«Λευκή Βίβλος» με μαύρες σελίδες

Όταν τε­λειώ­νουν οι δι­καιο­λο­γί­ες αρ­χί­ζει η αστυ­νο­μο­κρα­τία και η κα­τα­στο­λή. Η κυ­βέρ­νη­ση Μη­τσο­τά­κη δεν μπο­ρεί να κυ­βερ­νά διαρ­κώς με ψέ­μα­τα. Όμηρη των δικών της πο­λι­τι­κών επι­λο­γών μπρο­στά στη με­γα­λύ­τε­ρη υγειο­νο­μι­κή και οι­κο­νο­μι­κή κρίση εν­δε­χο­μέ­νως των τε­λευ­ταί­ων ενε­νή­ντα ετών, θω­ρα­κί­ζε­ται πίσω από τις ασπί­δες των ΜΑΤ, τις πένες των εκ­δο­τών και τα μέτρα που εντεί­νουν τις τα­ξι­κές ανι­σό­τη­τες. Τα όσα συ­νέ­βη­σαν τις τε­λευ­ταί­ες εβδο­μά­δες θύ­μι­σαν άλλες επο­χές και σί­γου­ρα ξύ­πνη­σαν μια κοι­νω­νία που έπαψε να ανα­ρω­τιέ­ται και άρ­χι­σε να δρα.

Ακραία κα­τα­στο­λή

Τα γε­γο­νό­τα στη Νέα Σμύρ­νη με τον αναί­τιο ξυ­λο­δαρ­μό από την αστυ­νο­μία αν­θρώ­πων που απλώς κα­θό­ντου­σαν σε μια πλα­τεία, απο­τέ­λε­σε ση­μείο τομή για την αντί­δρα­ση του κό­σμου. Η αλή­θεια είναι ότι όλο το προη­γού­με­νο διά­στη­μα είχαν ση­μειω­θεί αντί­στοι­χα ή και χει­ρό­τε­ρα πε­ρι­στα­τι­κά απρό­κλη­της αστυ­νο­μι­κής βίας στα Εξάρ­χεια, στην Κυ­ψέ­λη, στην Αγία Πα­ρα­σκευή, στο Γα­λά­τσι, στη Θεσ­σα­λο­νί­κη, στην Πάτρα, στην Κρήτη. Σε όλη την Ελ­λά­δα. Η ει­δο­ποιός δια­φο­ρά στη Νέα Σμύρ­νη, είναι ότι τους τε­λεί­ω­σαν τα άλ­λο­θι. Τους τε­λεί­ω­σαν οι δι­καιο­λο­γί­ες που κρά­τα­γαν «πα­γω­μέ­νη» την κοι­νω­νι­κή κα­τα­κραυ­γή. Το επει­σό­διο δεν έγινε σε κά­ποια «κακή» γει­το­νιά όπως τα Εξάρ­χεια, δεν το προ­κά­λε­σαν κά­ποιοι «μπα­χα­λά­κη­δες», δεν ήταν προ­ϊ­όν κά­ποιου «κο­ρω­νο­πάρ­τι», ούτε είχε προη­γη­θεί κά­ποιος «επι­κίν­δυ­νος συ­νω­στι­σμός». Ήταν απλώς κά­ποιοι άν­θρω­ποι που κά­θο­νταν σε μια πλα­τεία και βρέ­θη­καν να δέρ­νο­νται μα­νιω­δώς.

Η αστυ­νο­μία του Χρυ­σο­χο­ΐ­δη για μια ακόμη φορά πα­ρα­ποί­η­σε τα πε­ρι­στα­τι­κά και με τη συν­δρο­μή κο­ρυ­φαί­ων πο­λι­τευ­τών της ΝΔ και των ελεγ­χό­με­νων ΜΜΕ, έσπευ­σε επί τόπου να στο­χο­ποι­ή­σει τα θύ­μα­τα, να κάνει λόγο για προη­γού­με­νη επί­θε­ση στην αστυ­νο­μία από τους πα­ρευ­ρι­σκό­με­νους στην πλα­τεία και να αξιο­ποι­ή­σει όλη τη σχε­τι­κή επι­χει­ρη­μα­το­λο­γία που έχου­με δει σε ανά­λο­γες πε­ρι­πτώ­σεις. Όμως στην εποχή των smartphones και των μέσων κοι­νω­νι­κής δι­κτύ­ω­σης η εί­δη­ση φιλ­τρά­ρε­ται, περ­νά­ει μέσα από πολ­λα­πλές διό­δους δη­μο­σί­ευ­σης και όχι μόνο μέσα από τις συ­χνό­τη­τες και τα φύλλα των συ­στη­μι­κών ΜΜΕ. Κάπως έτσι, οι αφη­γή­σεις των ΜΜΕ έμοια­ζαν βγαλ­μέ­νες από ένα πα­ράλ­λη­λο σύ­μπαν, όταν πλή­θος κα­ταγ­γε­λιών και οπτι­κο­α­κου­στι­κού υλι­κού ερ­χό­ταν στη δη­μο­σιό­τη­τα από απλούς χρή­στες του δια­δι­κτύ­ου.

«Τέ­τοιο λιν­τσά­ρι­σμα αν­θρώ­που δεν έχου­με ξα­να­δεί» έλεγε κε­ντρι­κή πα­ρου­σιά­στρια με τρε­μά­με­νη φωνή σε τη­λε­ο­πτι­κό σταθ­μό για τον αστυ­νο­μι­κό που χτυ­πή­θη­κε στο πε­ρι­θώ­ριο της μα­ζι­κό­τα­της δια­δή­λω­σης ενά­ντια στην αστυ­νο­μι­κή κα­τα­στο­λή στη Νέα Σμύρ­νη. Μάλ­λον ξέ­χα­σε τον Ζακ Κω­στό­που­λο. Μάλ­λον ξέ­χα­σε τον Βα­σί­λη Μάγγο. Μάλ­λον ξέ­χα­σε χι­λιά­δες αν­θρώ­πους που έχουν γίνει δέ­κτες αλό­γι­στης αστυ­νο­μι­κής βίας τα τε­λευ­ταία χρό­νια. Στην ίδια δια­δή­λω­ση η ίδια πα­ρου­σιά­στρια δεν είδε άν­δρες της ομά­δας ΔΡΑΣΗ που πέρ­να­γαν με τα μη­χα­νά­κια μέσα από τον κόσμο, έρι­χναν κρό­του λάμ­ψης μέσα στο πλή­θος, μπού­κα­ραν σε σπί­τια και μα­γα­ζιά για συλ­λή­ψεις και δρού­σαν εκτός κάθε νο­μι­μό­τη­τας. Δεν είδε ότι λίγες ημέ­ρες μετά, στο­χο­ποί­η­σαν αν­θρώ­πους που δεν είχαν σχέση με την επί­θε­ση στον αστυ­νο­μι­κό και βα­σά­νι­σαν προ­σα­χθέ­ντες στη ΓΑΔΑ με τρό­πους που προ­κα­λούν ανα­τρι­χί­λα.

Πο­λι­τι­κές ευ­θύ­νες 

Όλα τα πα­ρα­πά­νω δεν έγι­ναν από το που­θε­νά. Η κυ­βέρ­νη­ση Μη­τσο­τά­κη έχει δα­πα­νή­σει δε­κά­δες εκα­τομ­μύ­ρια ευρώ εν μέσω παν­δη­μί­ας για να φτιά­ξει ένα στρα­τό ένο­πλων ντα­ή­δων που δρουν ανε­ξέ­λεγ­κτα. Και τώρα που αυτό το τε­ρα­τούρ­γη­μα που δη­μιούρ­γη­σε, δε μα­ζεύ­ε­ται από που­θε­νά, βγά­ζει ξανά στον αφρό τα πλη­ρω­μέ­να από εκεί­νη ΜΜΕ για να κά­νουν τη βρώ­μι­κη δου­λειά. Να την ξε­λα­σπώ­σουν από τις ευ­θύ­νες της. Ανα­κα­λύ­φθη­καν ξαφ­νι­κά μο­λό­τοφ, εκρη­κτι­κά και όλα τα σχε­τι­κά που έχου­με δει και ξα­να­δεί στα κα­νά­λια. Η αλή­θεια είναι πολύ πιο απλή. Σε μια κοι­νω­νία που αντί να προ­σλαμ­βά­νει για­τρούς και νο­ση­λευ­τές προ­σλαμ­βά­νει αστυ­νο­μι­κούς, σε μια κοι­νω­νία που αντί να φτιά­χνο­νται ΜΕΘ αγο­ρά­ζο­νται rafale και φρε­γά­τες, σε μια κοι­νω­νία που τη στιγ­μή που είναι κλει­δα­μπα­ρω­μέ­νη και οι­κο­νο­μι­κά δια­λυ­μέ­νη, κυ­βερ­νη­τι­κό στέ­λε­χος δη­λώ­νει με πε­ρισ­σή αλα­ζο­νεία ότι πρέ­πει ο κό­σμος να δου­λέ­ψει γιατί έχει συ­νη­θί­σει στα επι­δό­μα­τα, είναι προ­φα­νές ότι ο κό­σμος θα αγα­να­κτή­σει, θα αντι­δρά­σει, θα βγει στο δρόμο.

Οι φοι­τη­τές στο ΑΠΘ αλλά και στην υπό­λοι­πη Ελ­λά­δα, οι εκα­το­ντά­δες το­πι­κές δια­δη­λώ­σεις ενά­ντια στην αστυ­νο­μο­κρα­τία, οι κι­νη­το­ποι­ή­σεις για την υπε­ρά­σπι­ση των δι­καιω­μά­των του Δη­μή­τρη Κου­φο­ντί­να, οι κι­νη­το­ποι­ή­σεις για τον ένα χρόνο lockdown οι ερ­γα­τι­κές κι­νη­το­ποι­ή­σεις (επι­σι­τι­σμός, καλ­λι­τέ­χνες κ.α.) και οι πο­ρεί­ες για την 8η και την 21η Μάρτη συ­μπλη­ρώ­νουν ένα ψη­φι­δω­τό αγώ­νων που δεί­χνουν το δρόμο. Έναν δρόμο που φο­βά­ται πολύ η κυ­βέρ­νη­ση γιατί μέσω αυτού δε θα δια­δο­θεί ο ιός της παν­δη­μί­ας αλλά ο ιός της πο­λι­τι­κής αντί­στα­σης και ανυ­πα­κο­ής. Μετά τα όσα τρα­γι­κά συ­νέ­βη­σαν το τε­λευ­ταίο διά­στη­μα, επι­κοι­νω­νια­κά αλλά και πο­λι­τι­κά η κυ­βέρ­νη­ση πλη­γώ­θη­κε σο­βα­ρά. Και αυτό μπο­ρεί να μην το δεί­χνουν κα­θα­ρά οι δη­μο­σκο­πή­σεις αλλά αν δει κα­νείς πόσος κό­σμος βγήκε στο δρόμο ή πολύ πιο απλά αν κάνει μια βόλτα στους λο­γα­ρια­σμούς του ίδιου του πρω­θυ­πουρ­γού στα μέσα κοι­νω­νι­κής δι­κτύ­ω­σης θα κα­τα­λά­βει τι λέμε (με τον πρω­το­φα­νή αριθ­μό αρ­νη­τι­κών αντι­δρά­σε­ων και σχο­λί­ων στις αναρ­τή­σεις του).

Οι κυ­βερ­νή­σεις της δε­ξιάς ξέ­ρουν να ελίσ­σο­νται από την αγριά­δα στον κα­τευ­να­σμό και τα­νά­πα­λιν. Ο Χρυ­σο­χο­ΐ­δης προ­σπα­θώ­ντας να μα­ζέ­ψει τα ασυμ­μά­ζευ­τα της αστυ­νο­μί­ας του, δή­λω­σε ότι η «άσκο­πη βία» δε θα γίνει ανε­κτή από την πο­λι­τεία. Και εκεί ακρι­βώς βρί­σκε­ται η άγνοιά του ή μάλ­λον η συ­νει­δη­τή υπεκ­φυ­γή του. Η βία της αστυ­νο­μί­ας δεν ήταν άσκο­πη. Ήταν σκο­πού­με­νη. Αν δε βλέ­πει κά­ποιος ότι σκο­πός της κυ­βέρ­νη­σης και των κα­τα­σταλ­τι­κών της μη­χα­νι­σμών είναι ο πε­ριο­ρι­σμός των ελευ­θε­ριών, η εμπέ­δω­ση μιας νέας επι­τη­ρού­με­νης κα­νο­νι­κό­τη­τας και η διαρ­κής αυ­ταρ­χι­κο­ποί­η­ση του κρά­τους υπό το πρό­σχη­μα της τή­ρη­σης της υγειο­νο­μι­κής τάξης, τότε μάλ­λον εθε­λο­τυ­φλεί. Οι αστυ­νο­μι­κοί που σά­πι­σαν στο ξύλο τον νεαρό στη Νέα Σμύρ­νη δεν ήταν «τρέ­λαρ­χοι» που βα­ρούν άσκο­πα. Ήταν εντε­ταλ­μέ­νοι που δέρ­νουν με σκοπό. 

Οδη­γός υπο­κρι­σί­ας

Για να αλ­λά­ξει λοι­πόν το αφή­γη­μα, ο Χρυ­σο­χο­ΐ­δης πα­ρου­σί­α­σε τη «Λευκή Βίβλο», έναν οδηγό για την αστυ­νο­μία του 21ου αιώνα, η οποία προ­ω­θή­θη­κε ως ένα στρα­τη­γι­κό κεί­με­νο που θα επα­να­θε­με­λιώ­σει την επι­χει­ρη­σια­κή λει­τουρ­γία της αστυ­νο­μί­ας, τις ιε­ραρ­χι­κές της δομές και τη σχέση της με τον πο­λί­τη. Βέ­βαια είναι απο­ρί­ας άξιο το πώς μια κυ­βέρ­νη­ση ξαφ­νι­κά προ­χω­ρά υπο­θε­τι­κά σε ανα­διαρ­θρώ­σεις στην αστυ­νο­μία επί το δη­μο­κρα­τι­κό­τε­ρον, όταν όλο το προη­γού­με­νο διά­στη­μα έχει δα­πα­νή­σει δε­κά­δες εκα­τομ­μύ­ρια ευρώ σε καιρό παν­δη­μί­ας για να δη­μιουρ­γή­σει νέα αστυ­νο­μι­κά σώ­μα­τα όπως η πα­νε­πι­στη­μια­κή αστυ­νο­μία, να προ­σλά­βει πλή­θος αστυ­νο­μι­κών, να δη­μιουρ­γή­σει νέες ομά­δες ΔΡΑΣΗ, να αγο­ρά­σει πε­ρι­πο­λι­κά, μη­χα­νές και νέο αστυ­νο­μι­κό εξο­πλι­σμό και να χρη­σι­μο­ποιεί τις αύρες και τα χη­μι­κά για το πα­ρα­μι­κρό.

Όλα γί­νο­νται για τα μάτια του κό­σμου και αυτό βγά­ζει μάτι δια­βά­ζο­ντας ή προ­σπα­θώ­ντας να ερ­μη­νεύ­σει κα­νείς τη «Λευκή Βίβλο», αυτό το πό­νη­μα του Χρυ­σο­χο­ΐ­δη που πε­ρισ­σό­τε­ρο μοιά­ζει με έκ­θε­ση ιδεών, παρά με πρα­κτι­κό οδηγό που προ­ω­θεί πραγ­μα­τι­κές αλ­λα­γές στην ελ­λη­νι­κή αστυ­νο­μία. Στις σε­λί­δες της δια­βά­ζει κα­νείς για μια αστυ­νο­μία «πρά­σι­νη», «έξυ­πνη», «ψη­φια­κή», «εξω­στρε­φή», «αλ­λη­λέγ­γυα και εθε­λο­ντι­κή», «απο­τε­λε­σμα­τι­κή», «του αν­θρώ­πι­νου δυ­να­μι­κού», «προ­σβά­σι­μη» και προ­φα­νώς «επι­τε­λι­κή και απο­κε­ντρω­μέ­νη». Ωραί­ες λέ­ξεις αγ­γε­λι­κά πλα­σμέ­νες. Μόνο που ει­πω­μέ­νες δίπλα σε όσα ζούμε τους τε­λευ­ταί­ους μήνες με τις διαρ­κείς κα­ταγ­γε­λί­ες για ξυ­λο­δαρ­μούς, βα­σα­νι­σμούς, αναί­τιες συλ­λή­ψεις, δη­μό­σιες στο­χο­ποι­ή­σεις και κα­τα­πα­τή­σεις στοι­χειω­δών δι­καιω­μά­των, μοιά­ζουν απλώς με ανέκ­δο­το.

Το αφή­γη­μα που πλα­σά­ρε­ται με τον «αστυ­νο­μι­κό δίπλα στον πο­λί­τη» κα­ταρ­ρέ­ει από μόνο του διότι πολύ απλά ο αστυ­νο­μι­κός έχει στα­θεί απέ­να­ντι στον πο­λί­τη. Ναι, μι­λά­με για τον ίδιο αστυ­νο­μι­κό που ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ζη­τού­σε πριν τα Χρι­στού­γεν­να να του δοθεί ένα επι­πλέ­ον μη­νιά­τι­κο για την προ­σφο­ρά του στην κοι­νω­νία. Τώρα βέ­βαια τα γυ­ρί­ζει και ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Η αστυ­νο­μία στην Ελ­λά­δα κου­βα­λά­ει συ­γκε­κρι­μέ­νο ιστο­ρι­κό και πο­λι­τι­κό φορ­τίο, το οποίο καμία κυ­βέν­ρη­ση δεν έχει τη διά­θε­ση να το ξε­ρι­ζώ­σει. Πολύ απλά γιατί ξέρει ότι στα δύ­σκο­λα θα της φανεί χρή­σι­μο. Όσες «Λευ­κές Βί­βλους» κι αν εκ­δώ­σουν, οι σε­λί­δες τους θα είναι μαύ­ρες. Όμως τί­θε­ται για πολ­λο­στή φορά το ερώ­τη­μα, μπο­ρεί μια κυ­βέρ­νη­ση να δια­τη­ρεί την εξου­σία της με το να κρύ­βε­ται πίσω από τις ασπί­δες της αστυ­νο­μί­ας της; Και αν ναι για πόσο;

Μα­ζι­κές αντι­δρά­σεις

Οι μα­ζι­κές και ρι­ζο­σπα­στι­κές κι­νη­το­ποι­ή­σεις του τε­λευ­ταί­ου δια­στή­μα­τος δεί­χνουν ότι η πε­ρί­ο­δος χά­ρι­τος τε­λειώ­νει. Ένα χρόνο πριν όλος ο κό­σμος κλει­νό­ταν στα σπί­τια του κάτω από το σοκ του ξε­σπά­σμα­τος της παν­δη­μί­ας και την κυ­βερ­νη­τι­κή υπό­σχε­ση ότι ο προ­σω­ρι­νός εγκλει­σμός είναι απα­ραί­τη­τος για την προ­ε­τοι­μα­σία του κρα­τι­κού μη­χα­νι­σμού μπρο­στά σε αυτό που έρ­χε­ται. Σή­με­ρα, με τα νο­σο­κο­μεία να κα­ταρ­ρέ­ουν, τον κόσμο να πε­θαί­νει, τα σχο­λεία και τα πα­νε­πι­στή­μια να μοιά­ζουν με φα­ντά­σμα­τα, τους ερ­γα­ζό­με­νους να βυ­θί­ζο­νται στην οι­κο­νο­μι­κή εξα­θλί­ω­ση και το ψυ­χο­λο­γι­κό αδιέ­ξο­δο, όλη η κυ­βερ­νη­τι­κή ρη­το­ρι­κή μοιά­ζει με ένα πε­λώ­ριο ψέμα στις πλά­τες των πιο αδύ­να­μων. Η αστυ­νο­μι­κή κα­τα­στο­λή ήταν απλώς το κε­ρα­σά­κι στην τούρ­τα.

Είναι ζω­τι­κής ση­μα­σί­ας ανά­γκη να κρα­τη­θεί ζω­ντα­νή η φλόγα στους δρό­μους, στους ερ­γα­τι­κούς και νε­ο­λαι­ΐ­στι­κους χώ­ρους και στις γει­το­νιές. Η ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά οφεί­λει να συν­δε­θεί και να εκ­φρά­σει πο­λι­τι­κά αυτόν τον κόσμο που βλέ­πει μια κυ­βέρ­νη­ση να τον εμπαί­ζει και να τον τσα­λα­πα­τά, ένα ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ να πε­ριο­ρί­ζε­ται σε επι­κοι­νω­νια­κή αντι­πο­λί­τευ­ση χωρίς να θίγει τον σκλη­ρό πυ­ρή­να των πο­λι­τι­κών της ΝΔ και μια ακρο­δε­ξιά που σιγά σιγά ανα­συ­ντάσ­σε­ται. Είναι ση­μα­ντι­κό να κρα­τη­θούν ζω­ντα­νά τα συλ­λο­γι­κά έντυ­πα και οι ιστο­σε­λί­δες της Αρι­στε­ράς που δεν ανα­πα­ρά­γουν τις εκά­στο­τε κυ­βερ­νη­τι­κές γραμ­μές. 

Είναι σω­τή­ριο απέ­να­ντι στο θά­να­το του ιού να κερ­δί­σει η ζωή των αγώ­νων για μια κοι­νω­νία με πε­ρισ­σό­τε­ρους για­τρούς και νο­ση­λευ­τές παρά αστυ­νο­μι­κούς και επαγ­γελ­μα­τί­ες στρα­τιώ­τες. Όλα αυτά όμως απαι­τούν τη μέ­γι­στη συ­γκέ­ντρω­ση δυ­νά­με­ων για την επί­τευ­ξη των μί­νι­μουμ αλλά πολύ ση­μα­ντι­κών στό­χων. Χρειά­ζε­ται να ξα­να­νοί­ξει η κε­ντρι­κο­πο­λι­τι­κή ατζέ­ντα με τους όρους όσων βάλ­λο­νται από την κρίση και την παν­δη­μία και όχι όσων κερ­δο­σκο­πούν από αυτή. Μόνο τότε όσοι τώρα κρύ­βο­νται ασφα­λείς πίσω από τις ασπί­δες της αστυ­νο­μί­ας τους, ίσως και να τρο­μά­ξουν πραγ­μα­τι­κά.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά