Η φετινή 8η Μάρτη αποτελεί τον πρώτο, κεντρικό σταθµό σε µία µακρότερης πνοής προσπάθεια να αναδειχθούν τα έµφυλα ζητήµατα από αλλά και εντός των σωµατείων στους χώρους δουλειάς, µε πρωτοβουλία γυναικών συνδικαλιστριών που αναγνωρίζουµε ότι καθηµερινός σεξισµός στην εργασία εκδηλώνεται πολύµορφα: από τις πιο «αθώες» λεκτικές µορφές του µέχρι τις πιο ακραίες παραβιαστικές, κακοποιητικές συµπεριφορές, την ανισότητα στις αµοιβές και τις προοπτικές ανέλιξης.
Οι φεµινιστικοί αγώνες της περιόδου έχουν συµβάλει στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για τις έµφυλες ανισότητες και διακρίσεις. Την ίδια στιγµή, όµως, όπως επισηµαίνει η Φανή Καβάλα, πρόεδρος του Συλλόγου Μηχανικών Δ. Αθηναίων και µέλος στο ΔΣ της ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ, εντός του ίδιου του συνδικαλιστικού κινήµατος υπάρχει ακόµη πολύς δρόµος να διανυθεί. Σύµφωνα µε την ίδια, παρά τις κάποιες συζητήσεις που άνοιξαν τον τελευταίο ένα χρόνο, τα έµφυλα ζητήµατα του κόσµου της δουλειάς ακόµη «δεν αναδεικνύονται επαρκώς, ίσως και καθόλου». Αντίθετα εξακολουθούν να παραµένουν αόρατα, ακόµη και στην ακραία µορφή σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης. Αντιµετωπίζονται ως κανονικότητα που είναι προτιµότερο να αποσιωπάται για να µην διαταραχθεί το κλίµα στη δουλειά.
Σε συνθήκες υψηλής ανεργίας και ελαστικής απασχόλησης, το να βρεις κάποια δουλειά ή να διατηρήσεις την ήδη υπάρχουσα σηµαίνει για πολλές γυναίκες ότι για λόγους επιβίωσης υποµένουν την καταπάτηση των δικαιωµάτων τους και της αξιοπρέπειας τους. Τη στιγµή που ο νόµος Χατζηδάκη ήδη υλοποιείται στον ιδιωτικό τοµέα, αναθέτοντας την πρόληψη/ καταπολέµηση της βίας και της παρενόχλησης στην εργοδοσία, ενώ στο Δηµόσιο εισάγεται ο θεσµός του «Συµβούλου Ακεραιότητας», αναδεικνύεται ο ιδιαίτερα σηµαντικός ρόλος των σωµατείων στην αντιµετώπιση της έµφυλης βίας και στη στήριξη των εργαζόµενων ώστε να αντιληφθούν την ίδια την ύπαρξη και ποικιλόµορφη εκδήλωση της σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης.
Ο ρόλος των σωµατείων
Η εµπειρία της πρόσκλησης του συνδικάτου των εργαζοµένων στη NOKIA σε µια προσχηµατική συνάντηση µε τους εκπροσώπους της εργοδοσίας για τη διαµόρφωση εταιρικής πολιτικής σχετικά την αντιµετώπιση της σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης είναι αποκαλυπτική. Συγκεκριµένα, το σωµατείο τίθεται αντιµέτωπο µε ένα υπόδειγµα πολιτικής της επιχείρησης που πανηγυρικά διακηρύσσει ότι ως πολυεθνική µε πείρα σε θέµατα µάρκετινγκ έχει υπερκαλύψει τα προβλεπόµενα στη σχετική υπουργική απόφαση και καλείται µέσα σε ασφυκτικά χρονικά όρια να δώσει συγκεκριµένες προτάσεις. Την ίδια στιγµή, το πλαίσιο είναι δεδοµένο, µε τον εργοδότη να είναι αυτός που θα διαχειρίζεται εσωτερικά τις όποιες καταγγελίες.
Μεταφέροντας και πάλι τα λόγια της Φανής Καβάλα, «ο ρόλος των σωµατείων σε αυτή τη συνθήκη, είναι ο προφανής: να αναδείξουν αυτά τα ζητήµατα και να προχωρήσουν όπως µπορούν στην ψυχολογική και νοµική κάλυψη των «θυµάτων». Ο θεσµός του «Συµβούλου Ακεραιότητας» µου θυµίζει τον δήθεν υποχρεωτικό δηµοσιονοµικό οικονοµικό εσωτερικό έλεγχο των φορέων, που αν δεν πάρουν εντολή από τον αιρετό δεν τον προχωρούν. Δηλαδή µια θεσµοθέτηση για τα µάτια του κόσµου».
Με δεδοµένες τις ιδιαιτερότητες των χώρων (πυκνότητα των γυναικών εργαζοµένων, συνθήκες δουλειάς, αγωνιστικές παραδόσεις των σωµατείων) είναι ενθαρρυντικό ότι σταδιακά ανοίγει η συζήτηση στον κόσµο της δουλειάς, τα σωµατεία, τις ίδιες τις παρατάξεις µας. Από το σύλλογο εργαζοµένων στη ΓΓΙΦ πληροφορηθήκαµε ότι ασχολούνται µε τη διαµόρφωση κώδικα δεοντολογίας ώστε να φτιαχτεί ένα πλαίσιο κανόνων για το τι επιτρέπεται και τι όχι κι από εκεί και πέρα, υπάρχουν πολλά στάδια που χρειάζεται να αποτυπωθούν και να λειτουργήσουν.
Αξίζει να συγκεντρώσουµε και να ανταλλάξουµε υλικό τόσο για τις πρόσφατες θεσµικές εξελίξεις, όσο και από επιστηµονικές έρευνες εκθέσεις µε στατιστικά στοιχεία και τεκµηρίωση, ώστε να το αξιοποιήσουµε -µε τη δική µας αγωνιστική λογική- και να διοργανώσουµε σεµινάρια επιµόρφωσης.
Καµία εµπιστοσύνη σε κυβέρνηση και εργοδοσία
Γνωρίζουµε ότι οι όποιες διακηρύξεις της κυβέρνησης και των εργοδοτών περί µηδενικής ανοχής είναι επετειακά επικοινωνιακά πυροτεχνήµατα. Ενδεικτική είναι η εµπειρία που µας µεταφέρει η Φανή Καβάλα από τη µέχρι τώρα υλοποίηση του Σχεδίου δράσης του Δήµου Αθηναίων για την καταπολέµηση της σεξουαλικής παρενόχλησης στους χώρους εργασίας και εξυπηρέτησης πολιτών: «επί ένα χρόνο η σχετική απόφαση του Δηµοτικού Συµβουλίου έχει µείνει στα χαρτιά. Μάλιστα γνωρίζουµε σχετικές καταγγελίες που ως Σύλλογος παρείχαµε νοµική κάλυψη στις συναδέλφισσες και ακόµη εκκρεµεί το πόρισµα της ΕΔΕ. Είναι προφανές δηλαδή πως η Διοίκηση του Δήµου ενεργεί µόνον αν την «βολεύει» κι όταν την «βολεύει», όπως βέβαια πράττουν παντού κι όχι µόνο στο Δήµο».
Δεν έχουµε ψευδαισθήσεις για αντι-σεξιστικές πολιτικές που σχεδιάζονται και υλοποιούνται από την εργοδοσία και την κυβέρνηση που νοµοθετεί την ελαστική εργασία, που συµµετέχει επίσηµα σε συνέδρια γονιµότητας και που ταυτίζει τις γυναίκες µε την κοινωνική αναπαραγωγή. Έχοντας επίγνωση ότι η έµφυλη βία στον κόσµο της δουλειάς είναι µόνο ένα τµήµα της εκµετάλλευσης και καταπίεσης που βιώνουµε ως γυναίκες εργαζόµενες, καθώς η ρίζα του προβλήµατος είναι η ανισότητα των γυναικών στον καπιταλισµό, πιστεύουµε ότι το εργατικό και το φεµινιστικό κίνηµα είναι αναγκαίο να συνδυάσουν τη δράση τους ενάντια στην έµφυλη βία και τις σεξιστικές διακρίσεις.
Ορόσηµο στην αγωνιστική αυτή δράση η 8 Μάρτη 2022 µε τη διοργάνωση µιας µεγάλης φεµινιστικής απεργίας και απεργιακής διαδήλωσης στις 8 Μάρτη 2022. Στόχος µας είναι οι διεκδικήσεις της διεθνούς φεµινιστικής απεργίας να φτάσουν παντού, στο δηµόσιο και στον ιδιωτικό χώρο και να διαµορφώσουν τους όρους που θα τροφοδοτήσουν την προσπάθεια -που θα συνεχιστεί και µετά τη φετινή 8η Μάρτη- να αναδειχθούν τα έµφυλα ζητήµατα και διεκδικήσεις στους χώρους εργασίας και τα σωµατεία.
*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά
