Το δημοψήφισμα στην Καταλονία και η Αριστερά

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το 80,76% των ψηφισάντων ψήφισε υπέρ του να γίνει η Καταλονία ανεξάρτητο κράτος, ενώ ένα 10,09% ψήφισε να γίνει κράτος αλλά όχι ανεξάρτητο από το ισπανικό. Από τους ψηφίσαντες μόνο ένα 4,54% ψήφισε κατά της αυτονόμισης της Καταλονίας.

Ο πρόεδρος της Καταλονίας και αρχηγός του καταλανικού εθνικιστικού κόμματος CIU, Artur Mas, δήλωσε ευχαριστημένος πως το δημοψήφισμα είχε απόλυτη επιτυχία και πως η Καταλονία απέδειξε πως μπορεί μόνη της.

Ωστόσο, το δημοψήφισμα αυτό δεν πρόκειται στην ουσία να καθορίσει το μέλλον της Καταλονίας, αφού το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ισπανίας το είχε κρίνει αντισυνταγματικό προτού πραγματοποιηθεί. Παρόλα αυτά το δημοψήφισμα πραγματοποιήθηκε με συμβολικό χαρακτήρα και ως ένα δυνατό χαρτί στις διαπραγματεύσεις με τη Μαδρίτη και τον Mariano Rajoy.

Πάνω στο ζήτημα αυτό η Ισπανική και Καταλανική Αριστερά φαίνεται να έχει προβληματιστεί αρκετά, αφού καλείται να τοποθετηθεί στο αν υποστηρίζει την αυτονόμιση και για ποιο λόγο, διαχωρίζοντας τις προθέσεις της από οποιαδήποτε εθνικιστική λογική. Και φυσικά κάτι τέτοιο έχει φέρει πολλές διαφορετικές θέσεις από τις διαφορετικές αριστερές δυνάμεις.

Η «Ενωμένη Αριστερά» (Izquierda Unida – IU), το τρίτο κόμμα στο Ισπανικό Κοινοβούλιο, ενώ δεν υποστηρίζει την αυτονόμιση της Καταλονίας, συμφωνεί στο να δοθεί στους Καταλανούς το δικαίωμα να αποφασίσουν, με ένα επίσημο δημοψήφισμα. Το «Podemos» –καινούριο αριστερό πολιτικό εγχείρημα που έρχεται στα δημοψηφίσματα αμέσως μετά την IU- επίσης υποστηρίζει το δικαίωμα των Καταλανών να αποφασίσουν, χωρίς όμως να παίρνει ξεκάθαρη θέση, ενώ ο Pablo Iglesias, ο ηγέτης του εγχειρήματος αυτού έχει κατά καιρούς καλέσει τους Καταλανούς σε «κοινό βάδισμα».

Εντός Καταλονίας, όλες οι αριστερές δυνάμεις υποστηρίζουν την ανεξαρτησία, η καθεμία με ελαφρώς διαφοροποιημένη αιτιολόγηση, πράγμα που προκύπτει σαφώς από τις διαφορετικές ιδεολογικές καταβολές του κάθε χώρου.

Η «Δημοκρατική Καταλανική Αριστερά» (Esquerra Republicana Catalana – ERC) υποστηρίζει πως «στις 9 Νοεμβρίου θα πρέπει να υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση στους δρόμους της Καταλονίας, βασισμένη στην ανυπακοή. Δεν είναι ρωγμή, αλλά μια προσπάθεια να ανοίξει μια συνταγματική διαδικασία, η οποία θα επωφελήσει μεγάλο μέρος της ισπανικής αριστεράς, απειλώντας το σημερινό μετα-φρανκικό κράτος.»

Η «Υποψηφιότητα της Λαϊκής Συμμαχίας» (Candidatura d'Unitat Popular – CUP), μια συμμαχία που συσπειρώνεται γύρω από την Αυτονομίστικη Αριστερά (Esquerra Independentista), υποστηρίζει την ανεξαρτησία της Καταλονίας «για να αλλάξει συνολικά η κατάσταση στην Καταλονία, η οποία βιώνει την κρίση του νεοφιλελευθερισμού», την οποία όμως όπως προσθέτει «βιώνουν και τα υπόλοιπα κομμάτια του λαού του ισπανικού κράτους, στα οποία επίσης αξίζει μια συνταγματική διαδικασία με κάθε πιθανό συνταγματικό σενάριο, καταλαβαίνοντας πως η ανεξαρτησία είναι ένας μηχανισμός για τους Καταλανούς».

Τέλος, η Αντικαπιταλιστική Αριστερά (Izquierda Anticapitalista – IA), η οποία συμμετέχει στο Podemos, τοποθετείται λέγοντας πως «η ιστορία μεταξύ Καταλονίας και Ισπανίας είναι η ιστορία της αποτυχίας στο να δημιουργηθεί ένα ισπανικό κράτος που να σέβεται τη διαφορετικότητα στο εσωτερικό των συνόρων του. Δεν πρόκειται για ένα ομοσπονδιακό κράτος, αλλά για μια «ομοσπονδιακή συμφωνία», καθώς ένα ομοσπονδιακό σύστημα οφείλει να εφαρμόζεται μεταξύ ίσων και για να γίνει αυτό πρέπει πρώτα να αυτονομηθεί η Καταλονία.» Συμπληρώνουν επίσης πως το ζήτημα αυτό «δεν είναι ζήτημα νομιμότητας, αλλά πολιτικής βούλησης του Rajoy, ο οποίος το χρησιμοποιεί για να διορθώσει τη ζημιά που έχει υποστεί το κόμμα του» και πως «η πρόκληση τώρα είναι να βρεθεί ο συγχρονισμός μεταξύ της άσκησης του δικαιώματος της απόφασης στην Καταλονία, αλλά και στο υπόλοιπο κράτος και γι’ αυτό το Podemos, το οποίο έχει τεράστια κοινωνική ευθύνη αυτή τη στιγμή πρέπει να μην αποφύγει να απαντήσει σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα».