Μετά τη Σύνοδο των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Ν. Αφρική) στο Γιοχάνεσμπουργκ -όπου αποφασίστηκε η διεύρυνσή τους με τη συμμετοχή από την 1.1.2024 των Σαουδικής Αραβίας, Ιράν, Αιθιοπίας, Αιγύπτου, Αργεντινής και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων- ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι επισκέφτηκε την Αθήνα.

Ο Μη­τσο­τά­κης τον υπο­δέ­χτη­κε μέσα σε πο­λι­τι­κά πλαί­σια προ­φα­νώς εγκε­κρι­μέ­να από τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Γι’ αυτό και η ση­μα­σία των ανα­κοι­νω­θέ­ντων γί­νε­ται με­γα­λύ­τε­ρη. 

Ο Μόντι μί­λη­σε για οι­κο­νο­μι­κές συμ­φω­νί­ες που θα δι­πλα­σιά­σουν άμεσα τον όγκο των εμπο­ρι­κών συ­ναλ­λα­γών με­τα­ξύ των δύο χωρών, αλλά και για ανα­βάθ­μι­ση των στρα­τιω­τι­κών σχέ­σε­ων σε επί­πε­δο «στρα­τη­γι­κής συμ­μα­χί­ας». Νω­ρί­τε­ρα, αε­ρο­πο­ρι­κή δύ­να­μη της Ιν­δί­ας είχε εντα­χθεί στην άσκη­ση «Ηνί­ο­χος 23» στο Αι­γαίο και στην Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο, ενώ ιν­δι­κές κορ­βέ­τες ελ­λι­με­νί­στη­καν στη Σούδα. Ο Μη­τσο­τά­κης δή­λω­σε πρό­θυ­μος να ανα­λά­βει ρόλο «γέ­φυ­ρας» με­τα­ξύ Ιν­δί­ας και ΕΕ, ενώ πρό­τει­νε το λι­μά­νι του Πει­ραιά ως κα­τάλ­λη­λη «πύλη» επι­κοι­νω­νί­ας με­τα­ξύ Ιν­δί­ας και ευ­ρω­παϊ­κών αγο­ρών. 

Όσοι δεν ξε­χνούν ότι το λι­μά­νι του Πει­ραιά έχει πω­λη­θεί στην κι­νε­ζι­κή Cosco, θα πρέ­πει να κα­τά­λα­βαν ότι προ­κύ­πτει θέμα και μά­λι­στα με­γά­λο. Πρό­κει­ται απλώς για απλη­στία της ελ­λη­νι­κής πλευ­ράς που επι­διώ­κει να βγά­λει κι άλλο ξύγκι δι­πλο­που­λώ­ντας το λι­μά­νι του Πει­ραιά; Πρό­κει­ται για γε­ω­πο­λι­τι­κή «στρο­φή» λόγω της έντα­σης των αμε­ρι­κα­νο-κι­νε­ζι­κών σχέ­σε­ων; Η προ­στα­τευ­τι­κή σιωπή των ΜΜΕ κατά τις επό­με­νες εβδο­μά­δες ενι­σχύ­ει τη δεύ­τε­ρη εκ­δο­χή. Και αυτό επι­βε­βαιώ­νε­ται από ευ­ρύ­τε­ρες κι­νή­σεις με επί­κε­ντρο τη συμ­με­το­χή της Ιν­δί­ας. 

Νέος άξο­νας

Οι ΗΠΑ-Ισ­ρα­ήλ-Ην. Αραβ. Εμι­ρά­τα και Ινδία ανα­κοί­νω­σαν πρό­σφα­τα μια τε­τρα­με­ρή στρα­τιω­τι­κή συμ­μα­χία (Quad) που θα επι­ση­μο­ποι­η­θεί σε σύ­νο­δο των υπουρ­γών Εξω­τε­ρι­κών των 4 στο Δελχί, στις 18/10. Ταυ­τό­χρο­να προ­α­ναγ­γέ­λε­ται η διεύ­ρυν­ση της Quadστη Με­σό­γειο, με την προ­σχώ­ρη­ση της Ελ­λά­δας και της Κύ­πρου άμεσα, ενώ προ­βλέ­πε­ται σε δεύ­τε­ρη φάση η συμ­με­το­χή της Αι­γύ­πτου και της Ιορ­δα­νί­ας. 

Αν το­πο­θε­τή­σει κά­ποιος στο χάρτη τις χώρες της Quad+2+2, θα δια­πι­στώ­σει ότι πρό­κει­ται για ένα σαφές «τόξο». Η Ινδία ισχυ­ρί­ζε­ται ότι πρό­κει­ται για έμπρα­κτη απά­ντη­ση στη στρα­τιω­τι­κή συμ­φω­νία Πα­κι­στάν-Τουρ­κί­ας, που προ­έ­κυ­ψε με την υπο­στή­ρι­ξη της Κίνας και την ανοχή της Ρω­σί­ας. Οι να­τοϊ­κοί τρί­βουν τα χέρια τους γιατί το προ­ϋ­πάρ­χον ευ­ρω­α­τλα­ντι­κό τόξο ανά­σχε­σης (Πο­λω­νία-Ελ­λά­δα-Ισ­ρα­ήλ) μπο­ρεί πλέον να επε­κτα­θεί προς τον Ιν­δι­κό Ωκε­α­νό και να στα­θεί απέ­να­ντι όχι μόνο στις ρω­σι­κές, αλλά και στις κι­νε­ζι­κές και ιρα­νι­κές επι­διώ­ξεις. 

Δεν είναι πε­ρί­ερ­γο το γε­γο­νός ότι η προ­ο­πτι­κή μιας στρα­τιω­τι­κής συ­νερ­γα­σί­ας συν­δυά­ζε­ται στις μέρες μας με σχέ­δια οι­κο­νο­μι­κής και εμπο­ρι­κής συ­νερ­γα­σί­ας. Στη θέση του πα­λιού ενερ­γεια­κού σχε­δί­ου για τον αγωγό East Med (που οι αγο­ρές έχουν κη­ρύ­ξει «νεκρό» λόγω κό­στους, χρό­νου και κιν­δύ­νων στην κα­τα­σκευή του) κυ­κλο­φο­ρεί πλέον στο διε­θνή Τύπο το σχέ­διο «East Med με τάν­κερ», που θα συν­δέ­ουν το Δελχί, με το Κάιρο, το Τελ Αβίβ και (με ή χωρίς σταθ­μό στη Λευ­κω­σία) την Αθήνα, απ’ όπου -μέσω Αλε­ξαν­δρού­πο­λης ή Ηγου­με­νί­τσας- θα μπο­ρούν να τρο­φο­δο­τού­νται με φυ­σι­κό αέριο οι με­γά­λες ευ­ρω­παϊ­κές αγο­ρές. Η επέ­κτα­ση αυτής της «όδευ­σης» προς το Δελχί είναι εν­δει­κτι­κή των δυ­τι­κών προ­θέ­σε­ων να εντά­ξουν την Ινδία στο ευ­ρω­α­τλα­ντι­κό πλαί­σιο. Και ο Μόντι αντα­πο­κρί­νε­ται θερμά γιατί θε­ω­ρεί ότι έτσι απα­ντά στην εξαι­ρε­τι­κά επι­κίν­δυ­νη κα­τά­στα­ση στα ιν­δο-πα­κι­στα­νι­κά σύ­νο­ρα, αλλά και στη με­γά­λη όξυν­ση στις ιν­δο-κι­νε­ζι­κές σχέ­σεις. 

Αυτή η κα­τά­στα­ση δεν αφορά ασφα­λώς μόνο την Ινδία. Όποιος νο­μί­ζει ότι η Βρα­ζι­λία (που λί­γους μήνες πριν είχε ως πρό­ε­δρο τον Μπολ­σο­νά­ρο) έχει διαρ­ρή­ξει τις σχέ­σεις της με τις ΗΠΑ, ας αλ­λά­ξει πλευ­ρό. Οι ιδιαί­τε­ρα προ­ω­θη­μέ­νες οι­κο­νο­μι­κές σχέ­σεις με την Κίνα δεν είναι κα­θό­λου αδύ­να­το να συν­δυά­ζο­νται με την ισχύ των «πα­ρα­δο­σια­κών» σχέ­σε­ων του βρα­ζι­λιά­νι­κου στρα­τού με τις ΗΠΑ, ή με την ισχύ νέων πο­λι­τι­κών δι­κτύ­ων με­γά­λης κλί­μα­κας, και στενά συν­δε­δε­μέ­νων με τις ΗΠΑ, όπως οι ορ­γα­νώ­σεις της Ευαγ­γε­λι­κής Εκ­κλη­σί­ας που υπήρ­ξαν στα­θε­ρό στή­ριγ­μα του μπολ­σο­να­ρι­σμού. Αυτό που έχει αλ­λά­ξει είναι ότι η Βρα­ζι­λία έχει πλέον με­γα­λύ­τε­ρη συ­νεί­δη­ση του όγκου και της ση­μα­σί­ας της στη Λα­τι­νι­κή Αμε­ρι­κή και γι’ αυτό λει­τουρ­γεί σαν ση­μα­ντι­κός υπο-ιμπε­ρια­λι­στι­κός κόμ­βος στην πε­ριο­χή, συν­δυά­ζο­ντας ανε­ξάρ­τη­τες κι­νή­σεις, πο­λυ­ε­πί­πε­δη εξω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή, αλλά και πα­ρα­δο­σια­κές συμ­μα­χί­ες με στόχο να υπο­βοη­θη­θούν τα κυ­ριαρ­χι­κά της σχέ­δια στην υπο-ήπει­ρο. 

Αντι­φά­σεις

Αυτή η αντι­φα­τι­κή ει­κό­να είναι ακόμα πιο έντο­νη στις χώρες της διεύ­ρυν­σης των BRICS: όποιος βιά­ζε­ται να ανα­θέ­σει αντι­στα­σια­κό/αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κό ρόλο στη Σα­ου­δι­κή Αρα­βία, στα Η.Α. Εμι­ρά­τα ή στην Αί­γυ­πτο του Σίσι, φτά­νει στα όρια της πα­ρα­δο­ξο­λο­γί­ας. 

Προ­σπα­θώ­ντας να ανα­λύ­σει το ρόλο των BRICS, ένα ρεύμα σκέ­ψης (που πε­ρι­λαμ­βά­νει τη λε­γό­με­νη «πα­τριω­τι­κή» Αρι­στε­ρά) μι­λά­ει για απο­φά­σεις που παίρ­νουν Χώρες. Όμως δεν πρό­κει­ται για Χώρες, αλλά για τις κυ­βερ­νή­σεις και τα κα­θε­στώ­τα αυτών των χωρών. Η Ινδία σή­με­ρα δεν είναι η Ινδία του ει­ρη­νι­στή Γκά­ντι, αλλά η Ινδία του ακρο­δε­ξιού, υπε­ρε­θνι­κι­στή Μόντι που θε­ω­ρεί ότι όλη η πε­ριο­χή από τα Ιμα­λάια μέχρι τα Στενά της Ιν­δο­νη­σί­ας είναι προ­ο­ρι­σμέ­νη να κυ­βερ­νη­θεί από το ιν­δι­κό κρά­τος, με ιδε­ο­λο­γι­κό κέ­ντρο την από­λυ­τη ιν­δου­ϊ­στι­κή ορ­θο­δο­ξία. Η Αί­γυ­πτος του Σίσι δεν έχει καμία σχέση με την Αί­γυ­πτο του Νάσερ, λει­τουρ­γώ­ντας σή­με­ρα σαν το πιο φι­λο-αμε­ρι­κα­νι­κό κα­θε­στώς στην πε­ριο­χή της Ανα­το­λι­κής Με­σο­γεί­ου, με εξαί­ρε­ση του Κρά­τος του Ισ­ρα­ήλ. 

Όποιος νο­μί­ζει ότι οι BRICS είναι οι κλη­ρο­νό­μοι του πα­λιού Κι­νή­μα­τος των Αδέ­σμευ­των Χωρών, κάνει λάθος. Γιατί στο με­τα­ξύ με­σο­λά­βη­σαν οι δε­κα­ε­τί­ες της κα­πι­τα­λι­στι­κής πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης και των αντί­στοι­χων νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων αντι­με­ταρ­ρυθ­μί­σε­ων. Το απο­τέ­λε­σμα που προ­έ­κυ­ψε μέσω αυτής της «ανά­πτυ­ξης» ήταν αστι­κές τά­ξεις και κρα­τι­κοί μη­χα­νι­σμοί δε­μέ­νοι με χίλια νή­μα­τα με τα «κέ­ντρα» της πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης, αλλά επί­σης κυ­ρί­αρ­χες τά­ξεις και κράτη με­γα­λύ­τε­ρης ισχύ­ος, πλέον, ώστε να έχουν δικά τους, σχε­τι­κά αυ­τό­νο­μα σχέ­δια κυ­ριαρ­χί­ας στις πε­ριο­χές τους. Αυτοί οι υπο-ιμπε­ρια­λι­σμοί στους ελιγ­μούς, στους αντα­γω­νι­σμούς και στις συ­γκρού­σεις συμ­φε­ρό­ντων τους συ­γκρο­τούν συμ­μα­χί­ες και σχέ­σεις που είναι πιο εύ­θρα­στες, αστα­θείς και και­ρο­σκο­πι­κές από ποτέ. Ο όρος «λυ­κο­συμ­μα­χί­ες» που χρη­σι­μο­ποί­η­σε ο Λένιν ται­ριά­ζει σή­με­ρα, ίσως, πε­ρισ­σό­τε­ρο από ποτέ. 

Ο Ρώσος φα­σί­στας φι­λό­σο­φος Αλε­ξά­ντερ Ντού­γκιν ισχυ­ρί­ζε­ται ότι στο Γιο­χά­νε­σμπουργκ, με την από­φα­ση περί διεύ­ρυν­σης των BRICS επι­σή­μως «γεν­νή­θη­κε ο πο­λυ­πο­λι­κός κό­σμος». Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα στο Γιο­χά­νε­σμπουργκ εί­χα­με άλλη μια έν­δει­ξη ότι έχου­με πε­ρά­σει στην εποχή του πο­λυ­πο­λι­κού ιμπε­ρια­λι­σμού. Και στις μέρες που ακο­λού­θη­σαν οι ει­δή­σεις που ανα­δύ­ο­νται επι­βε­βαιώ­νουν ότι αυτό το σύ­στη­μα σχέ­σε­ων γί­νε­ται κα­θη­με­ρι­νά όλο και πιο εύ­φλε­κτο και επι­κίν­δυ­νο. Και ότι για το στρα­τό­πε­δο των εκ­με­ταλ­λευό­με­νων και κα­τα­πιε­σμέ­νων μαζών είναι απα­ραί­τη­τη η από­λυ­τη ανε­ξαρ­τη­σία τόσο απέ­να­ντι στις «πει­να­σμέ­νες» όσο και απέ­να­ντι στις «χορ­τά­τες» συ­νι­στώ­σες του σύγ­χρο­νου κα­πι­τα­λι­στι­κού κό­σμου. 

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά

Ετικέτες