Ο ΣΥΡΙΖΑ την πρώτη από τις επόμενες μέρες της νέας εποχής

Η παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα από την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ φέρνει το κόμμα της (ακόμη) αξιωματικής αντιπολίτευσης μπροστά σε ένα κρίσιμο για όλο το πολιτικό σύστημα της Ελλάδας σταυροδρόμι αποφάσεων. 

Ο απογαλακτισμός από τον ‘’χαρισματικό’’ ηγέτη και τον ‘’εξουσιαστικό’’ αρχηγισμό δεν ήταν ποτέ εύκολος, ειδικά για τα ελλαδικά κόμματα που εν πολλοίς στερούνται διαχρονικά τα πλέον θεμελιώδη για την πολιτική στοιχεία : αρχές, αξίες, ιδεολογία, πρόγραμμα. 

Εξού και είναι σε γενικές γραμμές, φτερά στον άνεμο των διεθνών και εγχώριων συγκυριών, έρμαια των πολιτικάντικων τακτικισμών, που ενίοτε δεν αντέχουν για διάστημα μεγαλύτερο από τις δεκαπέντε μέρες, και αθροίσματα προυχόντων και δημογερόντων με συγκεκριμένα πελατειακά δίκτυα αλληλοϋποστήριξης στις τοπικές κοινωνίες και τις εκλογικές περιφέρειες. 

Αυτή η στρεβλή και νοσηρή κατάσταση έχει οδηγήσει και στην όχι μόνο ελλαδική πρωτοτυπία να μεταγράφονται και να μεταπηδούν σαν ακρίδες πολιτικοί, βουλευτές, υπουργοί, δήμαρχοι με μεγάλη ευκολία από τη μια κυβέρνηση στην άλλη και από το ένα κόμμα στο άλλο (με την εξαίρεση, όχι και τόσο ‘’σταθερή’’, του Κόμματος και γενικότερα έως πρότινος, των κομμάτων της Αριστεράς), μεταγραφές και μεταπηδήσεις που γίνονται με μοναδικό κριτήριο το πόσες ψήφους κουβαλάνε μαζί τους οι πολιτευτές και ποια συμφέροντα, μεγάλα, μικρά και μεσαία, εξυπηρετούν κάθε φορά που έχουν μία καρέκλα εξουσίας. 

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ξέφυγε από αυτόν τον κανόνα ειδικά τα χρόνια που ανέβηκε δύο-δύο τα σκαλιά της εξουσίας με έπαθλο τη διακυβέρνηση της χώρας και το Μέγαρο Μαξίμου για την ‘’παρέα του Αλέξη’’. Όποιος έπιανε γραμμή επικοινωνίας με τον ‘’Αλέξη’’ και πουλούσε ‘’πολύτιμες υπηρεσίες’’ στον ‘’πρόεδρο’’, γινόταν και ‘’νοματαίος’’ στην κυβέρνηση της ‘’πρώτης φοράς (όχι και τόσο…) Αριστεράς’’ και έβλεπε ‘’Θεού πρόσωπο’’ κυρίως με τις σχέσεις που αποκτούσε με την ολιγαρχία και το ‘’μεγάλο’’ κεφάλαιο, την εκκλησία, τα μέσα ενημέρωσης και τον διεθνή παράγοντα, τα κέντρα (συν)αποφάσεων στις Βρυξέλλες, το Βερολίνο και την Ουάσιγκτον – σε μικρότερο βαθμό, τη Μόσχα και το Πεκίνο. Τα ονόματα είναι γνωστά, και δυστυχώς, απολύτως χαρακτηριστικά για την κατρακύλα και τον καταποντισμό και του ΣΥΡΙΖΑ και του Τσίπρα, είτε το 2019 είτε φέτος, πριν από μερικές μέρες. 

Γενικώς, ήταν να μη διαλέξει στενούς συνεργάτες, υπουργούς, βουλευτές και ευρωβουλευτές ο Τσίπρας, οι επιλογές του ήταν τόσο... πετυχημένες που στο τέλος της μέρας, τον έστειλαν στον κουβά της πολυεκλογικής ήττας και συντριβής και τον έβγαλαν (;) στο ταμείο της πολιτικής ανεργίας με σύνταξη εν ενεργεία βουλευτή ‘’μόλις’’ στα 49 του χρόνια. 

Και φυσικά, ήταν να μη διαλέξει, ο ίδιος ο… μεγάλος τιμονιέρης, τελικό πολιτικό και διαχειριστικό προορισμό μακράς πνοής για  το καραβάνι που προχωρούσε χωρίς να λογαριάζει τις προειδοποιήσεις και ορισμένων εκ των (κομματο)σκυλιών του. Αυτός ο προορισμός ήταν το τρίτο μνημόνιο και η μακροχρόνια απόλυτη δέσμευση της ελληνικής κοινωνίας, ειδικά των κατώτερων εργατικών στρωμάτων της, στη μέγγενη της αέναης λιτότητας και του εφαρμοσμένου νεοφιλελευθερισμού. Βέβαια, ο διαδεδομένος μύθος για όσα έγιναν από τις 12 Ιουλίου 2015 έως τα ξημερώματα της 14ης Αυγούστου 2015, κάνει λόγο για ένα μόνο μνημόνιο, το τρίτο κατά σειρά, ενώ η διακομματική συναίνεση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ (πλην Λακεδαιμονίων του πρώτου), ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Ποταμιού είχε επικυρώσει αναδρομικά και τα δύο προηγούμενα μνημόνια, σε εκείνη τη μεταμεσονύχτια ψηφοφορία που ήταν χάρμα ιδέσθαι για όσους είχαμε την υπομονή να την παρακολουθήσουμε (και να την καταγράψουμε) από το κανάλι της Βουλής… 

Με άλλα λόγια, οι πιστοί στον ‘’Αλέξη’’ συριζαίοι και ανελίτες βουλευτές δεν έσκισαν ‘’με ένα νόμο και ένα άρθρο’’ τα μνημόνια, αλλά τα έκαναν κτήμα τους, σκίζοντας τα ιμάτια τους για μια θέση στο υπουργικό συμβούλιο των αλλεπάλληλων και φαινομενικά ακατανόητων ανασχηματισμών. Κάπως έτσι, διέγραψαν άπαξ και διαπαντός (;), ειδικά εκείνοι της αριστερής κυβερνητικής πτέρυγας, όλα όσα έλεγαν και έκαναν ως αντιπολίτευση, σε εκείνο το ‘’μαγικό’’ χρονικό διάστημα από την άνοιξη του 2010 έως την άνοιξη (ίσως καλύτερα τον χειμώνα…;) του 2015. 

Αλλά αυτά, ας τα αφήσουμε για τον ιστορικό του μέλλοντος – αρκεί αυτός να μην είναι ο Νίκος Μαραντζίδης (Μαραντζίδης τα γιούλια κι οι βιόλες, Μαραντζίδης και τα γιασεμιά, Μαραντζίδης οι ελπίδες τους όλες και τα λοιπά και τα λοιπά…) και να μη διαβάζει ή παρακολουθεί αποκλειστικά φιλοσυριζαίικα μέσα ενημέρωσης. Πάντως όσοι θέλετε ένα γνήσιο, αυθεντικό και κυρίως ειλικρινές χρονικό όσων έλεγε και όσων έκανε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ-προθύμων με πρωθυπουργό τον Αλέξη τον Τσίπρα, μπορείτε να ανατρέξετε και στα σχετικά κείμενα του rproject. Το αρχείο είναι πλήρες και περιλαμβάνει το σύνολο των τότε κυβερνητικών πεπραγμένων. Από τις ‘’Πρέσπες’’ και το Μάτι έως τα θρησκευτικά, το ασφαλιστικό, τους πλειστηριασμούς και τους χαριεντισμούς με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο . Για να θυμόμαστε οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι. 

Ας έρθουμε όμως καλύτερα στο σήμερα και το αύριο. Τι μέλλει γενέσθαι στον ΣΥΡΙΖΑ, αναρωτιούνται όλοι, στελέχη, οπαδοί, καλοθελητές, προξενητάδες, φίλοι, εχθροί, σύμμαχοι, αντίπαλοι, επιχειρηματίες, εργατιά, δημοσιολόγοι και παπαρολόγοι; 

Έλα ντε! Ας μυρίσουμε λίγο τα νύχια μας για να έχουμε κάτι να γράφουμε. 

Η λογική λέει ότι παρά τις πιθανές εισηγήσεις, ο Αλέξης Τσίπρας, στην παρούσα φάση και έχει σημασία αυτό, 1ον, δεν πρόκειται να ασχοληθεί με την πολιτική πέρα από τον ρόλο του ‘’απλού’’ βουλευτή και 2ον, δεν πρόκειται να αναχωρήσει για το Παρίσι, τόπο αυτοεξορίας άλλων ‘’χαρισματικών’’ ηγετών όπως ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. 

Γενικά, το Παρίσι δεν ενδείκνυται για έλληνες (σχεδόν) συνταξιούχους πολιτικούς αρχηγούς, πολύ περισσότερο μάλιστα για τους επονομαζόμενους ‘’εθνάρχες’’, καθώς μάλλον το τοπικό κλίμα τους προκαλεί νοσταλγία περασμένων μεγαλείων και τους εξωθεί στην υπονόμευση και τη χειραγώγηση των κομματικών σχηματισμών που άφησαν πίσω τους. Ο Βενιζέλος διέλυσε ουσιαστικά το Κόμμα των Φιλελευθέρων με τις παλινωδίες του, τους τοποτηρητές του και την υποστήριξη του, άλλοτε φανερή κι άλλοτε κρυφή, σε πραξικοπήματα και ξιφολόγχες, μέχρι που επανήλθε ‘’θριαμβευτής’’ για τη ‘’χρυσή τετραετία’’ από το 1928 έως τη χρεοκοπία του 1932. Ο Καραμανλής που το 1963,  είχε διαφύγει στο εξωτερικό με πλαστό διαβατήριο στο όνομα Τριανταφυλλίδης, ουδέποτε αναγνώρισε την αυτοτέλεια της προεδρίας του Παναγιωτάκη Κανελλόπουλου στην Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση και τον είχε συγκαλυμμένα υπό τη μακρόθεν κηδεμονία του, χαντακώνοντάς τον ανάλογα – μέχρι την επιβολή της χούντας των συνταγματαρχών, που ο Κανελλόπουλος, σύμφωνα με τη μαρτυρία του δημοσιογράφου, Γιάννη Κάτρη, ‘’νόμιζε’’ την ώρα της σύλληψής του από τους λοκατζήδες, ότι την είχε οργανώσει ο… ΑΣΠΙΔΑ κι ο… Ανδρέας Παπανδρέου!

Ο Τσίπρας δεν είναι ούτε ‘’Βενιζέλος’’ ούτε και ‘’Καραμανλής’’ αλλά είναι… Τσίπρας. Δύσκολο να κάτσει στα αβγά του και να μονάσει σιωπηλός, πολιτικώς και ποδοσφαιρικώς, καταναλώνοντας ψάρια στη Ραφήνα και σουβλάκια στην Κυψέλη, φραπέδες στην Ιερά Μονή Αγίας Σοφίας της Στοιχηματζούς με τη συνοδεία του μέντορα Αλέκου και πασατέμπο στον Ιερό Ναό πράσινων Αποστόλων και Αμπελοκήπων με τη συνοδεία… νικολοΠαππάδων. 

Τσίπρας είναι αυτός, δεν μπορείς να του έχεις εμπιστοσύνη, όπως έχει αποδείξει η μέχρι τώρα πορεία και ιστορία του ανδρός. 

Παρόλα αυτά, ο καιρός περνάει γρήγορα και ο χρόνος των ευρωεκλογών πλησιάζει. Μια… τιμητική εξορία στις Βρυξέλλες ως επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου το 2024, θα ήταν μια very nice choice και με very good money για τον πρώην πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ που θα πρέπει να μαζέψει (και) τα ‘’ηθικού πλεονεκτήματος’’ σπασμένα της ευρωκοινοβουλευτικής ομάδας που την συναποτελούσαν προσωπικές του επιλογές – με την ανάλογη… επιτυχία, όπως πάντα. Εκεί, στις Βρυξέλλες, θα έχει και την ευκαιρία να κουβεντιάσει διά μακρόν και ‘’φιλολογικά’’ και με άλλους πρώην πρωθυπουργούς, όπως τον λετονό επίτροπο και αντιπρόεδρο της Κομισιόν, Βάλντις Ντομπρόβσκις θέματα σχετικά με το πώς κατάφεραν να επιβάλουν τα μνημόνια της λιτότητας και της διάλυσης του κοινωνικού κράτους σε δύο χώρες-μέλη της ΕΕ που οι πολίτες τους τα είχαν αποδοκιμάσει και καταψηφίσει στις κάλπες – ο Ντομπρόβσκις στη Λετονία, ο Τσίπρας στην Ελλάδα. 

Αφήστε που στην ‘’εξορία’’ των Βρυξελλών ο Τσίπρας μπορεί να διαλογιστεί εκ του σύνεγγυς για το μεγαλύτερο δίλημμα που δεν επέλυσε θετικώ τω τρόπω στη διάρκεια της πρωθυπουργίας και προεδρίας του – ο ΣΥΡΙΖΑ ανήκει στη Σοσιαλδημοκρατία ή την Αριστερά; Μάλλον η απάντηση θα βαραίνει τον επόμενο πρόεδρο για τον οποίον θα μιλήσουμε ευθύς αμέσως. Παρεμπιπτόντως, οι Βρυξέλλες απέχουν ελάχιστα από το Παρίσι, ειδικά αν κυκλοφορεί κανείς με τρένο (όχι απαραίτητα εκείνο της Αλλαγής).

Για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ και παρά τα όσα έχουν γραφτεί, η προφανώς λογική επιλογή είναι να αναλάβει, έστω προσωρινά και τουλάχιστον μέχρι το φθινόπωρο του 2024, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος. Γιατί, στην πραγματικότητα, με τόσες ενεργοποιημένες ‘’νάρκες’’ που έχει αφήσει πίσω του ο Τσίπρας μέσα στο κόμμα και τη βουλή, ο ΣΥΡΙΖΑ δε χρειάζεται πρόεδρο, αλλά… Κιγκινάτο. 

Ο Τσακαλώτος, άνθρωπος ‘’ειδικών αποστολών’’, είναι ο μόνος που μπορεί να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα που άφησε πίσω του ο Τσίπρας, ξεκινώντας κι από το αναπόφευκτο ‘’κομματικό μνημόνιο’’ που θα επιβληθεί στην Κουμουνδούρου, επειδή η κρατική χρηματοδότηση του 17,83%, το 2023, δεν έχει καμία σχέση με εκείνη του 31,53% το 2019. 

Ο ΣΥΡΙΖΑ χρειάζεται έναν πρόεδρο που πρώτον, θα μπορέσει να κρατήσει στοιχειωδώς ενωμένο το ‘’μαγαζί’’ προτού διολισθήσει στη διάλυση μπροστά στην πιθανή ‘’πλειοδοσία’’ νευμάτων εντός και εκτός της Κουμουνδούρου όπως εκείνο που είχε κάνει ο Φώτης-Φανούρης Κουβέλης το 2010, όταν πήρε μαζί του το μισό έκτο συνέδριο του Συνασπισμού για να ‘’κατασκευάσει’’ τη ΔΗΜΑΡ ως ‘’Αριστερά της ευθύνης’’. Τι πήγα και θυμήθηκα τώρα, ας μην ξύνουμε πληγές που λίγο έως πολύ έχουν ‘’επουλωθεί’’ (;). Δεύτερον, ο ΣΥΡΙΖΑ θα χρειαστεί έναν πρόεδρο που θα ‘’αντέξει’’ τους κραδασμούς από τις σχεδόν αναπόφευκτες νέες ήττες στις αυτοδιοικητικές εκλογές και κυρίως στο ‘’συμμάζεμα’’ της κατάστασης έως τις ευρωεκλογές του 2024 – μιας και, κόμματα που ‘’παλεύουν’’ να ωριμάσουν από τον αρχηγισμό χωρίς πρόγραμμα, ιδεολογία και αρχές καταλήγουν όχι και τόσο αναπόδραστα, εκλογικοί μηχανισμοί ενίοτε και σε χειρότερη κατάσταση εκείνων που άφησε ο παραιτηθείς αρχηγισμός της ‘’καμμένης γης’’. 

Το ‘’νέο αίμα’’, τα ‘’new guns’’ του ΣΥΡΙΖΑ, για να θυμηθώ μια φράση από το ρεηγκανικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα στις ΗΠΑ, ‘’πολιτικά παιδιά’’ διαφόρων προυχόντων και δημογερόντων του κόμματος και ορισμένα με ‘’ρίζες’’ στο ΠΑΣΟΚ που έγινε ΚΙΝΑΛ, δεν έχουν (στην παρούσα στιγμή) ούτε την εμπειρία ούτε το κύρος να αναλάβουν ‘’σήμερα’’ την (ηλεκτρική) καρέκλα του προέδρου.

Ορισμένοι πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι δεν μπορούν να περάσουν το ίδιο ποτάμι δύο φορές. Μία φορά ‘’λειτούργησε’’ το ‘’κολπάκι’’ : νέος σε ηλικία πρόεδρος σε κόμμα της Αριστεράς, μετά από επτά χρόνια πρωθυπουργός μέσα σε πολύ συγκεκριμένες και ίσως ανεπανάληπτες πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες. 

 Άραγε ο Διονύσης Τεμπονέρας πιστεύει ότι είναι κατάλληλος για πρόεδρος στον ΣΥΡΙΖΑ, προτού π.χ. κατέβει υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων απέναντι στον Κώστα Μπακογιάννη με όλο το συμβολικό βάρος μιας τέτοιας αναμέτρησης;

 Άραγε ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης θεωρεί ότι θα επανέλθει, λιγότερο ή περισσότερο στην ενεργή πολιτική προτού π.χ. κατέλθει υποψήφιος για την περιφέρεια της Αττικής; 

Άραγε η Έφη Αχτσιόγλου και ο Αλέξης Χαρίτσης υπολογίζουν στην προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ χωρίς να έχουν δοκιμαστεί (εκ νέου) μέσα στη Βουλή και σε αντιπαράθεση με την κυβέρνηση της ΝΔ, ως κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι και σκιώδεις υπουργοί; 

Και άλλα πολλά ‘’άραγε’’ στο ίδιο πλαίσιο που θέτουν εκτός συζήτησης κάθε ιλαροτραγική πιθανότητα μιας κάποιας υποψηφιότητας από άλλους ‘’μουστερήδες’’ χωρίς εκτόπισμα, ειρμό και ‘’λογική συνάφεια’’, αλλά με βεβαρημένο παρελθόν και κακόφημο track record. 

Οι απαντήσεις που θα δώσουν σήμερα στον ΣΥΡΙΖΑ σε όλα τα κρίσιμα ερωτήματα προκαθορίζουν και το μονοπάτι που θα επιλέξουν ξανά στο ναρκοθετημένο σταυροδρόμι με ορίζοντα (διόλου τυχαία…) την εκλογή νέου ή νέας προέδρου της δημοκρατίας το 2025. Η λογική λέει ότι η δικαστίνα που υποδύθηκε με επιτυχία την εθνική μοιρολογίστρα και την υφυπουργό προεδρίας της δημοκρατίας του Κυριάκου Μητσοτάκη, αποχωρεί. Σε αυτή την περίπτωση, ο ΣΥΡΙΖΑ θα (ανα)μετρηθεί με όλους τους αγγέλους και όλους τους δαιμόνους του – και από το ‘’μακρινό’’ 2015 και τον Σταύρο Δήμα… Οι φαινομενικές πλειοψηφίες που μπορούν να δώσουν από την παρούσα Βουλή, νέο ή νέα πρόεδρο της δημοκρατίας το 2025 δεν είναι και τόσο ‘’εύλογες’’ όσο ίσως κάποιοι πρόκειται να υπολογίσουν και να αθροίσουν. Πέρα από την προφανή προβληματική της ποικίλης ακροδεξιάς ‘’παρουσίας’’ στα βουλευτικά έδρανα και των ‘’θεσμικών’’ επιλογών που αυτή η κοινοβουλευτικά εκπροσωπούμενη Ακροδεξιά θα κάνει. 

Ας επιστρέψουμε όμως στον ΣΥΡΙΖΑ, όπου ολοφάνερα, κάθε επόμενη ήττα, πρώτα στις αυτοδιοικητικές το προσεχές φθινόπωρο και μετά στις ευρωκοινοβουλευτικές εκλογές τον Ιούνιο του 2024, θα έχει κόστος. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν η λογική λέει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θέλει, δεν μπορεί ούτε και ‘’πρέπει’’ να συνεργαστεί με το ΠΑΣΟΚΙΝΑΛ, αυτοκαταστρέφοντας κάθε διακριτό σήμα και στίγμα του. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν αυτό το ΠΑΣΟΚΙΝΑΛ είναι εκείνο του οποίου ηγείται ο Νίκος Ανδρουλάκης. Πάντως, το πραγματικά μεγάλο παιχνίδι ‘’βλέπει’’ την άνοιξη του 2025 χωρίς να υπολογίζονται άλλα πιθανά ‘’απρόοπτα’’ είτε στην Ευρώπη και τον κόσμο είτε στο εσωτερικό της Ελλάδας – από μία πιθανή τραπεζική κρίση έως τα ‘’σφυροκοπήματα’’ του Συμφώνου Σταθεροαποσταθεροποίησης που ξαναφέρνει την θεσμοποιημένη λιτότητα και την άτεγκτη δημοσιονομική πειθαρχία. 

Σε κάθε περίπτωση, το καλοκαίρι του 2023 είναι το δεύτερο πιο συναρπαστικό καλοκαίρι που μας ‘’χαρίζει’’ ο ΣΥΡΙΖΑ μετά από εκείνο του 2015. Σε μεγάλο βαθμό, μάλιστα, είναι το ακριβώς αντίστροφό του, η ‘’αναίρεση’’ ή και η ‘’επιβεβαίωση’’ όλων όσων διέτρεξαν στο ελάχιστα καταγεγραμμένο παρασκήνιο του ‘’μεγάλου θέρους 2015’’. 

Εδώ θα είμαστε και σίγουρα, θα δούμε και θα απολαύσουμε πολλά. 

I love my life, όπως θα έλεγαν και στο Αμέρικα.  [Το κείμενο γράφτηκε το Σάββατο, 1 Ιουλίου 2023].