημερινές επιθέσεις δεν… μας άφησαν καιρό, δεν υπήρξαν μέχρι σήμερα σοβαρές αντιδράσεις.
Στη Θεσσαλονίκη, το Δημοτικό Συμβούλιο ψήφισε ενάντια στην ιδιωτικοποίηση και υπέρ της διεξαγωγής δημοψηφίσματος. Η διενέργεια δημοψηφίσματος για την ιδιωτικοποίηση ή μη της Εταιρείας Ύδρευσης Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης είναι ένας από τους στόχους της Πρωτοβουλίας «SOSτε το Νερό», στο συντονιστικό όργανο της οποίας συμμετέχουν εργαζόμενοι της εταιρείας, εκπρόσωποι φορέων, πολιτικών οργανώσεων και κινημάτων, ενώ και οι τοπικές οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ προσπαθούν να «σηκώσουν» το θέμα με συνελεύσεις και συγκεντρώσεις.
Δρώμενα και καλλιτεχνικές παρεμβάσεις, με βασικό θέμα τη μη ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ, πραγματοποιήθηκαν και τη Μ. Δευτέρα στη Θεσσαλονίκη, καθώς έκλεινε η πρώτη φάση του διαγωνισμού πώλησης του νερού της πόλης σε ιδιώτες.
Στην Αθήνα, η Ανοιχτή Πόλη, με εκδηλώσεις και παρεμβάσεις στο δημοτικό συμβούλιο, επιχειρεί να συντονίσει, μαζί με αυτοδιοικητικά σχήματα και κινήσεις, τον αγώνα ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ. Έτσι ενημερώνουν συνεχώς για τις συνέπειες μιας τέτοιας διαδικασίας, αναδεικνύοντας την πανευρωπαϊκή τάση, όπου οι δήμοι παίρνουν στα χέρια τους την υπόθεση του νερού και προχωρούν σε νέες λειτουργικότερες μορφές διαχείρισης προς όφελος της κοινωνίας. Επίσης στηρίζουν όποιες κινητοποιήσεις ανακοινωθούν από τους εργαζόμενους της ΕΥΔΑΠ.
Τους τελευταίους μήνες, κόσμος του κινήματος δημιούργησε μια ιστοσελίδα και ένα διαδικτυακό μάζεμα υπογραφών διαμαρτυρίας, το save Greek water. Ανάλογη καμπάνια συλλογής υπογραφών υπάρχει και από την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία «Το νερό είναι δικαίωμα» που απαιτεί να κατοχυρωθεί στην Ε.Ε. και τα κράτη ως ανθρώπινο δικαίωμα η πρόσβαση σε καθαρό νερό και επαρκείς υπηρεσίες αποχέτευσης.
Για ένα τέτοιο ζήτημα οι μέχρι τώρα αντιστάσεις δεν είναι αρκετές. Ένα πανελλαδικό δίκτυο σωματείων, φορέων, πολιτικών και κοινωνικών συλλογικοτήτων, που θα συντονίσει τη μάχη απέναντι στην εφιαλτική προοπτική ιδιωτικοποίησης του νερού, επείγει. Η ελεύθερη πρόσβαση στα κοινά αγαθά είναι προτεραιότητα για την Αριστερά.
Την ώρα των επικείμενων ιδιωτικοποιήσεων της ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ, πρέπει να βγει μπροστά, να ενημερώσει και να οργανώσει την αντίσταση στην επερχόμενη καταστροφή, ως βασικό πεδίο αντιπαράθεσης με την κυβέρνηση και τις πολιτικές της φτώχειας και του ξεπουλήματος των δημόσιων αγαθών.
Στη Βολιβία, το 1998, το ΔΝΤ έδωσε δάνειο υπό την προϋπόθεση να ιδιωτικοποιηθούν οι δημόσιες υπηρεσίες. Ένα χρόνο μετά παραχωρήθηκε το δίκτυο ύδρευσης σε όμιλο εταιρειών με επικεφαλής την αμερικανική «Bechtel». Το 2000 η αύξηση της τιμής του νερού έφτασε σε δυσθεώρητα ύψη. Ταυτόχρονα, για να μην έχει η εταιρία διαφυγόντα κέρδη, απαγόρευσαν στον κόσμο ακόμα και τη συλλογή του νερού της βροχής! Προκλήθηκαν ταραχές και συγκρούσεις του λαού με την αστυνομία, με τραγικό απολογισμό 7 νεκρούς. Είναι ο πιο γνωστός «πόλεμος για το νερό», που κατέληξε σε υποχώρηση της κυβέρνησης και επανακρατικοποίηση του δικτύου.