«Εύχομαι οι φωνές να πολλαπλασιαστούν και να γίνουν το ποτάμι που θα πνίξει το άδικο»

Η Μάρθα Φριντζήλα υπερασπίζεται με κάθε τρόπο το δικαίωμα του παλαιστινιακού λαού για ελευθερία και δικαιοσύνη δίνοντας φωνή και χώρο σε ακτιβίστριες, καλλιτέχνες και εγχειρήματα που αγωνίζονται για έναν καλύτερο κόσμο. Τη συνέντευξη επιμελήθηκε η Χρύσα Τσικαλουδάκη. 

---

Ένας χρόνος γενοκτονίας του παλαιστινιακού λαού και σχεδόν ογδόντα χρόνια κατοχής, εκτοπισμού και απαρτχάιντ. Τι σημαίνει για σένα το «να μη σταματήσουμε να μιλάμε για την Παλαιστίνη»;

Να μην σταματήσουμε να υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα των ανθρώπων, να μην πάψουμε να θεωρούμε την ανθρώπινη ζωή το ύψιστο αγαθό, να μην διακρίνουμε τους ανθρώπους με γνώμονα την καταγωγή, την τάξη, την θρησκεία. Το 70% των θυμάτων αυτής της ντροπής που ονομάζουν πόλεμο, είναι παιδιά και γυναίκες. Δεν μπορώ να δεχτώ πως κάποιες ζωές αξίζουν περισσότερο από άλλες, πως κάποιοι άνθρωποι είναι ανώτεροι και έχουν δικαίωμα στην “αυτοάμυνα” και βρίσκονται στο απυρόβλητο την στιγμή που διαπράττουν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, ενώ άλλοι είναι απλώς αριθμοί και παράπλευρες απώλειες. Αυτό που συμβαίνει στην Παλαιστίνη είναι τραγωδία. Οι εικόνες που τα ίδια τα θύματα καταγράφουν και επικοινωνούν καθημερινά είναι σοκαριστικές. Την ίδια στιγμή οι θύτες επικοινωνούν αναίσχυντα και περήφανα τα εγκλήματά τους ατιμώρητα και ο κόσμος παρακολουθεί μουδιασμένος.

Η σιωπή που έχει πέσει μπροστά στην εξόντωση ενός ολόκληρου λαού, μπροστά σ΄ αυτήν την πρωτάκουστη γενοκτονία, είναι εκκωφαντική. Ο έλεγχος των μέσων ενημέρωσης και η τρομοκρατία που ασκείται από τους υποστηρικτές του Ισραήλ και τους συμμάχους του δεν έχει προηγούμενο.

Το Ισραήλ επενδύει ιδιαίτερα στη μουσική και τον πολιτισμό (μάλιστα και στην ελληνική μουσική και ειδικότερα στο ρεμπέτικο τραγούδι), σε μία προσπάθεια καλλιτεχνικού «ξεπλύματος». Ως καλλιτέχνιδα που υποστηρίζεις το καλλιτεχνικό μποϋκοτάζ στις ισραηλινές διοργανώσεις, πώς πιστεύεις ότι θα μπορούσαν τέτοιες δράσεις να γενικευθούν, συμβάλλοντας στη διεθνή απομόνωση του Ισραήλ;

Έχω αρνηθεί αρκετές φορές να παίξω στο Ισραήλ γιατί στις συναυλίες μου δεν επιτρέπεται η είσοδος σε Παλαιστίνιους που ζουν στα κατεχόμενα, και δεν έχω σκοπό να αλλάξω στάση όσο η κατάσταση παραμένει ίδια. Ας πάνε άλλοι να παίξουν που αντέχουν αυτή την αδικία. Γιατί να προσφέρω τις υπηρεσίες μου σε ένα κοινό ρατσιστικό και αλαζονικό; Έχασε η Βενετιά βελόνι θα μου πείτε. Εγώ όμως κάνω αυτό που μου λέει η συνείδησή μου χωρίς φόβο και χωρίς πάθος. Όταν έπαιξα στην Δυτική Όχθη και στην Ιερουσαλήμ, ήταν στο κοινό και κάποιοι φίλοι Ισραηλινοί, δεν είχαν κανένα πρόβλημα να έρθουν στην συναυλία. Δεν ισχύει το ίδιο για τους Παλαιστίνιους. Αυτό που έχουν πάθει οι Ισραηλινοί είναι πως δεν μπορούν να δουν καθαρά τι τους συμβαίνει. Έχουν φάει αμάσητη τόση προπαγάνδα δεκαετίες τώρα που είναι αδύνατον να πάψουν να θεωρούν τους εαυτούς τους το μόνο θύμα. Βρέθηκα στην Δυτική όχθη και είδα με τα μάτια μου τι σημαίνει απαρτχάιντ. Τα καθημερινά εγκλήματα των εποίκων με τις ευλογίες της κυβέρνησης και τις πλάτες του στρατού μένουν ατιμώρητα. Οι Παλαιστίνιοι θεωρούνται κατώτεροι για ένα τρομαχτικό ποσοστό Ισραηλινών. Μιλάμε για έναν λαό που νοσεί και δεν το γνωρίζει ή δεν θέλει να το δει. Φυσικά και ανάμεσά τους υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν στην ειρηνική συνύπαρξη των δύο λαών και υψώνουν ανάστημα. Όμως, δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη χωρίς ελευθερία και ισότητα.

Η Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης στους μουσικούς της Γάζας που δημιουργήσατε με άλλες/ους καλλιτέχνιδες/καλλιτέχνες μετρά πολλές επιτυχημένες εκδηλώσεις. Ποιες είναι οι σκέψεις για τη συνέχεια αυτής της προσπάθειας;

Θα συνεχίσουμε να διοργανώνουμε συναυλίες και παραστάσεις με σκοπό να ακούγεται η αλήθεια για το έγκλημα στην Παλαιστίνη, και να στηρίζουμε όπως μπορούμε τους συναδέλφους μας στην Γάζα και την Δυτική Όχθη. Θέλουμε να γνωρίζουν πως ακόμη κι αν νιώθουν πως τους έχουν εγκαταλείψει όλοι, εμείς τους βλέπουμε και τους ακούμε. Και θα τους δίνουμε την φωνή που τους έχουν στερήσει. Μακάρι να ακολουθήσουν κι άλλοι συνάδελφοι την εκστρατεία αυτή.

Συμμετέχεις και στηρίζεις το 3ο Φεμινιστικό Φεστιβάλ που οργανώνει η Συνέλευση 8 Μάρτη στις 28 και 29 Σεπτεμβρίου. Φέτος το Φεστιβάλ είναι αφιερωμένο στην Παλαιστίνη και στον αγώνα που δίνουν οι αδελφές μας εκεί για ζωή, γη, ελευθερία και δικαιοσύνη. Τι σημαίνει για σένα φεμινιστική αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη; Πόσο σημαντικό είναι το φεμινιστικό κίνημα να γίνει ζωντανό κομμάτι του διεθνούς κινήματος αλληλεγγύης;

Αυτό που μου έρχεται στο μυαλό όταν σκέφτομαι τις γυναίκες της Παλαιστίνης, είναι πως πρόκειται για τον άμαχο πληθυσμό που είναι το μεγάλο θύμα αυτής της γενοκτονίας. Κι όποιος διαφωνεί με την λέξη γενοκτονία καλύτερα να ξανακοιτάξει το λήμμα στο λεξικό. Φυσικά και θεωρώ πως το φεμινιστικό κίνημα πρέπει να γίνει ζωντανό κομμάτι του διεθνούς κινήματος αλληλεγγύης, και οι οργανώσεις για τα δικαιώματα των γυναικών πρέπει να σταματήσουν να κάνουν τα στραβά μάτια και να ασχοληθούν σοβαρά με την περίπτωση της Παλαιστίνης. Το φεμινιστικό φεστιβάλ καθώς και οι δράσεις της Συνέλευσης 8 Μάρτη είναι μια φωνή που υψώνεται. Εύχομαι οι φωνές να πολλαπλασιαστούν και να γίνουν το ποτάμι που θα πνίξει το άδικο. Δεν μας παίρνει άλλο να σιωπούμε. Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει πότε θα έρθει η σειρά του.

Από τις παραστάσεις σου δε λείπει η «Αντρονίκη», ένα τραγούδι που κλείνει μέσα του την ιστορία χιλιάδων γυναικών που πάνω στα σώματά τους ασκείται εξουσία ζωής και θανάτου. Εκτός από την Παλαιστίνη, το Φεμινιστικό Φεστιβάλ αφιερώνεται και σε κάθε Αντρονίκη, που σήμερα λέγεται Κυριακή, Ενκελέιντα, Καρολάιν, Ελένη... Ποιες είναι οι σκέψεις σου σχετικά με την έκρηξη της έμφυλης βίας και των γυναικοκτονιών και τη στάση του κράτους ως προς την πρόληψη και αποτροπή τους;

Η Ανδρονίκη μπήκε στο playlist των παραστάσεών μου το 1994, όταν ο όρος γυναικοκτονία δεν υπήρχε στον ορίζοντα, τουλάχιστον στην χώρα μας. Τριάντα χρόνια μετά, το τραγούδι αυτό είναι τραγικά επίκαιρο και κάθε φορά που το τραγουδώ είναι σαν να μιλώ για το νέο θύμα. Τα λαϊκά τραγούδια, τα παραμύθια, οι μύθοι ήταν πάντα με το μέρος του θύματος, όπως είναι πάντα η Τέχνη. Αυτό δείχνει πως η κοινότητα μπορεί να διακρίνει, να αναγνωρίσει, να καταλάβει και να καταγγείλει. Το θέμα είναι να το καταλάβει και η Πολιτεία. Δεν είναι δυνατόν να συζητάμε ακόμα για τον όρο γυναικοκτονία και την χρήση του, για το αν είναι δόκιμος νομικά ή αν έχει συμβολικό χαρακτήρα. Η κυβέρνηση επιμένει πως δεν υπάρχει λόγος να καταστεί η γυναικοκτονία ιδιώνυμο αδίκημα. Καταντά κοροϊδία. Έχουμε ακούσει ανεκδιήγητες δηλώσεις και ερμηνείες του φαινομένου ακόμα και από ανθρώπους με πολιτική ή δικαστική εξουσία. Καταλαβαίνω τις γυναίκες που από φόβο έχουν μάθει να δικαιολογούν τον καταπιεστή τους, τις συμπονώ. Η εκάστοτε κυβέρνηση τι ζόρι τραβάει και δεν βάζει το μαχαίρι στο κόκαλο; Πόσες ακόμα πρέπει να θυσιαστούν στον βωμό της πατριαρχίας; Από την Πρόκνη και την Φιλομήλα του μύθου μέχρι την Καρολάιν και την Ελένη του σήμερα έχουν περάσει δυόμισι χιλιάδες χρόνια! Τι περιμένουμε για να πάρουμε δραστικά μέτρα;

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά