Ο εξευτελισμός προηγείται της κατάρρευσης

Ίσως κανείς άλλος δεν θα ήταν καταλληλότερος από τον Αλ.Τσίπρα για να απεικονίσει τη μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ, την ορμητική έξοδό του από την επαγγελία της αντίστασης στη λιτότητα και την οριστική εγκατάστασή του στο στρατόπεδο των υποστηρικτών της μνημονιακής «σταθερότητας».

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ το έκανε, χωρίς δισταγμό, στο βήμα της ΔΕΘ. Εκεί όπου ακριβώς δύο χρόνια πριν είχε πυροδοτήσει τις εργατολαϊκές ελπίδες, υποσχόμενος ότι μια πολιτική-εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα ήταν μεν μια σοσιαλιστική ανατροπή, αλλά θα ήταν ένα βίαιο σταμάτημα στην κατρακύλα της λιτότητας.

Το τότε εξαγγελθέν πρόγραμμα στη ΔΕΘ προκάλεσε οργή, αλλά και φόβο στις ντόπιες καθεστωτικές δυνάμεις (για τον Βενιζέλο ήταν ένα «κυνικά ανεύθυνο πρόγραμμα»). Το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης δεν περιλάμβανε τίποτα το «εξτρεμιστικό». Η αριστερή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ (η Αριστερή Πλατφόρμα, αλλά και πολλοί από τους σήμερα ακραιφνείς κυβερνητικούς…) το είχε χαρακτηρίσει ως μετριοπαθές, ζητώντας τη διεύρυνσή του με αρκετούς πιο ριζοσπαστικούς στόχους.

Ελπίδες

Όμως πίσω από το «πρόγραμμα της ΔΕΘ» συντασσόταν ένα κύμα εργατικών και λαϊκών ελπίδων, που κατανοούσε τις βασικές δεσμεύσεις του Τσίπρα (αποκατάσταση του βασικού μισθού και των συλλογικών διαπραγματεύσεων, αποκατάσταση των απωλειών στους χαμηλοσυνταξιούχους, κατάργηση του ΕΝΦΙΑ, μείωση του ΦΠΑ στα είδη πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης, στήριξη του δημόσιου σχολείου και νοσοκομείου κλπ) ως ρήξη με τη μνημονιακή πολιτική, ως σημείο αρχής μιας γενικότερης ανατροπής της λιτότητας, ως αφετηρία μιας «περιπέτειας» με στόχο να αλλάξουμε την Ελλάδα και την Ευρώπη («ΣΥΡΙΖΑ-Ποδέμος, venceremos!»). Αυτό το κύμα φοβούνταν κυρίως οι ντόπιες, αλλά και οι ευρωπαϊκές καθεστωτικές δυνάμεις.

Γι’ αυτό έδωσαν μάχη για να αποτρέψουν την πολιτική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ. Γι’ αυτό, μετά τις 15 Γενάρη του 2015, συνεργάστηκαν με την «προεδρική πλειοψηφία», απαιτώντας, αλλά και υποστηρίζοντας τη «βίαιη ωρίμανση» του ΣΥΡΙΖΑ. Γι’ αυτό πέρσι το Σεπτέμβρη επέτρεψαν στον Τσίπρα τη μανούβρα των αιφνιδιαστικών εκλογών, με στόχο την εκκαθάριση του κόμματός του (Μέρκελ: «Οι εκλογές στις 20/9 δεν είναι μέρος του προβλήματος. Είναι μέρος της λύσης στην Ελλάδα…»).

Αυτή τη μετάλλαξη παρουσίασε ολοκληρωμένα ο Αλ. Τσίπρας, μιλώντας ανερυθρίαστα, φέτος στη ΔΕΘ, ως ο πρωθυπουργός που έχει υπογράψει το τρίτο μνημόνιο.

Θα μπορούσε να σχολιάσει κανείς τα χοντροκομμένα ψέματά του. Όπως π.χ. ότι η μείωση των συντάξεων αφορά ένα μικρό ποσοστό (μόνο… το 10%) των συνταξιούχων και ότι «σοβαρή μείωση» είχαν ακόμα λιγότεροι (το… 5%), την ώρα που στα ΑΤΜ οι απόμαχοι της δουλειάς δεν πιστεύουν στα μάτια τους, βλέποντας τις πετσοκομμένες απολαβές τους. Θα μπορούσε να σχολιάσει κανείς τις εκκωφαντικές αποσιωπήσεις, όπως την παντελή έλλειψη αναφοράς στους πρόσφυγες, που αναγκάζονται σήμερα σε εξεγέρσεις μέσα στα άθλια «στρατόπεδα», όπου τους έχει στοιβάξει μια τάχα μου κυβέρνηση της Αριστεράς.

Δυστυχώς τα χειρότερα είναι αυτά που επέλεξε ως σημεία έμφασης ο ίδιος ο Αλ. Τσίπρας. Που αυτή τη φορά εμφανίστηκε ως ένα πολιτικά ανερμάτιστο υβρίδιο, κάτι μεταξύ του Αντώνη Σαμαρά και του Γιώργου Παπανδρέου.

Ως νέος Σαμαράς, ο Αλ. Τσίπρας δήλωσε ότι μοναδική διέξοδος για τα βάσανα των εργαζομένων και των λαϊκών δυνάμεων είναι η αναμονή της… ανάπτυξης. Σπεύδοντας μάλιστα να διευκρινίσει ότι αναντικατάστατη προϋπόθεση μιας ανεμπόδιστης πορείας προς την ανάπτυξη είναι η πολιτική «σταθερότητα», την οποία η κυβέρνησή του, λέει, είναι πρόθυμη να προσφέρει, παραμένοντας οικειοθελώς στην εξουσία μέχρι το… 2019. Και ζητώντας να του επιτραπεί να συμβάλει, έτσι, στην αποκατάσταση της «σταθερότητας» στην Ευρώπη, σε στενή συνεργασία με τους νέους φίλους του, όπως ο Ολάντ και ο Ρέντσι…

Ως νέος ΓΑΠ, ο Αλ. Τσίπρας όμως έχει και όνειρα για μια «δίκαιη ανάπτυξη». Που θα έρθει, λέει, μέσα από την αξιοποίηση του θαυμάσιου κλίματος (!) της χώρας, που είναι «συγκριτικό πλεονέκτημα» για επενδύσεις στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, στην αγροτική παραγωγή (την ώρα που οι αγρότες φρικάρουν παίρνοντας τα εκκαθαριστικά της εφορίας και του ΟΓΑ…) και, βεβαίως, στον τουρισμό (όπου οι μεγαλοξενοδόχοι εξακολουθούν να κάνουν πάρτι, «υποδεχόμενοι» πάνω από 20 εκατομμύρια τουρίστες ετησίως, την ώρα που η χώρα, λέει, δεν μπορεί «αντικειμενικά» να αντέξει το φορτίο των 60 χιλιάδων προσφύγων). Για να μην αφήσει καμιά αμφιβολία ότι επαναλαμβάνει τις πιο τετριμμένες «νέες ιδέες» της εκσυγχρονιστικής σοσιαλδημοκρατίας, ο Αλ. Τσίπρας πρότεινε μια κάποια στροφή στην «καινοτομία» (την ώρα που τα πανεπιστήμια στενάζουν από την έλλειψη ακόμα και του ελάχιστου προσωπικού…) και μια κάποια «ρύθμιση της επιχειρηματικότητας» με στόχο τον περιορισμό της… «επιθετικής λιτότητας». Βλέπετε η «αμυντική λιτότητα», η βάρβαρα νεοφιλελεύθερη πολιτική που μεταφέρει μαζικά πόρους από τα λαϊκά εισοδήματα και τις κοινωνικές δαπάνες προς τον καιάδα του χρέους, θα συνεχιστεί από την κυβέρνηση, όπως άλλωστε επιτάσσει και το τρίτο μνημόνιο, αυτό το βάθρο «σταθερότητας» που η κυβέρνηση έχει αναλάβει να φέρει σε πέρας.

Σε λίγο καιρό ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει το 2ο Συνέδριό του. Με βάση τις ιδέες που ανέπτυξε ο Τσίπρας στη ΔΕΘ, η μόνη προοπτική που μένει ανοιχτή για το κόμμα του είναι ο μετασχηματισμός σε ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα και μάλιστα στη δεξιά-«εκσυγχρονιστική» εκδοχή της σοσιαλδημοκρατίας. Το ερώτημα αν αυτός ο μετασχηματισμός θα ολοκληρωθεί στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ ή αν θα χρειαστεί μια ευρύτερη «ανασύνθεση» με δυνάμεις από το ΠΑΣΟΚ ή και από το Κέντρο, δεν έχει ακόμα απαντηθεί. Η σημασία του περιορίζεται στις εκλογικές αναζητήσεις των οπαδών της μνημονιακής «σταθερότητας», ενώ γίνεται παντελώς αδιάφορο από τη σκοπιά της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Άλλωστε η θεματολογία, ακόμα και το λεξιλόγιο, αυτής της σκοπιάς απουσίαζαν σοκαριστικά από την ομιλία του Αλ. Τσίπρα στη Θεσσαλονίκη.

Με αυτή τη ραγδαία μετακίνηση προς τη συντηρητική πολιτική, ο Αλ. Τσίπρας πριονίζει, ταυτόχρονα, το κλαρί πάνω στο οποίο στηρίζεται. Η πολιτική του για να επιβιώσει έχει ως προϋπόθεση την ήττα, την παθητικοποίηση, τον εγκλωβισμό στην ιδιώτευση του κόσμου που πάλεψε πιστεύοντας ότι ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός. Αν το πετύχει, τελικά θα έχει δώσει μια τεράστια βοήθεια στις αστικές, ντόπιες και διεθνείς, δυνάμεις του συστήματος. Που σήμερα τον χαϊδεύουν, έχοντας περιορισμένες εναλλακτικές. Όμως στο έδαφος της μνημονιακής «σταθερότητας» δεν είναι δυνατόν παρά να αναπτυχθούν αυτές οι εναλλακτικές, είτε με τη μορφή της ενίσχυσης του Κυριάκου Μητσοτάκη, είτε με την ανάδυση νέων «λύκων» της Δεξιάς ή του Κέντρου. Και τότε ο Αλ. Τσίπρας θα εισπράξει με σκληρό τρόπο τα αντίτιμα της μνημονιακής στροφής του.

Ζημιά

Αυτή η εξέλιξη φέρνει στην επιφάνεια τη μεγαλύτερη ζημιά που έχει προκαλέσει η άτακτη συνθηκολόγηση του επιτελείου του Αλ. Τσίπρα. Στο πολιτικό πεδίο, έχει δημιουργηθεί ένα μεγάλο κενό που αφήνει χωρίς εκφραστή τις αγωνίες και τις ελπίδες του κόσμου που αγωνίστηκε για την ανατροπή των μνημονίων και της λιτότητας. Σε αυτό το κενό υπολογίζουν οι πολύχρωμοι οπαδοί της «σταθερότητας» του συστήματος. Τα ΜΜΕ, π.χ., σπεύδουν να αξιοποιούν την «κωλοτούμπα» του Τσίπρα, για να παρουσιάσουν ως «σισύφεια» κάθε απόπειρα να συγκεντρωθούν και να συνταχθούν δυνάμεις με στόχο να απειλήσουν το σύστημα.

Η κατάσταση αυτή δεν θα αντέξει στο χρόνο. Οι αγώνες του κόσμου από τα κάτω θα φέρουν ξανά στην επικαιρότητα τη συνολικότερη πολιτική ανατροπή. Το πόσο γρήγορα θα γίνει αυτό εξαρτάται και από την παρέμβαση των οργανωμένων δυνάμεων της Αριστεράς. Που έχοντας πλέον την εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ, γνωρίζουν ότι η εκπλήρωση της υπόσχεσης για ανατροπή της λιτότητας συνδέεται άρρηκτα με δύο πολιτικές προϋποθέσεις: α) Τη σύνδεση της αντιμνημονιακής ρητορικής με τη δέσμευση για «μνημόνιο» σε βάρος των καπιταλιστών και των πλουσίων και β) τη σύνδεση των ελπίδων για αντιμνημονιακή ανατροπή με την πάλη ενάντια στις ευρωηγεσίες, την αντίσταση απέναντι στις συνθήκες της ΕΕ, τη συνειδητή πολιτική ρήξης με την ευρωζώνη.