Αναμνήσεις και συμπεράσματα από την εξέγερση του Δεκέμβρη του '08

Ακόμη τους τρομάζει ο πολιτικός Δεκέμβρης

Του Νικόλα Κολυτά

Δώδεκα χρόνια μετά, ο Δεκέμβρης συνεχίζει να υπάρχει στη συλλογική μνήμη και κίνηση.

Παρότι η κυβέρνηση έκανε μεγάλη προσπάθεια να τον στοχοποιήσει, να τον απονομιμοποιήσει και να τον καταστείλει, απέτυχε παταγωδώς. Χιλιάδες άνθρωποι τίμησαν τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο αλλά και την εξεγερσιακή σπίθα που άναψε η δολοφονία του, οργανώνοντας κινητοποιήσεις τόσο κεντρικά, όσο και τοπικά σε γειτονιές όλης της χώρας. Η πανδημία, το κατασταλτικό κράτος του Μητσοτάκη, καθώς και η ανάγκη της κοινωνίας να εκφραστεί ελεύθερα επανανοηματοδότησαν την επέτειο φέτος.

Καταστολή τότε και σήμερα

Μπορεί τα Εξάρχεια να θύμιζαν μια αστυνομοκρατούμενη ζώνη, μπορεί οι κάθε λογής «ρόμποκοπ» να δρούσαν ανεξέλεγκτα, μπορεί το σημείο της δολοφονίας να ήταν αποκλεισμένο, μπορεί τα ελικόπτερα να πετούσαν διαρκώς πάνω από τα σπίτια στο κέντρο, όμως τίποτα απ’ όλα τα παραπάνω δεν κατάφερε να σβήσει και να σιγήσει τη φετινή 6η Δεκέμβρη. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Χρυσοχοΐδης εκτέθηκε ανεπανόρθωτα προσάγοντας και συλλαμβάνοντας δικηγόρους εν ώρα εργασίας (κάποιοι από αυτούς ήταν και συνήγοροι στη δίκη της ΧΑ), συνδικαλιστές, εργαζόμενους σε νοσοκομεία, φοιτητές, μαθητές, δημοτικούς και κοινοτικούς συμβούλους, δημοσιογράφους, μέλη πολιτικών οργανώσεων, απλούς περαστικούς. Ο μόνος που κυκλοφορούσε ανενόχλητα εκείνη την ημέρα στη χώρα πρέπει να ήταν ο Χρήστος Παππάς. Όλοι οι υπόλοιποι ήταν ύποπτοι.

Παρόλα αυτά, η απαγόρευση των συναθροίσεων και το κλίμα τρομοκρατίας δεν πέρασε. Είναι σαφές ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη, όπως και οι προκάτοχοί της, θέλει να σβήσει από το χάρτη τον πολιτικό Δεκέμβρη και να κρατήσει μόνο φαντασμαγορικές συγκρουσιακές εικόνες που φέρνουν τηλεθέαση στα ακριβοπληρωμένα με κρατικό χρήμα κανάλια και κρατάνε τον κόσμο αμέτοχο και θεατή στο σπίτι του. Ναι, ο Δεκέμβρης δεν ήταν μνημόσυνο. Μεγάλο κομμάτι του ήταν η σύγκρουση με τις δυνάμεις καταστολής, και μάλιστα όχι ως πρακτική συγκεκριμένου χώρου, αλλά μιας ολόκληρης κοινωνίας που έβραζε από οργή. Όμως όποιος ταυτίζει το Δεκέμβρη μόνο με την αντιπαράθεση με τις δυνάμεις καταστολής χάνει τη μεγάλη εικόνα. Χάνει το πολιτικό υπόβαθρο της μάχης του Δεκέμβρη και υποτιμά το ίδιο το κοινωνικό υποκείμενο που αποτέλεσε το σώμα του.

Πολιτική ουσία

Το 2008 οι μαθητές που κατηγορούνταν ως αδιάφοροι και «γενιά του καναπέ», οι φοιτητές που έβλεπαν ένα μέλλον χωρίς προοπτική στα «700 ευρώ», οι νέοι εργαζόμενοι που έρχονταν αντιμέτωποι με το φάσμα της ανεργίας και της επισφαλούς εργασίας, οι μεγαλύτεροι που έβλεπαν τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές να σαρώνουν τα εισοδήματά τους την ώρα που το ένα σκάνδαλο ξεσπούσε μετά το άλλο, ήταν εκείνοι που δεν είχαν απλώς μανία ενάντια στους μπάτσους, αλλά ανάγκη να ζήσουν αλλιώς. Το καμένο δέντρο στο Σύνταγμα δεν ήταν απλώς πυρομανία, ήταν η εικονική αποδόμηση της επίπλαστης ευημερίας και χαζοχαρουμενιάς που πλάσαρε τότε ο Κακλαμάνης, ακόμη και μετά τη δολοφονία ενός 15χρονου μαθητή. Κάνουν μεγάλη προσπάθεια να σβήσουν από τη μνήμη τις πολύχρωμες πορείες των μαθητών, τους ακτιβισμούς, την εισβολή στην ΕΡΤ, τα δρώμενα έξω από τη Λυρική, τους χιλιάδες που πλημμύρισαν όλες τις πόλεις, τη μαζική πολιτικοποίηση μιας ολόκληρης γενιάς, και να ταυτίσουν το Δεκέμβρη απλώς με μπάχαλα και ζημιές.

Υπάρχει όμως λόγος που ο Δεκέμβρης έχει μείνει πολλές φορές εκτεθειμένος στις επιθέσεις του συστήματος. Τόσο η Αριστερά, όσο και ο αναρχικός χώρος, σε μεγάλο βαθμό υποτιμούν το πολιτικό του νόημα. Όλοι συμφωνούμε ότι ο Δεκέμβρης δεν ήταν απάντηση αλλά ερώτηση. Αν δεν επιχειρήσουμε όμως να απαντήσουμε πολιτικά τα ερωτήματα που έθεσε στην κοινωνική αρένα, τότε μένουμε στο μέσο της διαδρομής. Δεν προχωράμε. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Δεκέμβρης ούτε έχασε αλλά ούτε και νίκησε το 2008. Έμεινε στη μέση. Δημιούργησε το ερώτημα, το οποίο όμως αν δεν προσπαθήσει να απαντήσει σε συνθήκες πολιτικής κρίσης και κυβερνητικού αυταρχισμού η οργανωμένη Αριστερά τότε απλώς χάνεται στο χρόνο.

Αυτό φάνηκε και στα όρια του ίδιου του Δεκέμβρη. Γιατί όντως το 2008 το αυθόρμητο έπαιξε σημαντικό ρόλο, χωρίς όμως τη στήριξη των κινητοποιήσεων στη δημόσια συζήτηση από φοιτητικούς συλλόγους, μαθητικές καταλήψεις, οργανώσεις της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς και τον τότε ΣΥΡΙΖΑ που δε θυμίζει προφανώς σε τίποτα τον σημερινό, ενδεχομένως ο Καραμανλής να είχε πιο λυμένα χέρια και να άκουγε και εισηγήσεις όπως του Στέφανου Μάνου που ήθελαν να βγάλουν το στρατό στο δρόμο για να τελειώσει άμεσα η ιστορία. Χωρίς να θέλουμε να γίνουμε εκ των υστέρων προφήτες, πρέπει να δούμε και τις δυνατότητες που είχε ο Δεκέμβρης, το που θα μπορούσε να φτάσει και να πάει ένα βήμα παρακάτω. Για παράδειγμα η πιο ενεργή εμπλοκή του εργατικού κινήματος εκείνες τις ημέρες ενδεχομένως να είχε δώσει άλλη εξέλιξη στη βαρύτητα των γεγονότων. Όμως σε αυτό δεν ευθύνεται ο Δεκέμβρης ως τέτοιος αλλά το τι σχέση πρέπει να έχει το αυθόρμητο με το οργανωμένο και το ανάποδο, με όρους αριστερής αντίληψης.

Το νήμα του Δεκέμβρη σήμερα

Συνεπώς, ο Δεκέμβρης δεν ήταν μόνο οδομαχίες περιμετρικά του πολυτεχνείου, αλλά πολύ περισσότερα. Αυτά τα περισσότερα, καλούμαστε σήμερα να τα κάνουμε ακόμη πιο πολλά, και μάλιστα χωρίς μαζικό πολιτικό υποκείμενο και ενισχυμένο το αστικό μπλοκ, που με το πρόσχημα της πανδημίας θωρακίζεται ακόμη περισσότερο και επιτίθεται σε κατακτήσεις δεκαετιών. Σήμερα, είμαστε ξανά αντιμέτωποι με τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η γενιά του 2008 και μάλιστα σε πολλαπλάσιο βαθμό. Η νεολαία και η εργατική είναι ξανά αντιμέτωπες με την ενταντικοποίηση, τη φτώχεια και την ανεργία. Οι μετανάστες που ήταν επίσης πολύ σημαντικό κομμάτι των κινητοποιήσεων το 2008, βρίσκονται αντιμέτωποι με τον θεσμικό και παρακρατικό ρατσισμό, η αστυνομική αυθαιρεσία αγγίζει το κόκκινο και σε όλα αυτά έχει προστεθεί και η τερατώδης συνθήκη της πανδημίας.

Αν πριν το 2008 πολλοί κοινωνικοί επιστήμονες και πολιτικοί αναλυτές διέβλεπαν ότι κάτι θα ερχόταν σε επίπεδο κοινωνικού ξεσπάσματος, πραγματικά σήμερα αναρωτιόμαστε το τι μπορεί να κρύβεται μέσα σε όλο αυτό που ζούμε. Ο ρόλος της Αριστεράς όμως δεν είναι απλώς αυτός της αναμονής, αλλά της σύνδεσης με τα προβλήματα του κόσμου, της οργάνωσης των αγώνων ακόμη και σε συνθήκες εγκλεισμού αλλά και της οικοδόμησης του πολιτικού υποκειμένου που θα εκφράζει όλους/ες εκείνους/ες που σήμερα αισθάνονται ξεχασμένοι και αδύναμοι, όπως όλοι εκείνοι που ένιωθαν το ίδιο τις παραμονές του Δεκέμβρη του 2008. Αυτό φοβάται ο Μητσοτάκης και γι’ αυτό κάνει όλη αυτή την επίδειξη αστυνομικής δύναμης και πυγμής. Όμως όποιος υπολογίζει για την κοινωνία χωρίς την κοινωνία, προφανώς δεν έμαθε τίποτα από το Δεκέμβρη. Και γι' αυτό είναι καταδικασμένος στην αποτυχία. Αρκεί να κρατηθεί η σπίθα των αγώνων και των αντιστάσεων ζωντανή.

«Αναγκαία συνθήκη για τη διασφάλιση των ελευθεριών και των δικαιωμάτων»

Του Ζάχου Χριστοδούλου, μέλους Αναμέτρησης, ομάδας κομμουνιστών-στριών

Στον αστικό τύπο και στα κανάλια η φετινή 6η Δεκέμβρη πέρασε, με λιγοστές εξαιρέσεις, στο περιθώριο.

Με σχεδόν μηχανικό-αδιάφορο τρόπο η “ενημέρωση” κατέληξε ότι πραγματοποιήθηκαν  374 προσαγωγές και 135 συλλήψεις, για να ακολουθήσουν γρήγορα  άλλα , λιγότερο “επικίνδυνα” νέα. Για αυτούς και αυτές όμως που προσπάθησαν να αμφισβητήσουν και να αναμετρηθούν με το σύγχρονο ολοκληρωτισμό, που δεν έχει σε τίποτα να ζηλέψει  τις πρακτικές που εφάρμοζαν και εφαρμόζουν δικτατορίες, η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική.  Η κυβέρνηση “αποφάσισε και διέταξε” να κυκλοφορούν στην πόλη, μόνο οι δυνάμεις καταστολής. Τραγική και αποκρουστική εικόνα, να υπάρχουν στον τόπο δολοφονίας του 15χρονου αναρχικού μαθητή Αλέξη Γρηγορόπουλου μόνο ο “στρατός κατοχής” από ΜΑΤ-ΔΡΑΣΗ-ΔΙΑΣ και να απαγορεύονται όχι μόνο οι συγκεντρώσεις σε αγωνιστές και αγωνίστριες του κινήματος αλλά και η πρόσβαση σε περαστικούς για να αφήσουν έστω ένα λουλούδι. Η χρησιμοποίηση της πανδημίας ως δικαιολογία  για το αντιδραστικό πογκρόμ μόνο οργή προκαλεί στη συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας.  Αφού πρώτα η κυβέρνηση της ΝΔ διέλυσε τα νοσοκομεία με αποτέλεσμα καθημερινές εκατόμβες νεκρών, αφού  άφησε ανοχύρωτα τα σχολεία στην πανδημία εντείνοντας τους ταξικούς φραγμούς με το φιάσκο της τηλεκπαίδευσης στερώντας την δυνατότητα πρόσβασης στην εκπαιδευτική διαδικασία σε χιλιάδες μαθητές και μαθήτριες από λαϊκές οικογένειες,  τώρα βάζει στο στόχαστρο στοιχειώδεις δημοκρατικές ελευθερίες. Προσπαθούν να προλάβουν τις εκρήξεις που ήδη ξεσπούν  σε πολλές χώρες στο εξωτερικό. Οι συγκρούσεις στη Γαλλία ενάντια στην αστυνομική βία και στην νομοθετική νομιμοποίηση της από την κυβέρνηση Μακρόν, το μεγαλειώδες κίνημα στην Πολωνία ενάντια στην απαγόρευση των αμβλώσεων, οι μαχητικές κινητοποιήσεις διαρκείας του Black Lives Matter  στις Η.Π.Α δημιουργούν μεγάλη ανησυχία στις αστικές κυβερνήσεις.

Γι' αυτό και ο Δεκέμβρης σήμερα τους φοβίζει πολύ περισσότερο. Θέλουν να σβήσουν τη μνήμη της μεγάλης εξέγερσης του 2008. Γιατί ήταν η πρώτη εξέγερση στο έδαφος της κρίσης που λειτούργησε σαν θρυαλλίδα για ότι ακολούθησε μετά τόσο στην Ελλάδα αλλά και σε πολλές χώρες. Ο χαιρετισμός του υποδιοικητή Μάρκος των Ζαπατίστας ακόμα συγκλονίζει:

«Συντρόφισσα, σύντροφε. Εξεγερμένη Ελλάδα. Εμείς οι πιο μικροί από αυτή τη γωνιά του κόσμου σε χαιρετάμε. Δέξου τον σεβασμό και τον θαυμασμό μας γι’ αυτό που σκέφτεσαι και κάνεις. Από μακριά μαθαίνουμε από σένα. Ευχαριστούμε».

Ο Δεκέμβρης απέδειξε ότι απέναντι στην κρατική καταστολή και τις δολοφονίες αγωνιστών, η εξέγερση είναι η μόνη δυνατή απάντηση. Δεν είναι μόνο χρέος και υπόσχεση απέναντι στους νεκρούς αλλά αναγκαία συνθήκη για την διασφάλιση των ελευθεριών και των δικαιωμάτων. Οι πολύμορφες συγκρουσιακές πρακτικές,  έγιναν επικίνδυνες και αποτελεσματικές γατί ήταν απαίτηση του κινήματος και αποτέλεσαν κτήμα του.  Οι καταλήψεις Πανεπιστημιακών χώρων και η μετατροπή τους σε κέντρα αγώνα (στην Αθήνα στο Πολυτεχνείο, στη Νομική και στην ΑΣΟΕΕ αλλά και σε πολλές άλλες πόλεις) και οι καταλήψεις στα σχολεία όλης της χώρας τις επόμενες μέρες  έδρασαν καταλυτικά για την μαζικοποίηση και την διάρκεια του κινήματος. Η  αγωνιστική ενότητα ντόπιων και μεταναστών πρώτη φορά πήρε σάρκα και οστά και ανέδειξε τις πραγματικές δυνατότητες  να σπάσουν οι αποκλεισμοί . Η επίθεση των Ρομά στο Αστυνομικό Τμήμα Ζεφυρίου, οι συγκρούσεις στα γήπεδα, η μαζική συμμετοχή μαθητών, φοιτητών, εργαζομένων στις διαδηλώσεις και στις καταλήψεις ήταν δείγματα του βάθους και της σημασίας των εξεγερτικών γεγονότων του Δεκέμβρη. Η λαϊκή αντιβία  διέλυσε στους δρόμους οποιαδήποτε προσπάθεια καταστολής  αναγκάζοντας τα ΜΑΤ σε άτακτη υποχώρηση.

  Οι πολιτικές παρακαταθήκες της εξέγερσης αναμφίβολα έχουν τεράστια σημασία, όπως και τα συμπεράσματα. Ο Δεκέμβρης αποκάλυψε την αποτυχία  της ρεφορμιστικής αριστεράς και την φοβικότητα της. Μπροστά  σε μεγάλης κλίμακας εξεγερτικά γεγονότα καταλήγει να δίνει πάντα δηλώσεις νομιμοφροσύνης.

Έδειξε όμως τα όρια και τις αδυναμίες  της επαναστατικής αριστεράς να συνειδητοποιήσει την σημασία και το μέγεθος της εξέγερσης και τον απόηχο της που έφτασε μέχρι τις αντιμνημονιακές κινητοποιήσεις του 2010-2012.

Μετά από 12 χρόνια η απελευθερωτική διέξοδος του Δεκέμβρη δίνει κουράγιο στους καταπιεσμένους, γίνεται έναυσμα για νέες μάχες, δημιουργώντας φόβο στους κυρίαρχους. Οι μέρες που έρχονται σίγουρα θα έχουν κάτι από την φωτιά του.

Έχουμε την οργή 100.000 ελλήνων φοιτητών*

Του Χρήστου Μπέλμπα, τότε μεταπτυχιακού φοιτητή, νέου εργαζόμενου, μέλους της ΑΡΑΝ

Η νύχτα της 6ης του Δεκέμβρη 2008, έμελε να σημαδέψει την νεολαία των 00s -10s  . Η δολοφονία του νεαρού 15χρονου  μαθητή, Αλέξη Γρηγορόπουλου που με την παρέα του έπινε μια «περιπτερόμπυρα» στα Εξάρχεια από τον αστυνομικό Ε. Κορκονέα αποτέλεσε την  θρυαλλίδα για μια ολόκληρη γενιά νεολαίας όπου οργισμένη,  τις επόμενες μέρες  βγήκε στον δρόμο, έκλεισε σχολεία και σχολές, έβγαλε τις συλλογικές αγωνίες του μέλλοντος, στοχοποίησε τις δυνάμεις καταστολής, αναζήτησε την δικαίωση.

Ποιοι γέννησαν τον Δεκέμβρη; Τον Δεκέμβρη τον έκανε η νεολαία που γεννήθηκε από τα μέσα της δεκαετίας του 80 έως τα μέσα της δεκαετίας του 90. Κοινωνικά,   με όρους γενιάς ήταν νέοι και νέες οι οποίοι γεννήθηκαν και έζησαν μέσα στην Ελλάδα καταρχήν του εκσυγχρονισμού κι αργότερα της επέλασης του νεοφιλελευθερισμού.  Επομένως ήταν παιδιά μιας εποχής που από τότε φαινόταν ότι η κυρίαρχη αφήγηση απειλούσε η  προοπτική της να είναι χειρότερη απ ’αυτή την γονιών της. Το ‘δεν θα γίνουμε η γενιά των 700 ευρώ’ προφανώς ερχόταν σε ένα βαθμό και από την κίνηση της νεολαίας διεθνώς πχ, κινητοποιήσεις στην Γαλλία ενάντια στο ν.σχέδιο για το σύμφωνο πρώτης απασχόλησης είχε όμως και την οσμή αυτής της «αλλαγής καθεστώτος »   που ερχόταν σαν διαχείριση στην  χώρα μας με τα μνημόνια.

Η νεοαλαιίστικη έκρηξη του Δεκέμβρη του 2008 βρίσκεται στην καρδιά μιας κατά βάση κινηματικής εξαετίας για την χώρα μας. Αποτελεί συνέχεια των φοιτητικών κινητοποιήσεων της περιόδου 2006 – 2007 απέναντι στον νόμο - πλαίσιο και την αναθεώρηση του Συντάγματος παρόλο που ο Δεκέμβρης του 2008 άγγιξε το σύνολο της νεολαίας. Ο δρόμος εκείνες τις μέρες κατακλύζονταν όχι μόνο από φοιτητές αλλά από χιλιάδες μαθητές των γυμνασίων και των λυκείων ακόμα και νέους εργαζόμενους. Ταυτόχρονα τα κοινωνικά υλικά του Δεκέμβρη τα βρίσκουμε και στις πορείες,  στις απεργίες, στις πλατείες, των πρώτων μνημονιακών χρόνων. Πολιτικά, τα παιδιά που ήταν στην ευθύνη των πραγμάτων τότε, αφενός έρχονται «ψημένα» από τις πολιτικές διαδικασίες του 06-07 από την άλλη δεν είχαν το φορτίο της ήττας που καταγράφηκε διεθνώς για την Αριστερά και τις κοινωνίες στα τέλη της δεκαετίας του ’80.Η νεολαιίστικη έκρηξη του 08 εκ των πραγμάτων έθεσε αναβαθμισμένα πολιτικά ερωτήματα τα οποία αφενός συγκρότησαν καλύτερα την ριζοσπαστική / αντικαπιταλιστική Αριστερά στην χώρα μας και όπου η αναζήτηση των απαντήσεων σε αυτά ακόμα και σήμερα αποτελεί ζητούμενο.

Έμελε να είναι η γενιά που βρέθηκε στο «μάτι του κυκλώνα» λίγα χρόνια μετά, όπου η ανεργία και οι ελαστικές μορφές εργασίας   ανατινάχθηκαν , το δημοσιονομικό κελί και το καθεστώς κηδεμονίας της αποφάσεων της ΕΕ απλώθηκε στην χώρα. Ένα κομμάτι της έγινε οικονομικός μετανάστης ένα άλλο έμεινε για να παλέψει.

Η γενιά αυτή έδωσε λοιπόν την μάχη της και ηττήθηκε σαν κομμάτι της ευρύτερης ήττας στην ελληνική κοινωνία του 2015.  Παρόλα όσα, το σύνθημα του Δεκεμβρη του08  « στις τράπεζες λεφτά στην νεολαία σφαίρες » όσο κι αν έρχεται πλέον από 12 χρόνια πριν,  τόσο φαντάζει επίκαιρο σήμερα. Όταν η κυβέρνηση Μητσοτάκη αντιμετωπίζει την κρίση που γέννησε η διαχείριση της πανδημίας  του covid με το δόγμα «κόβουμε χρήμα για τις τράπεζες και την ελίτ στοχοποιώντας την νεολαία ως υπερμεταδότη του ιού βρίσκοντας αφορμή για να κάνουμε πογκρόμ στα θεμελιωμένα στο Σύνταγμα δημοκρατικά δικαιώματα» σίγουρα η ουσία του συνθήματος που γράφτηκε μερικές σειρές παραπάνω παραμένει επίκαιρη περιμένοντας τους επόμενους νεολαίους/ες που με όρους γενιάς σε αυτές τις ιδιαίτερες συνθήκες, με τον δικό τους τρόπο όμως, τα συνθήματα και  τις πρακτικές θα σηκώσουν το γάντι της κοινωνικής διεκδίκησης για να οικοδομήσουν το μέλλον που τους αξίζει.

*Στίχος από ισπανικό τραγούδι που γράφτηκε το 2010

 

«Τα αιτήματα για αφοπλισμό της αστυνομίας και για κατάργηση των δυνάμεων καταστολής είναι ξανά επίκαιρα»

Της Μάνιας Σωτηροπούλου, μέλους τότε του Συντονιστικού Αλεξάνδρος Γρηγορόπουλος, μέλους της Συνάντησης για μια Αντικαπιταλιστική Διεθνιστική Αριστερά

Μου άρεσε πολύ η φράση «Ο Νοέμβρης ανήκει σε όλους, ο Δεκέμβρης σε κανέναν» (τίτλος σε άρθρο του περιοδικού Βαβυλωνία), γιατί δείχνει μία απελευθερωτική διαδικασία (όσο κι αν μοιάζει οξύμωρο) αυτό το δεν ανήκει σε κανέναν.

Αυτή η φράση δείχνει στοιχεία των εξεγερσιακών χαρακτηριστικών του Δεκέμβρη. Ας τα πάρουμε όμως τα πράγματα κάπως από την αρχή. Πριν το Δεκέμβρη υπήρξε μια σειρά κινηματικών γεγονότων που ίσως φτιάχνουν ένα νήμα, σίγουρα ωστόσο φτιάχνουν το πάζλ της περιόδου. Έχει προηγηθεί η πορεία του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ στην Αθήνα το Μάιο του 2006, το φοιτητικό κίνημα του ’06-’07, καθώς και διάφορα κινήματα για την επαναοικειοποίηση του δημόσιου χώρου, όπως η περίπτωση της Αγοράς της Κυψέλης.

Αναφορικά με την κατάσταση στην παιδεία η απόπειρα αναθεώρησης του άρθρου 16 για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και η βάση του 10 στη δευτεροβάθμια προσπαθούν να φτιάξουν μία νέα κατάσταση στην παιδεία που υπαγορεύεται συν τοις άλλοις από την Συνθήκη της Μπολόνια, χωρίς αυτό να συνεπάγεται ότι η τότε εκπαιδευτική αναδιάρθρωση δεν είχε και στοιχεία που αντανακλούν αντιφάσεις του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού. Ειδικότερα, η ζωή των μαθητών/τριών εκεί στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 2000 αποκρυσταλλώνει ουσιαστικά την οριακή κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας. Το 24ωρο μιας μαθήτριας και ενός μαθητή ήταν ένας συνεχής αγώνας απόκτησης (εκ των υστέρων συζητώντας το) δεξιοτήτων και ανταγωνισμού. Μετά το σχολείο, η ημέρα συνέχιζε με φροντιστήρια ξένων γλωσσών, φροντιστήρια για τις επικείμενες πανελλαδικές και σαφώς οι περιβόητες δραστηριότητες. Σε όλα αυτά δεν υπήρχε η αίσθηση της απόλαυσης της γνώσης ή της ευχαρίστησης μιας εξωσχολικής δραστηριότητας, αλλά μια μόνιμη διαδικασία ανταγωνισμού, επιβράβευσης, εξετάσεων και πιστοποίησης. Δεν είχε μείνει τίποτα άλλο για μια μαθήτρια και έναν μαθητή, εκεί στα τέλη των 00s, εκτός από εκείνο το Σάββατο βράδυ, που θα έβγαινες με φίλους και συμμαθητές, θα πήγαινες τις πρώτες βόλτες που ονειρευόσουν ότι θα είναι ακόμη περισσότερες ως φοιτήτρια, θα έκανες τις πρώτες πολιτικές συζητήσεις, τα βλέμματα των εφηβικών σκιρτημάτων, στιγμές ξεγνοιασιάς πριν ξαναέρθει η Κυριακή, η μέρα πριν την εβδομάδα. Κι όλα αυτά τέλειωσαν εκείνο το Σάββατο. Στο κέντρο της πόλης, εκεί που μπορεί να έβγαινες, ο συνομήλικος, ο συμμαθητής, ο φίλος δολοφονείται από τις δυνάμεις καταστολής, από το κράτος.

Τί ήταν ο Δεκέμβρης; Πολύ λάθος ερώτηση. Δεν είναι τι ήταν ο Δεκέμβρης, είναι το τί μπορεί να γίναμε εμείς τα 16χρονα εκείνο το Δεκέμβρη. Το βράδυ της δολοφονίας η κινητοποίηση ήταν σχεδόν ακαριαία, ρυάκια ανθρώπων οδηγούνταν στο κέντρο, στα Εξάρχεια. Την επόμενη μέρα το πρωί, πορεία προς τη ΓΑΔΑ, δεν καταφέραμε να φτάσουμε, θα φτάναμε όμως ξανά και ξανά τις επόμενες μέρες. Δευτέρα 8 Δεκέμβρη στο σχολεία ένας αναβρασμός και από μία γρήγορη συνεννόηση κάποιων σχολείων στο κέντρο προσυγκέντρωση στα Προπύλαια, μπορεί και πάνω από 3000 μαθήτριες/ες. Στρίψαμε στην Ιπποκράτους και βγήκαμε στην Αλεξάνδρας, από κάθε στενό και ένα ακόμη σχολείο, σχολεία από τη Γκράβα που δεν τους αφορούσε η γραμμή του ΣΑΣΑ, σχολεία από την Κυψέλη, τα Πατήσια, από παντού και φτάνουμε ΓΑΔΑ. Οργή, θλίψη, εκείνο το γιατί, που όταν μεγαλώνεις δεν έχει πια νόημα, συνθήματα, πανό και τελικά να πάμε στο 2ο πειραματικό να πρωτοοργανωθούμε, εκεί που μπήκαν οι σπόροι για το Συντονιστικό Αλ. Γρηγορόπουλος, που στο τέλος της εβδομάδας είχε ήδη ονομαστεί. Μέρες με συζητήσεις, με καταλήψεις, με διαδρομές από το σχολείο στη Θεμιστοκλέους με στάσεις κάποιες φορές στη Μεσολογγίου, μπας και συνειδητοποιήσεις τι έγινε. Η Ακαδημίας με τους καλλιτέχνες από τη Λυρική, η συναυλία στα Προπύλαια, οι πορείες κάθε μέρα κι εκείνο το καμένο δέντρο στο Σύνταγμα, η ανακούφιση ότι ο παλιός κόσμος μπορεί και τελικά καίγεται. Και την ίδια στιγμή η διεθνής αλληλεγγύη, οι καθιστικές διαμαρτυρίες με μαθητές σε Ελλάδα, Μασσαλία, Δανία την ίδια ώρα, οι πορείες μανάδων στην Τουρκία και τη Χιλή. Το νομοσχέδιο που πήρε πίσω ο Σαρκοζί υπό το φόβο μην γίνουν τα ίδια στη Γαλλία.

Ό,τι έγραψα ως τώρα είναι μερικές από τις ψηφίδες εκείνης της περιόδου, και είναι εκείνες που σε διαμορφώνουν, και πάντα έχεις το άγχος μη τις ξεχάσεις γινόμενη τελικά ό,τι φοβόσουν. Σήμερα, 12 χρόνια μετά, τα αιτήματα για αφοπλισμό της αστυνομίας και για κατάργηση των δυνάμεων καταστολής είναι ξανά επίκαιρα. Τη στιγμή που διακυβεύεται η ίδια η ύπαρξη, η κυβέρνηση επιλέγει να απαντήσει με ΔΡΑΣΗ, ΔΙΑΣ και βία. Οι μέρες του Δεκέμβρη πάντα μπορεί να ξανασυμβούν κι αυτό το ξέρουν οι από πάνω! Εις το επανιδείν λοιπόν.