Πριν την καταιγίδα;

Η βα­σι­κή προ­ε­κλο­γι­κή υπό­σχε­ση του Μη­τσο­τά­κη έχει ξε­φτί­σει. Το πα­ρα­μύ­θι ότι αν δοθεί η από­λυ­τη προ­τε­ραιό­τη­τα στις απαι­τή­σεις των κα­πι­τα­λι­στών και των υπερ­πλού­σιων, αυτό θα οδη­γή­σει αυ­τό­μα­τα σε βελ­τί­ω­ση της θέσης των με­σο­στρω­μά­των και στα­δια­κά σε βελ­τί­ω­ση της θέσης των ερ­γα­ζο­μέ­νων και των λαϊ­κών τά­ξε­ων, έχει πλέον καεί μέσα στις δο­κι­μα­σί­ες της σκλη­ρής πραγ­μα­τι­κό­τη­τας: της παν­δη­μί­ας που έχει κάνει κό­λα­ση τη ζωή των απλών αν­θρώ­πων, της οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης που απει­λεί πλέον και τα στοι­χειώ­δη ερ­γα­τι­κά και κοι­νω­νι­κά δι­καιώ­μα­τα, των γε­ω­πο­λι­τι­κών εξε­λί­ξε­ων στην πε­ριο­χή που εγκυ­μο­νούν τε­ρά­στιες πιέ­σεις πάνω στο πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα. 

Το σύ­νο­λο των δη­μο­σκο­πή­σε­ων κα­τα­γρά­φει πλέον (στα λε­γό­με­να «ποιο­τι­κά» με­γέ­θη…) την από­συρ­ση της εμπι­στο­σύ­νης απέ­να­ντι στην κυ­βέρ­νη­ση της ΝΔ (αλλά και την αδυ­να­μία της αντι­πο­λί­τευ­σης του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ). Το επι­τε­λείο γύρω από τον Μη­τσο­τά­κη «οχυ­ρώ­νε­ται» γύρω από τη δια­πί­στω­ση ότι οι απώ­λειες της ΝΔ στην πρό­θε­ση ψήφου είναι, για την ώρα, πε­ριο­ρι­σμέ­νες (2-3%). Όμως πάντα έτσι γί­νε­ται: προη­γεί­ται η ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κή απο­σά­θρω­ση και ακο­λου­θεί η εκλο­γι­κή απο­μά­κρυν­ση.

Η κα­τεύ­θυν­ση των πο­λι­τι­κών εξε­λί­ξε­ων θα κρι­θεί στην πράξη στο επό­με­νο διά­στη­μα, σε δο­κι­μα­σί­ες που θα είναι για όλους κα­θο­ρι­στι­κές. 

Δεν υπάρ­χει τί­πο­τα αντι­κει­με­νι­κό στις βα­θιές κρί­σεις που συ­ντο­νί­ζο­νται σαν μια αντερ­γα­τι­κή-αντι­λαϊ­κή κα­ται­γί­δα. 

Η ελ­βε­τι­κή τρά­πε­ζα UBS ανα­κοί­νω­ση ότι κατά τη διάρ­κεια της παν­δη­μί­ας οι πε­ρί­που 2.200 υπερ­πλού­σιοι στον πλα­νή­τη, αύ­ξη­σαν τις πε­ριου­σί­ες τους κατά 2,5 τρισ. δο­λά­ρια, πε­ρί­που κατά 27%! Οι κα­πι­τα­λι­στές, μια άπλη­στη αλλά δυ­να­μι­κή κοι­νω­νι­κή τάξη στην εξου­σία, αντι­με­τω­πί­ζουν την παν­δη­μία σαν ευ­και­ρία για να αυ­ξή­σουν τα ήδη κο­λοσ­σιαία κέρδη τους. Και εί­μα­στε ακόμα στην αρχή: έρ­χε­ται το «πάρτι» με τα εμ­βό­λια, με τις θε­ρα­πεί­ες για τον Covid, με τις τε­ρά­στιες αλ­λα­γές στις ερ­γα­σια­κές σχέ­σεις που προ­ω­θού­νται με πρό­σχη­μα την παν­δη­μία. 

Σε αυτό το τοπίο ανα­πτύσ­σο­νται και θα ανα­πτυ­χθούν τε­ρά­στια διλ­λή­μα­τα πάνω στις κυ­βερ­νή­σεις. Στην Αρ­γε­ντι­νή, η κυ­βέρ­νη­ση επέ­βα­λε ει­δι­κό φόρο Covid πάνω στους 12.000 πιο πλού­σιους «πο­λί­τες» της χώρας, για να μπο­ρέ­σει να στη­ρί­ξει τα δη­μό­σια νο­σο­κο­μεία, τα σχο­λεία και τους ανέρ­γους. Ακόμα και ο Μπάι­ντεν στις ΗΠΑ εκλέ­χτη­κε με την υπό­σχε­ση ότι θα αυ­ξή­σει τη φο­ρο­λό­γη­ση των κερ­δο­φό­ρων επι­χει­ρή­σε­ων και του συσ­σω­ρευ­μέ­νου πλού­του. Ο ψυλ­λια­σμέ­νος ανα­γνώ­στης θα υπο­θέ­σει –σωστά– ότι αυτή η υπό­σχε­ση δεν θα τη­ρη­θεί. Ορί­ζο­ντας ως υπουρ­γό Οι­κο­νο­μι­κών την Τζά­νετ Γέλεν –τη συ­νερ­γά­τι­δα του Κλί­ντον που αγαπά η Γουόλ Στριτ και σέ­βο­νται οι Ρε­που­μπλι­κά­νοι– ο Μπάι­ντεν «δη­λώ­νει» ότι η αντι­στρο­φή του προ­γράμ­μα­τος του Τραμπ δεν θα είναι και τόσο «ρι­ζο­σπα­στι­κή». 

Η κυ­βέρ­νη­ση Μη­τσο­τά­κη στέ­κε­ται στο δεξιό άκρο αυτής της συ­ζή­τη­σης. Τα 32 δισ. ευρώ των ευ­ρω­παϊ­κών ενι­σχύ­σε­ων για την αντι­με­τώ­πι­ση της παν­δη­μί­ας, προ­ο­ρί­ζο­νται απο­κλει­στι­κά για την ενί­σχυ­ση των επι­χει­ρή­σε­ων. Το σχέ­διο Πισ­σα­ρί­δη εν­θαρ­ρύ­νει τη μεί­ω­ση της φο­ρο­λό­γη­σης του κε­φα­λαί­ου, προ­τρέ­πει σε καλ­πα­σμό των ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων, και απαι­τεί μεί­ω­ση των κοι­νω­νι­κών δα­πα­νών ακόμα και για την υγεία και την εκ­παί­δευ­ση. 

Οι «νο­μπε­λί­στες» του Μη­τσο­τά­κη δεν μπό­ρε­σαν παρά να σερ­βί­ρουν μια ξα­να­ζε­στα­μέ­νη σούπα Θα­τσε­ρι­σμού-Ρι­γκα­νι­σμού, 12 χρό­νια μετά τη με­γά­λη κρίση του 2008, που κα­τέ­γρα­ψε διε­θνώς την κα­τάρ­ρευ­ση της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης στρα­τη­γι­κής του κε­φα­λαί­ου. Δεν απαι­τού­νται ιδιαί­τε­ρες γνώ­σεις για να κα­τα­λά­βει κα­νείς ότι αυτό το «σχέ­διο» οδη­γεί μεν σε ένα και­νούρ­γιο με­γά­λο πλιά­τσι­κο, αλλά επί­σης στην απο­τυ­χία ως προς τους στό­χους του και στην εκτό­ξευ­ση των κοι­νω­νι­κών ανι­σο­τή­των. Ακόμα και στον φι­λι­κό προς τον Μη­τσο­τά­κη με­γά­λο Τύπο, θα δια­πι­στώ­σει κα­νείς ότι αυ­ξά­νουν οι «ανη­συ­χί­ες» για το μέλ­λον αυτής της πο­λι­τι­κής και οι προ­βλέ­ψεις ότι –αργά ή γρή­γο­ρα– θα συ­να­ντή­σει τις κοι­νω­νι­κές απα­ντή­σεις που της αρ­μό­ζουν. 

Ιδιαί­τε­ρα επι­κίν­δυ­νη γί­νε­ται η κυ­βερ­νη­τι­κή γραμ­μή στα γε­ω­πο­λι­τι­κά, που πα­ρα­πει­στι­κά ονο­μά­ζο­νται «εθνι­κά θέ­μα­τα». Ελ­πί­ζο­ντας ότι ο Μπάι­ντεν θα ση­μα­το­δο­τεί μια «επι­στρο­φή των ΗΠΑ» στην ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο και μια σκλή­ρυν­ση της πο­λι­τι­κής της υπερ­δύ­να­μης απέ­να­ντι στην Τουρ­κία, η κυ­βέρ­νη­ση σαλ­πί­ζει το «όλα για τους Αμε­ρι­κά­νους!». Ενό­ψει της Συ­νό­δου Κο­ρυ­φής της ΕΕ, η κυ­βέρ­νη­ση της (μέχρι χθες «όλα για την Ευ­ρώ­πη») ΝΔ διαρ­ρέ­ει μια «αντι­γερ­μα­νι­κή δυ­σα­ρέ­σκεια», απαι­τώ­ντας εδώ και τώρα τις κυ­ρώ­σεις σε βάρος της Τουρ­κί­ας και ανε­βά­ζο­ντας στα­θε­ρά τον πήχη των απαι­τή­σε­ων (ο «σό­φρων» Δέν­διε­ας πρό­σφα­τα επα­νήλ­θε στη ρη­το­ρι­κή που αφή­νει ανοι­χτή την προ­ο­πτι­κή της μο­νο­με­ρούς επέ­κτα­σης των χω­ρι­κών υδά­των στα 12 ν.μ.). Από αυτήν τη στρα­τη­γι­κή το μόνο που είναι στα­θε­ρό είναι το προ­κλη­τι­κά με­γά­λο πρό­γραμ­μα εξο­πλι­σμών, ενώ όλα τα άλλα στοι­χεία της είναι πα­ρα­κιν­δυ­νευ­μέ­νες ευχές με με­γά­λο τον κίν­δυ­νο πα­τα­γω­δών δια­ψεύ­σε­ων. 

Απέ­να­ντι σε αυτήν την πο­λι­τι­κή είναι εντυ­πω­σια­κή η στα­σι­μό­τη­τα του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Ο Τσί­πρας τυ­πι­κά κάνει «προ­γραμ­μα­τι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση» (πρό­κει­ται για τον όρο που χρη­σι­μο­ποιού­σαν στο πα­ρελ­θόν του Συ­να­σπι­σμού, όταν ήθε­λαν να πουν ότι δεν θα κά­νουν αντι­πο­λί­τευ­ση…). Αυτή πε­ριο­ρί­ζε­ται στις προ­σω­πι­κές αιχ­μές κατά του Μη­τσο­τά­κη (για το τσου­ρέ­κι, για το πο­δή­λα­το κ.ο.κ.), στις κα­τη­γο­ρί­ες για αντί­λη­ψη «Μα­ρί­ας Αντουα­νέ­τας» και «κυ­βέρ­νη­ση Βερ­σαλ­λιών», αλλά συν­δυά­ζε­ται με την πλήρη αφω­νία στα κε­ντρι­κά και στρα­τη­γι­κά ζη­τή­μα­τα. 

Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ πει­σμα­τι­κά απέ­χει από κάθε πρό­τα­ση που θα «έβαζε χέρι» στους πλού­σιους, για να βρει τους πό­ρους να ενι­σχύ­σει τους φτω­χούς. Η ρη­το­ρι­κή για «ιδέες» που, τάχα, θα ικα­νο­ποι­ή­σουν τους πά­ντες, και τις επι­χει­ρή­σεις και τους ερ­γά­τες, και τους πλού­σιους και τους φτω­χούς, ήταν πάντα απα­τη­λή. Και μετά την εμπει­ρία των κυ­βερ­νή­σε­ων Τσί­πρα μετά το 2015, δεν έχει πλέον ούτε στοι­χειώ­δη πει­στι­κό­τη­τα. Στα γε­ω­πο­λι­τι­κά ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ κρι­τι­κά­ρει τον Μη­τσο­τά­κη για… κα­θυ­στέ­ρη­ση της στρο­φής προς τους Αμε­ρι­κά­νους! Το απο­τέ­λε­σμα είναι ότι η «διεύ­ρυν­ση» προς τη σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία απο­δί­δει πλέον μόνο την προ­σέλ­κυ­ση κά­ποιων εξα­το­μι­κο­ποι­η­μέ­νων πο­λι­τευ­τών, ενώ αυ­ξά­νουν οι τά­σεις απο­συ­σπεί­ρω­σης προς τα αρι­στε­ρά. Και στις δη­μο­σκο­πή­σεις, οι απώ­λειες του κόμ­μα­τος του Αλ. Τσί­πρα στην πρό­θε­ση ψήφου είναι με­γα­λύ­τε­ρες από αυτές της ΝΔ του Μη­τσο­τά­κη. Ο Τσί­πρας διαρ­ρέ­ει ότι ανα­πο­λεί «τη νε­α­νι­κή ορ­μη­τι­κό­τη­τα της πρώ­ι­μης πε­ριό­δου του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ», αλλά η πο­λι­τι­κή πρα­κτι­κή του είναι κα­τα­δι­κα­σμέ­νη στον εγκλω­βι­σμό της απεύ­θυν­σης προς το κέ­ντρο. 

Αυτό το αδιέ­ξο­δο είναι «γκα­στρω­μέ­νο». Δεν είναι τυ­χαίο ότι πλη­θαί­νουν οι φωνές που ανα­ζω­πυ­ρώ­νουν τα σε­νά­ρια περί των κυ­βερ­νή­σε­ων «έκτα­κτης ανά­γκης» και μιας πο­λι­τι­κής «εθνι­κής ενό­τη­τας». 

Καμιά προ­ο­πτι­κή δεν υπάρ­χει σε αυτές τις ανα­ζη­τή­σεις. Όπως δεί­χνει η πρό­σφα­τη πο­λι­τι­κή ιστο­ρία (του 2010-13), όταν αυ­ξά­νει η κοι­νω­νι­κή πίεση, δη­μιουρ­γού­νται οι προ­ϋ­πο­θέ­σεις για μα­ζι­κή πα­ρέμ­βα­ση του κό­σμου από τα κάτω. Αυτός ο πα­ρά­γο­ντας, πέρα από τις άμε­σες διεκ­δι­κή­σεις προς όφε­λος των ερ­γα­ζο­μέ­νων και των λαϊ­κών μαζών, έχει τη δύ­να­μη να ανα­δια­τάσ­σει και να ξε­πα­γώ­νει όλο το πο­λι­τι­κό σκη­νι­κό. Για αυτήν την προ­ο­πτι­κή πρέ­πει να προ­ε­τοι­μα­ζό­μα­στε και για αυτήν αξί­ζει να πα­λέ­ψου­με. 

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά