«ΑΡΩΜΑ ΓΥΝΑΙΚΑΣ»

Όμως, «Άρωμα Γυ­ναί­κας», είναι και ο τί­τλος Έκ­θε­σης Ζω­γρα­φι­κής (7 Νο­εμ­βρί­ου 2018 έως 3 Φε­βρουα­ρί­ου 2019), στο Ίδρυ­μα Θε­ο­χα­ρά­κη, η οποία πα­ρου­σιά­ζει έργα Ελ­λή­νων ζω­γρά­φων του 19ου και του 20ου αιώνα, με θέμα τη γυ­ναί­κα. Εν­δει­κτι­κά, ανα­φέ­ρω κά­ποια ονό­μα­τα ζω­γρά­φων, των οποί­ων τα έργα πα­ρου­σιά­ζο­νται στην έκ­θε­ση: Γιώρ­γος Ροϊ­λός, Νι­κό­λα­ος Ξυ­διάς, Θε­ό­δω­ρος Βρυ­ζά­κης, Νι­κό­λα­ος Γύζης, Γιώρ­γος Μπου­ζιά­νης, Νίκος Χα­τζη­κυ­ριά­κος-Γκί­κας, Θά­λεια Φλω­ρά-Κα­ρα­βία, Σοφία Λα­σκα­ρί­δου, Νι­κό­λα­ος Λύ­τρας, Κων­στα­ντί­νος Παρ­θέ­νης, Αγλα­ΐα Παπά, Γιάν­νης Τσα­ρού­χης, Γε­ρά­σι­μος Στέ­ρης, Γιάν­νης Μό­ρα­λης, Δη­μή­τρης Μυ­τα­ράς, Πα­να­γιώ­της Τέ­τσης, Χρό­νης Μπό­τσο­γλου, Αλέ­κος Φα­σια­νός, κλπ. Επί­σης, τα καλ­λι­τε­χνι­κά κέ­ντρα όπου σπού­δα­σαν, επη­ρε­ά­στη­καν και δρα­στη­ριο­ποι­ή­θη­καν οι Έλ­λη­νες καλ­λι­τέ­χνες ήταν το Πα­ρί­σι, το Μό­να­χο, η Βε­νε­τία, η Φλω­ρε­ντία, η Νε­ά­πο­λη Ιτα­λί­ας, η Βιέν­νη, και η Πε­τρού­πο­λη.

Η έκ­θε­ση απο­τε­λεί ένα ύμνο στη γυ­ναί­κα, ενώ πα­ράλ­λη­λα μας μιλά, έμ­με­σα, για τη θέση της μέσα στην ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νία, προ­τρέ­πο­ντας μας να συ­νο­μι­λή­σου­με για το πα­ρελ­θόν και το παρόν της ισό­τη­τας σε όλες τις εκ­φάν­σεις της. Αυτό φαί­νε­ται και από το γε­γο­νός ότι ενώ η γυ­ναι­κεία πα­ρου­σία είναι έντο­νη στους πί­να­κες ζω­γρα­φι­κής, εντού­τοις το πο­σο­στό γυ­ναι­κών ζω­γρά­φων εξα­κο­λου­θεί να είναι μικρό σε σχέση με αυτό των αν­δρών. Ίσως, είναι και αυτό μια ακόμη έν­δει­ξη των έμ­φυ­λων δια­κρί­σε­ων. Όπως επι­ση­μαί­νει η επι­με­λή­τρια της Έκ­θε­σης, Λα­μπρι­νή Κα­ρα­κούρ­τη, «Πράγ­μα­τι στον 20ό αιώνα οι γυ­ναί­κες δη­μιουρ­γοί είναι ελά­χι­στες και σχε­δόν απο­κλει­σμέ­νες από την ιστο­ρία της τέ­χνης. Και αυτό εξη­γεί­ται καθώς οι κοι­νω­νι­κές δομές και οι θε­σμοί απο­κλεί­ουν τις γυ­ναί­κες από τον κόσμο των τε­χνών, σε συν­δυα­σμό με την κοι­νω­νι­κή τους θέση, την όχι τόσο θε­τι­κή υπο­δο­χή τους από την κρι­τι­κή, τη μικρή συμ­με­το­χή τους σε εκ­θέ­σεις καλ­λι­τε­χνι­κών ομά­δων και τις επι­λο­γές του αγο­ρα­στι­κού κοι­νού. Η έκ­θε­ση απο­τε­λεί μια καλή αφορ­μή να επα­νε­ξε­τά­σου­με πώς οι γυ­ναί­κες το­πο­θε­τή­θη­καν στο πο­λι­τι­σμι­κό πεδίο της επο­χής τους ως δη­μιουρ­γοί».

Επί­σης, δεν είναι τυ­χαίο που στα έργα της Έκ­θε­σης, εμ­φα­νί­ζε­ται μια ωραιο­ποι­η­μέ­νη ει­κό­να για τι γυ­ναί­κες, οι οποί­ες είναι κυ­ρί­ως μέλη της αστι­κής κοι­νω­νί­ας. Τα πορ­τρέ­τα, συ­νή­θως, είναι κατά πα­ραγ­γε­λία, και άρα δεν είναι έργα της επι­λο­γής των ζω­γρά­φων. Και ενώ οι ανα­πα­ρα­στά­σεις είναι κατά κύριο λόγο γυ­ναί­κες της αστι­κής τάξης με τις ασχο­λί­ες τους, που είναι το ερ­γό­χει­ρο και η ιχνο­γρα­φία, εντού­τοις υπάρ­χουν και κά­ποιες ανα­πα­ρα­στά­σεις από την ύπαι­θρο, καθώς επί­σης οι «Σι­δε­ρώ­στρες», του Εμ­μα­νου­ήλ Ζαϊρη (1878-1948), που δεί­χνει γυ­ναί­κες στην «κο­πιώ­δη ερ­γα­σία τους» ή ένας πί­να­κας του Θε­ό­δω­ρου Ράλλη (1852-1909), με τίτλο, «Ο πρώ­τος μπά­τσος», δη­λα­δή το πρώτο χα­στού­κι, που ανα­πα­ρι­στά την συ­ζυ­γι­κή βία που υφί­στα­ται μια γυ­ναί­κα, πα­ρα­πέ­μπο­ντάς μας και σε φαι­νό­με­να ση­με­ρι­νής έμ­φυ­λης βίας.

Όπως και να έχει, η γυ­ναί­κα υπήρ­ξε πάντα ανε­ξά­ντλη­τη πηγή έμπνευ­σης για τους καλ­λι­τέ­χνες. Αν θέ­λα­με με δυο λόγια να πούμε πως πα­ρου­σιά­ζε­ται η γυ­ναι­κεία μορφή θα την πε­ρι­γρά­φα­με ως εξής: ιερή και ερω­τι­κή, με χάρη, ομορ­φιά, πε­ρι­βο­λή, χρώ­μα­τα, δυ­να­τά αρώ­μα­τα, έμπνευ­ση, μη­τρό­τη­τα, ήθη, πάθη, δύ­να­μη, χα­ρα­κτή­ρας.

Επί­σης, είναι αλή­θεια πως η ει­κό­να της γυ­ναί­κας στην τέχνη με­τα­μορ­φώ­νε­ται ανά­λο­γα με τις επο­χές. Ως με­ρι­κές στα­θε­ρές είναι η ιδιαί­τε­ρη θέση σε­βα­σμού στην Ελ­λη­νί­δα δια­χρο­νι­κά, λόγω του ρόλου της στην οι­κο­γέ­νεια, που εξαι­τί­ας της απου­σί­ας των αν­δρών κα­τεί­χε αυτό τον ξε­χω­ρι­στό ρόλο, που την έκανε σε­βα­στή, παρά τις έμ­φυ­λες δια­κρί­σεις, τους πε­ριο­ρι­σμούς και την κα­τα­πί­ε­ση που υφί­στα­ται μέχρι σή­με­ρα. 

Για να τε­λειώ­σου­με όπως αρ­χί­σα­με, η δια­ση­μό­τε­ρη σκηνή της ται­νί­ας «Άρωμα Γυ­ναί­κας», είναι το ταν­γκό που χό­ρε­ψε ο Αλ Πα­τσί­νο με την Γκα­μπριέλ Ανουάρ. Η μου­σι­κή που συ­νο­δεύ­ει τον χορό τους έχει τίτλο, «Por una cabeza». Αξί­ζει, όμως και μια επί­σκε­ψη στην Έκ­θε­ση.