Το δημοψήφισμα και η αντίσταση στον ιμπεριαλισμό
Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές απέμεναν έξι ημέρες μέχρι το δημοψήφισμα στη Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΔτΜ) για την αλλαγή του ονόματος της χώρας και για την ένταξη σε ΝΑΤΟ και ΕΕ. Παρότι μέχρι πρόσφατα φαινόταν ότι το «ναι» θα επικρατούσε άνετα, οι τελευταίες κινήσεις των εκπροσώπων των μεγάλων ιμπεριαλισμών μαρτυρούν το αντίθετο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν ήταν το αν θα επικρατήσει το «όχι», αλλά το αν θα υπάρχει η απαραίτητη συμμετοχή (πάνω από 50%), ώστε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος να θεωρείται έγκυρο.
Όπως είναι γνωστό, μετά τη συμφωνία Τσίπρα-Ζάεφ, ο δεύτερος, με τη σύμφωνη γνώμη της πλειοψηφίας της Βουλής, προκήρυξε το δημοψήφισμα με το ερώτημα: «Υποστηρίζετε την ένταξη στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ αποδεχόμενοι τη Συμφωνία ανάμεσα στη Δημοκρατία της Μακεδονίας και την Ελλάδα;».
Αντίθεση
Ο προφανής εκβιαστικός τρόπος με τον οποίο διατυπώθηκε το ερώτημα οδήγησε κάποιους στο να καταφύγουν στο Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας, το οποίο ωστόσο στις 19/9, με ψήφους 7 προς 2, απέρριψε τις δύο διαφορετικές προσφυγές (πολλοί καταγγέλλουν ότι οι επτά δικαστές που ψήφισαν κατά των προσφυγών, είχαν προηγουμένως δεχθεί πολιτικό «μασάζ»).
Η αντίθεση στο εκβιαστικό δημοψήφισμα έρχεται από διαφορετικές πλευρές. Από τη μια η μόνη αριστερή οργάνωση στη χώρα, η Λέβιτσα (Αριστερά), προσπαθεί να εξηγήσει στο γειτονικό λαό ότι η είσοδος στην ιμπεριαλιστική μηχανή του ΝΑΤΟ δεν θα λύσει κανένα πρόβλημα στην περιοχή. Η εναντίωση του Λέβιτσα στο δημοψήφισμα του Ζάεφ (βασικά καλούσε σε αποχή) πραγματοποιείται από εντελώς αντίθετη σκοπιά από την εναντίωση της Δεξιάς του VMRO. Γίνεται από σκοπιά αντιεθνικιστική, αντικαπιταλιστική και –ασφαλώς– αντιιμπεριαλιστική. Κανένα από αυτά τα χαρακτηριστικά δεν υπάρχει στην αντιπολιτευτική ατζέντα του VMRO που γίνεται από εθνικιστική σκοπιά, η οποία δεν αγγίζει –ασφαλώς– το ζήτημα «καπιταλισμός» και η οποία δεν λέει κουβέντα κατά του ΝΑΤΟ.
Η «Αυγή» σχολίασε θετικά (19/9) την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της ΔτΜ, προσθέτοντας απαξιωτικά ότι τις προσφυγές τις είχαν καταθέσει «ένα εξωκοινοβουλευτικό κόμμα, μία εθνικιστική πολιτική οργάνωση και ένας ιδιώτης», αποφεύγοντας να αναφέρει ότι η εξωκοινοβουλευτική οργάνωση είναι το Λέβιτσα, πρακτικά η μόνη Αριστερά στη χώρα όπως είπαμε, και εξισώνοντάς την με τους εθνικιστές.
Η «Αυγή» στο ίδιο άρθρο της μας πληροφορούσε όλο χαρά ότι ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος απηύθυνε μήνυμα προς το λαό της ΔτΜ με το οποίο τον καλούσε να συμμετάσχει στο δημοψήφισμα και να υπερψηφίσει τη συμφωνία.
Πίεση
Ο Τζ. Μπους, που μας σερβίρει περιχαρής η «Αυγή», δεν είναι καθόλου μόνος ωστόσο, καθώς πολύ πιο ενεργοί παράγοντες του παγκόσμιου ιμπεριαλισμού έχουν κινητοποιηθεί τις τελευταίες ημέρες. Το δεύτερο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη επισκέφτηκε τη ΔτΜ η Ά. Μέρκελ. Ήταν η πρώτη επίσκεψη Γερμανού καγκελάριου στη χώρα και ο μόνος λόγος της ήταν να πειστούν τα στελέχη του VMRO (αδελφού κόμματος των Χριστιανοδημοκρατών) να μην προπαγανδίζουν αφανώς την αποχή από το δημοψήφισμα. Ο καθένας έχει την άποψή του, αλλά θα πρέπει να την εκφράσει, δηλ. να συμμετέχει στο δημοψήφισμα, ήταν το αυστηρό μήνυμα της καγκελαρίου.
Λίγες ημέρες μετά τη Μέρκελ, στις 17/9, τη χώρα επισκέφθηκε ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Τζέιμς Μάτις, στηρίζοντας τον Ζάεφ και τη Συμφωνία. Λίγο πριν είχαν επισκεφθεί τη ΔτΜ ο Αυστριακός καγκελάριος Σ. Κουρτς και ο γραμματέας του ΝΑΤΟ Γ. Στόλτενμπεργκ –καταφανώς για τον ίδιο λόγο.
Το μπαράζ συνεχίστηκε, καθώς στις 22 του μήνα ο Ε. Μακρόν με βιντεομήνυμά του, που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της γαλλικής πρεσβείας στα Σκόπια, εξέφρασε κι αυτός την «ισχυρή υποστήριξή» του προς τη Συμφωνία των Πρεσπών, πιέζοντας κι αυτός τον γειτονικό λαό να πει το «ναι». «Αυτή η συμφωνία είναι καλή για εσάς, για την περιοχή και για την Ευρώπη», ενημέρωνε τους κατοίκους της χώρας ο Γάλλος πρόεδρος, σε περίπτωση που το αγνοούσαν.
Ο ίδιος ο Τραμπ δήλωσε στις αρχές του μήνα πως «η ιστορική Συμφωνία των Πρεσπών λύνει το χρονίζον πρόβλημα του ονόματος και ανοίγει το δρόμο για ένταξη της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ».
Ταυτόχρονα με τις ηχηρές παρεμβάσεις των Δυτικών πολλά ακούγονται για ροή χρημάτων (ή για υποσχέσεις για κάτι τέτοιο) προς τη ΔτΜ, προκειμένου να περάσει το «ναι» στο δημοψήφισμα.
Φαίνονται γι’ αυτό εξαιρετικά υποκριτικές, αν όχι γελοίες, οι καταγγελίες των Δυτικών για… ρωσική ανάμιξη στη ΔτΜ ενόψει του δημοψηφίσματος –καταγγελίες που γίνονται μάλιστα από τους ίδιους ανθρώπους που αναμειγνύονται στα εσωτερικά της γειτονικής χώρας με τον πιο προφανή τρόπο. Ο ίδιος ο Τζ. Μάτις, ενώ βρισκόταν στα Σκόπια για να υποστηρίξει το «ναι», κατήγγειλε… ρωσικό δάκτυλο στη χώρα, λέγοντας ότι η Μόσχα επιχειρεί να επηρεάσει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος [sic]. «Δεν θέλουμε να δούμε τη Ρωσία να κάνει και εκεί [στη ΔτΜ] ό,τι έχει κάνει και σε τόσες πολλές άλλες χώρες», είπε –κοιτώντας μάλλον τον εαυτό του στον καθρέφτη.
Ούτε ο ίδιος ο Ζάεφ δεν μπόρεσε να αντισταθεί στον πειρασμό να απαντήσει στις παρανοϊκές καταγγελίες των Δυτικών, λέγοντας ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις για ρωσική παρέμβαση στη χώρα και πως η κυβέρνησή του θέλει καλές σχέσεις με τη Μόσχα. «Η Ρωσία δεν έχει τίποτα εναντίον της ένταξής μας στην ΕΕ, αλλά είναι εναντίον της ένταξής μας στο ΝΑΤΟ», δήλωσε με αφοπλιστική ειλικρίνεια, απαντώντας κυρίως στις καταγγελίες της Κομισιόν για ρωσική παρέμβαση στο δημοψήφισμα.
Ο λόγος γι’ αυτό τον μικρό πανικό των Δυτικών ιμπεριαλιστών είναι οι δημοσκοπήσεις που 12 ημέρες πριν από το δημοψήφισμα έδειχναν, εκτός από την πιθανότητα μικρής συμμετοχής, ένα εξαιρετικά οριακό προβάδισμα του «ναι»: Σύμφωνα με τη Market Vision, το 51,1% θα ψήφιζε «ναι» έναντι 48,9 που θα ψήφιζε «όχι». Το πρόβλημα είναι ότι το σλαβικό τμήμα του πληθυσμού αντιτίθεται στη συμφωνία σε ποσοστό 66,5%. Το «ναι» έχει το προβάδισμα στη δημοσκόπηση, επειδή το αλβανικό τμήμα του πληθυσμού είναι υπέρ της συμφωνίας κατά 95%.
Αυτή την εικόνα είχε προφανώς στο μυαλό του ο (δεξιός) πρόεδρος της χώρας Γκεόργκι Ιβανόφ που έφτασε στο σημείο να δηλώσει δημόσια ότι θα απέχει από αυτό (όχι από αντιιμπεριαλιστική διάθεση, αλλά στη βάση της αναζήτησης ασφαλέστερων διαβεβαιώσεων για ένταξη σε ΝΑΤΟ και ΕΕ).
Αντιπαράθεση
Όπως έχουμε αναφέρει επανειλημμένως και όπως προκύπτει από τα παραπάνω, η Συμφωνία των Πρεσπών δεν είναι κάτι ανεξάρτητο, μια διευθέτηση μεταξύ δύο χωρών που εκκρεμούσε εδώ και δεκαετίες. Αντίθετα είναι αναπόσπαστο τμήμα της σημερινής εφόδου του δυτικού ιμπεριαλισμού στα Βαλκάνια, στο πλαίσιο της στρατιωτικής περικύκλωσης της Ρωσίας (ειδικά μετά τις εξελίξεις στην Ουκρανία). Είναι χαρακτηριστικό ότι το ΝΑΤΟ χρειάστηκε λιγότερο από ένα μήνα από την τελετή υπογραφής της Συμφωνίας των Πρεσπών για να προσκαλέσει τη ΔτΜ, ώστε αυτή να γίνει πλήρες μέλος του.
Το αμερικανικό περιοδικό διεθνούς πολιτικής «Foreign Policy» περιέγραψε με τον καλύτερο τρόπο το σε ποια στρατηγική εντάσσεται η πρωτοβουλία Τσίπρα για συμφωνία με τη ΔτΜ. Σε άρθρο του υπό τον εύγλωττο τίτλο «Ο Αλέξης Τσίπρας δικαιούται το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης» (ασφαλώς υπονοώντας το ρόλο του στην πιθανή ένταξη της ΔτΜ στο ΝΑΤΟ) ανέφερε τα εξής:
«Η Συμφωνία [των Πρεσπών] προαναγγέλλει πρόοδο και για τη Βοσνία, η οποία μπορεί τελικά να προχωρήσει στο προτελευταίο στάδιο πριν από την πλήρη ένταξη στο ΝΑΤΟ, κι έτσι να ματαιωθούν σχέδια για διαίρεση της χώρας. Με την ανάδυση του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, η μεγαλύτερη χώρα της περιοχής, η Σερβία, μπορεί τελικά να εγκαταλείψει το ρομάντσο της με τη Ρωσία και να επιλέξει οριστικά να συμμαχήσει με τη Δύση».
Είναι γι’ αυτό εντελώς ανόητες και υποκριτικές διακηρύξεις όπως αυτές που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στην «Γκάρντιαν», όπου αριστεροί διανοούμενοι (Ετιέν Μπαλιμπάρ, Τζούντιθ Μπάτλερ, Κώστας Δουζίνας κ.ά.) εξυμνούν τη συμφωνία στη βάση μιας δήθεν προώθησης του ζητήματος μεταξύ δύο «γενναίων» ηγεσιών μακριά από εθνικισμούς. Η διακήρυξη στη «Γκάρντιαν» αναφέρει μεταξύ άλλων ότι η Συμφωνία των Πρεσπών σέβεται την αξιοπρέπεια και το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό και των δύο λαών. Όπως, όμως, εξηγεί στην ιστοσελίδα Lefteast ο Σέρβος επαναστάτης σοσιαλιστής Ντ. Πλάβσιτς, η Συμφωνία δεν σέβεται καθόλου το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού του λαού της ΔτΜ, καθώς το δικαίωμα της ονοματοδοσίας της χώρας αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα αυτού του δικαιώματος αυτοπροσδιορισμού ενός λαού.
Αντίθετα από τη διακήρυξη στην «Γκάρντιαν», οι πρωτοβουλίες της Λέβιτσα αξίζουν πολύ περισσότερο. Έχει δώσει και δίνει έναν αξιέπαινο αγώνα τόσο ενάντια στη Δεξιά και το VMRO, όσο και ενάντια στον μεγαλοκαπιταλιστή –εκτός από πρωθυπουργό– Ζάεφ, με ένα αντικαπιταλιστικό, αντιεθνικιστικό πρόγραμμα.
Σε κάθε περίπτωση, όποιο και να είναι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, η πρωτοβουλία του Λέβιτσα για μακροχρόνια συνεργασία των αντικαπιταλιστικών, αντιεθνικιστικών και αντιιμπεριαλιστικών οργανώσεων των Βαλκανίων αποτελεί μια πολύτιμη παρακαταθήκη.
*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά
