Δεύτερη αξιολόγηση, προϋπολογισμός, μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα: «Κυλιόμενο» μνημόνιο μέχρι το… 2025!

Σε αντίθεση με το παλιό σύνθημα της υπό τον Αλ. Τσίπρα ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ «σταματάμε την καταστροφή», με το νέο «πακέτο» μέτρων της δεύτερης αξιολόγησης του μνημονιακού προγράμματος, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ βάζει την υπογραφή της στην ολοκλήρωση της καταστροφής. Πράγματι, πίσω από τη νεοφιλελεύθερη δημοσιογραφική αργκό περί «πακέτων» μέτρων κρύβεται ένα πρόγραμμα που ολοκληρώνεται τμήμα τμήμα, με σχεδόν «επιστημονική» συνέπεια όσον αφορά την ταξική του στόχευση. Λίγο βαθύτερα αν κοιτάξει κανείς, διαπιστώνει ότι τίποτε δεν είναι τυχαίο: όλα αποσκοπούν στην οικοδόμηση ενός «πρότυπου» καθεστώτος εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, που στη γλώσσα των νεοφιλελεύθερων θα μπορεί να προβληθεί ως «καλή πρακτική» αντιμετώπισης της κρίσης με βάση τα συμφέροντα του κεφαλαίου.

Θηριώδη πλεονάσματα

Η κυβέρνηση είχε χτίσει την επικοινωνιακή της τακτική (είναι το μόνο στο οποίο διατηρεί ακόμη κάποια ανεξαρτησία από τους δανειστές) πάνω στην υπόσχεση περί χαμηλών πρωτογενών πλεονασμάτων του προϋπολογισμού, που θα έδιναν «ανάσες» για ανακοπή των ρυθμών επιβολής της ακραίας λιτότητας. Ωστόσο, στο πλαίσιο της απόφασης «υπογράφουμε τα πάντα για να κλείσει γρήγορα η αξιολόγηση», όλα αυτά ανατρέπονται με την ίδια ευκολία που εξαγγέλθηκαν. Εξάλλου, η κυβέρνηση είναι για να έχει «καλές ιδέες», αλλά όχι και για να αμφισβητεί τις απαιτήσεις των δανειστών…

Επιδεικνύοντας υπερβάλλοντα ζήλο μνημονιακού «σπασίκλα», θριαμβολογεί ότι πέτυχε υπέρβαση των στόχων για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016. Κυβερνητικά στελέχη δηλώνουν ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα ξεπεράσει σημαντικά το στόχο του 0,5% του ΑΕΠ.

Αλλά δεν είναι μόνο ο υπερβάλλων ζήλος για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016. Για το 2017 θα προβλέπεται πλεόνασμα επίσης μεγαλύτερο του μνημονιακού στόχου 1,75% του ΑΕΠ, που υπογράφτηκε μόλις το Μάιο – και αυτό παρά την υπέρβαση του στόχου για το 2016!

Όλα αυτά θα προβλέπονται στον υπό κατάθεση προϋπολογισμό του 2017. Τα… ακόμη καλύτερα όμως αφορούν τα έτη ύστερα από το 2017. Εκεί η κυβέρνηση συζητάει με τους δανειστές για στόχους πλεονασμάτων στο θηριώδες ύψος του 3,5% για μακρά σειρά ετών! Στην καλύτερη περίπτωση για μία τριετία (μέχρι και το 2021), στη χειρότερη για μία επταετία (μέχρι και το 2025). Αν ο σιδηρούς κανόνας των μνημονίων, που εποπτεύει και καθορίζει όλη τη «λιανική» των συγκεκριμένων μέτρων, είναι τα πρωτογενή πλεονάσματα, τότε το συμπέρασμα είναι σαφές: αυτή η κυβέρνηση ετοιμάζεται να υπογράψει την παράταση των μνημονίων ακόμη και ύστερα από την πολυδιαφημισμένη «έξοδο από το πρόγραμμα» το 2018!

Και φόροι και περικοπές…

Εντελώς αναμενόμενα και αναπόφευκτα, τα θηριώδη πρωτογενή πλεονάσματα σημαίνουν και θηριώδη μέτρα λιτότητας, στα όρια πλέον του παραλογισμού.

Η ουρά στις συντάξεις φτάνει πλέον τα 3 χρόνια (από την κατάθεση της αίτησης μέχρι να αρχίσει ο συνταξιούχους να πληρώνεται), για τις περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης φτάνει τα 5 (!) χρόνια, ενώ 200.000 δικαιούχοι εφάπαξ αναμένουν στο ακουστικό τους! Όλα αυτά δεν είναι μόνο «δημιουργική λογιστική» πολλών δισ. ευρώ, αλλά και μια διαρκής υποθήκη για νέα μέτρα: οι συντάξεις και τα εφάπαξ καθυστερούν τόσο όσο χρειάζεται για να τα… προλάβουν νέα μέτρα περικοπών. Τα σημερινά πλεονάσματα δεν επιτυγχάνονται μόνο με τα σημερινά μέτρα, αλλά και με τα αυριανά!
Για να αποδώσει το «μασάζ» στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ ώστε να ψηφίσει τα μέτρα, αλλά και για να διατηρήσει ζωντανό το μύθο περί «φιλολαϊκών διαθέσεων», η κυβέρνηση αποφάσισε να βάλει στο «μίγμα» των μέτρων περισσότερο φόρους και λιγότερο περικοπές, ώστε οι τελευταίες να είναι ανεκτές… Το αποτέλεσμα είναι μια πρωτοφανής φοροεπιδρομή, που συνεχίζεται με φορολογικές επιβαρύνσεις επιπλέον 2,5 δισ. ευρώ για το 2017 – αφού με τα μέτρα της πρώτης αξιολόγησης είχε φορολογηθεί ό,τι «περπατάει, πετάει και κολυμπάει». Τώρα σειρά παίρνουν τα καφέ, η τηλεφωνία, το ίντερνετ, ακόμη και το ηλεκτρονικό τσιγάρο!

Παρ’ όλα αυτά, οι βαριές περικοπές δεν αποφεύγονται. Ο προϋπολογισμός προβλέπει 1,5 δισ. ευρώ επιπλέον περικοπές το 2017 - με κατεξοχήν θύματα τα εναπομείναντα κοινωνικά επιδόματα, τις δαπάνες υγείας κ.λπ.

Τα πράγματα φυσικά γίνονται ακόμη χειρότερα αν μιλάμε για τα επόμενα έτη συνολικά. Εκεί οι δανειστές απαιτούν διαρθρωτικά μέτρα περικοπών που να «πιάνουν τόπο» σε μόνιμη βάση: νέες γενναίες περικοπές στις συντάξεις, νέα μείωση του αφορολόγητου στα 5.000 ευρώ κ.λπ.

Καπιταλιστικός εργασιακός μεσαίωνας

Όμως, όπως έχουμε ήδη πει, το πρόγραμμα δεν είναι μόνο ταμειακό, αλλά γενικότερα… αναμορφωτικό. Θέλει να χτίσει ένα καθεστώς «άγριου» καπιταλισμού. Γι’ αυτό, το νέο ποιοτικό του στοιχείο είναι οι αλλαγές στα εργασιακά. Το ΔΝΤ ως «κακός μπάτσος» κι οι Ευρωπαίοι ως «καλός μπάτσος», σπρώχνουν τα πράγματα σε ρυθμίσεις που ήταν επί δεκαετίες οι ανομολόγητες «φαντασιώσεις» των Ελλήνων καπιταλιστών.
Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες ειδήσεις και εκτιμήσεις, η κυβέρνηση συζητάει (που σημαίνει αναλογίζεται πώς θα «χρυσώσει το χάπι») και άρα οδεύουμε:

• Προς πλήρη απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων, με αύξηση του ορίου απολύσεων στο 10% ανά μήνα – έναντι 5% σήμερα.
• Προς θέσπιση της εργασίας μειωμένου ή «μηδενικού ωραρίου», υποτίθεται για να αποφευχθεί το χειρότερο, δηλαδή οι ομαδικές απολύσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η επιχείρηση είτε θα πληρώνει τη μισή μισθολογική δαπάνη για πλήρη εργάσιμη μέρα είτε καθόλου (!) για 4ωρη εργασία, αφού το Δημόσιο θα συμπληρώνει το μισθό με… επίδομα ανεργίας!
• Προς ουσιαστική κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων. Η κυβέρνηση θα ήθελε να παραμείνει το υποτυπώδες ανάχωμα να υπερισχύουν οι κλαδικές συμβάσεις των επιχειρησιακών, αλλά οι δανειστές άλλα επιτάσσουν.
• Προς επισημοποίηση της ουσιαστικής κατάργησης της διαιτησίας (ΟΜΕΔ): οι δανειστές ζητούν η μονομερής προσφυγή να επιτρέπεται μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα στις ειδικές ή δημόσιες υπηρεσίες, ή έστω στην περίπτωση της διαβούλευσης και όχι της διαιτησίας. Αυτές είναι οι πολυδιαφημισμένες από την κυβέρνηση «ιδέες» του νεοφιλελεύθερου Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO)…
• Προς επέκταση των «ευελιξιών» στον ίδιο τον κατώτατο μισθό: Εκτός από τον κατώτατο, θα υπάρχει και «υποκατώτατος», που θα ισχύει για τους νέους-νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας, που θα πληρώνουν μέρος του μισθού τους για «δίδακτρα» στην επιχείρηση για την απόκτηση εργασιακής εμπειρίας!
• Προς πλήρη ανατροπή στο δικαίωμα της απεργίας, πιθανή θέσπιση δικαιώματος «ανταπεργίας» (lock out) από τις επιχειρήσεις, κατάργηση συνδικαλιστικών αδειών και προστασίας των συνδικαλιστών από την απόλυση.

Ο σχεδιαζόμενος καπιταλιστικός εργασιακός μεσαίωνας αποδεικνύει ότι στόχος των μνημονίων και γενικά των προγραμμάτων ακραίας λιτότητας δεν είναι μόνο να χτυπηθεί το εισόδημα, οι συντάξεις και το κοινωνικό κράτος, αλλά και οι συνδικαλιστικές κατακτήσεις που δίνουν στην εργατική τάξη τη δυνατότητα να αντισταθεί στην εργοδοτική αυθαιρεσία. 

Τα… καλά της ανάπτυξης

Όλα αυτά θα έρθουν μαζί με ανάπτυξη 2,7% σύμφωνα με την πρόβλεψη του προϋπολογισμού του 2017! Το σημαντικό -και εντυπωσιακό- εδώ δεν είναι αν ο στόχος για αύξηση των ρυθμών ανάπτυξης κατά 2,7% θα επιτευχθεί, αλλά ότι αυτή η ανάπτυξη, ακόμη και αν έρθει, θα συνδυαστεί με όλη αυτή την οδύνη για τις εργαζόμενες τάξεις. Πέραν του γεγονότος ότι έχει υπολογιστεί ότι απαιτούνται ρυθμοί ανάπτυξης 5% ετησίως για μακρά σειρά ετών (τουλάχιστον 10) ώστε να απορροφηθεί στο μεγαλύτερο μέρος της η σημερινή τεράστια ανεργία, είναι φανερό ότι οι Έλληνες και ξένοι καπιταλιστές και οι πολιτικοί τους εκπρόσωποι ουδόλως ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη γενικά. Τους ενδιαφέρει μόνο η ανάπτυξη υπό την προϋπόθεση και στο έδαφος ενός καθεστώτος ακραίας εκμετάλλευσης της εργασίας, πλήρους κατάργησης κάθε εργασιακού δικαιώματος της εργατικής τάξης και απόλυτης «απελευθέρωσης» της ασυδοσίας του κεφαλαίου και της εργοδοτικής αυθαιρεσίας. 

*Αναδημοσίευση από την "Εργατική Αριστερά", φύλλο 372 που κυκλοφορεί