Συμφωνίες Μαρόκου-Ισραήλ: Χυδαίο αλισβερίσι στις πλάτες Παλαιστινίων και Σαχράουϊ

Όπως και με τις περιπτώσεις των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Μπαχρέιν, έτσι και τώρα, πρόκειται κυρίως για εγκατάλειψη των προσχημάτων και όχι για κάποια «τεκτονική αλλαγή»: Το Μαρόκο είχε αναπτύξει από δεκαετίες (όχι-και-τόσο)«ανεπίσημους» δεσμούς με το Κράτος του Ισραήλ -ιδιαίτερα στο κρίσιμο ζήτημα της στρατιωτικής ασφάλειας, το βασικό «εξαγώγιμο προϊόν» του Ισραήλ στην προσπάθειά του να κερδίσει στήριξη από καταπιεστικά αραβικά καθεστώτα που βρίσκουν ιδιαίτερα χρήσιμη την «τεχνογνωσία» που έχει χτιστεί πάνω στα κόκκαλα των Παλαιστινίων για να τη χρησιμοποιούν ενάντια στους λαούς τους, τους πολιτικούς τους αντιπάλους κ.ά.

Η σημασία του συμβολισμού ασφαλώς παραμένει. Η λίστα κρατών που εγκαταλείπουν έμπρακτα και δημόσια την αραβική γραμμή «γη για ειρήνη» (όπου η αποκατάσταση σχέσεων με το Ισραήλ μπαίνει στο τραπέζι ως «υπόσχεση» που θα κάνει το σιωνιστικό κράτος να αποδεχθεί ως προαπαιτούμενο να παραχωρήσει εδάφη στους Παλαιστίνιους) διευρύνεται.

Για τον χαρακτήρα αυτής της καμπάνιας «εξομάλυνσης» των αραβοϊσραηλινών σχέσεων, έχουμε αρθρογραφήσει πιο αναλυτικά και όσα γράψαμε ισχύουν και για το Μαρόκο. 

Ένα πράγμα που διαφέρει στη συγκεκριμένη συμφωνία είναι η χυδαιότητα (ή αν θέλετε η ωμή ειλικρίνεια) της «εξαγοράς» στο φως του ήλιου. «Δώσαμε» τους Παλαιστίνιους, αλλά «πήραμε» τη Δυτική Σαχάρα (και όπλα αξίας 1 δισ. δολαρίων, καθώς ο Τραμπ προώθησε άμεσα τη σχετική «παραγγελιά» στο Κογκρέσο, μην κρατώντας ούτε εκεί τα προσχήματα).

Ένα δεύτερο είναι ότι αποτελεί μια ακόμα επίδειξη πλήρους αδιαφορίας των ΗΠΑ στις «συναινέσεις» της προηγούμενης εποχής. Είναι γνωστό ότι οι ΗΠΑ (και η Γαλλία κ.ά.) στήριζαν τη μαροκινή μοναρχία ενάντια στο Μέτωπο Πολισάριο, που ηγείται του αγώνα των Σαχράουϊ για αυτοδιάθεση από τη δεκαετία του ’70 μέχρι σήμερα. Αλλά αισθάνονταν την ανάγκη να αποδέχονται -δημόσια- τα πλαίσια των αποφάσεων του ΟΗΕ: που εξακολουθεί να χαρακτηρίζει τη Δυτική Σαχάρα «μη αυτοκυβερνώμενη περιοχή» και να καλεί σε μια πολιτική λύση που περιλαμβάνει το δικαίωμα των Σαχράουϊ στην αυτοδιάθεση (φτάνοντας στη δυνατότητα δημοψηφίσματος για ανεξαρτησία). Για δεκαετίες, τα κράτη διχάζονταν ανάμεσα σε αυτά που έφταναν στο σημείο να αναγνωρίσουν το Πολισάριο ως «εξόριστη κυβέρνηση κυρίαρχου κράτους» (την αυτοανακηρυγμένη «Αραβική Δημοκρατία των Σαχράουϊ»), και αυτά που περιορίζονταν να το αναγνωρίσουν ως εκπρόσωπο των Σαχράουΐ και να προωθούν κάποιο συμβιβασμό των Σαχράουϊ με το Ραμπάτ. Η «στεγνή», μονομερής υιοθέτηση των μαροκινών ισχυρισμών για δικαιώματα πλήρους κυριαρχίας στη Δυτική Σαχάρα ήταν εκτός συζήτησης. Αυτό άλλαξε ο Τραμπ.

Στη Δυτική Σαχάρα τα όπλα έχουν σιγήσει τις τελευταίες δεκαετίες. Το Μέτωπο Πολισάριο έχει αποδεχτεί τη συμφωνία εκεχειρίας, που προέβλεπε από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για ανεξαρτησία. Αυτή η υπόσχεση δεν έχει εκπληρωθεί και η γραμμή του μαροκινού κράτους έχει πλέον στραφεί στη συζήτηση για πιθανή παραχώρηση περιορισμένης αυτονομίας εντός της κυριαρχίας του. Το Πολισάριο δέχτηκε να εντάξει και αυτή την επιλογή σε πιθανό δημοψήφισμα, αλλά επιμένει ότι πρέπει να τεθεί και το ερώτημα της ανεξαρτησίας. Τα τελευταία χρόνια είχε στραφεί στις μαζικές κινητοποιήσεις ως μορφή πάλης, αλλά χωρίς επιτυχία. Οι Σαχράουΐ βρίσκονται είτε στα στρατόπεδα προσφύγων στην Αλγερία, είτε στη μικρή ζώνη που ελέγχει το Πολισάριο (το 25-30% της Δυτικής Σαχάρας), αποκλεισμένη από ένα μεγάλο τείχος που «περιφράσσει» τις οικονομικά βιώσιμες περιοχές (κομβικές οδικές αρτηρίες, αποθέματα ορυκτών, ακτές του Ατλαντικού) που ελέγχει ο μαροκινός στρατός.

Αυτό το αδιέξοδο έκανε το Πολισάριο να διατηρεί πάντα μια πιθανή  επιστροφή στην ένοπλη πάλη ως «καταφύγιο». Το τετελεσμένο που δημιουργούν ο Τραμπ και ο Βασιλιάς Μοχάμεντ ο Έκτος απειλεί να λειτουργήσει ως «σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι» για τους Σαχράουΐ και να αναζωπυρώσει τον «ξεχασμένο πόλεμο». Ενώ κανείς δεν ξέρει πώς θα αντιδράσει σε μια τέτοια αναθέρμανση η Αλγερία (που στηρίζει το Πολισάριο από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα). Είναι άλλη μια όψη της επισήμανσης ότι δεν υπάρχει τίποτε το «φιλειρηνικό» στις συμφωνίες «ειρήνης» διάφορων αραβικών μοναρχιών με το Ισραήλ.

Στο εσωτερικό του Μαρόκου, η κρατική προπαγάνδα επιχειρεί να «ανεβάσει» την αναγνώριση της κυριαρχίας της επί της Δυτικής Σαχάρας και να «χαμηλώσει» το κομμάτι της συμφωνίας που αφορά τις σχέσεις με το Ισραήλ. Σοφά από τη μεριά της. Αμερικανικά θινκ τανκ θεωρούν τη συμφωνία «ωφέλιμη» για το «διεθνές στάτους» του μαροκινού καθεστώτος, αλλά «επικίνδυνη» για την «εσωτερική συνοχή του».  Η συντριπτική πλειοψηφία του μαροκινού λαού εξακολουθεί να θεωρεί το παλαιστινιακό «υπόθεση όλων των Αράβων» και να διαφωνεί στην εξομάλυνση σχέσεων με το Κράτος του Ισραήλ αν δεν αποδοθεί πρώτα  δικαιοσύνη. Ωστόσο, τα φιλικά προς το καθεστώς Μέσα είχαν βολικά πλάνα να μεταδώσουν: υπήρξαν πανηγυρισμοί στο Ραμπάτ για τη «νίκη» στη Δυτική Σαχάρα. Δυστυχώς, η πλειοψηφία της μαροκινής κοινωνίας έχει εκπαιδευτεί επί χρόνια στην υποστήριξη των «κυριαρχικών δικαιωμάτων» του Μαρόκου στη Σαχάρα. Ένα τμήμα πολιτικών στελεχών που εκφράζει αυτή την αντιφατική συνείδηση (αλληλεγγύη στους καταπιεζόμενους Παλαιστίνιους, αδιαφορία για τους καταπιεζόμενους Σαχράουΐ) στέκεται αμήχανα απέναντι στην πρωτοβουλία του Βασιλιά: «Έχουμε δίκιο στη Δυτική Σαχάρα, αλλά δε χρειαζόταν αυτή η συμφωνία με το Ισραήλ για να το βρούμε». Είναι η   ελάχιστη γραμμή άμυνας, που επιχειρεί να διαχωριστεί από την κατάπτυστη συμφωνία, αλλά, υιοθετώντας το «εθνικό δίκιο», είναι ευάλωτη στην καθεστωτική προπαγάνδα που μπορεί να ισχυριστεί βάσιμα ότι η συμφωνία ήταν όντως «εθνικά ωφέλιμη»…

Ελπίζουμε το «πεζοδρόμιο» να χαλάσει τα σχέδια του Βασιλιά και να μην ανεχτεί αυτό το ξεπούλημα. Και να βρεθούν εκείνες οι πολιτικές δυνάμεις που θα υψώσουν τη σημαία της αλληλεγγύης μεταξύ των λαών (Παλαιστινιακού, Μαροκινού, Σαχράουϊ) ενάντια στον ιμπεριαλισμό και το στενό «εθνικό συμφέρον»...