Να πάρουμε πρωτοβουλίες ενάντια στην έμφυλη βία στους χώρους δουλειάς

Ο κα­θη­με­ρι­νός σε­ξι­σμός στην ερ­γα­σία εκ­δη­λώ­νε­ται πο­λύ­μορ­φα, ενώ κατά κα­νό­να δεν ανα­γνω­ρί­ζε­ται καν ως τέ­τοιος. Από τις πιο «αθώες» λε­κτι­κές μορ­φές του μέχρι τις πιο ακραί­ες πα­ρα­βια­στι­κές, κα­κο­ποι­η­τι­κές συ­μπε­ρι­φο­ρές, η δυ­σκο­λία να «σπά­σει η σιωπή» είναι με­γά­λη, γιατί δεν είναι κα­θό­λου απλό το θέμα. Μία γυ­ναί­κα ερ­γα­ζό­με­νη έχει να συ­νυ­πο­λο­γί­σει το κό­στος μίας εν­δε­χό­με­νης κα­ταγ­γε­λί­ας: το ψυ­χο­φθό­ρο της δια­δι­κα­σί­ας, το εν­δε­χό­με­νο «να μπλέ­ξει», το «μά­ταιο» της δη­μο­σιο­ποί­η­σης αφού ο κα­νό­νας είναι η ατι­μω­ρη­σία του δρά­στη. Ακόμη, όμως, κι όταν γί­νε­ται η κα­ταγ­γε­λία, αντι­με­τω­πί­ζε­ται ως μία δια­δι­κα­σία που πρέ­πει να δια­νυ­θεί ατο­μι­κά από την κα­ταγ­γέλ­λου­σα. 

Να ανα­δεί­ξου­με το πρό­βλη­μα

Η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα αυτή υπο­γραμ­μί­ζει την ανά­γκη εν­δυ­νά­μω­σης και στή­ρι­ξης των ερ­γα­ζό­με­νων γυ­ναι­κών, ώστε να πά­ψουν να αι­σθά­νο­νται μόνες απέ­να­ντι σε πα­ρε­νο­χλη­τι­κές και κα­κο­ποι­η­τι­κές συ­μπε­ρι­φο­ρές. Ο ρόλος των σω­μα­τεί­ων στην αντι­με­τώ­πι­ση της έμ­φυ­λης βίας ως κοι­νω­νι­κού προ­βλή­μα­τος και η στή­ρι­ξη των ερ­γα­ζό­με­νων ώστε να αντι­λη­φθούν την ίδια την ύπαρ­ξη και ποι­κι­λό­μορ­φη εκ­δή­λω­ση της σε­ξουα­λι­κής πα­ρε­νό­χλη­σης και κα­κο­ποί­η­σης είναι ιδιαί­τε­ρα ση­μα­ντι­κός, προ­κει­μέ­νου να μπο­ρέ­σουν σε ένα επό­με­νο στά­διο οι ίδιες να μι­λή­σουν, να κα­ταγ­γεί­λουν.

Τη στιγ­μή που ανα­γνω­ρί­ζου­με αυτήν την ανα­γκαιό­τη­τα, δεν μπο­ρού­με και να μην κά­νου­με την πα­ρα­δο­χή ότι στον κόσμο της δου­λειάς, στα σω­μα­τεία, αλλά ακόμα και στις αρι­στε­ρές πα­ρα­τά­ξεις, τα θέ­μα­τα της έμ­φυ­λης βίας δεν κα­τα­λαμ­βά­νουν τη θέση που τους ανα­λο­γεί. Η τα­ξι­κή προ­σή­λω­ση δεν λει­τουρ­γεί αυ­τό­μα­τα με την ανά­λο­γη κοι­νω­νι­κή ευαι­σθη­σία και για τα έμ­φυ­λα προ­βλή­μα­τα. Πα­ρα­τη­ρού­με, έτσι, ότι, την ίδια στιγ­μή που για πολλά ερ­γα­τι­κά προ­βλή­μα­τα επι­δει­κνύ­ε­ται μα­χη­τι­κή στάση, τα συ­γκε­κρι­μέ­να είναι αό­ρα­τα ή ανύ­παρ­κτα. Βε­βαί­ως, και η γυ­ναι­κεία υπο­εκ­προ­σώ­πη­ση στις συν­δι­κα­λι­στι­κές ορ­γα­νώ­σεις επι­τεί­νει το πρό­βλη­μα.

Ωστό­σο, παρά τις υπαρ­κτές αδυ­να­μί­ες, η ίδια η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα μας θέτει το επεί­γον κα­θή­κον  για  δράση.  Ο νόμος Χα­τζη­δά­κη, που χρη­σι­μο­ποί­η­σε προ­σχη­μα­τι­κά και βαθιά υπο­κρι­τι­κά την κύ­ρω­ση της Σύμ­βα­σης 190 της Διε­θνούς Ορ­γά­νω­σης Ερ­γα­σί­ας για την εξά­λει­ψη της βίας και πα­ρε­νό­χλη­σης στον χώρο της ερ­γα­σί­ας, ως έν­δει­ξη ευαι­σθη­σί­ας στα έμ­φυ­λα προ­βλή­μα­τα, υλο­ποιεί­ται με την έκ­δο­ση υπουρ­γι­κών απο­φά­σε­ων που ανα­θέ­τουν τα ζη­τή­μα­τα της πα­ρε­νό­χλη­σης και της βίας στην ερ­γο­δο­σία! Γνω­ρί­ζου­με ότι αυτό ση­μαί­νει στην κα­λύ­τε­ρη πε­ρί­πτω­ση για ερ­γο­δό­τες με πάνω από 20 ερ­γα­ζό­με­νες/ους δια­κή­ρυ­ξη προ­θέ­σε­ων κι ευχών, άμεσα αφο­μοιώ­σι­μη από τον ερ­γο­δο­τι­κό σχε­δια­σμό και την πο­λι­τι­κή μάρ­κε­τινγκ ιδιω­τι­κών εται­ρειών που θα αυ­το­εμ­φα­νί­ζο­νται ως «πα­ρά­δει­σοι» για να ερ­γά­ζο­νται γυ­ναί­κες. 

Στη σκλη­ρή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα σε μι­κρές, με­σαί­ες, με­γά­λες επι­χει­ρή­σεις και στο δη­μό­σιο τομέα τα πράγ­μα­τα δεν είναι κα­λύ­τε­ρα.  Κυ­ριαρ­χεί η αντί­λη­ψη περί «ίσων ευ­θυ­νών θύ­τη-θύ­μα­τος» και «κου­κου­λώ­μα­τος», όπως μαρ­τυ­ρά και η πρό­σφα­τη πε­ρί­πτω­ση των κα­ταγ­γελ­λου­σών υπαλ­λή­λων του Δήμου Λέ­σβου, οι οποί­ες αντι­με­τω­πί­στη­καν από τους αρ­μό­διους σαν να ήταν υπεύ­θυ­νες για την κα­κο­ποι­η­τι­κή συ­μπε­ρι­φο­ρά του προϊ­στα­μέ­νου τους.

Η εμπει­ρία του κι­νή­μα­τος #metoo απο­δει­κνύ­ει πως είναι ανα­γκαίο κι εφι­κτό  να ανοί­ξει το ζή­τη­μα της σε­ξουα­λι­κής πα­ρε­νό­χλη­σης στους χώ­ρους δου­λειάς από τις ίδιες ερ­γα­ζό­με­νες  που θα απευ­θύ­νο­νται  στα σω­μα­τεία τους. Ως γυ­ναί­κες συν­δι­κα­λί­στριες αξί­ζει συ­ντο­νι­σμέ­να να ανα­ζη­τή­σου­με τους τρό­πους με τους οποί­ους θα ανοί­ξει η συ­ζή­τη­ση στον κόσμο της δου­λειάς, τα σω­μα­τεία, τις ίδιες τις πα­ρα­τά­ξεις μας –με δια­φο­ρε­τι­κούς, φυ­σι­κά, ρυθ­μούς και βή­μα­τα που θα αντι­στοι­χούν σε στις ιδιαι­τε­ρό­τη­τες του εκά­στο­τε χώρου (πυ­κνό­τη­τα των γυ­ναι­κών ερ­γα­ζο­μέ­νων, συν­θή­κες δου­λειάς, αγω­νι­στι­κές πα­ρα­δό­σεις των σω­μα­τεί­ων, κ.ά.).

Ομά­δες πα­ρέμ­βα­σης

Το πρώτο βήμα σε αυτήν τη δια­δι­κα­σία θα μπο­ρού­σε να είναι η απεύ­θυν­ση στη βάση των σω­μα­τεί­ων και η δη­μιουρ­γία ομά­δων συ­να­δελ­φισ­σών μας που θα κρα­τά­νε το θέμα ανοι­χτό και θα διεκ­δι­κούν μέτρα από τα σω­μα­τεία, δομές αντι­με­τώ­πι­σης κα­ταγ­γε­λιών (βλέπε ΣΕΗ), αντι­σε­ξι­στι­κές κα­μπά­νιες για να μην φτά­νου­με στη βία. Την ίδια στιγ­μή χρειά­ζε­ται να διεκ­δι­κή­σου­με από τα σω­μα­τεία μας να συ­μπε­ρι­λά­βουν στα αι­τή­μα­τά τους την πραγ­μα­τι­κή ισό­τη­τα, σε μι­σθούς, συ­μπε­ρι­φο­ρές, υλι­κές πα­ρο­χές κοι­νω­νι­κής φρο­ντί­δας, ώστε να διευ­κο­λύ­νε­ται η συμ­με­το­χή των γυ­ναι­κών σε κάθε συλ­λο­γι­κή κι ερ­γα­σια­κή δια­δι­κα­σία.

Εκτι­μώ­ντας ότι δεν εί­μα­στε ακόμα -σε επί­πε­δο μα­ζι­κό­τη­τας και δύ­να­μης- στο ση­μείο να ανοί­ξου­με όλα τα ζη­τή­μα­τα ταυ­τό­χρο­να, μπο­ρού­με να θέ­σου­με ως προ­τε­ραιό­τη­τα το να κα­λέ­σου­με  όλους τους συν­δι­κα­λι­στι­κούς φο­ρείς να διορ­γα­νώ­σουν εκ­δη­λώ­σεις-συ­ζη­τή­σεις σε χώ­ρους δου­λειάς και να ανα­λά­βουν δρά­σεις ενά­ντια στις δια­κρί­σεις και τις κα­κο­ποι­η­τι­κές συ­μπε­ρι­φο­ρές που υφί­στα­νται οι γυ­ναί­κες, πέρα από επε­τεια­κές αφορ­μές, δη­λα­δή ακόμα και μετά τις 25 Νο­έμ­βρη και πριν τις 8 Μάρτη.

Πα­ράλ­λη­λα, μέσα από τη δια­μόρ­φω­ση κω­δί­κων δε­ο­ντο­λο­γί­ας μπο­ρεί να φτια­χτεί ένα πλαί­σιο κα­νό­νων για το τι επι­τρέ­πε­ται και τι όχι και από εκεί και πέρα, υπάρ­χουν πολλά στά­δια που χρειά­ζε­ται να απο­τυ­πω­θούν και να λει­τουρ­γή­σουν. Η ορ­γά­νω­ση δια­δι­κα­σιών επι­μόρ­φω­σης, καθώς και η συ­γκέ­ντρω­ση και ανταλ­λα­γή υλι­κού που αφορά τόσο τις πρό­σφα­τες θε­σμι­κές εξε­λί­ξεις, όσο και από επι­στη­μο­νι­κές έρευ­νες εκ­θέ­σεις με στα­τι­στι­κά στοι­χεία και τεκ­μη­ρί­ω­ση, μπο­ρούν – εφό­σον αξιο­ποι­η­θούν με τη δική μας αγω­νι­στι­κή λο­γι­κή- να απο­τε­λέ­σουν πο­λύ­τι­μα ερ­γα­λεία για τη δου­λειά μας.

Είναι κρί­σι­μο ζή­τη­μα να μην αφή­σου­με τα πράγ­μα­τα ως έχουν. Η έμ­φυ­λη βία στον κόσμο της δου­λειάς είναι μόνο ένα τμήμα της εκ­με­τάλ­λευ­σης και κα­τα­πί­ε­σης που βιώ­νου­με ως γυ­ναί­κες ερ­γα­ζό­με­νες. Υπάρ­χει θε­σμι­κό πρό­βλη­μα, καθώς είναι το ίδιο το σύ­στη­μα που καλ­λιερ­γεί και συ­ντη­ρεί τις δια­κρί­σεις, που κα­τα­λή­γουν στην ανι­σό­τη­τα των γυ­ναι­κών και τε­λι­κά, σε έμ­φυ­λη βία όλων των μορ­φών και βαθ­μών. Απέ­να­ντι στη συ­στη­μι­κή αντι­με­τώ­πι­ση της έμ­φυ­λης βίας ως ζη­τή­μα­τος «ατο­μι­κού» ή «οι­κο­γέ­νειας», προ­τάσ­σου­με τα αι­τή­μα­τά μας προς το κρά­τος και την ερ­γο­δο­σία, διεκ­δι­κώ­ντας μι­κρές και με­γα­λύ­τε­ρες νίκες που θα μας επι­τρέ­πουν να ζούμε και να ερ­γα­ζό­μα­στε σε πε­ρι­βάλ­λο­ντα ασφα­λή, χωρίς τη διαρ­κή απει­λή της βίας, της κα­κο­ποί­η­σης, του εξευ­τε­λι­σμού.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά