Στην κόψη της κρίσης

Λί­γους µήνες µετά την εκλο­γι­κή και πο­λι­τι­κή νίκη του Μη­τσο­τά­κη στις εκλο­γές του Μάη-Ιού­νη του ’23, η κυ­βέρ­νη­ση της ΝΔ αντι­µε­τω­πί­ζει µια κρίση που έχει δυ­να­µι­κή να γίνει ανε­ξέ­λεγ­κτη. Είναι µια επι­βε­βαί­ω­ση όσων πι­στεύ­ουν στο ότι όταν «ο κά­µπος είναι ξερός», κάθε σπίθα «µπο­ρεί να ανά­ψει µε­γά­λες φω­τιές».

Στη βάση αυτής της δια­πί­στω­σης είναι το ανα­µφι­σβή­τη­το γε­γο­νός ότι η κυ­βερ­νη­τι­κή πο­λι­τι­κή βρί­σκε­ται σε µε­γά­λη (και φα­νε­ρή) αντί­θε­ση µε τα συ­µφέ­ρο­ντα και τις ανά­γκες της µε­γά­λης κοι­νω­νι­κής πλειο­ψη­φί­ας. Η συ­νύ­παρ­ξη στο δρόµο των αγω­νι­ζό­µε­νων φοι­τη­τών-τριών, των αγρο­τι­κών κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων, των απερ­γών της 28ης Φε­βρουα­ρί­ου, των γυ­ναι­κών και των ΛΟ­ΑΤ­ΚΙ της 8ης Μαρ­τί­ου, ήταν ένα γε­γο­νός µε ξε­χω­ρι­στή ση­µα­σία. Η άνεση µε την οποία τα χρώ­µα­τα, τα σύ­µβο­λα, οι ση­µαί­ες και τα συν­θή­µα­τα της αλ­λη­λεγ­γύ­ης στην Πα­λαι­στί­νη αγκα­λιά­ζο­νταν από όλον αυτόν τον αγω­νι­ζό­µε­νο κόσµο, δεί­χνουν µια τάση πο­λι­τι­κής γε­νί­κευ­σης ενά­ντια στη συ­νο­λι­κό­τε­ρη κυ­βερ­νη­τι­κή πο­λι­τι­κή, ενά­ντια σε «µε­γά­λες» επι­λο­γές της ντό­πιας κυ­ρί­αρ­χης τάξης και των ευ­ρω-ατλα­ντι­κών συ­µµά­χων της. Στην αρχή των κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων, γρά­φα­µε ότι αυτή η ενερ­γο­ποί­η­ση του πα­ρά­γο­ντα «από τα κάτω» θα έχει ανα­πό­φευ­κτα σο­βα­ρές πο­λι­τι­κές συ­νέ­πειες.

Η κυ­βέρ­νη­ση δεν δια­θέ­τει κά­ποιο για­τρο­σό­φι για να κα­τευ­νά­σει και να χει­ρα­γω­γή­σει τη διο­γκού­µε­νη ερ­γα­τι­κή-λαϊ­κή δυ­σα­ρέ­σκεια: Μέσα στις συν­θή­κες της σα­ρω­τι­κής ακρί­βειας, η αύ­ξη­ση του κα­τώ­τα­του µι­σθού στα 830 ευρώ µικτά (δη­λα­δή σε λίγο πάνω από 700 ευρώ κα­θα­ρά) γί­νε­ται δι­καί­ως κα­τα­νοη­τή ως εµπαι­γµός. Σε αυτήν τη βάση οι δη­µο­σκο­πή­σεις προ­βλέ­πουν µια σο­βα­ρή υπο­χώ­ρη­ση της επιρ­ρο­ής της ΝΔ που, αν κα­τα­γρα­φεί στις κάλ­πες των ευ­ρω­ε­κλο­γών, θα δη­µιουρ­γή­σει µια νέα, πολύ πιο αστα­θή, πο­λι­τι­κή ισορ­ρο­πία.

Πρό­βλη­µα µε τους ολι­γάρ­χες

Όµως τα προ­βλή­µα­τα του Μη­τσο­τά­κη δεν πε­ριο­ρί­ζο­νται στις σχέ­σεις του µε το «από τα κάτω». Στις εκλο­γές του Μάη-Ιού­νη του ’23 η πο­λι­τι­κή νίκη του Μη­τσο­τά­κη βα­σί­στη­κε στην υπο­στή­ρι­ξη του «µπλοκ» της κυ­ρί­αρ­χης τάξης και των ανώ­τε­ρων µε­σο­στρω­µά­των που πα­ρα­δο­σια­κά ακο­λου­θούν τις επι­λο­γές της. Όµως αυτό γι­νό­ταν µέσα στις συν­θή­κες οι­κο­νο­µι­κής ευ­φο­ρί­ας, υπερ­φί­α­λων προσ­δο­κιών διαρ­κούς ανά­πτυ­ξης, και –ας µην ξε­χνά­µε– προ­νο­µια­κής µοι­ρα­σιάς των ευ­ρω­παϊ­κών ενι­σχύ­σε­ων «αλ­λη­λεγ­γύ­ης». Η διε­θνής επι­δεί­νω­ση των οι­κο­νο­µι­κών συν­θη­κών οδη­γεί αυτό το πάρτι προς το τέλος του. Τα λου­κέ­τα σε κά­ποιες κά­πο­τε φι­λό­δο­ξες βιο­µη­χα­νί­ες (Πί­τσος, Σνάι­ντερ, Τά­περ­γου­ερ, Γιού­λα, Σο­νό­κο, Hellas Can κ.ά.) λει­τουρ­γούν σαν το κα­να­ρί­νι που, πε­θαί­νο­ντας, προει­δο­ποιού­σε για τους κιν­δύ­νους που κα­ρα­δο­κούν στην επό­µε­νη στρο­φή στα ορυ­χεία. Οι ευ­ρω­παϊ­κοί πόροι που η κυ­βέρ­νη­ση δια­θέ­τει προς δια­νο­µή στους κα­πι­τα­λι­στι­κούς Οµί­λους πα­ρα­µέ­νουν ση­µα­ντι­κοί, όµως γί­νο­νται λι­γό­τε­ροι από τους δια­θέ­σι­µους στην προη­γού­µε­νη πε­ρί­ο­δο. Και αυτό ση­µαί­νει ότι η µάχη για το ποιος θα ευ­νοη­θεί (λι­γό­τε­ρο ή πε­ρισ­σό­τε­ρο) θα γίνει σκλη­ρό­τε­ρη και πιο άναρ­χη. Σε αυτό το πε­ρι­βάλ­λον έρ­χο­νται στην επι­φά­νεια και αξιο­ποιού­νται πο­λι­τι­κά όλοι οι πα­λιό­τε­ροι «λο­γα­ρια­σµοί».

Η επί­θε­ση του ολι­γάρ­χη Βαγ­γέ­λη Μα­ρι­νά­κη, που αξιο­ποί­η­σε την ιδιο­κτη­σία του «Βή­µα­τος» για να καρ­φώ­σει τη µο­ντα­ζιέ­ρα του Μα­ξί­µου, απο­κα­λύ­πτο­ντας τις εγκλη­µα­τι­κές κυ­βερ­νη­τι­κές ευ­θύ­νες για το τρα­γι­κό δυ­στύ­χη­µα στα Τέµπη, ήταν µια σκλη­ρή προει­δο­ποί­η­ση. Η από­πει­ρα του Μη­τσο­τά­κη να δια­πρα­γµα­τευ­τεί, ακυ­ρώ­θη­κε από τον Β. Μα­ρι­νά­κη, µε απο­τέ­λε­σµα των υπο­χρε­ω­τι­κή κα­ρα­τό­µη­ση του φε­ρέλ­πι­δος Στ. Πα­πα­σταύ­ρου (δια­δό­χου στο Μα­ξί­µο του Γρη­γό­ρη Δη­µη­τριά­δη, που «κα­τέρ­ρευ­σε» µετά τις απο­κα­λύ­ψεις για τις υπο­κλο­πές…) και του Γιάν­νη Μπρα­τά­κου, που λει­τουρ­γού­σε ως δεξί χέρι του Μη­τσο­τά­κη στο Μα­ξί­µου. Αυτές οι απώ­λειες είναι ση­µα­ντι­κές για τον Μη­τσο­τά­κη, όµως ακόµα πιο ση­µα­ντι­κές φαί­νε­ται ότι θα είναι οι δυ­σκο­λί­ες του στο να ορί­σει ανα­πλη­ρω­τές στην θέση των Πα­πα­σταύ­ρου (που είχε ση­µα­ντι­κή προ­ϋ­πη­ρε­σία επί Σα­µα­ρά) και Μπρα­τά­κου (που θε­ω­ρεί­το «σαρξ εκ της σαρ­κός» της ΝΔ). Την ώρα που γρά­φο­νται αυτές οι γρα­µµές φαί­νε­ται ότι ωφε­λη­µέ­νος θα βγει ο Μάκης Βο­ρί­δης που ενι­σχύ­ε­ται, πα­ρό­τι δεν κρύ­βει τις ακρο­δε­ξιές απο­κλί­σεις του και δεν δι­στά­ζει σε «απει­θαρ­χί­ες», όπως στο νόµο για τα οµό­φυ­λα ζευ­γά­ρια, που προ­α­ναγ­γέ­λουν τά­σεις διεκ­δί­κη­σης αυ­τό­νο­µου ρόλου, εάν και όταν έρθει η ώρα της «µετά τον Μη­τσο­τά­κη» Δε­ξιάς.

Η επί­θε­ση του Β. Μα­ρι­νά­κη είναι µάλ­λον η αρχή, παρά το τέλος µιας δια­δι­κα­σί­ας. Στην ηγε­σία της ΝΔ το αγω­νιώ­δες ερώ­τη­µα είναι το αν ο Β. Μα­ρι­νά­κης είναι µόνος σε αυτήν την επι­λο­γή, ή αν θα ακο­λου­θή­σουν και άλλοι ολι­γάρ­χες. Θυ­µού­νται πχ ότι ανά­µε­σα στους µε­γα­λο­κα­πια­λι­στές που πα­ρα­κο­λου­θού­σε ο Γρ. Δη­µη­τριά­δης ήταν και βα­σι­κά στε­λέ­χη του Οµί­λου Βαρ­δι­νο­γιάν­νη. Όσο για την «ύλη» άλλων πι­θα­νών επι­θε­τι­κών απο­κα­λύ­ψε­ων, τα έργα του Μη­τσο­τά­κη πα­ρέ­χουν πλη­θώ­ρα ευ­και­ριών. Για πα­ρά­δει­γµα, οι σχέ­σεις της Greek Mafia (που κά­πο­τε απο­κα­λού­ταν, σω­στό­τε­ρα, Greek Police Mafia) µε τις κρα­τι­κές υπη­ρε­σί­ες και το ανώ­τε­ρο προ­σω­πι­κό τους, είναι ένα πεδίο «απο­κα­λύ­ψε­ων» που θα µπο­ρού­σαν (αν επι­λε­γούν…) να τι­νά­ξουν στον αέρα τις αντο­χές του Μη­τσο­τά­κη και της κυ­βέρ­νη­σης της ΝΔ.

Ο συν­δυα­σµός όλων αυτών των πα­ρα­γό­ντων πε­ρι­γρά­φει µια κυ­βέρ­νη­ση σε απο­δρο­µή. Όµως για να πέσει µια κυ­βέρ­νη­ση, κά­ποιος θα πρέ­πει να επι­χει­ρή­σει στα σο­βα­ρά να την ρίξει. Το µε­γά­λο όπλο του Μη­τσο­τά­κη στη ση­µε­ρι­νή συ­γκυ­ρία είναι τα χάλια της αντι­πο­λί­τευ­σης.

Αντι­πο­λί­τευ­ση

Η γρα­µµή του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και του ΠΑΣΟΚ στη Βουλή, κατά τη συ­ζή­τη­ση στην πρό­τα­ση µο­µφής κατά της κυ­βέρ­νη­σης για τις ευ­θύ­νες της στο έγκλη­µα των Τε­µπών, ήταν απελ­πι­στι­κά ανα­πο­τε­λε­σµα­τι­κή. Πε­ριο­ρί­στη­κε στα θε­σµι­κά και επι­κοι­νω­νια­κά τερ­τί­πια, που άφη­ναν στον Μη­τσο­τά­κη όλες τις δυ­να­τό­τη­τες να αντε­πι­τε­θεί, στη­ρι­γµέ­νος στην κοι­νο­βου­λευ­τι­κή πλειο­ψη­φία της ΝΔ στη Βουλή. Κα­νέ­νας τους δεν έθιξε το ζή­τη­µα-κλει­δί αυτής της υπό­θε­σης: Το ότι οι ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις µε­γά­λων δη­µό­σιων ορ­γα­νι­σµών είναι µια δο­λο­φο­νι­κή πο­λι­τι­κή. Το ότι είναι κυ­ριο­λε­κτι­κά σκάν­δα­λο ότι ο σι­δη­ρό­δρο­µος πα­ρα­µέ­νει στα χέρια της ιτα­λι­κής FDSI, παρά τις απο­κα­λύ­ψεις για τα Τέµπη. Ακόµα και η ψο­φο­δε­ής γρα­µµή του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ επί Τσί­πρα (που, στα λόγια, πρό­τει­νε «επα­να­δια­πρα­γµά­τευ­ση» της Σύ­µβα­σης µε την FDSI) ή του ΠΑΣΟΚ ένα χρόνο πριν (που, στα λόγια, πρό­τει­νε την απο­βο­λή της FDSI και νέο διε­θνή δια­γω­νι­σµό για τον ΟΣΕ) φα­ντά­ζουν άγριος αρι­στε­ρι­σµός σε σύ­γκρι­ση µε τη ση­µε­ρι­νή γρα­µµή του Κασ­σε­λά­κη και του Αν­δρου­λά­κη.

Δυ­στυ­χώς, ανά­λο­γες ευ­θύ­νες µοι­ρά­ζε­ται και η ηγε­σία του ΚΚΕ. Είναι βαθιά απο­προ­σα­να­το­λι­στι­κός ο ισχυ­ρι­σµός (µε «αρι­στε­ρή» φρα­σε­ο­λο­γία) ότι είτε υπό δη­µό­σιο έλεγ­χο, είτε ιδιω­τι­κο­ποι­η­µέ­νες, οι µε­γά­λες (πρώην) δη­µό­σιες υπη­ρε­σί­ες πα­ρα­µέ­νουν ίδιες (σε τε­λι­κή ανά­λυ­ση, στην υπη­ρε­σία του κα­πι­τα­λι­σµού). Αφή­νει, τε­λι­κά, στο απυ­ρό­βλη­το µια κο­µβι­κή µάχη στην εποχή του νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρου κα­πι­τα­λι­σµού: τις ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις. Αλή­θεια, ίδιο ήταν το επί­πε­δο απα­σχό­λη­σης στον δη­µό­σιο ΟΣΕ και στη ση­µε­ρι­νή Hellenic Train; Ίδια ήταν η δύ­να­µη των συν­δι­κα­λι­σµέ­νων σι­δη­ρο­δρο­µι­κών στην εποχή της ΠΟΣ (Πα­νελ­λή­νια Οµο­σπον­δία Σι­δη­ρο­δρο­µι­κών) και σή­µε­ρα; Ίδια ήταν η δυ­να­τό­τη­τα επα­γρύ­πνη­σης των συν­δι­κα­λι­σµέ­νων σι­δη­ρο­δρο­µι­κών για τα ζη­τή­µα­τα ασφά­λειας των επι­βα­τών, µε τη ση­µε­ρι­νή αδυ­να­µία τους που πε­ριο­ρί­ζε­ται σε κα­ταγ­γε­λί­ες; Είναι αυτά τα ζη­τή­µα­τα άσχε­τα µε το ότι στον ΟΣΕ επι­βλή­θη­κε το «άγριο» κα­θε­στώς της ιδιω­τι­κο­ποί­η­σης;

Αυτά τα ελ­λεί­µµα­τα της αντι­πο­λί­τευ­σης, λει­τουρ­γούν ως σα­νί­δα σω­τη­ρί­ας για τον Μη­τσο­τά­κη. Στην κάλπη των ευ­ρω­ε­κλο­γών θα κα­τα­µε­τρη­θεί το αν οι απώ­λειες της ΝΔ, παρά τα κενά της αντι­πο­λί­τευ­σης, έχουν πάρει τις δια­στά­σεις που οδη­γούν τον Μη­τσο­τά­κη µπρο­στά στην απώ­λεια του ελέγ­χου των πο­λι­τι­κών εξε­λί­ξε­ων ή αν θα πε­ριο­ρι­στούν σε δια­στά­σεις που θα του δί­νουν πο­λι­τι­κό χρόνο.

Σε αυτή την κα­τά­στα­ση, το βα­σι­κό κα­θή­κον είναι η συ­νέ­χεια, και η κατά το δυ­να­τόν κλι­µά­κω­ση και ο συ­ντο­νι­σµός των κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων «από τα κάτω». Και µια πο­λι­τι­κή αντι­µε­τώ­πι­ση των ευ­ρω­ε­κλο­γών που θα «µαυ­ρί­ζει» τη Δεξιά και την ακρο­δε­ξιά, που δεν θα δίνει ούτε πόντο εµπι­στο­σύ­νης στο ΠΑΣΟΚ και στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ του Κασ­σε­λά­κη (αλλά και στη Νέα Αρι­στε­ρά που δυ­στυ­χώς επέ­λε­ξε να συ­γκρο­τη­θεί µε κέ­ντρο την υπε­ρά­σπι­ση του «κυ­βερ­νη­τι­κού έργου» του 2015-19…). Που θα ενι­σχύ­ει την πέραν αυτών Αρι­στε­ρά, και θα πο­ντά­ρει τις πο­λι­τι­κές προσ­δο­κί­ες στην ανά­πτυ­ξη του ερ­γα­τι­κού κι­νή­µα­τος και των κοι­νω­νι­κών αντι­στά­σε­ων.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά