Η διάσημη πλέον αφίσα από τον ισπανικό εμφύλιο, με τα βομβαρδιστικά και το άψυχο παιδικό κορμάκι και το σύνθημα «αν το ανεχτείς αυτό, τα παιδιά σου θα είναι τα επόμενα» προσπαθούσε να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο για τους βομβαρδισμούς σε πόλεις και αμάχους από τις δυνάμεις του Φράνκο. Υπήρξε προφητική⋅ και δυστυχώς είναι απελπιστικά επίκαιρη.
Μια εικόνα ενός άλλου άψυχου παιδικού κορμιού έχει κάνει το γύρο του κόσμου. Πρόκειται για τη φωτογραφία του Αϊλάν Κουρντί, του τρίχρονου μωρού από τη Συρία που βρέθηκε πνιγμένο στα τουρκικά παράλια. Η δύναμη της εικόνας ήταν τόσο ισχυρή, που δεν στάθηκε δυνατό να αγνοηθεί από το διεθνή τύπο, και ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο ως σύμβολο του δράματος των προσφύγων. Εφημερίδες όπως ο Independent, που μέχρι χθες φιλοξενούσε άρθρα για τη μάστιγα της μετανάστευσης και θετικές αναλύσεις για τις αντιμεταναστευτικές προτάσεις του Κάμερον, βγήκαν με πρωτοσέλιδο την εικόνα του Αϊλάν.
Είναι χιλιάδες οι πρόσφυγες που έχουν πνιγεί στη Μεσόγειο. Είναι χιλιάδες αυτοί που βιώνουν τις απάνθρωπες συνθήκες στο μακρύ και επικίνδυνο ταξίδι που περνάει από τους θαλάσσιους δρόμους του Αιγαίου, τα ελληνικά νησιά, τα σύνορα με τη Μακεδονία και στη συνέχεια τη Σερβία, την Ουγγαρία, την Αυστρία, ώσπου να φτάσουν σε όποια χώρα της Βόρειας Ευρώπης θεωρούν ότι έχουν μια ελπίδα να ζήσουν ανθρώπινα. Και κάθε σταθμός αυτής της διαδρομής αποτελεί νέα ταλαιπωρία και εμπεριέχει νέους κινδύνους.
Αυτή η διαδρομή αποτελεί επιλογή των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Η Ευρώπη-φρούριο εδώ και χρόνια κλείνει τα μάτια μπροστά στο πρόβλημα και προσπαθεί μέσω της αποτροπής να μειώσει τον αριθμό των προσφύγων που περνούν τα σύνορά της, να τους αποθαρρύνει από αυτό το εγχείρημα – αδιάφορο αν αυτή η μέθοδος οδηγεί σε χιλιάδες θανάτους.
Η «ασφάλεια» των συνόρων είναι κύριο μέλημα της ΕΕ, στο όνομα των Ευρωπαίων πολιτών. Επιχειρήθηκε να δημιουργηθεί φόβος στους λαούς της Ευρώπης για τον κίνδυνο που αντιπροσωπεύουν οι πρόσφυγες – θα αυξηθεί η εγκληματικότητα, η οικονομία δεν τους αντέχει, θα αλλοιώσουν την ευρωπαϊκή κουλτούρα, ακόμα και ότι μέσα στις βάρκες κρύβονται τζιχαντιστές που έρχονται για να κάνουν τρομοκρατικές ενέργειες. Όμως όλη αυτή η προπαγάνδα κατέρρευσε μπροστά στην αδυσώπητη πραγματικότητα του δράματος των προσφύγων. Και έγινε σε όλους σαφές ότι η ασφάλειά μας δεν απειλείται από τους πρόσφυγες. Αντίθετα, κανείς δεν μπορεί να αισθάνεται ασφαλής όταν πνίγονται μωρά στην πόρτα του. Γιατί όταν το επιτρέπεις να συμβεί, κανείς δεν ξέρει ποιος θα είναι ο επόμενος.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις όσο κι αν θέλουν δεν μπορούν πια να κάνουν ότι δεν βλέπουν. Αλλά είναι βέβαιο ότι θα προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν το ζήτημα όσο πιο επιδερμικά γίνεται και κάνοντας όσο το δυνατόν λιγότερα. Ωστόσο, τα κινήματα αλληλεγγύης που έχουν δημιουργηθεί όπου υπάρχουν πρόσφυγες είναι εντυπωσιακά, και δείχνουν ότι ανοίγει ο δρόμος να απαιτήσουμε πολλά περισσότερα. Δεν πρέπει να μείνουμε μόνο στη στήριξη των προσφύγων και στην εξασφάλιση στοιχειωδών όρων επιβίωσης στην προσωρινή τους παραμονή, αλλά να προβάλουμε τις διεκδικήσεις δυναμικά, ώστε να βάλουμε τέλος στην Ευρώπη-φρούριο.
Γκρέμισμα του φράχτη του Έβρου και δημιουργία ασφαλών διόδων προς την Ελλάδα, δημιουργία κέντρων προσωρινής φιλοξενίας για όσους θέλουν να φύγουν, στελέχωση των υπηρεσιών για την άμεση καταγραφή των προσφύγων, μονομερής κατάργηση των συνθηκών του Δουβλίνου, άσυλο με πλήρη δικαιώματα για όσους θέλουν να μείνουν, όλα αυτά πρέπει άμεσα και μαχητικά να διεκδικήσει το κίνημα στην Ελλάδα. Και σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα οι αλληλέγγυοι θα πρέπει να αγωνιστούν για τα αιτήματα αυτά. Τα κροκοδείλια δάκρυα των ηγετών της ΕΕ δεν πείθουν κανέναν, όταν θρηνούν για τον μικρό Αϊλάν αλλά δεν κάνουν τίποτα να αποτρέψουν παρόμοιες τραγωδίες. Καιρός να τους αναγκάσουμε. Χιλιάδες ζωές εξαρτώνται από αυτό, και κανείς δεν ξέρει ποιοι θα είναι τα επόμενα θύματα των κλειστών συνόρων.
το σκίτσο είναι του Μahnaz Yazdani
