Με βάση την ιδεολογικοπολιτική μου τοποθέτηση και τα βιώματά μου ως γυναίκα που γεννήθηκε, σπούδασε, εργάζεται και ζει στην ελληνική κοινωνία, βρέθηκα συχνά στην άβολη θέση να προσπαθώ να αποδείξω ότι η σεξουαλική παρενόχληση δεν είναι αποκύημα της φαντασίας μου, αλλά καθημερινότητα, από ταλαιπωριτική έως βασανιστική.
Συμβαίνει στο δρόμο, στα μέσα μεταφοράς, στα σχολεία, στα πανεπιστήμια, στους χώρους δουλειάς, διασκέδασης, από άγνωστους, γνωστούς, «φίλους», «συντρόφους», προϊσταμένους, υφισταμένους, εργοδότες, συναδέλφους, συνομήλικους, νεότερους, μεγαλύτερους...
Και ναι, δεν έπεσα καθόλου από τα σύννεφα όταν ξέσπασε το #metoo και στη χώρα μας.
Φυσικά δεν πρόκειται για ατομική διαπίστωση, προσέγγιση και στάση, αλλά πολλά χρόνια τώρα, εμείς οι γυναίκες που πιστεύουμε στο φεμινιστικό κίνημα, που είναι οργανικό κομμάτι του εργατικού και ευρύτερου λαϊκού κινήματος, συναντούσαμε στην καλύτερη περίπτωση χαμόγελα κατανόησης και συγκατάβασης όταν θίγαμε το θέμα αυτό.
Είχαμε το βάρος της απόδειξης ότι δεν είμαστε υπερβολικές, ότι δεν παρεξηγούμε το αθώο φλερτ και τέλος πάντων ότι ιεραρχούμε λάθος τα προβλήματα της καθημερινότητας των σημερινών γυναικών.
Η Συνέλευση 8 Μάρτη -στην οποία περηφανεύομαι ότι είμαι από τα ιδρυτικά μέλη- από την πρώτη στιγμή πήρε ξεκάθαρη θέση και σε αυτό το θέμα και -χωρίς να χάσει το δάσος της καπιταλιστικής πατριαρχικής κοινωνίας- είδε και το δέντρο της απτής και τραυματικής έκφρασης της ανισότητας, που είναι παρούσα με λόγια και πράξεις και παίρνει και τη μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης
Με αυτό το υπόβαθρο και με κίνητρο να μάθω περισσότερα και να τα επικοινωνήσω στις συλλογικότητες που μετέχω, πήρα μέρος πρόσφατα σε ένα διήμερο διαδικτυακό σεμινάριο της ΕΕ με θέμα: Τον τερματισμό της σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο δουλειάς.
Χωρίς ψευδαισθήσεις για το ρόλο της ΕΕ στα θέματα ισότητας και βελτίωσης της θέσης των γυναικών, θα ήθελα να μοιραστώ τον προβληματισμό και τις ιδέες που μου γέννησε αυτή η παρακολούθηση και η ανταλλαγή απόψεων με τις συμμετέχουσες και τους συμμετέχοντες από διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες.
Η συστηματική προσπάθεια να οριστεί/περιγραφεί η σεξουαλική παρενόχληση, η αναλυτική καταγραφή των παραμέτρων, έστω και αν περιορίζεται σε αποσπασματική, μη συνεκτική θεωρητικά, αποτύπωση των ανισοτήτων (φύλου, κοινωνικής,επαγγελματικής, κλπ) εμπλουτίζει τη γνώση, μας βοηθά να δούμε το εύρος και την έκτασή του.
Τόσο οι μαρξιστές κοινωνικοί επιστήμονες όσο και οι επαγγελματίες που μεριμνούν για τα θύματα (ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί), από μια τέτοια εννοιολογική προσέγγιση μπορούν να συλλέξουν αξιόπιστα εμπειρικά δεδομένα και στη χώρα μας που εμφανώς υστερεί.
Η ανάλυση κινδύνου για τη συχνότητα και την ένταση εμφάνισης του φαινομένου μπορεί να αποδειχθούν χρήσιμα εργαλεία στα χέρια κοινωνικών επιστημόνων με μαρξιστική προσέγγιση για να παραμετροποιήσουν με επιστημονικό τρόπο, συνδέοντας την κοινωνική συμπεριφορά με συγκεκριμένα στερεότυπα και ευαισθητοποιώντας την κοινωνία για τις ομάδες υψηλού κινδύνου όπως πχ μετανάστριες που δουλεύουν στο σπίτι του εργοδότη.
Η επισήμανση της ανάγκης αντιμετώπισης του πλήρους φάσματος των κινδύνων σεξουαλικής παρενόχλησης που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενες (όσο και αν στρογγυλεύονται τα θέματα των ταξικών ανισοτήτων και διακρίσεων) είναι σημαντική γιατί έτσι αποκτούν ορατότητα κατηγορίες ιδιαίτερα ευάλωτων εργαζομένων. Ο ρόλος των φεμινιστικών οργανώσεων και των συνδικάτων γίνεται ουσιαστικός και τα αιτήματα για κατάργηση της ελαστικής εργασίας, για μόνιμες και σταθερές δουλειές, για γιατρούς και ψυχολόγους εργασίας, αποδεικνύονται ως οι μόνες ρεαλιστικές προτάσεις συνεκτικής λύσης.
Στον ευρωπαϊκό οδηγό που αποτέλεσε την αφετηρία αλλά και το υλικό τεκμηρίωσης του σεμιναρίου, η τάση για νομική προσέγγιση της ΕΕ, όπως αναμενόταν, ήταν κυρίαρχη και διαπερνούσε και τις προτάσεις για επίλυση που προβλήθηκαν ως βέλτιστες πρακτικές.
Έτσι, ειπώθηκε ότι μια τέτοια καλή πρακτική είναι η δήλωση δέσμευσης για τερματισμό της σεξουαλικής παρενόχλησης από έναν οργανισμό/εταιρεία και η σύσταση επιτροπής στον χώρο εργασίας για την πρόληψη και αντιμετώπιση της σεξουαλικής παρενόχλησης.
Πρόκειται προφανώς για γραφειοκρατική προσέγγιση, διακήρυξη προθέσεων κι ευχών, άμεσα αφομοιώσιμη από τον εργοδοτικό σχεδιασμό και την πολιτική ιδιωτικών εταιρειών, αλλά θα μπορούσε να μας δώσει ιδέες για την δική μας πρόταση για ανάλογες επιτροπές και πειθαρχικά όργανα στα σωματεία και στους φοιτητικούς συλλόγους που -με βάση το πνεύμα αλληλεγγύης- μπορεί να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των θυμάτων και να συμβάλουν στην ενδυνάμωση της συλλογικής δράσης γενικότερα.
Στον κώδικα επικοινωνίας της ΕΕ η «προώθηση προσεγγίσεων για ενεργά παρευρισκόμενα άτομα στον χώρο εργασίας» είναι αυτό που στη δική μας προσέγγιση λέγεται «καμιά μόνη/κανένας μόνος απέναντι στην σεξουαλική παρενόχληση και βία στο χώρο δουλειάς». Καλούμαστε επομένως να συγκεκριμενοποιήσουμε τους στόχους της πρότασής μας για σεμινάρια σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης και ισότητας, στο δικό μας πνεύμα, της συμμετοχής και της πάλης ενάντια στην κυρίαρχη ιδεολογία.
Ιδιαίτερα προνομιακά πεδία για τα συνδικάτα, αλλά και τις συλλογικότητες της γειτονιάς, μπορεί να αποδειχθούν άλλες προτεινόμενες πολιτικές όπως:
• Ενημέρωση στον χώρο εργασίας/καλλιέργεια αντισεξιστικής κουλτούρας στους χώρους δουλειάς και τα σωματεία, με την ευθύνη των συλλογικών οργάνων των εργαζομένων
• Παροχή πληροφόρησης και υποστήριξης γυναικών εργαζομένων που πλήττονται από σεξουαλική παρενόχληση
Φυσικά ο ρόλος αυτός εκπληρώνεται με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο με την υιοθέτηση και την ιεράρχηση ψηλά στην ατζέντα αιτημάτων όπως ανάπτυξη και ίδρυση υποστηρικτικών δημόσιων και δωρεάν δομών για ψυχολογική στήριξη, φροντίδα στο σπίτι, ξενώνες για κακοποιημένες γυναίκες.
Άλλες προτάσεις σχετικά με το ρόλο δικηγόρων/συμβούλων εμπιστοσύνης στον χώρο εργασίας, την αντικειμενική και διαφανή διερεύνηση των καταγγελιών, τη λογοδοσία του δράστη, ολοφάνερα δείχνουν ότι η αντιμετώπιση της σεξουαλικής παρενόχλησης δεν μπορεί να γίνει σε νησίδες «φιλικών» και ευαισθητοποιημένων εταιρειών/οργανισμών, αλλά είναι ο διαρκής αγώνας όλων για την αλλαγή του νομικού πλαισίου και του τρόπου απονομής της δικαιοσύνης.
Για μια κοινωνία πραγματικής ισότητας και ελευθερίας, σε σπίτι και δουλειά, χωρίς σεξισμό, καταπίεση, εκμετάλλευση, για μια κοινωνία αντικαπιταλιστική και αντιπατριαρχική, παραμένει ο στόχος συγκεκριμενοποίησης της πρότασης για αντισεξιστική δράση στους χώρους δουλειάς, που μαζί με συντρόφισσες και συναγωνίστριες της Σ8Μ και των σωματείων, συνδικάτων, εργατικών συλλογικοτήτων θα προσπαθήσουμε να υλοποιήσουμε άμεσα!
*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά
