Ο Τσίπρας μπροστά στην κατάρρευση

Στις εκλογές της 20/9 το επιτελείο του Τσίπρα –με την ευγενή χορηγία των δανειστών και της ντόπιας κυρίαρχης τάξης, που είχαν ξεμείνει από τοπικό «κουμανταδόρο»– πήραν από τις κάλπες την εκπλήρωση όλων των ονείρων τους: αποκλεισμό της ΛΑΕ, εκλογική επιβίωση των ΑΝΕΛ, είσοδο στη βουλή των «χρήσιμων ηλιθίων» του Λεβέντη, εξατομικοποίηση της οργής για το Μνημόνιο 3 και εξαέρωση της δυναμικής του ΟΧΙ στο δρόμο της αποχής... Πολλές αναλύσεις εκείνης της εποχής αναδείκνυαν τον Τσίπρα ως «ηγεμόνα» και έβλεπαν τον μεταλλαγμένο ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα «μακράς πνοής».

Ήμαστε λίγοι –και κυρίως, προς τιμήν τους, τα ηγετικά στελέχη της ΛΑΕ– που επιμέναμε σε κάποια πιο σκληρά στοιχεία της πολιτικής: η ψήφος στις 20/9 στηριζόταν σε υφαρπαγή, αφού το Μνημόνιο 3 δεν είχε ακόμα συγκεκριμενοποιηθεί, η υπόσχεση για «παράλληλο πρόγραμμα» λειτουργούσε αποπροσανατολιστικά, η απέχθεια προς τη ΝΔ που λειτουργούσε ενισχυτικά για το Μαξίμου ήταν καταδικασμένη να μετατραπεί σε οργή μόλις θα παρουσιάζονταν τα πραγματικά μέτρα της συμφωνίας της 13ης Ιουλίου, με πρώτο το Ασφαλιστικό... Σε αυτήν τη βάση προβλέπαμε πολιτική αστάθεια και στήναμε τον πολιτικό προγραμματισμό μας πάνω στην εκτίμηση για τις επερχόμενες άμεσα μεγάλες πολιτικές μάχες. Ήταν μια εκτίμηση «ενάντια στο ρεύμα».

Πριν περάσουν πέντε μήνες, η εκτίμηση αυτή έχει πλήρως επιβεβαιωθεί και μάλιστα με διαστάσεις και με ταχύτητα που ξεπερνούν τις προβλέψεις μας.

Το επιτελείο Τσίπρα βρίσκεται μπροστά στο σοβαρό ενδεχόμενο μιας ανεξέλεγκτης κρίσης, μιας κατάρρευσης. Η δημόσια συζήτηση για «διεύρυνση» της κοινοβουλευτικής βάσης της κυβέρνησης (με τις «εφεδρείες» του Λεβέντη, του Ποταμιού ή και του ΠΑΣΟΚ), η συζήτηση για ακόμα μεγαλύτερη «διεύρυνση» που θα συμπεριλαμβάνει τη ΝΔ σε μια μορφή κυβέρνησης εθνικής ενότητας, ή ακόμα και η συζήτηση για νέες εκλογές (κάλπη για 4η φορά μέσα σ’ έναν χρόνο!) αποδεικνύουν το βάθος της αστάθειας: όπως σωστά θύμισε η Ζωή Κωνσταντοπούλου μια παλιότερη θέση του Αλ. Τσίπρα, μέτρα όπως το Ασφαλιστικό Κατρούγκαλου για να επιβληθούν πολιτικά προϋποθέτουν είτε κυβέρνηση εθνικής ενότητας είτε δικτατορία... Ένα κόμμα σαν τον ΣΥΡΙΖΑ, παρ’ όλη τη σοσιαλφιλελεύθερη μετάλλαξή του, δεν είναι ικανό να καθοδηγήσει ομαλά μια τόσο αντιδραστική νεοφιλελεύθερη ισοπέδωση των ασφαλιστικών κατακτήσεων.

Κίνημα

Στη βάση της κρίσης του Μαξίμου βρίσκεται η ταχύτατη εκδήλωση του μαζικού κινήματος αντίστασης στο Ασφαλιστικό. Οι όψιμοι θαυμαστές του Γιαννίτση θα όφειλαν να θυμούνται το ταχύτατο... τέλος του Γιαννίτση, που παρέσυρε στην απόσυρση τον –μέχρι τότε θεωρούμενο ως πανίσχυρο– ηγέτη του «εκσυγχρονισμού» Κ. Σημίτη...

Τα μαζικότατα μπλοκ των αυτοαπασχολούμενων επιστημόνων και η μαζική συμμετοχή στα μπλόκα των αγροτών δημιουργούν μια εξαιρετικά επικίνδυνη για την κυβέρνηση πολιτική συνθήκη: ότι η αντίσταση στο Ασφαλιστικό μπορεί να νικήσει, ότι ο στόχος για ενταφιασμό του σχεδίου Κατρούγκαλου-δανειστών είναι ρεαλιστικός.

Οι παπαγάλοι του συστήματος ψάχνουν να πιαστούν από «αναλύσεις» που τείνουν να υποβαθμίζουν τη σημασία αυτών των κινητοποιήσεων. Ο «κοινωνικός αυτοματισμός» γνωρίζει νέες ημέρες δόξας, και αυτήν τη φορά πρωτοστατούν και πολλοί «αριστεροί» ψάλτες.

Οι αυτοαπασχολούμενοι επιστήμονες και οι αγρότες, μας λένε, δεν είναι ενιαίοι. Είναι από αρχαιοτάτων χρόνων γνωστό ότι υπάρχουν και κάποιοι πλούσιοι δικηγόροι και μηχανικοί, όπως και κάποιοι μεγαλοαγρότες. Μας είναι επίσης γνωστό ότι υπάρχουν πολιτικοσυνδικαλιστικές ηγεσίες που χθες στήριξαν το ΝΑΙ, σήμερα ανέχονται το Μνημόνιο 3, και παρότι υποχρεωτικά είναι μέσα στις κινητοποιήσεις για το Ασφαλιστικό, ψάχνουν να βρουν ευκαιρία και μέθοδο για συμβιβασμό με τον Κατρούγκαλο και εκτόνωση της οργής της κοινωνικής βάσης των οργανώσεών τους.

Αυτή η διαπίστωση δημιουργεί καθήκοντα στη ριζοσπαστική Αριστερά με στόχο την εξουδετέρωση της επιρροής αυτών των ηγεσιών (η ΛΑΕ άλλωστε είναι στην πρώτη γραμμή αυτών των αναζητήσεων). Όμως σε τίποτα δεν αλλάζει την εκτίμηση για την καθοριστική πολιτική σημασία των μεγάλων κινητοποιήσεων των αυτοαπασχολούμενων επιστημόνων και των αγροτών. Στα πραγματικά μαζικά κινήματα όποιος αναζητά «χημική καθαρότητα» δεν θα ζήσει ποτέ για να τη δει...

Ένα δεύτερο επιχείρημα αφορά την, υποτίθεται, απουσία των μισθωτών από τον αγώνα. Αυτές οι γραμμές γράφονται πριν από τη γενική απεργία της 4/2 και δεν γνωρίζουμε το μέγεθος της απάντησης που θα δώσει η εργατική τάξη σε αυτούς τους νεκρο-ανατόμους. Όμως το πολιτικό κλίμα στις παραμονές της απεργίας είναι σαφές: η συνάντηση στο δρόμο των εργατών, των αγροτών και των επιστημόνων μπορεί να δώσει εφιαλτική διάσταση στην πίεση πάνω στην κυβέρνηση. Και βέβαια κανείς δεν δικαιούται να υποβαθμίσει τη σημασία των «μικρών» εργατικών αντιστάσεων που προηγήθηκαν: οι δράσεις της ΑΔΕΔΥ, κάποιων πρωτοβάθμιων σωματείων, άνοιξαν το μονοπάτι της αντίστασης που σήμερα μετατρέπεται σε λεωφόρο. Η δύναμη του κινήματος από τα κάτω είναι ο παράγοντας όπου όλοι οφείλουμε να συγκεντρώσουμε την προσοχή.

Πολιτική

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, ο Τσίπρας αντιμετωπίζει έναν πρόσθετο πονοκέφαλο. Οι δανειστές –έχοντας τα δικά τους προβλήματα που δημιουργεί η παράταση της διεθνούς κρίσης– δεν συναινούν σε καμία «χαλάρωση». Απαιτούν μάλιστα σκληρότερα, πρόσθετα μέτρα.

Οι ευρωηγεσίες απαιτούν να επιβληθεί το πρόγραμμα και γι’ αυτό ζητούν «διεύρυνση» της πολιτικής υποστήριξής του. Όμως αυτήν τη φορά είναι ιδιαίτερα αμφίβολο αν θα συναινέσουν σε τακτικές κινήσεις (νέες εκλογές) που ενέχουν κινδύνους καθυστερήσεων.

Ο Τσίπρας ομολογεί ότι αναζητά «εθνική συνεννόηση». Το σενάριο της διεύρυνσης της κυβέρνησής του με παραμονή του ίδιου στην πρωθυπουργία προϋποθέτει να βρεθούν «πρόθυμοι» από τον Λεβέντη, το Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ που θα δέχονται αυτόν το ρόλο, αλλά θα είναι και «αρκετοί» για να δημιουργήσουν εικόνα σοβαρής διεύρυνσης. Το σενάριο της πλήρους εθνικής ενότητας, με τη συμμετοχή της ΝΔ, θέτει ζήτημα παραμερισμού του Αλ. Τσίπρα. Θα υπάρξουν δυνάμεις μέσα από τον ΣΥΡΙΖΑ που θα δεχθούν αυτήν την προοπτική;

Αυτά τα αδιέξοδα φέρνουν ξανά στο προσκήνιο την πιθανότητα των εκλογών. Ο Αλ. Τσίπρας στο παρελθόν χρησιμοποίησε την κατηγορία της «απόδρασης» ως επιθετικό όπλο ενάντια στην αριστερή πτέρυγα του κόμματός του. Πιθανώς σήμερα θα χρειαστεί την κάλπη για να αποδράσει ο ίδιος από μια ταπεινωτική προοπτική κατάρρευσης. Όμως αυτός ο τακτικισμός τούτη τη φορά δεν θα είναι εύκολος: δεν θα διαθέτει ούτε τη συναίνεση των δανειστών ούτε τη συμπαιγνία του εσωτερικού καθεστώτος.

Οι συνθήκες επιταχύνονται αποφασιστικά. Μέσα σε αυτές η ριζοσπαστική Αριστερά οφείλει την πιο έντονη παρέμβαση και εμπλοκή: Για να νικήσουν οι αγώνες και να αποσυρθεί το Ασφαλιστικό. Για να ανατραπεί από τα κάτω το Μνημόνιο 3 και να ακυρωθεί η συμφωνία της 13ης Ιουλίου. Για να υπερασπίσουμε τα κοινωνικά, εργατικά και λαϊκά δικαιώματα, απαιτώντας να πληρώσουν οι πλούσιοι!