Η Κύπρος, η Αριστερά και το «σχέδιο» ανατροπής

Εγκαι­νιά­ζο­ντας την τα­κτι­κή των δρα­μα­τι­κών μέ­τρων, απο­δει­κνύ­ουν ότι το βάθος της κρί­σης του διε­θνούς συ­στή­μα­τος είναι απο­λύ­τως συ­γκρί­σι­μο –και πι­θα­νόν με­γα­λύ­τε­ρο– από εκεί­νο της «με­γά­λης κρί­σης» που άρ­χι­σε το 1929 (και τε­λεί­ω­σε με τον Δεύ­τε­ρο Πα­γκό­σμιο Πό­λε­μο και όχι, όπως ελα­φρώς ισχυ­ρί­ζο­νται διά­φο­ροι, με το NewDeal…).

Τα μέτρα που απο­στα­θε­ρο­ποιούν εμ­φα­νώς το τρα­πε­ζι­κό σύ­στη­μα στο Νότο της Ευ­ρω­ζώ­νης, επα­να­φέ­ρουν με έμ­φα­ση στη συ­ζή­τη­ση για τις προ­ο­πτι­κές της πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης την έν­νοια του ιμπε­ρια­λι­σμού: η δή­λω­ση του Γιουν­κέρ ότι ο κό­σμος σή­με­ρα επα­νέρ­χε­ται στις συν­θή­κες του…1913, δεν πρέ­πει να υπο­τι­μη­θεί.

Τέλος, είναι σαφές ότι οι απο­φά­σεις για την Κύπρο αφο­ρούν πολ­λές χώ­ρες-μέ­λη της ΕΕ, αρ­χί­ζο­ντας από το Νότο, αλλά μη τε­λειώ­νο­ντας εκεί. Η Λα­γκάρντ επι­σή­μως δια­κή­ρυ­ξε ότι η πο­λι­τι­κή του ΔΝΤ απο­σκο­πεί να «κο­ντύ­νει» (downsize) τον τρα­πε­ζι­κό τομέα στην Ευ­ρώ­πη, με το κλεί­σι­μο, αν χρεια­στεί, με­γά­λων τρα­πε­ζών.

Πέρα από τα ζη­τή­μα­τα εν­δο­κα­πι­τα­λι­στι­κών αντα­γω­νι­σμών, η κα­τεύ­θυν­ση αυτή υπο­δει­κνύ­ει ότι οι λαϊ­κές απο­τα­μιεύ­σεις (πάνω από 90% των κα­τα­θέ­σε­ων στις τρά­πε­ζες) είναι πλέον στο στό­χα­στρο της τα­κτι­κής «υπο­τι­μή­σε­ων, ως τμήμα της με­θό­δου δια­χεί­ρι­σης της κρί­σης από τους διε­θνείς κα­πι­τα­λι­στι­κούς «θε­σμούς».

Απέ­να­ντι σε αυτή την πο­λι­τι­κή ξε­δι­πλώ­νε­ται ένα πλατύ κοι­νω­νι­κό κί­νη­μα αντί­στα­σης σε όλο το Νότο της ΕΕ. Στην Ελ­λά­δα η δια­φο­ρά είναι ότι το κί­νη­μα με­τε­ξε­λί­χθη­κε σε ανοι­χτό πο­λι­τι­κό αγώνα, έχο­ντας ήδη στο ενερ­γη­τι­κό του το γκρέ­μι­σμα δύο κυ­βερ­νή­σε­ων (του ΓΑΠ και του Πα­πα­δή­μου). Μέσα από αυτή την εξέ­λι­ξη ανα­δεί­χθη­κε το σύν­θη­μα για την «κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς», που ερ­μη­νεύ­ει το πο­λι­τι­κό τοπίο μετά τις εκλο­γές του Μάη-Ιού­νη, αφού το σύν­θη­μα αυτό πι­στώ­θη­κε κυ­ρί­ως ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

Όμως στις ση­με­ρι­νές πο­λύ­πλο­κες συν­θή­κες δεν λει­τουρ­γεί αυ­τό­μα­τος πι­λό­τος. Η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς δεν μπο­ρεί να προ­κύ­ψει με την ανα­μο­νή να πέσει η κυ­βέρ­νη­ση Σα­μα­ρά (ως «ώριμο φρού­το»). Η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς μπο­ρεί να προ­κύ­ψει μόνο ως απο­τέ­λε­σμα ενός μα­ζι­κού ερ­γα­τι­κού λαϊ­κού ξε­ση­κω­μού, που θα ανα­τρέ­ψει την τρι­κομ­μα­τι­κή. Αυτός ο πα­ρά­γο­ντας θα κα­θο­ρί­σει και τη δυ­να­μι­κή μιας αρι­στε­ρής κυ­βέρ­νη­σης, δυ­να­μι­κή που θα εξαρ­τά­ται κυ­ρί­ως από το βάθος και την έντα­ση της «λαϊ­κής εντο­λής».

Στις συν­θή­κες σχε­τι­κής ύφε­σης των αγώ­νων αντί­στα­σης σή­με­ρα, η πο­λι­τι­κή της Αρι­στε­ράς –και ιδίως του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ– γί­νε­ται κα­θο­ρι­στι­κός πα­ρά­γο­ντας για την ανόρ­θω­ση του ερ­γα­τι­κού-λαϊ­κού πα­ρά­γο­ντα.

Είναι ολο­φά­νε­ρο ότι χρειά­ζε­ται ένα «συμ­βό­λαιο» με­τα­ξύ της Αρι­στε­ράς και του κό­σμου, με τη μορφή ενός ελά­χι­στου «με­τα­βα­τι­κού» προ­γράμ­μα­τος. Χρειά­ζε­ται ένα ιε­ραρ­χη­μέ­νο σύ­νο­λο στό­χων και διεκ­δι­κή­σε­ων, που θα απο­τε­λούν ση­μαία ενο­ποί­η­σης των αγώ­νων, αλλά και δε­σμεύ­σεις της Αρι­στε­ράς. Οι συ­ντε­τα­μέ­νες αυτού του προ­γρά­μα­τος είναι γνω­στές: μι­σθοί, συ­ντά­ξεις, δη­μό­σια σχο­λεία και νο­σο­κο­μεία, στή­ρι­ξη των ανέρ­γων.

Όμως ταυ­τό­χρο­να είναι απα­ραί­τη­το και ένα κα­θα­ρό πο­λι­τι­κό σχέ­διο, γνω­στό στον κόσμο, ώστε να μπο­ρεί να το στη­ρί­ξει και να το ελέγ­ξει. Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ έχει πα­ρου­σιά­σει τις απαρ­χές ενός τέ­τοιου σχε­δί­ου: Κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς – μο­νο­με­ρής ανα­τρο­πή των μνη­μο­νί­ων και των συ­νο­δευ­τι­κών νόμων λι­τό­τη­τας.

Οι θέ­σεις αυτές πρέ­πει να δια­σα­φη­νι­στούν απέ­να­ντι στους πει­ρα­σμούς της κε­ντρο­α­ρι­στε­ράς και τη διο­λί­σθη­ση στην τα­κτι­κή της «επα­να­δια­πραγ­μά­τευ­σης». Πρέ­πει, επί­σης, να συ­μπλη­ρω­θούν: η εθνι­κο­ποί­η­ση των τρα­πε­ζών και των με­γά­λων ΔΕΚΟ, η παύση πλη­ρω­μών στους το­κο­γλύ­φους, αλλά και η βαριά φο­ρο­λό­γη­ση του κε­φα­λαί­ου και των πλου­σί­ων, είναι αναμ­φι­σβή­τη­τα απα­ραί­τη­τα «ερ­γα­λεία».

Όμως, μια κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς που θα πα­λέ­ψει ει­λι­κρι­νά στα μέ­τω­πα αυτά, θα φτά­σει αμέ­σως στο κρί­σι­μο «βράδυ» της Κύ­πρου, όταν οι απο­φά­σεις είχαν να αντι­με­τω­πί­σουν το τε­λε­σί­γρα­φο της ΕΕ και την απει­λή οι­κο­νο­μι­κού στραγ­γα­λι­σμού. Η μόνη απά­ντη­ση που υπάρ­χει, είναι ότι θα συ­νε­χί­σου­με την προ­σπά­θεια για την ανα­τρο­πή της λι­τό­τη­τας με κάθε ανα­γκαίο μέσο, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης της ρήξης με την Ευ­ρω­ζώ­νη και το ευρώ.

Η απά­ντη­ση αυτή πρέ­πει από τώρα να γίνει τμήμα του σχε­δια­σμού, να τεθεί υπόψη του κό­σμου και να ζη­τη­θεί να απο­τε­λεί τμήμα της λαϊ­κής εντο­λής προς τη μελ­λο­ντι­κή κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς. Μόνο έτσι μπο­ρεί να απο­φευ­χθεί η προ­ο­πτι­κή άτα­κτης ανα­δί­πλω­σης, όπως η κα­τά­πτυ­στη στρο­φή της κυ­πρια­κής ηγε­σί­ας.

Σε αυτή τη θέση, μια κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς θα υπο­χρε­ω­θεί να πάρει αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κά μέτρα, στην κα­τεύ­θυν­ση μιας συ­νο­λι­κό­τε­ρης σο­σια­λι­στι­κής ανα­τρο­πής (κα­τάρ­γη­ση ή δρα­στι­κός πε­ριο­ρι­σμός της «ελευ­θε­ρί­ας» κί­νη­σης των κε­φα­λαί­ων και των επι­χει­ρή­σε­ων, δη­μό­σιος έλεγ­χος στις ει­σα­γω­γές εξα­γω­γές, έλεγ­χος της «αγο­ράς» στα φάρ­μα­κα, καύ­σι­μα, τρό­φι­μα κλπ).

Αυτή η προ­ο­πτι­κή ανα­δει­κνύ­ει τη βα­θειά δια­φο­ρά της αρι­στε­ρής πο­λι­τι­κής απέ­να­ντι στην Ευ­ρω­ζώ­νη και το ευρώ από αστι­κές πο­λι­τι­κές που (στα­δια­κά και αργά, αλλά ορατά πλέον) δια­μορ­φώ­νο­νται στον άξονα «εθνι­κής ανα­δί­πλω­σης», ως προ­ϋ­πό­θε­ση για μια επα­νεκ­κί­νη­ση της (κα­πι­τα­λι­στι­κής) οι­κο­νο­μί­ας.

Με αυτά τα κρι­τή­ρια πρέ­πει να απα­ντη­θεί και το ζή­τη­μα των συμ­μα­χιών. Η επι­μο­νή μας στη σχέση με­τα­ξύ ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και ΚΚΕ-ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ προ­κύ­πτει από την εκτί­μη­ση ότι οι ανα­τρο­πές, που έρ­χο­νται ως κα­θή­κο­ντα στην επό­με­νη πε­ρί­ο­δο, είναι πολύ βα­θύ­τε­ρες από τα προ­βλή­μα­τα της εκλο­γι­κής αριθ­μη­τι­κής. Μια κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς για να επι­ζή­σει, θα χρεια­στεί ου­σια­στι­κή στή­ρι­ξη στους δρό­μους, στα ερ­γο­στά­σια και στους στρα­τώ­νες πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο από αβέ­βαιες και αστα­θείς συμ­μα­χί­ες στη Βουλή.

Η στρο­φή στο «κέ­ντρο», με όποια μορφή, αφε­νός δεν δια­σφα­λί­ζει την εκλο­γι­κή νίκη της Αρι­στε­ράς, ενώ, αφε­τέ­ρου, κάνει πι­θα­νό­τα­τη τη σχε­δόν άμεση με­τε­κλο­γι­κή κα­τάρ­ρευ­σή της. Με συ­νέ­πειες δρα­μα­τι­κές και για τις πο­λι­τι­κές εξε­λί­ξεις και τις προ­ο­πτι­κές της Αρι­στε­ράς, όλης της Αρι­στε­ράς. Όποιος δια­φω­νεί, ας ξα­να­σκε­φθεί το πα­ρά­δειγ­μα της γει­το­νι­κής Ιτα­λί­ας. Όπου, μετά την κυ­βέρ­νη­ση Πρό­ντι δεν κα­τέρ­ρευ­σε μόνο η Κου­μου­νι­στι­κή Επα­νί­δρυ­ση του Μπερ­τι­νό­τι, αλλά και κάθε «σχέ­διο» ή εγ­χεί­ρη­μα της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς.