«Εύχομαι οι φωνές να πολλαπλασιαστούν και να γίνουν το ποτάμι που θα πνίξει το άδικο»

Η Μάρθα Φριν­τζή­λα υπε­ρα­σπί­ζε­ται με κάθε τρόπο το δι­καί­ω­μα του πα­λαι­στι­νια­κού λαού για ελευ­θε­ρία και δι­καιο­σύ­νη δί­νο­ντας φωνή και χώρο σε ακτι­βί­στριες, καλ­λι­τέ­χνες και εγ­χει­ρή­μα­τα που αγω­νί­ζο­νται για έναν κα­λύ­τε­ρο κόσμο. Τη συ­νέ­ντευ­ξη επι­με­λή­θη­κε η Χρύσα Τσι­κα­λου­δά­κη. 

---

Ένας χρό­νος γε­νο­κτο­νί­ας του πα­λαι­στι­νια­κού λαού και σχε­δόν ογδό­ντα χρό­νια κα­το­χής, εκτο­πι­σμού και απαρτ­χάιντ. Τι ση­μαί­νει για σένα το «να μη στα­μα­τή­σου­με να μι­λά­με για την Πα­λαι­στί­νη»;

Να μην στα­μα­τή­σου­με να υπε­ρα­σπι­ζό­μα­στε τα δι­καιώ­μα­τα των αν­θρώ­πων, να μην πά­ψου­με να θε­ω­ρού­με την αν­θρώ­πι­νη ζωή το ύψι­στο αγαθό, να μην δια­κρί­νου­με τους αν­θρώ­πους με γνώ­μο­να την κα­τα­γω­γή, την τάξη, την θρη­σκεία. Το 70% των θυ­μά­των αυτής της ντρο­πής που ονο­μά­ζουν πό­λε­μο, είναι παι­διά και γυ­ναί­κες. Δεν μπορώ να δεχτώ πως κά­ποιες ζωές αξί­ζουν πε­ρισ­σό­τε­ρο από άλλες, πως κά­ποιοι άν­θρω­ποι είναι ανώ­τε­ροι και έχουν δι­καί­ω­μα στην “αυ­το­ά­μυ­να” και βρί­σκο­νται στο απυ­ρό­βλη­το την στιγ­μή που δια­πράτ­τουν εγκλή­μα­τα κατά της αν­θρω­πό­τη­τας, ενώ άλλοι είναι απλώς αριθ­μοί και πα­ρά­πλευ­ρες απώ­λειες. Αυτό που συμ­βαί­νει στην Πα­λαι­στί­νη είναι τρα­γω­δία. Οι ει­κό­νες που τα ίδια τα θύ­μα­τα κα­τα­γρά­φουν και επι­κοι­νω­νούν κα­θη­με­ρι­νά είναι σο­κα­ρι­στι­κές. Την ίδια στιγ­μή οι θύτες επι­κοι­νω­νούν αναί­σχυ­ντα και πε­ρή­φα­να τα εγκλή­μα­τά τους ατι­μώ­ρη­τα και ο κό­σμος πα­ρα­κο­λου­θεί μου­δια­σμέ­νος.

Η σιωπή που έχει πέσει μπρο­στά στην εξό­ντω­ση ενός ολό­κλη­ρου λαού, μπρο­στά σ΄ αυτήν την πρω­τά­κου­στη γε­νο­κτο­νία, είναι εκ­κω­φα­ντι­κή. Ο έλεγ­χος των μέσων ενη­μέ­ρω­σης και η τρο­μο­κρα­τία που ασκεί­ται από τους υπο­στη­ρι­κτές του Ισ­ρα­ήλ και τους συμ­μά­χους του δεν έχει προη­γού­με­νο.

Το Ισ­ρα­ήλ επεν­δύ­ει ιδιαί­τε­ρα στη μου­σι­κή και τον πο­λι­τι­σμό (μά­λι­στα και στην ελ­λη­νι­κή μου­σι­κή και ει­δι­κό­τε­ρα στο ρε­μπέ­τι­κο τρα­γού­δι), σε μία προ­σπά­θεια καλ­λι­τε­χνι­κού «ξε­πλύ­μα­τος». Ως καλ­λι­τέ­χνι­δα που υπο­στη­ρί­ζεις το καλ­λι­τε­χνι­κό μπο­ϋ­κο­τάζ στις ισ­ραη­λι­νές διορ­γα­νώ­σεις, πώς πι­στεύ­εις ότι θα μπο­ρού­σαν τέ­τοιες δρά­σεις να γε­νι­κευ­θούν, συμ­βάλ­λο­ντας στη διε­θνή απο­μό­νω­ση του Ισ­ρα­ήλ;

Έχω αρ­νη­θεί αρ­κε­τές φορές να παίξω στο Ισ­ρα­ήλ γιατί στις συ­ναυ­λί­ες μου δεν επι­τρέ­πε­ται η εί­σο­δος σε Πα­λαι­στί­νιους που ζουν στα κα­τε­χό­με­να, και δεν έχω σκοπό να αλ­λά­ξω στάση όσο η κα­τά­στα­ση πα­ρα­μέ­νει ίδια. Ας πάνε άλλοι να παί­ξουν που αντέ­χουν αυτή την αδι­κία. Γιατί να προ­σφέ­ρω τις υπη­ρε­σί­ες μου σε ένα κοινό ρα­τσι­στι­κό και αλα­ζο­νι­κό; Έχασε η Βε­νε­τιά βε­λό­νι θα μου πείτε. Εγώ όμως κάνω αυτό που μου λέει η συ­νεί­δη­σή μου χωρίς φόβο και χωρίς πάθος. Όταν έπαι­ξα στην Δυ­τι­κή Όχθη και στην Ιε­ρου­σα­λήμ, ήταν στο κοινό και κά­ποιοι φίλοι Ισ­ραη­λι­νοί, δεν είχαν κα­νέ­να πρό­βλη­μα να έρ­θουν στην συ­ναυ­λία. Δεν ισχύ­ει το ίδιο για τους Πα­λαι­στί­νιους. Αυτό που έχουν πάθει οι Ισ­ραη­λι­νοί είναι πως δεν μπο­ρούν να δουν κα­θα­ρά τι τους συμ­βαί­νει. Έχουν φάει αμά­ση­τη τόση προ­πα­γάν­δα δε­κα­ε­τί­ες τώρα που είναι αδύ­να­τον να πά­ψουν να θε­ω­ρούν τους εαυ­τούς τους το μόνο θύμα. Βρέ­θη­κα στην Δυ­τι­κή όχθη και είδα με τα μάτια μου τι ση­μαί­νει απαρτ­χάιντ. Τα κα­θη­με­ρι­νά εγκλή­μα­τα των εποί­κων με τις ευ­λο­γί­ες της κυ­βέρ­νη­σης και τις πλά­τες του στρα­τού μέ­νουν ατι­μώ­ρη­τα. Οι Πα­λαι­στί­νιοι θε­ω­ρού­νται κα­τώ­τε­ροι για ένα τρο­μα­χτι­κό πο­σο­στό Ισ­ραη­λι­νών. Μι­λά­με για έναν λαό που νοσεί και δεν το γνω­ρί­ζει ή δεν θέλει να το δει. Φυ­σι­κά και ανά­με­σά τους υπάρ­χουν άν­θρω­ποι που πι­στεύ­ουν στην ει­ρη­νι­κή συ­νύ­παρ­ξη των δύο λαών και υψώ­νουν ανά­στη­μα. Όμως, δεν μπο­ρεί να υπάρ­ξει ει­ρή­νη χωρίς ελευ­θε­ρία και ισό­τη­τα.

Η Πρω­το­βου­λία Αλ­λη­λεγ­γύ­ης στους μου­σι­κούς της Γάζας που δη­μιουρ­γή­σα­τε με άλλες/ους καλ­λι­τέ­χνι­δες/καλ­λι­τέ­χνες μετρά πολ­λές επι­τυ­χη­μέ­νες εκ­δη­λώ­σεις. Ποιες είναι οι σκέ­ψεις για τη συ­νέ­χεια αυτής της προ­σπά­θειας;

Θα συ­νε­χί­σου­με να διορ­γα­νώ­νου­με συ­ναυ­λί­ες και πα­ρα­στά­σεις με σκοπό να ακού­γε­ται η αλή­θεια για το έγκλη­μα στην Πα­λαι­στί­νη, και να στη­ρί­ζου­με όπως μπο­ρού­με τους συ­να­δέλ­φους μας στην Γάζα και την Δυ­τι­κή Όχθη. Θέ­λου­με να γνω­ρί­ζουν πως ακόμη κι αν νιώ­θουν πως τους έχουν εγκα­τα­λεί­ψει όλοι, εμείς τους βλέ­που­με και τους ακού­με. Και θα τους δί­νου­με την φωνή που τους έχουν στε­ρή­σει. Μα­κά­ρι να ακο­λου­θή­σουν κι άλλοι συ­νά­δελ­φοι την εκ­στρα­τεία αυτή.

Συμ­με­τέ­χεις και στη­ρί­ζεις το 3ο Φε­μι­νι­στι­κό Φε­στι­βάλ που ορ­γα­νώ­νει η Συ­νέ­λευ­ση 8 Μάρτη στις 28 και 29 Σε­πτεμ­βρί­ου. Φέτος το Φε­στι­βάλ είναι αφιε­ρω­μέ­νο στην Πα­λαι­στί­νη και στον αγώνα που δί­νουν οι αδελ­φές μας εκεί για ζωή, γη, ελευ­θε­ρία και δι­καιο­σύ­νη. Τι ση­μαί­νει για σένα φε­μι­νι­στι­κή αλ­λη­λεγ­γύη στην Πα­λαι­στί­νη; Πόσο ση­μα­ντι­κό είναι το φε­μι­νι­στι­κό κί­νη­μα να γίνει ζω­ντα­νό κομ­μά­τι του διε­θνούς κι­νή­μα­τος αλ­λη­λεγ­γύ­ης;

Αυτό που μου έρ­χε­ται στο μυαλό όταν σκέ­φτο­μαι τις γυ­ναί­κες της Πα­λαι­στί­νης, είναι πως πρό­κει­ται για τον άμαχο πλη­θυ­σμό που είναι το με­γά­λο θύμα αυτής της γε­νο­κτο­νί­ας. Κι όποιος δια­φω­νεί με την λέξη γε­νο­κτο­νία κα­λύ­τε­ρα να ξα­να­κοι­τά­ξει το λήμμα στο λε­ξι­κό. Φυ­σι­κά και θεωρώ πως το φε­μι­νι­στι­κό κί­νη­μα πρέ­πει να γίνει ζω­ντα­νό κομ­μά­τι του διε­θνούς κι­νή­μα­τος αλ­λη­λεγ­γύ­ης, και οι ορ­γα­νώ­σεις για τα δι­καιώ­μα­τα των γυ­ναι­κών πρέ­πει να στα­μα­τή­σουν να κά­νουν τα στρα­βά μάτια και να ασχο­λη­θούν σο­βα­ρά με την πε­ρί­πτω­ση της Πα­λαι­στί­νης. Το φε­μι­νι­στι­κό φε­στι­βάλ καθώς και οι δρά­σεις της Συ­νέ­λευ­σης 8 Μάρτη είναι μια φωνή που υψώ­νε­ται. Εύ­χο­μαι οι φωνές να πολ­λα­πλα­σια­στούν και να γί­νουν το πο­τά­μι που θα πνί­ξει το άδικο. Δεν μας παίρ­νει άλλο να σιω­πού­με. Κα­νείς δεν μπο­ρεί να γνω­ρί­ζει πότε θα έρθει η σειρά του.

Από τις πα­ρα­στά­σεις σου δε λεί­πει η «Αντρο­νί­κη», ένα τρα­γού­δι που κλεί­νει μέσα του την ιστο­ρία χι­λιά­δων γυ­ναι­κών που πάνω στα σώ­μα­τά τους ασκεί­ται εξου­σία ζωής και θα­νά­του. Εκτός από την Πα­λαι­στί­νη, το Φε­μι­νι­στι­κό Φε­στι­βάλ αφιε­ρώ­νε­ται και σε κάθε Αντρο­νί­κη, που σή­με­ρα λέ­γε­ται Κυ­ρια­κή, Εν­κε­λέι­ντα, Κα­ρο­λάιν, Ελένη... Ποιες είναι οι σκέ­ψεις σου σχε­τι­κά με την έκρη­ξη της έμ­φυ­λης βίας και των γυ­ναι­κο­κτο­νιών και τη στάση του κρά­τους ως προς την πρό­λη­ψη και απο­τρο­πή τους;

Η Αν­δρο­νί­κη μπήκε στο playlist των πα­ρα­στά­σε­ών μου το 1994, όταν ο όρος γυ­ναι­κο­κτο­νία δεν υπήρ­χε στον ορί­ζο­ντα, του­λά­χι­στον στην χώρα μας. Τριά­ντα χρό­νια μετά, το τρα­γού­δι αυτό είναι τρα­γι­κά επί­και­ρο και κάθε φορά που το τρα­γου­δώ είναι σαν να μιλώ για το νέο θύμα. Τα λαϊκά τρα­γού­δια, τα πα­ρα­μύ­θια, οι μύθοι ήταν πάντα με το μέρος του θύ­μα­τος, όπως είναι πάντα η Τέχνη. Αυτό δεί­χνει πως η κοι­νό­τη­τα μπο­ρεί να δια­κρί­νει, να ανα­γνω­ρί­σει, να κα­τα­λά­βει και να κα­ταγ­γεί­λει. Το θέμα είναι να το κα­τα­λά­βει και η Πο­λι­τεία. Δεν είναι δυ­να­τόν να συ­ζη­τά­με ακόμα για τον όρο γυ­ναι­κο­κτο­νία και την χρήση του, για το αν είναι δό­κι­μος νο­μι­κά ή αν έχει συμ­βο­λι­κό χα­ρα­κτή­ρα. Η κυ­βέρ­νη­ση επι­μέ­νει πως δεν υπάρ­χει λόγος να κα­τα­στεί η γυ­ναι­κο­κτο­νία ιδιώ­νυ­μο αδί­κη­μα. Κα­τα­ντά κο­ροϊ­δία. Έχου­με ακού­σει ανεκ­δι­ή­γη­τες δη­λώ­σεις και ερ­μη­νεί­ες του φαι­νο­μέ­νου ακόμα και από αν­θρώ­πους με πο­λι­τι­κή ή δι­κα­στι­κή εξου­σία. Κα­τα­λα­βαί­νω τις γυ­ναί­κες που από φόβο έχουν μάθει να δι­καιο­λο­γούν τον κα­τα­πιε­στή τους, τις συ­μπο­νώ. Η εκά­στο­τε κυ­βέρ­νη­ση τι ζόρι τρα­βά­ει και δεν βάζει το μα­χαί­ρι στο κό­κα­λο; Πόσες ακόμα πρέ­πει να θυ­σια­στούν στον βωμό της πα­τριαρ­χί­ας; Από την Πρό­κνη και την Φι­λο­μή­λα του μύθου μέχρι την Κα­ρο­λάιν και την Ελένη του σή­με­ρα έχουν πε­ρά­σει δυό­μι­σι χι­λιά­δες χρό­νια! Τι πε­ρι­μέ­νου­με για να πά­ρου­με δρα­στι­κά μέτρα;

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά