Αποκάλυψη, αλληλεγγύη, συλλογική αντίσταση

Το κί­νη­μα #metoo που ξε­κί­νη­σε από τις κα­ταγ­γε­λί­ες της Σο­φί­ας Μπε­κα­τώ­ρου φαί­νε­ται πως άφησε το απο­τύ­πω­μα του και στην ακα­δη­μαϊ­κή κοι­νό­τη­τα. Οι κα­ταγ­γε­λί­ες φοι­τη­τριών που δη­μο­σιεύ­τη­καν ή έγι­ναν ευ­ρέ­ως γνω­στές μέσα από το ελ­λη­νι­κό #metoo όχι μόνο δεν έχουν ξε­χα­στεί, αλλά έγι­ναν οι αφορ­μή να ορ­γα­νω­θούν αγώ­νες και να διεκ­δι­κη­θούν αλ­λα­γές.

Κι­νη­το­ποί­η­ση στο ΕΚΠΑ

Ένα τέ­τοιο πα­ρά­δειγ­μα είναι και η υπό­θε­ση των κα­ταγ­γε­λιών για τον Ν.Μ δι­δά­σκο­ντα στο τμήμα Επι­κοι­νω­νί­ας και Μέσων Μα­ζι­κής Ενη­μέ­ρω­σης στο ΕΚΠΑ. Σύμ­φω­να με τις κα­ταγ­γε­λί­ες ο συ­γκε­κρι­μέ­νος επί χρό­νια έστελ­νε πα­ρα­βια­στι­κά μη­νύ­μα­τα στις φοι­τή­τριες του, τους ζη­τού­σε να φω­το­γρα­φη­θούν γυ­μνές στο πλαί­σιο του ερ­γα­στη­ρί­ου του «για να τους φύγει το άγχος και να νιώ­σουν άνετα με το σώμα τους», άφηνε υπο­νο­ού­με­να για την ερω­τι­κή τους ζωή, έκανε σε­ξι­στι­κά σχό­λια και πα­ρε­νο­χλού­σε λε­κτι­κά τις φοι­τή­τριες. Οι ψί­θυ­ροι για την συ­μπε­ρι­φο­ρά του υπάρ­χουν ήδη από το 2010 και κα­ταγ­γε­λί­ες κα­τα­γρά­φο­νται από το 2018, χωρίς όμως να έχει λη­φθεί κα­νέ­να μέτρο προ­στα­σί­ας των φοι­τη­τριών. Την ίδια στιγ­μή, ανα­φέ­ρε­ται πως σε κάθε προ­σπά­θεια να του γίνει πα­ρα­τή­ρη­ση για την συ­μπε­ρι­φο­ρά του γι­νό­ταν επι­θε­τι­κός ακόμα και απέ­να­ντι σε συ­να­δέλ­φους του. Για του­λά­χι­στον μία δε­κα­ε­τία η πρυ­τα­νεία ανε­χό­ταν στην κα­λύ­τε­ρη, συ­γκά­λυ­πτε στην χει­ρό­τε­ρη, αυτές τις συ­μπε­ρι­φο­ρές, και πολύ πι­θα­νόν να συ­νέ­χι­ζε αν δεν είχε ξε­σπά­σει το κί­νη­μα #metoo όπου εκα­το­ντά­δες φοι­τή­τριες σε διά­φο­ρες σχο­λές μί­λη­σαν για τα όσα βί­ω­ναν από κα­θη­γη­τές –συχνά με την απει­λή της στέ­ρη­σης του πτυ­χί­ου αν αντι­δρά­σουν ή μι­λή­σουν. Η πίεση αυτή ήταν που οδή­γη­σε 3 χρό­νια μετά τις πρώ­τες επί­ση­μες κα­ταγ­γε­λί­ες να κα­λε­στεί ΕΔΕ για τον συ­γκε­κρι­μέ­νο, η οποία όμως κα­θυ­στε­ρού­σε επί μήνες. Το προη­γού­με­νο διά­στη­μα φοι­τή­τριες και φοι­τη­τές συ­γκε­ντρώ­θη­καν έξω από το γρα­φείο του Ν.Μ. γε­μί­ζο­ντας τον χώρο γύρω από το γρα­φείο του με χαρ­τό­νια που κα­τέ­γρα­φαν τις πρά­ξεις του, γρά­φο­ντας στην πόρτα του γρα­φεί­ου του «Γρα­φείο Σε­ξι­στή» και φω­νά­ζο­ντας αντι­σε­ξι­στι­κά συν­θή­μα­τα. Επί­σης, μέλη του φοι­τη­τι­κού συλ­λό­γου έκα­ναν πα­ρεμ­βά­σεις στην σύ­γκλη­το επι­μέ­νο­ντας ότι είναι ένα ζή­τη­μα που πρέ­πει να αντι­με­τω­πι­στεί καθώς δεν γί­νε­ται να συ­νε­χί­ζει να δι­δά­σκει και να έρ­χε­ται σε επαφή με φοι­τή­τριες. Οι δρά­σεις αυτές δη­μιούρ­γη­σαν το κλίμα ώστε να ανα­γκα­στεί η πρυ­τα­νεία να πραγ­μα­το­ποι­ή­σει την ΕΔΕ και να τεθεί σε αργία ο κα­θη­γη­τής μέχρι να ορι­στι­κο­ποι­η­θεί το απο­τέ­λε­σμα της. 

Δίκη για την Μαιευ­τι­κή Θεσ­σα­λο­νί­κης

Την ίδια στιγ­μή, στις 24 Ιούνη συ­νε­χί­ζε­ται η εξ ανα­βο­λής δίκη του κα­θη­γη­τή Μαιευ­τι­κής στην Θεσ­σα­λο­νί­κη ο οποί­ος επα­νει­λημ­μέ­να προ­έ­τρε­πε τις φοι­τή­τριες του να επι­σκε­φτούν το ια­τρείο του, για μια δω­ρε­άν γυ­ναι­κο­λο­γι­κή εξέ­τα­ση, στα πλαί­σια όπως έλεγε της συ­να­δελ­φι­κής αλ­λη­λεγ­γύ­ης. Όταν οι κο­πέ­λες εμ­φα­νι­ζό­ντου­σαν στο ια­τρείο του, ο κα­θη­γη­τής, κα­ταρ­γώ­ντας κάθε πρω­τό­κολ­λο, έδιω­χνε την μαία που υπο­χρε­ού­ται να πα­ρί­στα­ται και με­τέ­τρε­πε τη γυ­ναι­κο­λο­γι­κή εξέ­τα­ση σε σε­ξουα­λι­κή πα­ρε­νό­χλη­ση αγ­γί­ζο­ντας τις ασθε­νείς με ακα­τάλ­λη­λο τρόπο. Τέλος προ­σπά­θη­σε να εκ­βιά­σει τη σιωπή τους υπο­σχό­με­νος επαγ­γελ­μα­τι­κή απο­κα­τά­στα­ση μετά το τέλος των σπου­δών τους. Προ­φα­νώς πί­στευε ότι οι κο­πέ­λες δεν θα τον κα­ταγ­γεί­λουν λόγω της δύ­σκο­λης οι­κο­νο­μι­κής και επαγ­γελ­μα­τι­κής κα­τά­στα­σης που επι­κρα­τεί. Πα­ρό­τι και για τον συ­γκε­κρι­μέ­νο υπήρ­χαν φήμες, το πα­νε­πι­στή­μιο δεν είχε λάβει κα­νέ­να μέτρο μέχρι που έγινε μια ανώ­νυ­μη κα­ταγ­γε­λία στην αστυ­νο­μία και ξε­κί­νη­σε η διε­ρεύ­νη­ση της υπό­θε­σης από τις αρχές. Αυτό που αξί­ζει να ση­μειω­θεί είναι ότι στην πρώτη δι­κά­σι­μο το Σε­πτέμ­βρη η πα­ρου­σία της Συ­νέ­λευ­σης Γυ­ναι­κών και άλλων αλ­λη­λέγ­γυων έξω από το δι­κα­στή­ριο οδή­γη­σε στην δη­μο­σιο­ποί­η­ση της  υπό­θε­σης και έδωσε τη δύ­να­μη και σε άλλες γυ­ναί­κες να μι­λή­σουν για τα όσα υπέ­στη­σαν από τον συ­γκε­κρι­μέ­νο. 

Να λη­φθούν μέτρα

Και οι δύο αυτές υπο­θέ­σεις ανα­δει­κνύ­ουν το πόσο γε­νι­κευ­μέ­νες είναι τέ­τοιες συ­μπε­ρι­φο­ρές στον ακα­δη­μαϊ­κό χώρο και πόσο συχνά αγνο­ού­νται ή/και συ­γκα­λύ­πτο­νται. Ταυ­τό­χρο­να, ανα­δει­κνύ­ουν την ση­μα­σία που έχει να υπάρ­χουν ισχυ­ροί φοι­τη­τι­κοί σύλ­λο­γοι για να προ­στα­τέ­ψουν τα θύ­μα­τα που βρί­σκουν την δύ­να­μη να κα­ταγ­γεί­λουν. Δε­κά­δες υπο­θέ­σεις θα είχαν μεί­νει στην αφά­νεια αν το φοι­τη­τι­κό μαζί με το φε­μι­νι­στι­κό κί­νη­μα δεν είχαν πιέ­σει για να λη­φθούν μέτρα. Για αυτό είναι κρί­σι­μο να υπάρ­ξουν κι­νή­σεις για την πρό­λη­ψη αλλά και την αντι­με­τώ­πι­ση τέ­τοιων πε­ρι­στα­τι­κών και την προ­στα­σία των θυ­μά­των. Η δω­ρε­άν ψυ­χο­λο­γι­κή και νο­μι­κή υπο­στή­ρι­ξη μέσα στις σχο­λές, με πα­ρου­σία ει­δι­κών κοι­νω­νι­κών λει­τουρ­γών και ψυ­χο­λό­γων θα βοη­θή­σει τα θύ­μα­τα να βρουν την στή­ρι­ξη για να αντι­με­τω­πί­σουν το τραύ­μα από την πα­ρε­νό­χλη­ση και την κα­κο­ποί­η­ση και να μπο­ρέ­σουν να προ­βούν στην κα­ταγ­γε­λία. Τα γρα­φεία ισό­τη­τας, στα οποία θα μπο­ρούν να απευ­θυν­θούν οι φοι­τή­τριες, και τα οποία θα απαρ­τί­ζο­νται από ει­δι­κούς αλλά και από μέλη του φοι­τη­τι­κού συλ­λό­γου και του φε­μι­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος θα βοη­θή­σουν όχι μόνο στην αντι­με­τώ­πι­ση τέ­τοιων πε­ρι­στα­τι­κών, αλλά το πιο ση­μα­ντι­κό, την πρό­λη­ψη, καθώς στόχο θα έχουν να δη­μιουρ­γή­σουν μια αντι­σε­ξι­στι­κή κουλ­τού­ρα ανά­με­σα στο δι­δα­κτι­κό και διοι­κη­τι­κό προ­σω­πι­κό και τους φοι­τη­τές. Μέσα από ημε­ρί­δες, σε­μι­νά­ρια, και δρά­σεις θα ενη­με­ρώ­νουν για τα ζη­τή­μα­τα της πα­ρε­νό­χλη­σης και κα­κο­ποί­η­σης όπως και για διά­φο­ρα ζη­τή­μα­τα ισό­τη­τας π.χ. η εύ­ρε­ση ερ­γα­σί­ας, οι ευ­και­ρί­ες για ακα­δη­μαϊ­κή κα­ριέ­ρα κλπ. Πολύ ση­μα­ντι­κή είναι επί­σης και η άμεση απο­μά­κρυν­ση (έστω προ­σω­ρι­νά) του κα­κο­ποι­η­τή από το πα­νε­πι­στή­μιο (κάτι που σε πολ­λές πε­ρι­πτώ­σεις δεν γί­νε­ται ακόμα και κατά την δι­κα­στι­κή δια­μά­χη, όπως στην Μαιευ­τι­κή) καθώς αυτό λει­τουρ­γεί προ­στα­τευ­τι­κά για τα θύ­μα­τα, ώστε να μπο­ρούν να κα­ταγ­γέλ­λουν χωρίς την απει­λή ότι θα στε­ρη­θούν το πτυ­χίο, για την προ­στα­σία των επό­με­νων φοι­τη­τριών και επί προ­σθέ­τως ως μέσο πα­ρα­δειγ­μα­τι­σμού, για να μην δη­μιουρ­γεί­ται κλίμα ανο­χής και συ­γκά­λυ­ψης.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά