Η συμφωνία ΗΑΕ-Μπαχρέιν-Ισραήλ
Στη διάρκεια του Αυγούστου, όταν η αµερικανική κυβέρνηση προανήγγειλε την επερχόµενη πλήρη αποκατάσταση σχέσεων µεταξύ Ισραήλ και Ηνωµένων Αραβικών Εµιράτων (ΗΑΕ), οι γνώστες της περιοχής εκτιµούσαν ότι θα ακολουθήσει αργότερα το Μπαχρέιν. Τα πράγµατα τελικά έτρεξαν πολύ γρήγορα: Στις 15 Σεπτέµβρη, στην τελετή επισηµοποίησης των δεσµών Ισραήλ-ΗΑΕ, είχε ήδη ολοκληρωθεί και η αποκατάσταση σχέσεων µε το Μπαχρέιν, η οποία ανακοινώθηκε επίσηµα την ίδια µέρα, ενισχύοντας το «µήνυµα» της φιέστας του Τραµπ στην Ουάσινγκτον.
Με βάση αυτό το προηγούµενο, µπορεί εύκολα κανείς να εκτιµήσει ότι η επιχείρηση «οµαλοποίησης» θα συνεχιστεί και µε άλλους «πρόθυµους». Παρεµπιπτόντως, το Οµάν έδωσε δηµόσια συγχαρητήρια σε ΗΑΕ και Μπαχρέιν µετά τις συµφωνίες. Η αναφορά του Τραµπ ότι είναι «σε καλό δρόµο µε 4-5 ακόµα χώρες» δεν ήταν προεκλογικό πυροτέχνηµα, ούτε µία από τις υπερφίαλες δηλώσεις που συνηθίζει να εκτοξεύει. Το προηγούµενο που δηµιουργήθηκε, γκρεµίζει «ταµπού» και «απελευθερώνει» πολλά καθεστώτα να ακολουθήσουν κι επίσηµα τον ίδιο δρόµο…
Η φύση της προδοσίας
Με αυτήν την έννοια, η 15η Σεπτέµβρη του 2020 είναι µια ακόµα µαύρη κηλίδα στην µακρά ιστορία προδοσιών του παλαιστινιακού αγώνα από τα αραβικά καθεστώτα. Φυσικά δε συγκρίνεται µε πολύ πιο εµβληµατικά γεγονότα-καµπές όπως ο «µαύρος Σεπτέµβρης» στην Ιορδανία, ο εµφύλιος στο Λίβανο ή ακόµα και οι παλιότερες ειρηνευτικές συµφωνίες του Ισραήλ µε την Αίγυπτο του Σαντάτ. Ακόµα και τότε, η στήριξη των καθεστώτων στην παλαιστινιακή «Υπόθεση» ήταν εν πολλοίς δηµαγωγία εσωτερικής κατανάλωσης ή εργαλείο εξωτερικής πολιτικής. Ο Ζόζεφ Μασάντ έγραψε ένα σχετικό άρθρο πρόσφατα όπου τεκµηριώνει ότι δεν υπάρχει µεγαλύτερο προπαγανδιστικό ψέµα (αναπαραγόµενο και από το Ισραήλ και από τα αραβικά καθεστώτα) από την θεωρία ότι τα αραβικά κράτη τις περασµένες δεκαετίες «έβαζαν την Παλαιστίνη πάνω από τα εθνικά τους συµφέροντα». Αλλά η εποχή και το πλαίσιό της επέβαλαν ή επέτρεπαν µια πιο πραγµατικά ανταγωνιστική σχέση µε το Ισραήλ. Οι πισώπλατες µαχαιριές στους Παλαιστίνιους ή η στροφή στην ειρηνική συνύπαρξη µε το Κράτος του Ισραήλ αποτελούσαν πολύ πιο δυναµικά σοκ και παρήγαγαν πιο πραγµατικές αλλαγές «επί του πεδίου».
Με αυτήν την έννοια τα σηµερινά δεν είναι και τόσο σοκαριστικές εξελίξεις. Ιδιαίτερα µετά τη δεκαετία του ’90, «ο κόσµος το ’χε τούµπανο» για την όλο και πιο στενή συνεργασία των αραβικών καθεστώτων µε το Ισραήλ. Θέλει λοιπόν πολύ προσπάθεια για να παρουσιαστούν οι πρόσφατες συµφωνίες ως κάποια «µεγάλη στροφή στη στάση του αραβικού κόσµου». Όπως έγραψε η Χανάν Ασράουϊ, µέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της PLO, «Το Ισραήλ ανταµοίβεται για το ότι δεν διακηρύττει ανοιχτά αυτό που κάνει στην Παλαιστίνη παράνοµα και διαρκώς από την αρχή της κατοχής [σσ: αναφορά στο πάγωµα της επίσηµης προσάρτησης εδαφών ως δήθεν «παραχώρηση» που απέσπασαν τα ΗΑΕ], ενώ τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα αποκαλύπτουν δηµόσια τη µυστική συνεργασία/σχέση τους µε το Ισραήλ. Μην µας κάνετε χάρες παρακαλώ. Δεν είµαστε το φύλο συκής κανενός!».
Αυτά έχουν τη σηµασία τους, αλλά δεν σηµαίνουν ότι η επισηµοποίηση της εγκατάλειψης των Παλαιστινίων πρέπει να αντιµετωπιστεί µε κυνική αδιαφορία. Αντίθετα, στον αραβικό κόσµο µπορεί να λειτουργήσει ως οριστική «αποκάλυψη» του χάσµατος ανάµεσα στις λαϊκές διαθέσεις και τα καθεστώτα που κυβερνούν -και αντί να «κλείσει» το παλαιστινιακό ζήτηµα, να το επαναφέρει µε εκρηκτικό τρόπο.
Η δηµόσια παραδοχή της κανονικοποίησης των δεσµών µε το Ισραήλ, αν και «χρονικό ενός προαναγγελθέντος γάµου», στέλνει ένα ηχηρό µήνυµα.
Μια «πρωτιά» που καταγράφεται, είναι αυτό που ο Νετανιάχου εµφανώς ικανοποιηµένος περιέγραψε ως «Ειρήνη για Ειρήνη». Δεν ήταν µήνυµα συναδέλφωσης. Δεν υπήρξε το Κράτος του Ισραήλ σε πόλεµο µε το Μπαχρέιν ή τα ΗΑΕ, δεν υπήρχε καν µια κάποια απειλή πολέµου η οποία τάχα αποτράπηκε. Το σχήµα χρησιµοποιήθηκε για να υπογραµµίσει το τέλος του «Γη για Ειρήνη», που υπήρξε η βάση της αραβικής ρητορικής τις τελευταίες δεκαετίες. Υποτίθεται ότι η προοπτική «οµαλοποίησης» των σχέσεων µε το Ισραήλ θα λειτουργούσε ως «κίνητρο» για να παραχωρήσει αυτό ένα παλαιστινιακό κράτος. Τα ΗΑΕ και το Μπαχρέιν «εγκαταλείπουν» αυτή τη δηµόσια γραµµή.
Έπειτα, αυτή η αποµάκρυνση από το «Γη για Ειρήνη» έρχεται στην πιο προκλητική συγκυρία, όταν το Κράτος του Ισραήλ µε τη στήριξη των ΗΠΑ όχι απλά δεν δείχνει τάσεις «συµµόρφωσης» στις παλιές υποσχέσεις του Όσλο, αλλά προχωρά στις πιο χοντρές προκλήσεις απέναντι σε παλιές «συναινέσεις» (πρωτεύουσα η Ιερουσαλήµ, ρατσιστικός «Νόµος Εβραϊκού Κράτους», διάθεση επίσηµης προσάρτησης κι άλλων εδαφών, «Λύση του Αιώνα» κ.ο.κ.). Είναι µια συνθήκη που (θα έπρεπε να) ανοίγει τη συζήτηση για κυρώσεις-αποµόνωση του Κράτους του Ισραήλ ακόµα και σε όσους σέβονται το «φύλο συκής» του Όσλο, µιας και οι Τραµπ-Νετανιάχου το πέταξαν ωµά. Αντ’ αυτού, οι λεγόµενες «Συµφωνίες του Αβραάµ» στέλνουν το αντίθετο µήνυµα ότι το παλαιστινιακό «ξόφλησε» και πρέπει να το καταπιούµε και να «πάµε παρακάτω».
Οι αντιδράσεις των κρατών
Η διαµόρφωση ενός νέου γεωπολιτικού κλίµατος αποτυπώθηκε και στη στάση του Αραβικού Συνδέσµου. Η συλλογική του απόφαση επανεπιβεβαίωσε την τυπική στήριξή του στην σαουδαραβικής έµπνευσης αραβική ειρηνευτική πρωτοβουλία του 2002 (Γη για Ειρήνη, λύση δύο κρατών κλπ). Αλλά δεν έβγαλε απόφαση καταδίκης της στάσης των ΗΑΕ-Μπαχρέιν που ακύρωσαν στην πράξη αυτή τη συλλογική γραµµή. Το ζήτηµα είναι τυπικό, αλλά συµβολικό: Παραδοσιακά στον Αραβικό Σύνδεσµο, η εισήγηση της PLO ήταν το «µίνιµουµ» κάτω από το οποίο απαγορευόταν να πέσει το όποιο κείµενο απόφασης. Διάφορα πρόσφατα καταδικαστικά κείµενα (για την πρωτεύουσα Ιερουσαλήµ, για τη Λύση του Αιώνα) βγήκαν (υποκριτικά) υπό την πίεση αυτής της «παράδοσης». Ήταν η πρώτη φορά που η εισήγηση της PLO (που ζήτησε την ρητορική καταδίκη ΗΑΕ-Μπαχρέιν) δεν έγινε η βάση της απόφασης. Κοντολογίς, καθώς εγκαταλείπουν πλέον τα προσχήµατα ΗΠΑ και Ισραήλ, το ίδιο αρχίζουν να κάνουν και τα αραβικά κράτη…
Σε επίπεδο κρατών, το ενδιαφέρον στρέφεται σε τοπικούς παίκτες: Τη Σαουδική Αραβία, που είναι δεδοµένος ο φιλο-ισραηλινός προσανατολισµός της και «κινεί τα νήµατα» στη διαδικασία οµαλοποίησης απέναντι «στην κοινή ιρανική απειλή», αλλά έχει και µεγαλύτερα «κρατήµατα» ως προς τη δηµόσια εικόνα της (οι Σαούντ παρουσιάζονται ως «προστάτες των ιερών τόπων του Ισλάµ»).
Το Κατάρ, που έχει διαφοροποιηθεί στην εξωτερική του πολιτική (φλερτ µε Τουρκία και Ιράν, σχέσεις µε τη Μουσουλµανική Αδελφότητα και συνεπώς τη Χαµάς), αλλά βρίσκεται υπό ασφυκτική πίεση να «συµµορφωθεί» (οικονοµικός αποκλεισµός τα τελευταία χρόνια µε πρωτοβουλία των Σαούντ).
Το Ιράν και η Τουρκία, οι δύο δυνάµεις που για τα δικά τους κίνητρα, αυτή τη στιγµή σπεύδουν να καλύψουν το κενό που αφήνει η επίσηµη κατάρρευση της «αραβικής αλληλεγγύης»: Η Τεχεράνη έκανε λόγο για «πισώπλατη µαχαιριά σε όλους τους µουσουλµάνους» και η Άγκυρα για «προδοσία του παλαιστινιακού αγώνα».
Ειρήνη;
Η επιτάχυνση της σύσφιξης των δεσµών του Ισραήλ µε τις αραβικές µοναρχίες και άλλα καθεστώτα δεν έχει τίποτε το ειρηνικό. Δεν αφορά µόνο την προηγούµενη επισήµανση ότι δεν υπήρξε ποτέ «πόλεµος» που σταµάτησε ή αποτράπηκε.
Αφορά την πραγµατικότητα στην Παλαιστίνη: όπου η καθηµερινότητα είναι πόλεµος που συνεχίζεται -µε την ασφυκτική πολιορκία της Γάζας και τα περιοδικά σφυροκοπήµατά της, µε την συνεχιζόµενη αρπαγή γης και ισοπέδωση σπιτιών, µε µια στρατιωτική κατοχή στη θέση της και µια εθνοκάθαρση σε εξέλιξη. Όσοι αποκαθιστούν προνοµιακές σχέσεις µε τον ισχυρό/καταπιεστή, δεν προωθούν την ειρήνη, απλά διαλέγουν πλευρά ενάντια στις εκκλήσεις του καταπιεσµένου.
Αφορά ευρύτερους επικίνδυνους σχεδιασµούς: είναι κοινό µυστικό ότι η σύµπυξη του «άξονα» αραβικών µοναρχιών-Ισραήλ µε παραγκωνισµό του «αγκαθιού» της Παλαιστίνης, έχει στόχευση προς την ανάσχεση του Ιράν και τον σκληρό ανταγωνισµό (µε Τουρκία/Κατάρ) για τον έλεγχο της περιοχής –«µέτωπα» που µπορούν να γίνουν (όπου δεν είναι ήδη) επικίνδυνα θερµά.
Αφορά και «πόλεµο» στο εσωτερικό: ενάντια στον «εχθρό-λαό», που τρόµαξε στρατηγούς και µονάρχες το 2011, οι οποίοι ανταλλάσσουν τεχνογνωσία, χρήµα κι όπλα µεταξύ τους (και µε τη Μοσάντ) για να τον αντιµετωπίσουν.
Ιµπεριαλισµός
Σε αυτούς τους σχεδιασµούς, ο ρόλος των ΗΠΑ είναι κεντρικός -αν και µε διαφορετικό τρόπο από αυτόν που είχαµε γνωρίσει την εποχή της µονοπολικής παντοδυναµίας του. Προτεραιότητα της Ουάσινγκτον παραµένει ο «απεγκλωβισµός», για να ολοκληρωθεί το πολυσυζητηµένο (και στοιχειωµένο) «πίβοτ προς τον Ειρηνικό Ωκεανό». Για να το πετύχει αυτό χωρίς «πονοκεφάλους», επιχειρεί να οργανώσει µια «τακτοποίηση» της περιοχής, αφήνοντας χώρο σε κάποιες δυνάµεις, πιέζοντας σε «ευθυγράµµιση» άλλες, ώστε να αναλάβουν αυτές την περιφρούρηση της σταθερότητας, χωρίς να απαιτείται η διαρκής παρουσία των ΗΠΑ. Αυτό σηµαίνει το «δεν θα είµαστε µόνιµα ο παγκόσµιος χωροφύλακας» του δόγµατος Τραµπ κι όχι κάποια έγνοια για την πρόοδο των λαών. Αυτό είναι το κίνητρο των ΗΠΑ στο να πριµοδοτήσουν κάποιους «τοπικούς παίκτες» και να κλείσουν «εκκρεµότητες» που µπαίνουν εµπόδιο στην άδικη Pax Mediterranea που λέει κι ο Εµµανουέλ Μακρόν…
Εµιράτα-Ελλάδα-Συµµαχία
Στο φόντο αυτού του σχεδιασµού εξελίσσεται η µετεωρική άνοδος των Εµιράτων. Από «µικρός εταίρος» κάθε σκοτεινού σχεδιασµού των Σαούντ στην περιοχή, τα ΗΑΕ εδώ και χρόνια γίνονται όλο και πιο δραστήρια -στην καταστολή της εξέγερσης στο Μπαχρέιν, στην ισοπέδωση της Υεµένης, στη στρατολόγηση Σουδανών µισθοφόρων για λογαριασµό του πολέµαρχου Χαφτάρ στη Λιβύη ή και στον άµεσο βοµβαρδισµό βάσεων της κυβέρνησης Σάρατζ κ.ο.κ.
Σε όλο τον παραπάνω σχεδιασµό έχει εµπλακεί ενεργά και η Ελλάδα. Διόλου τυχαία, η ξαφνική -και πολυδιαφηµισµένη από τον Μητσοτάκη αλλά και «εθνικούς δηµοσιογράφους»- αναβάθµιση της συµµαχίας µε τα ΗΑΕ και της παρουσίας τους στην Μεσόγειο συµπίπτει µε την επισηµοποίηση της συµµαχίας τους µε το Ισραήλ. Ο «άξονας» που αναλαµβάνει την περιφρούρηση της ιµπεριαλιστικής πειθαρχίας έχει βαθιά σχέση µε το σχήµα Ελλάδα-Κύπρος-Αίγυπτος-Ισραήλ, που πλέον «διευρύνεται» µε σάπιες µοναρχίες του Κόλπου και αποκτά πλάτες «επί του πεδίου» από την νεοαποικιοκρατική Γαλλία του υπερδραστήριου Μακρόν. Αυτή η αντιδραστική συµµαχία έχει καταγράψει ήδη «σύµπτωση συµφερόντων» στη Λιβύη (υπέρ του Χαφτάρ), στην γενικότερη «ανάσχεση της Τουρκίας», στην εδραίωση µιας νέας αντιδραστικής «σταθερότητας» ενάντια στους λαούς της περιοχής, στην στήριξη στο Κράτος του Ισραήλ ενάντια στους Παλαιστίνιους κ.ο.κ.
Παλαιστίνη
Γυρνώντας στην Παλαιστίνη, έχει ενδιαφέρον η εκτίµηση σε διεθνή ρεπορτάζ που ισχυρίζεται ότι ένας από τους στόχους των «βίαιων ανατροπών» που προωθεί ο Τραµπ είναι η ανατροπή των υπαρκτών παλαιστινιακών ηγεσιών. Που αφορά προφανώς την «επάρατη» Χαµάς που επιµένει να αντιστέκεται, αλλά φαίνεται ότι αφορά και την απολύτως συµβιβασµένη ηγεσία του Αµπάς στην Φατάχ, που θεωρείται πολύ «προσκολληµένη» στη ρητορική και τις όποιες «κόκκινες γραµµές» της προηγούµενης περιόδου. Η πρώτη επιδιώκεται να συντριβεί ή να στραγγαλιστεί, ενώ η δεύτερη πιέζεται να οδηγηθεί στην απόλυτη χρεοκοπία κι αδιέξοδο (µε το οριστικό τέλος της «υπόσχεσης» του Όσλο). Ενώ εξόριστος στα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα περιµένει ο Μοχάµεντ Νταλάν. Ο Νταλάν «διέπρεψε» στις προσπάθειες ανατροπής της Χαµάς µετά τη νίκη της στις εκλογές του 2005 και στη συνέχεια επιδόθηκε σε µηχανορραφίες για την ανατροπή της υπαρκτής ηγεσίας της Φατάχ. Είναι ένας πλούσιος άνθρωπος που το όνοµά του αναφέρεται συχνά γύρω από το σενάριο του πλέον κατάλληλου να «εισβάλει» στη Γάζα και γενικότερα στα παλαιστινιακά εδάφη, ως «σωτήρας», καβάλα σε κονβόι «ανθρωπιστικής βοήθειας».
Αντίσταση
Ο συσχετισµός µπορεί να δείχνει καταθλιπτικός, αλλά επιµένουµε ότι υπολογίζουν χωρίς το ξενοδόχο. Πρώτα και κύρια στην Παλαιστίνη: Όπου το «δεν υπάρχει ειρήνη χωρίς δικαιοσύνη» και το «να υπάρχεις σηµαίνει να αντιστέκεσαι» δεν είναι συνθήµατα, αλλά τρόπος ζωής. Όπου ξέσπασαν διαδηλώσεις στις οποίες πυρπολήθηκαν οι φωτογραφίες των ηγετών του Μπαχρέιν και των ΗΑΕ.
Έπειτα στο «αραβικό πεζοδρόµιο». Όπου η συσσωρευµένη οργή που εκφράστηκε το 2011 και ξανά το 2019 µπορεί να συναντηθεί µε την οργή για την Παλαιστίνη. Ένα δείγµα µόνο ήταν οι διαδηλώσεις στο Μπαχρέιν: Όπου η ύπαρξη µιας σιϊτικής πλειοψηφίας (µε ό,τι σηµαίνει αυτό για την αίγλη που µπορεί να ασκήσει το ιρανικό αντιπαράδειγµα) κάνει το ζήτηµα της φιλο-ισραηλινής στροφής ακόµα πιο επικίνδυνο για τον µονάρχη. Όπου το 2011 χρειάστηκαν σαουδαραβικά τανκς και αστυνοµία από τα ΗΑΕ για να αιµατοκυλιστεί µια δυναµική εξέγερση και να σωθεί το παλάτι. Ο αρνητικός γεωπολιτικός συσχετισµός και η ξεδιάντροπη «στροφή» των ηγεσιών, δεν αντανακλά κάποια αντίστοιχη αλλαγή στις διαθέσεις και τα αισθήµατα των αραβικών µαζών προς την Παλαιστίνη. Ένα συγκλονιστικό τραγούδι της εξέγερσης του Λιβάνου µιλά για την καταπίεση και τη φτώχεια σε Ιράκ, Σαουδική Αραβία, Αλγερία, Σουδάν, Αίγυπτο, Υεµένη, Μπαχρέιν, Συρία. Αλλά δε ξεχνούσε να τελειώσει: «Παλαιστίνη αγαπηµένη µας, στόχος µας η λευτεριά σου! Κάτω-Κάτω το Ισραήλ! Κάτω-Κάτω το Ισραήλ!».
Αντίστοιχες διαθέσεις πρέπει να δείξει και το κίνηµα στη Δύση. Συµπεριλαµβανοµένης της Ελλάδας -για πολύ συγκεκριµένους λόγους, που περιγράφηκαν παραπάνω κι αφορούν τον ρόλο που διεκδικεί το ελληνικό κράτος σε όλο το βρώµικο παιχνίδι στην περιοχή. Σήµερα καλούµαστε από τα εγχώρια ΜΜΕ να ταυτιστούµε µε την δυτική «οργή» για τον Ερντογάν που διατηρεί καλές σχέσεις µε τους Παλαιστίνιους «τροµοκράτες» της Χαµάς, ενώ διάφοροι «πατριώτες» ανακαλύπτουν παλαιστινιακή αχαριστία (!) για να δικαιολογήσουν τον εθνικό εναγκαλισµό µε το Ισραήλ. Σήµερα, περισσότερο από ποτέ, εµείς είµαστε µε την Παλαιστίνη.
*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά
