Αν χρειάστηκαν δύο αναβολές και δεκατέσσερις ώρες συνεδρίασης απλώς για να αποφασιστεί το πότε θα δοθεί μία δόση που έπρεπε να είχε δοθεί από τον Ιούνιο σε μία χώρα η οποία έχει πάρει τα πλέον ειδεχθή αντεργατικά μέτρα που μπορούσε να φανταστεί κανείς, τότε τι θα γίνει όταν οι αποφάσεις αφορούν πολύ μεγαλύτερες οικονομίες (Ισπανία, Ιταλία), όταν τα ποσά είναι υπερπολλαπλάσια και όταν η διεθνής ύφεση έχει βαθύνει περισσότερο; Πραγματικά τότε, το μόνο που μπορεί να σώσει την ευρωζώνη, είναι η θεία παρέμβαση, δηλ. η ενέργεια ενός υποκειμένου αμφιβόλου υπάρξεως.
Τελικά ο συμβιβασμός ήταν αμοιβαίος: Από τη μια, η Γερμανία δεν αναγκάστηκε να αποδεχτεί «κούρεμα» του επίσημου τομέα, δηλ. του ελληνικού χρέους που διακατέχει η ΕΚΤ και οι άλλες κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης («έχουμε ένα αποτέλεσμα, μπορούμε να το παρουσιάσουμε στο κοινοβούλιό μας για να αποφασίσει», είπε χαρακτηριστικά ο Σόιμπλε). Από την άλλη το ΔΝΤ συμβιβάστηκε με το να αποδεχθεί ότι το έτος 2020 το ελληνικό χρέος δεν θα είναι στο χαμηλό ποσοστό του… 120% του ΑΕΠ, όπως ήθελε προκειμένου να θεωρεί το χρέος «βιώσιμο», αλλά στο 124% του ΑΕΠ, με την προϋπόθεση ωστόσο να βρεθεί δύο χρόνια αργότερα, το 2022, «σημαντικά πιο κάτω» από το 110% του ΑΕΠ.
Όπως συμφωνήθηκε, η επόμενη δόση θα δοθεί… σε τέσσερις δόσεις: Πρώτα τα 34,4 δισ. στις 13 Δεκεμβρίου από την οποία η μερίδα του λέοντος (24 δισ.) θα πάνε στις τράπεζες. Οι άλλες τρεις μικρότερες δόσεις (συνολικά 9,3 δισ. ευρώ) θα δοθούν εντός του πρώτου τριμήνου του 2013, ωστόσο η καταβολή του συνδέθηκε με την πιστή εφαρμογή των μνημονιακών μέτρων, μεταξύ των οποίων η φορολογική (αντι)μεταρρύθμιση τον Ιανουάριο.
Η μείωση του χρέους στα επίπεδα που συμφωνήθηκαν θα επιτευχθεί –λένε– μεταξύ άλλων με: Επαναγορά ελληνικού χρέους από την ίδια την Ελλάδα σε χαμηλότερες τιμές από τη δευτερογενή αγορά. Επιστροφή των κερδών που αποκόμισε η ΕΚΤ όταν αυτή αγόραζε σε χαμηλότερες τιμές ελληνικό χρέος. Μείωση των επιτοκίων του πρώτου δανείου που πήρε η Ελλάδα, κατά 1%. Επέκταση κατά 15 χρόνια της αποπληρωμής του πρώτου ελληνικού δανείου. Αναβολή των πληρωμών των τόκων για τον EFSF κατά 10 χρόνια. Υποτίθεται ότι με όλα αυτά θα μειωθεί το χρέος κατά 40 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, η αίρεση που έθεσε η Λαγκάρντ, ίσως αποδειχθεί καταλυτική: Προκειμένου να συγκαλέσει τη διοίκηση του ΔΝΤ ώστε αυτή να αποφασίσει, ή όχι, τη συμμετοχή του Ταμείου στη δανειοδότηση της Ελλάδας, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί και μάλιστα «αποτελεσματικά» η επαναγορά ελληνικού χρέους, δηλ. να έχει οδηγήσει σε πραγματική μείωση του χρέους. Αν όμως αυτό δεν γίνει, τότε η Λαγκάρντ έχει κρατήσει πισινή και θα βάλει νέα προσκόμματα στην εκταμίευση των δόσεων.
Έτσι κι αλλιώς το όλο εγχείρημα είναι μετέωρο αν κρίνουμε από το παρελθόν: Οι προβλέψεις που έκανε η τρόικα και η ελληνική κυβέρνηση το 2010 για το ελληνικό χρέος έπεσαν 15 μονάδες έξω για το ίδιο το 2010 (133,3% έναντι 148,3% που ήταν το αληθινό), 25 μονάδες έξω για το 2011 (145,1%-170,6%), 27 μονάδες έξω για το 2012 (148,6%-175,6%), 40 μονάδες έξω το 2013 (149,3%-189,1%) και 47 μονάδες έξω για το 2014 (144,3%-191,6%)! Πώς, τώρα οι ίδιοι μηχανισμοί μπορούν να πιστεύουν ότι οι προβλέψεις τους θα είναι τόσο ακριβείς ώστε το χρέος θα είναι 124% του ΑΕΠ το 2020 και πολύ περισσότερο ότι θα είναι πολύ κάτω από το 110% το 2022; Και γιατί πρέπει να τσακώνονται επί έντεκα ώρες για «μικροδιαφορές» των τεσσάρων μονάδων όταν είναι σίγουρο ότι το τελικό αποτέλεσμα θα απέχει από τις προβλέψεις κατά δεκάδες μονάδες; Το ερώτημα μήπως πίσω από αυτή τη διχογνωμία κρύβονται πολύ ουσιαστικότερες ενδοκαπιταλιστικές διαφορές, είναι βάσιμο.
Επίσης, η εμπειρία από τις προηγούμενες «επιτυχίες» των ελληνικών μνημονιακών κυβερνήσεων είναι πικρές: με το πρώτο ελληνικό «κούρεμα», το PSI, ο Βενιζέλος ουσιαστικά συνέπραξε στην κλοπή των αποθεματικών των ταμείων. Τώρα η «επαναγορά» του ελληνικού χρέους σε χαμηλότερη τιμή ποιον άραγε θα πλήξει; Σίγουρα όχι τους δανειστές και τους κερδοσκόπους.
Στην ανακοίνωση του Γιούρογκρουπ ξεκαθαρίζεται ότι η Ελλάδα θα μεταφέρει όλα τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις και μεγάλο μέρος από τα όποια πλεονάσματα του προϋπολογισμού στον δεσμευμένο λογαριασμό για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους. Πρόκειται για θεσμοθέτηση της «αποικίας χρέους». Αυτό δεν το λέει μόνον η Αριστερά. Ο βουλευτής των Γερμανών Φιλελευθέρων Φρανκ Σέφλερ, σε ανοικτή επιστολή του προς τη Μέρκελ, προειδοποιεί για τον κίνδυνο να εξελιχθεί η Ευρώπη σε αναδιανεμητική ένωση και ένωση χρεών. Και αυτή η προοπτική επιβεβαιώθηκε από τη δηλώσεις του «φιλέλληνα» Γιούνκερ ο οποίος μετά τη λήξη του Γιούρογκρουπ τόνισε πως η Ελλάδα έχει δεσμευτεί στο «πακέτο μέτρων αυτόματης διόρθωσης» για αποφυγή αποκλίσεων. Παρ’ όλα αυτά, ο Γιούνκερ υπονόησε πως αυτό δεν φτάνει καθώς ξεκαθάρισε ότι «θα υπάρχουν παρεμβατικοί έλεγχοι στη δημοσιονομική πορεία της Ελλάδας».
Όλα συνηγορούν πλέον ότι η καταβολή της δόσης πάει πακέτο με πολύ βαθύτερες περικοπές σε κοινωνικό κράτος, μισθούς και συντάξεις, αφού είναι σαφές ότι οι στόχοι που έχουν τεθεί δεν θα υλοποιηθούν. Επίσης είναι σαφές ότι πάει επίσης πακέτο με την επιβολή επιτροπείας σε τράπεζες, ΔΕΚΟ και άλλους δημόσιους οργανισμούς. Μάλιστα όλα αυτά επεκτείνονται στο διηνεκές, αφού κανείς πια δεν προβλέπει την «έξοδο στις αγορές», που σύμφωνα με τον Γ. Παπανδρέου θα γινόταν το 2012.
Ο συμβιβασμός της 26ης Νοεμβρίου δεν αποτελεί σε καμιά περίπτωση λύση του προβλήματος που αντιμετωπίζουν οι καπιταλιστές σε όλον τον κόσμο και ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Είναι ασπιρίνη σε ένα σύστημα που έχει γεράσει και που όλες οι εναλλακτικές προτάσεις επιβίωσής του σημαίνουν καταστροφή ανθρώπων και πραγμάτων. Το Γιούρογκρουπ μπορεί να συμφώνησε προσωρινά για την Ελλάδα, αλλά η συμφωνία ήρθε στη σκιά της διαφωνίας ολόκληρης της ΕΕ για τον κοινοτικό προϋπολογισμό. Το «όλοι εναντίον όλων», που ήταν το μότο των περισσότερων ανταποκριτών από τη Σύνοδο Κορυφής, καθώς και η τελική αποτυχία της προδιαγράφουν και τα όρια των μελλοντικών συμβιβασμών.
