Θα δώσουμε τη μάχη μέχρι τέλους για το εγχείρημα της ΒΙΟΜΕ

Στις 8 Ιούλη εκδικάζεται η αίτηση της εργοδοσίας της ΒΙΟΜΕ, που ζητά να επιστρέψει στη διοίκηση, για να οδηγήσει το εργοστάσιο σε πτώχευση. Συναντήσαμε τον Κώστα στο αντιρατσιστικό φεστιβάλ στην Αθήνα και συνομιλήσαμε μαζί του για τις τελευταίες εξελίξεις σχετικά με την ΒΙΟΜΕ, αλλά και γενικότερα για τη λειτουργία της, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι, καθώς και για τους επόμενους στόχους τους. 

Καταρχήν, ποιες είναι οι τελευταίες εξελίξεις που αφορούν τη ΒΙΟΜΕ και τους εργαζόμενούς της;  

Οι τελευταίες εξελίξεις είναι ότι η εργοδοσία, η οποία ήταν εξαφανισμένη εδώ και δυόμιση χρόνια εγκαταλείποντας το εργοστάσιο και τους εργαζόμενους απλήρωτους και  η οποία μάλιστα έχει καταδικαστεί στα δικαστήρια για τα χρέη της προς τους εργαζόμενους και προς το δημόσιο, εμφανίστηκε ξαφνικά και διεκδικεί μέσω μιας δικαστικής προσφυγή να διοριστεί ξανά σαν διοικούσα επιτροπή στο εργοστάσιο με δηλωμένο στόχο να κηρύξει πτώχευση. Στην ουσία έχουμε μια προσπάθεια να πεταχτούν έξω οι εργάτες από το εργοστάσιο, να κλείσει οριστικά το εργοστάσιο και μέσα από τη διαδικασία της πτώχευσης να γλυτώσει ότι μπορεί. Το σκεπτικό της προσφυγής έχει δύο σκέλη, το ένα είναι ότι αφού οι εργάτες είναι μέσα υπάρχει φθορά της ιδιοκτησίας  και το δεύτερο ότι,  επειδή δεν έχει δοθεί μια λύση μέχρι τώρα, μεγαλώνουν συνέχεια τα χρέη και πρέπει να υπάρξει μια λύση πτώχευσης για να σταματήσει η κατάσταση. Άρα δηλωμένος στόχος είναι η πτώχευση, το κλείσιμο, το πέταγμα έξω των εργαζομένων χωρίς να δεσμεύεται καθόλου σε σχέση με τα χρέη και το μέλλον από δω και πέρα. Αυτές είναι οι τελευταίες εξελίξεις.

Από όλα αυτά φαίνεται ότι είναι μια δύσκολη μάχη. Πώς θα αντιμετωπίσετε αυτή την νέα επίθεση;

Εμείς είμαστε από την αρχή αποφασισμένοι να δώσουμε τη μάχη μέχρι τέλους. Φυσικά δεν πρόκειται να επιτρέψουμε αυτές τις εξελίξεις και ζητάμε σε αυτή τη μάχη να μας στηρίξει ολόκληρη η κοινωνία. Έχουν υπάρξει ήδη κάποιες κινητοποιήσεις πανελλαδικά, μετά από έκκληση που κάναμε προς τον αλληλέγγυο κόσμο, ο οποίος είναι αρκετός και πρέπει να πούμε ότι μας έχει στηρίξει ουσιαστικά και πρακτικά όλο αυτό το διάστημα. Υπάρχουν ακόμα κινήσεις αλληλεγγύης στο εξωτερικό από ανάλογα αυτοδιαχειριζόμενα  εγχειρήματα και κινήματα που στηρίζουν τέτοιου τύπου λύσεις και πρακτικές. Πρόσφατα έγινε μια κινητοποίηση έξω από την πρεσβεία της Ρώμης, μια  συμβολική ενέργεια αλληλεγγύης προς την ΒΙΟΜΕ. Θα συνεχίσουμε  και με κινητοποιήσεις που θα γίνουν σε όλη την Ελλάδα και πριν και την ημέρα του δικαστηρίου δηλαδή την  Τρίτη 8 Ιούλη.   Θέλουμε να εκφραστεί η αντίθεση ευρύτερων τμημάτων της κοινωνίας στις μεθοδεύσεις της εργοδοσίας και στην αυθαιρεσία αυτή και να στηριχτεί το αυτοδιαχειριζόμενο μας εγχείρημα.

Μπορείς να μας περιγράψεις πως λειτουργεί η ΒΙΟΜΕ;

Καταρχήν να πούμε πως λειτουργεί χωρίς αφεντικά, χωρίς διευθυντές, χωρίς ιεραρχία. Τις αποφάσεις τις παίρνει όλες η γενική συνέλευση η οποία αποτελείται από 20 εργαζόμενους και υπάρχει δυνατότητα να συμμετέχουν σε αυτή και να έχουν συμβουλευτική γνώμη και αλληλέγγυοι.  Ο αριθμός των εργαζομένων ήταν μεγαλύτερος. Όταν εγκαταλείφθηκε το εργοστάσιο από την εργοδοσία έφυγε όλο το διοικητικό προσωπικό γιατί δεν τους ενδιέφερε κάτι άλλο  καθώς και ένα κομμάτι εργαζομένων το οποίο ήταν κοντά στη σύνταξη. Στη συνέλευση λοιπόν υπάρχει ισότιμη συμμετοχή όλων και προσπάθεια εναλλαγής σε όλους τους ρόλους. Και τους παραγωγικούς και τους ρόλους εκπροσώπησης και συμμετοχής στις δραστηριότητες των εργαζομένων. Υπάρχει η προσπάθεια για διασύνδεση με ανάλογα εγχειρήματα στο εξωτερικό.  Άλλωστε από την αρχή του εγχειρήματος υπήρξε μια άμεση σχέση με την Αργεντινή όπως με το γνωστό εργοστάσιο κεραμικών, την Ζανόν. Έχει γίνει προσπάθεια να μεταφερθεί η εμπειρία , έχει έρθει ο γνωστός  Godoy  εδώ και είχε μεταφέρει ζωντανά την εμπειρία της Αργεντινής αλλά και άλλοι  εργάτες . Πρόσφατα έγινε και μια διεθνής συνάντηση στη Γαλλία μεταξύ κατειλημμένων εργοστασίων που επίσης υπάρχει μια προσπάθεια για διασύνδεση με μια πιο μόνιμη αλληλοστήριξη, έτσι ώστε να γίνουμε μέρος ενός γίγνεσθαι που ξεπερνά τα σύνορα και συνθέτει διαφορετικές εμπειρίες.

Πόσο εύκολο είναι να κρατηθούν τέτοια εγχειρήματα στον καπιταλισμό; Πολλά τέτοια εγχειρήματα έχουν καταλήξει είτε να εκφυλιστούν είτε να μπουν σε μια διαδικασία επιβίωσης με αντεργατικά μέτρα. Πόσο εύκολο είναι να υπάρχει μια εργοστασιακή νησίδα σε αυτό το σύστημα;

Προφανώς μιλάμε για μια πάλη, για μια διαπάλη και ένα διακύβεβευμα.  Όπως τίποτα στην κοινωνική εξέλιξη δεν είναι εξασφαλισμένο έτσι και το κίνημα της αυτοδιαχείρησης δεν σημαίνει ότι νομοτελειακά οδηγεί στο διακηρυγμένο στόχο της απελευθέρωσης, της κατάργησης της εκμετάλλευσης και στη δημιουργία μιας άλλης κοινωνίας. Μπορεί να υπάρξουν και παραδείγματα όπως είπες και εσύ, ανάλογα με τις συνθήκες, με τις αλλαγές των κοινωνικών  συσχετισμών. Δε μιλάμε για κάτι το οποίο βρίσκεται στη γυάλα, είναι τμήμα της κοινωνικής κίνησης και του εργατικού κινήματος ακόμα και αν θέτει μια εντελώς άλλη λογική στο εργατικό κίνημα από αυτή που σήμερα υπάρχει και επομένως αλληλοεπηρεάζεται και σε σχέση με τις γενικότερες πολιτικές εξελίξεις. Όμως οπωσδήποτε έχει μια άμεση μετασχηματιστική ισχύ με την έννοια ότι και οι εργαζόμενοι που εμπλέκονται σε αυτό και όσοι έρχονται σε επαφή  με αυτά τα εγχειρήματα δοκιμάζουν στην πράξη μια διαφορετική οργάνωση των σχέσεων παραγωγής και γενικότερα μια άλλου τύπου οργάνωση των κοινωνικών σχέσεων που στηρίζεται σε αξίες αντιθετικές με τις αξίες του καπιταλισμού. Αξίες που δεν έχουν να κάνουν ούτε με το κέρδος, ούτε με τις ιεραρχίες, ούτε με την εκμετάλλευση αλλά με την αλληλεγγύη, την ισότητα, την άμεση δημοκρατία και την κοινωνική χρησιμότητα.  Και μόνο ότι προσπαθείς να δοκιμάσεις να  μπουν στην πράξη αυτές οι αξίες , να κατέβουν δηλαδή από το επίπεδο των ιδεών και κάποιων ηθικών επικλήσεων και να γίνουν άμεση πραγματικότητα είναι ένα πολύ μεγάλο έργο που αν μάλιστα  μπορέσει να προχωρήσει δημιουργεί ένα παράδειγμα που φυσικά από μόνο του δεν αλλάζει την κοινωνία αλλά που ωστόσο μπορεί να αποτελέσει έμπνευση και πηγή ανάλογων εγχειρημάτων.

Τι εμπόδια έχετε αντιμετωπίσει πέρα από την καταστολή και την τρομοκρατία; Κυρίως εμπόδια σε οικονομικό επίπεδο. Υπάρχουν αντικειμενικά όρια;

Καταρχήν το πιο άμεσο οικονομικό εμπόδιο είναι ότι δεν έχεις ας πούμε  τα χρήματα, τους πόρους για να κινηθείς, γιατί εμείς δε το λέμε κεφάλαιο. Αυτό είναι πολύ δύσκολο να γίνει, να συγκεντρωθούν οι πόροι δεδομένου ότι ούτε από τράπεζες θέλεις να εξαρτηθείς, ούτε από κρατικές επιδοτήσεις, αλλά θες να ακολουθήσεις έναν ανεξάρτητο δρόμο. Συνεπώς στενεύει το πεδίο μέσα στο οποίο μπορείς να αντλήσεις οικονομική στήριξη. Αυτή τη στιγμή η πηγή είναι η αλληλεγγύη, γιατί τα προϊόντα διακινούνται όχι στην αγορά αλλά μέσα σε δίκτυα αλληλεγγύης, δομές, καταλήψεις, κοινωνικά στέκια. Άρα η οικονομική στήριξη προέρχεται από την αλληλεγγύη κατά κάποιον τρόπο. Μέχρι στιγμής δεν μπορούμε να πούμε ότι είμαστε σε μια κατάσταση όπως θα θέλαμε, δηλαδή αξιοπρεπούς επιβίωσης, όμως φαίνεται ότι μπορεί στην προοπτική του να είναι βιώσιμο το εγχείρημα όχι με την έννοια της οικονομικής αποτελεσματικότητας του καπιταλισμού αλλά με την έννοια ότι μπορεί να εξασφαλίσει  αξιοπρεπή διαβίωση σε συνθήκες ελευθερίας, ισότητας, αλληλεγγύης και ενός νοήματος, ενός περιεχομένου στην εργασία, με βάση τη συμμετοχή του καθένα. Φαίνεται ότι είναι βιώσιμο με την έννοια ότι μέσω της αλληλεγγύης και χωρίς να εξαντληθεί όλη η δυνατότητα αυτής της αλληλεγγύης, αν προχωρήσει, εδραιωθεί, αναπτυχθεί παραπέρα το δίκτυο αυτό μπορεί πραγματικά να είναι βιώσιμο από αυτή την άποψη. Όμως το δέυτερο μεγάλο εμπόδιο το οποίο είναι κάπως πιο μόνιμο είναι φυσικά το εμπόδιο που λέγεται «ιερό δικαίωμα» της ιδιοκτησίας μέσα στον καπιταλισμό , το οποίο ήδη το αντιμετωπίζουμε με τη δίκη που είπαμε πριν. Γενικά θα το έχουμε μπροστά μας, διότι προφανώς δεν είναι διατεθειμένοι, ούτε η εργοδοσία, ούτε το κράτος, ούτε και οι κατεστημένες δυνάμεις να εγκαταλείψουν την ιδιοκτησία τους και μάλιστα σε χέρια αυτοδιεύθυνσης, αυτοδιαχείρησης και μιας άλλου τύπου οικονομίας. Οπότε αυτό θα είναι ένα μόνιμο διακύβευμα  και θα το έχουμε μπροστά μας ανεξάρτητα από την έκβαση της συγκεκριμένης δίκης.  Είμαστε προετοιμασμένοι γι αυτό. Και στο εξωτερικό υπάρχει ανάλογη εμπειρία. Και στην Αργεντινή, συνεχώς υπάρχει αυτή η διαπάλη με την ιδιοκτησία. Πιστεύουμε ότι αν καταφέρουμε να εδραιωθούμε κοινωνικά, να αποδείξουμε δηλαδή και την κοινωνική χρησιμότητα αυτού που κάνουμε και το διαφορετικό κοινωνικό νόημα που έχει και τη δυνατότητα  του να αποτελέσει έναν άλλο δρόμο και επιβίωσης και αντεπίθεσης του εργατικού και κοινωνικού κινήματος, τότε θα δυσκολέψει και η προσπάθεια που θα κάνουν τα αφεντικά ή το κράτος να ξαναπάρουν τη ιδιοκτησία στα χέρια τους.

Επειδή υπάρχει και η προοπτική της κυβέρνησης της Αριστεράς, εσείς τι θα περιμένατε από μια τέτοια κυβέρνηση; Πώς θα περιμένατε να σταθεί απέναντι σε τέτοιου είδους εγχειρήματα, όπου προφανώς οι ίδιοι οι εργαζόμενοι θα έχουν τον πρώτο ρόλο. Έχετε κάποια συγκεκριμένα αιτήματα;  

Εμείς βασικά βλέπουμε περισσότερο το κίνημα της αυτοδιαχείρισης, αλλά και γενικότερα το εργατικό και κοινωνικό κίνημα, να διατηρεί και να έχει μια αυτονομία σε σχέση με τα κόμματα και πολύ περισσότερο με τις κυβερνήσεις, ανεξάρτητα από το πως κρίνει κανείς ατομικά τη μια ή την άλλη περίπτωση του ενός ή του άλλου κόμματος, της μιας ή της άλλης κυβέρνησης. Συνολικά πιστεύουμε ότι η δύναμη αυτών των κινημάτων βρίσκεται στην αυτονομία τους, στην προσπάθεια της αυτοοργάνωσης δηλαδή των εργαζομένων χωρίς εξαρτήσεις και χωρίς επεμβάσεις από άλλους φορείς. Φυσικά όλα κρίνονται στην πορεία και εμείς θα κρίνουμε την όποια κυβέρνηση όπως κρίνουμε και κάθε πολιτικό και κομματικό σχηματισμό σήμερα με βάση την αντιμετώπισή τους στην πρόκληση αυτή, στα αιτήματα του κόσμου της εργασίας, στις πρακτικές που αυτόνομα θα αναπτύσσονται. Είναι και αυτό ένα ανοιχτό ζήτημα.