Ευρωπαϊκός καπιταλισμός: Εθνική περιχαράκωση ή διεθνιστική εργατική ανατροπή

Ο ευ­ρω­παϊ­κός κα­πι­τα­λι­σμός μπο­ρεί να βρί­σκε­ται στο πιο υψηλό πα­γκο­σμί­ως επί­πε­δο τε­χνο­λο­γι­κής βιο­μη­χα­νι­κής ανά­πτυ­ξης, ωστό­σο αυτό δεν είναι αρ­κε­τό για να εξα­σφα­λί­σει την κερ­δο­φο­ρία του : Γι’ αυτόν ακρι­βώς το λόγο ξε­κί­νη­σε στις πε­ρισ­σό­τε­ρες ευ­ρω­παϊ­κές οι­κο­νο­μί­ες η εφαρ­μο­γή πο­λι­τι­κών που στρέ­φο­νται με δο­μι­κούς όρους σε αντι­πα­ρά­θε­ση με τα συμ­φέ­ρο­ντα της μι­σθω­τής ερ­γα­σί­ας. Αυτή η δια­δι­κα­σία ξε­κι­νά από τα επί­πε­δα των εθνι­κών κα­πι­τα­λι­σμών, ως εσω­τε­ρι­κή ανά­γκη της ανά­πτυ­ξής τους, και φτά­νει να προ­σλαμ­βά­νει συ­ντο­νι­σμέ­νες μορ­φές δια μέσου των θε­σμών, ρυθ­μί­σε­ων και πα­ρεμ­βά­σε­ων των ορ­γά­νων της ευ­ρω­παϊ­κής ολο­κλή­ρω­σης. Μ’ αυτή την έν­νοια οι ευ­ρω­παϊ­κοί θε­σμοί δεν αντι­προ­σω­πεύ­ουν μια δύ­να­μη που «υπε­ρί­πτα­ται» υπε­ρά­νω των εθνι­κών κοι­νω­νιών και υπα­γο­ρεύ­ει κα­νό­νες και επι­τα­γές, αλλά απε­να­ντί­ας είναι το απο­τέ­λε­σμα του συ­ντο­νι­σμού των εθνι­κών αστι­κών τά­ξε­ων σε πα­νευ­ρω­παϊ­κό επί­πε­δο. Δεν είναι το «τέρας  των Βρυ­ξελ­λών» που υπα­γο­ρεύ­ει στα «υπο­τε­λή» εθνι­κά κράτη πο­λι­τι­κές και κα­τευ­θύν­σεις, αλλά είναι η Ιερά Συμ­μα­χία των εθνι­κών αστι­κών τά­ξε­ων που συ­ντο­νι­σμέ­να κα­τευ­θύ­νουν τον κοινό τους βη­μα­τι­σμό ένα­ντι των ευ­ρω­παϊ­κών ερ­γα­τι­κών τά­ξε­ων.

Δεν ήταν η Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση και η Ευ­ρω­ζώ­νη που μα­ταί­ω­σαν την υλο­ποί­η­ση του στοι­χειω­δώς σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κού προ­γράμ­μα­τος του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ (αυτό ούτως ή άλλως είχαν την πρό­θε­ση να κά­νουν σε κάθε πε­ρί­πτω­ση τόσο η ελ­λη­νι­κή όσο και οι υπό­λοι­πες αστι­κές τά­ξεις της Ιερής Συμ­μα­χί­ας), αλλά ήταν ο ίδιος ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ που από τον Ιού­νιο 2012 μέχρι τον Ια­νουά­ριο 2015 είχε υπο­κλι­θεί, λόγω της βα­θειά μι­κρο­α­στι­κής φύσης της πλειο­ψη­φί­ας του, στις υπα­γο­ρεύ­σεις της κα­πι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης, και ήταν έτσι αυτή η τε­λευ­ταία που επέ­βα­λε την συμ­μόρ­φω­ση στις απαι­τή­σεις των δα­νει­στών, ήταν αυτός που από μόνος του απο­ποι­ή­θη­κε τις στοι­χειώ­δεις λαϊ­κές με­ταρ­ρυθ­μί­σεις που επαγ­γέ­λο­νταν. Ήταν η μι­κρο­α­στι­κή τε­χνο­κρα­τία που στά­θη­κε στα­θε­ρός εντο­λο­δό­χος των αστών, ήταν αυτοί που όχι μόνον «δεν πρό­δω­σαν» ή δεν «έκα­ναν κω­λο­τού­μπα», αλλά αυτοί που στά­θη­καν συ­νε­πείς στον εαυτό τους ως βρα­χί­ο­νας της αστι­κής πο­λι­τι­κής που ήταν. Ας πά­ψου­με επι­τέ­λους να πα­ρι­στά­νου­με τις «απα­τη­μέ­νες συ­ζύ­γους» κι’ ας αντι­λη­φθού­με ότι εμείς (το λαϊκό ρι­ζο­σπα­στι­κό ρεύμα) δεν ήμα­σταν παρά η «μικρή κρυφή σχέση» του μι­κρο­α­στι­κού εκ­συγ­χρο­νι­σμού για τον οποίο ο «με­γά­λος επί­ση­μος δε­σμός» δεν ήταν άλλος παρά η αστι­κή τάξη.

Η μακρά πο­ρεία των αστι­κών ερ­γα­σια­κών ανα­διαρ­θρώ­σε­ων

Αυτή η συ­νο­λι­κή πα­νευ­ρω­παϊ­κή επί­θε­ση των κυ­ρί­αρ­χων αστι­κών δυ­νά­με­ων στον ερ­γα­ζό­με­νο κόσμο των ευ­ρω­παϊ­κών χωρών, διεκ­πε­ραιώ­νε­ται αδια­κρί­τως σε βάρος όλων των ερ­γα­τι­κών τά­ξε­ων της Ευ­ρώ­πης, βο­ρεί­ων και νο­τί­ων κρα­τών, με κοι­νούς πα­ρο­νο­μα­στές και αντί­στοι­χα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά, και μά­λι­στα πρω­τί­στως στην ίδια την καρ­διά του ευ­ρω­παϊ­κού κα­πι­τα­λι­σμού (άξο­νας Γερ­μα­νί­ας – Γαλ­λί­ας). Έτσι δεν πρό­κει­ται αρ­χι­κά παρά για την ίδια την επί­θε­ση στα ερ­γα­τι­κά δι­καιώ­μα­τα που ξε­δι­πλώ­θη­κε στη γερ­μα­νι­κή οι­κο­νο­μία στη δε­κα­ε­τία του 2000, με τον τίτλο της «Ατζέ­ντας 2010» και εμπνευ­στή τον πρώην διευ­θυ­ντή προ­σω­πι­κού της Volkswagen Πήτερ Χάρτζ. Πρό­κει­ται για την πρώτη με­γά­λης κλί­μα­κας αντερ­γα­τι­κή με­ταρ­ρύθ­μι­ση, στην ίδια την «καρ­διά του θη­ρί­ου», προ­κει­μέ­νου να κα­τα­στεί ο γερ­μα­νι­κός κα­πι­τα­λι­σμός αρ­κού­ντως πα­ρα­γω­γι­κός και διε­θνώς αντα­γω­νι­στι­κός : Η κα­θιέ­ρω­ση του συ­στή­μα­τος των minijobs με τις μη­νιαί­ες απο­δο­χές των 400 ευρώ, καθώς και τα εξο­ντω­τι­κά μέτρα απέ­να­ντι στους ανέρ­γους που ασκούν τα Jobcenter, είναι μόνον η κο­ρυ­φή του πα­γό­βου­νου αυτής της εκ­στρα­τεί­ας, που υλο­ποι­ή­θη­κε μά­λι­στα από το γερ­μα­νι­κό SPD του Γκέρ­χαρντ Σρέ­ντερ. Και αντί­στοι­χα οι με­ταρ­ρυθ­μί­σεις που επι­διώ­κουν να ακυ­ρώ­σουν θε­με­λιώ­δη ερ­γα­τι­κά δι­καιώ­μα­τα του γαλ­λι­κού Κώ­δι­κα Ερ­γα­σί­ας, εγ­χεί­ρη­μα που ξε­κί­νη­σε με το νόμο Εμ­μα­νου­έλ  Μα­κρόν την άνοι­ξη του 2015, συ­νε­χί­στη­κε με το νόμο Μι­ριάμ Ελ Κομρί το 2016 και σή­με­ρα προ­σλαμ­βά­νει την πιο ολο­κλη­ρω­μέ­νη του μορφή με την εξο­ντω­τι­κή με­ταρ­ρύθ­μι­ση της προ­ε­δρί­ας πλέον του Ε. Μα­κρόν, κατά τα γερ­μα­νι­κά κα­τα­φα­νώς πρό­τυ­πα.

Ακο­λού­θη­σαν οι μνη­μο­νια­κές πο­λι­τι­κές στις χώρες του Ευ­ρω­παϊ­κού Νότου (Πορ­το­γα­λία, Ισπα­νία, Ελ­λά­δα), όπου με αφορ­μή και πρό­σχη­μα την επι­δεί­νω­ση της σχέ­σης δη­μό­σιου χρέ­ους προς το Ακα­θά­ρι­στο Εγ­χώ­ριο Προ­ϊ­όν, εφαρ­μό­στη­καν κυ­βερ­νη­τι­κές πο­λι­τι­κές απο­ψί­λω­σης των ερ­γα­τι­κών μι­σθών και ακύ­ρω­σης των λαϊ­κών δι­καιω­μά­των, βα­ρύ­τα­της υπερ­φο­ρο­λό­γη­σης των ερ­γα­ζο­μέ­νων, στα­θε­ρο­ποί­η­σης της ανερ­γί­ας σε υψη­λό­τα­τα επί­πε­δα. Στό­χος και σ’ αυτή την πε­ρί­πτω­ση, μέσα από την επι­βο­λή μορ­φών εξα­γω­γής από­λυ­της υπε­ρα­ξί­ας, η στή­ρι­ξη της ανά­καμ­ψης των αντί­στοι­χων εθνι­κών κα­πι­τα­λι­σμών, προ­κει­μέ­νου να λει­τουρ­γούν χωρίς προ­σκόμ­μα­τα στην ενιαία αγορά και νό­μι­σμα των 510 εκα­τομ­μυ­ρί­ων κα­τοί­κων. Και τέλος, πα­ράλ­λη­λα, η επι­βο­λή ιδιαί­τε­ρων πο­λι­τι­κών κα­πι­τα­λι­στι­κής ανα­διάρ­θρω­σης στις οι­κο­νο­μί­ες της (πρώην ανα­το­λι­κής) Κε­ντρι­κής Ευ­ρώ­πης (Τσε­χία, Ουγ­γα­ρία, Σλο­βα­κία κλπ.) και δια­χεί­ρι­σης της με­τά­βα­σης από τον κρα­τι­κό στον ιδιω­τι­κό νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο κα­πι­τα­λι­σμό (π.χ. δε­κα­ε­τείς πε­ρί­ο­δοι φο­ρο­λο­γι­κής χά­ρι­τος για τις με­γά­λες επι­χει­ρή­σεις, εξευ­τε­λι­στι­κά επι­δό­μα­τα ανερ­γί­ας των 60 ευρώ κ.ά.).

Αυτή η με­ταλ­λα­γή του τα­ξι­κού συ­σχε­τι­σμού των δυ­νά­με­ων σε ολό­κλη­ρο τον ευ­ρω­παϊ­κό χώρο έγινε δυ­να­τή εξ αι­τί­ας δύο κα­θο­ρι­στι­κών πο­λι­τι­κών πα­ρα­γό­ντων : Αφε­νός της προ­σχώ­ρη­σης της ευ­ρω­παϊ­κής σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας στο νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό (από το Ερ­γα­τι­κό Κόμμα του Τόνι Μπλέρ και το γερ­μα­νι­κό SPD, μέχρι το ελ­λη­νι­κό ΠΑΣΟΚ και την τε­λευ­ταία πε­ρί­πτω­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ), όπου αυτή υπήρ­ξε ο πιο ισχυ­ρός θια­σώ­της των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων ανα­διαρ­θρώ­σε­ων. Η σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία ανέ­λα­βε να διεκ­πε­ραιώ­σει τον ρόλο των συ­ντη­ρη­τι­κών πα­ρα­τά­ξε­ων, επι­φέ­ρο­ντας έτσι και την διά­λυ­ση του ερ­γα­τι­κού ιστού που απο­τε­λού­σε τον ιστο­ρι­κό άξονα ανα­φο­ράς της. – Αφε­τέ­ρου εξ αι­τί­ας της ανε­πάρ­κειας και πα­ρακ­μής του ευ­ρω­παϊ­κού κομ­μου­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος, ιδιαί­τε­ρα με την άνευ προη­γου­μέ­νου κα­τα­βα­ρά­θρω­ση του γαλ­λι­κού και του ιτα­λι­κού ΚΚ, και αντί­στοι­χα την κα­τάρ­ρευ­ση των κα­θε­στω­τι­κών κομ­μου­νι­στι­κών κομ­μά­των της Ανα­το­λι­κής Ευ­ρώ­πης, που δεν κα­τόρ­θω­σαν να ανα­χαι­τί­σουν από αντι­πο­λι­τευ­τι­κές θέ­σεις τη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη επί­θε­ση της κα­πι­τα­λι­στι­κής ανα­διάρ­θρω­σης και της ερ­γα­σια­κής απορ­ρύθ­μι­σης. Προ­φα­νώς αυτές οι εξε­λί­ξεις στην σο­σια­λι­στι­κή και κομ­μου­νι­στι­κή Αρι­στε­ρά προ­κά­λε­σαν την απο­διάρ­θρω­ση του ευ­ρω­παϊ­κού ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος και κλό­νι­σαν κα­θο­ρι­στι­κά τις όποιες μορ­φές λαϊ­κής ηγε­μο­νί­ας υπήρ­χαν.

Μ’ αυτά τα δε­δο­μέ­να η ευ­ρω­παϊ­κή ήπει­ρος φαί­νε­ται σή­με­ρα να δια­τρέ­χε­ται από δύο αντίρ­ρο­πες τά­σεις : την κυ­ρί­αρ­χη που βα­σί­ζε­ται στη λει­τουρ­γία του γαλ­λο­γερ­μα­νι­κού άξονα στα­θε­ρο­ποί­η­σης των δομών της ευ­ρω­παϊ­κής ολο­κλή­ρω­σης (προ­ε­δρι­κή εκλο­γή Ε. Μα­κρόν με την μα­ζι­κή υπο­στή­ρι­ξη της γαλ­λι­κής ρε­που­μπλι­κα­νι­κής δε­ξιάς, δια­φαι­νό­με­νη επι­κρά­τη­ση της χρι­στια­νο­δη­μο­κρα­τί­ας στις επι­κεί­με­νες γερ­μα­νι­κές εκλο­γές), με τις ανα­γκαί­ες διευ­θε­τή­σεις μο­νι­μο­ποί­η­σης των μορ­φών εξα­γω­γής από­λυ­της υπε­ρα­ξί­ας, μέσα στην ίδια την καρ­διά των μορ­φών εξα­γω­γής υψη­λής σχε­τι­κής υπε­ρα­ξί­ας, και την στή­ρι­ξη του συ­νό­λου σχε­δόν των εθνι­κών αστι­κών τά­ξε­ων. Και από την άλλη πλευ­ρά των ερ­γα­τι­κών και αρι­στε­ρών αντι­στά­σε­ων που προ­βάλ­λο­νται από τις και­νού­ριες μορ­φές της ευ­ρω­παϊ­κής Αρι­στε­ράς (Ανυ­πό­τα­κτη Γαλ­λία, Unidos Podemos κλπ.), καθώς και του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος (κι­νη­το­ποι­ή­σεις CGT στη Γαλ­λία, απερ­γί­ες στην αυ­το­κι­νη­το­βιο­μη­χα­νία της Τσε­χί­ας, Σλο­βα­κί­ας κ.ά.). Αυτή είναι η κύρια τα­ξι­κή δια­χω­ρι­στι­κή γραμ­μή που δια­τρέ­χει τις ευ­ρω­παϊ­κές κοι­νω­νί­ες ανά­με­σα στις δυ­νά­μεις της αστι­κής κυ­ριαρ­χί­ας που συ­να­σπί­ζο­νται στους θε­σμούς της ευ­ρω­παϊ­κής ολο­κλή­ρω­σης, και στις δυ­νά­μεις του κό­σμου της μι­σθω­τής ερ­γα­σί­ας στην δια­πά­λη τους απέ­να­ντι στους εθνι­κούς κα­πι­τα­λι­σμούς. Αυτό είναι το υπαρ­κτό πεδίο της τα­ξι­κής δια­πά­λης, αυτό της αλ­λα­γής των τα­ξι­κών συ­σχε­τι­σμών, αυτό των υλι­κών και συ­γκε­κρι­μέ­νων λαϊ­κών διεκ­δι­κή­σε­ων, πέραν των ευ­ρω­παϊ­κών θε­σμών όπου : Η μεν Ευ­ρω­παϊ­κή Επι­τρο­πή και οι Σύ­νο­δοι Κο­ρυ­φής ασκούν την συ­ντο­νι­σμέ­νη πο­λι­τι­κή εξου­σία  των ευ­ρω­παϊ­κών αστι­κών τά­ξε­ων, το δε Ευ­ρω­παϊ­κό Κοι­νο­βού­λιο δεν δια­θέ­τει καμιά ου­σια­στι­κή νο­μο­θε­τι­κή αρ­μο­διό­τη­τα.

Ο κοι­νός πα­ρο­νο­μα­στής των τα­ξι­κών αντι­πα­ρα­θέ­σε­ων

Πέραν αυτών των δύο θε­με­λια­κών αντα­γω­νι­στι­κών δυ­νά­με­ων και πο­λι­τι­κών, προ­βάλ­λε­ται μια τρίτη αντί­λη­ψη των πραγ­μά­των που είναι αυτή της εθνι­κής ανα­δί­πλω­σης, της εθνι­κι­στι­κής πε­ρι­χα­ρά­κω­σης, η οποία και υπο­στη­ρί­ζε­ται κυ­ρί­ως από δυ­νά­μεις της άκρας δε­ξιάς στην Ευ­ρώ­πη, όπως στη Γαλ­λία, την Ιτα­λία, τη Βρε­τα­νία, τη Γερ­μα­νία, την Αυ­στρία και τις χώρες της πρώην Ανα­το­λι­κής Ευ­ρώ­πης. Αυτή, θέ­το­ντας στο απυ­ρό­βλη­το τον εθνι­κό κα­πι­τα­λι­σμό της κάθε επι­μέ­ρους χώρας, ανα­ζη­τώ­ντας τον «εχθρό» και τον «απο­διο­πο­μπαίο τράγο» στους εσω­τε­ρι­κούς (στην Ευ­ρώ­πη) και στους εξω­τε­ρι­κούς (από την Αφρι­κή και την Ασία) με­τα­νά­στες, επι­διώ­κει την απο­χώ­ρη­ση των αντί­στοι­χων χωρών από την ευ­ρω­παϊ­κή ολο­κλή­ρω­ση, την ενί­σχυ­ση των εσω­τε­ρι­κών κα­τα­σταλ­τι­κών μη­χα­νι­σμών, την εφαρ­μο­γή ακρό­τα­των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων πο­λι­τι­κών, την ανά­πτυ­ξη των «πα­τριω­τι­κών» τμη­μά­των της κε­φα­λαιο­κρα­τί­ας των αντί­στοι­χων χωρών κλπ. Προ­φα­νώς γι’ αυτή την αντί­λη­ψη η όξυν­ση των κοι­νω­νι­κών προ­βλη­μά­των δεν προ­έρ­χε­ται από την κρίση και την ανα­συ­γκρό­τη­ση των επι­μέ­ρους κα­πι­τα­λι­σμών, αλλά από τους «ξέ­νους» επι­κυ­ρί­αρ­χους, τον εξω­τε­ρι­κό «εχθρό» (με­τα­νά­στες και ευ­ρω­παϊ­κή ολο­κλή­ρω­ση αδια­κρί­τως).

Η τα­ξι­κή πάλη των ευ­ρω­παϊ­κών ερ­γα­τι­κών τά­ξε­ων διε­ξά­γε­ται πρω­ταρ­χι­κά και υλικά στο εσω­τε­ρι­κό των εθνι­κών κοι­νω­νι­κών σχη­μα­τι­σμών απέ­να­ντι στην επι­κρα­τού­σα αστι­κή τα­ξι­κή κυ­ριαρ­χία, που εκ­φρά­ζει τόσο την επι­βο­λή της εγ­χώ­ριας κε­φα­λαιο­κρα­τί­ας, όσο και τις επι­τα­γές των συ­να­σπι­σμέ­νων αστι­κών τά­ξε­ων της ευ­ρω­παϊ­κής ολο­κλή­ρω­σης. Τα γαλ­λι­κά συν­δι­κά­τα της CGT, των Unitaires κλπ., από κοι­νού με την γαλ­λι­κή Αρι­στε­ρά (Ανυ­πό­τα­κτη Γαλ­λία και γαλ­λι­κό ΚΚ), κι­νη­το­ποιού­νται απέ­να­ντι στη συρ­ρί­κνω­ση των ερ­γα­τι­κών δι­καιω­μά­των που προ­ε­τοι­μά­ζει να επι­βάλ­λει η προ­ε­δρία Ε. Μα­κρόν στον γαλ­λι­κό Κώ­δι­κα Ερ­γα­σί­ας. – Ο ερ­γα­ζό­με­νος κό­σμος στην αυ­το­κι­νη­το­βιο­μη­χα­νία της Volkswagen της Μπρα­τι­σλά­βα της Σλο­βα­κί­ας, στην Audi της Ουγ­γα­ρί­ας, στην Fiat Chrysler της Σερ­βί­ας, στην Skoda της Τσε­χί­ας, κι­νη­το­ποιού­νται σ’ αυτή τη διάρ­κεια του 2017, μετά από πο­λύ­χρο­νη κοι­νω­νι­κή κα­τα­στο­λή δε­κα­ε­τιών, προ­κει­μέ­νου να επι­τύ­χουν αύ­ξη­ση των χα­μη­λών ερ­γα­τι­κών τους απο­δο­χών (τη στιγ­μή που δια­σφα­λί­ζουν μια υψη­λό­τα­τη πα­ρα­γω­γι­κό­τη­τα της ερ­γα­σί­ας), προ­στα­σία της μι­σθω­τής τους αξιο­πρέ­πειας κλπ. – Αντί­στοι­χα στην ισπα­νι­κή κοι­νω­νία το Unidos Podemos αντι­πα­ρα­τί­θε­ται με την διε­φθαρ­μέ­νη συ­ντη­ρη­τι­κή δια­κυ­βέρ­νη­ση, επι­διώ­κο­ντας την συμ­μα­χία με το PSOE για την ανα­τρο­πή της κλπ.

Σε όλες δίχως εξαί­ρε­ση τις πε­ρι­πτώ­σεις διε­ξα­γω­γής της τα­ξι­κής πάλης ανα­δει­κνύ­ε­ται δη­λα­δή η αντι­πα­λό­τη­τα προς την αστι­κή κυ­ριαρ­χία (όπου συ­ναι­ρεί­ται η εγ­χώ­ρια και ευ­ρω­παϊ­κή κα­πι­τα­λι­στι­κή δια­χεί­ρι­ση), και σε καμία πε­ρί­πτω­ση δεν τί­θε­ται ως αφε­τη­ρια­κή προ­τε­ραιό­τη­τα η απο­μά­κρυν­ση από την Ευ­ρω­ζώ­νη ή η έξο­δος από την Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση. Μια τέ­τοια λο­γι­κή θα αιω­ρού­νταν στο κενό, αδυ­να­τώ­ντας άλ­λω­στε να δια­μορ­φώ­σει το οποιο­δή­πο­τε ρι­ζο­σπα­στι­κό λαϊκό κί­νη­μα, εφό­σον θα πα­ρέ­με­νε χωρίς καμία πα­ρα­γω­γι­κή τα­ξι­κή γεί­ω­ση. Αντιευ­ρω­παϊ­κά εθνι­κι­στι­κά κι­νή­μα­τα με σχε­τι­κά ευ­ρεία πο­λι­τι­κή υπό­στα­ση μόνον οι ακρο­δε­ξιές δυ­νά­μεις κα­τόρ­θω­σαν να δρο­μο­λο­γή­σουν, που όμως το­πο­θε­τού­νται στον αντί­πο­δα των ερ­γα­τι­κών συμ­φε­ρό­ντων και δι­καιω­μά­των, βα­σι­ζό­με­να στην ξε­νο­φο­βία και τον ρα­τσι­σμό, την ισχυ­ρο­ποί­η­ση των κα­τα­σταλ­τι­κών μη­χα­νι­σμών και την σα­ρω­τι­κή απο­ψί­λω­ση των ερ­γα­τι­κών ελευ­θε­ριών.

Έτσι η διε­ξα­γω­γή της τα­ξι­κής αντι­πα­ρά­θε­σης στο εθνι­κό κοι­νω­νι­κό επί­πε­δο είναι αυτή που μπο­ρεί να τρο­πο­ποι­ή­σει τους κοι­νω­νι­κούς συ­σχε­τι­σμούς, και εκ των πραγ­μά­των να θέσει ζή­τη­μα ανα­τρο­πής και των ίδιων των ευ­ρω­παϊ­κών οι­κο­νο­μι­κών ρυθ­μί­σε­ων, εφό­σον στέ­κο­νται εμπό­διο στην πραγ­μά­τω­ση των ερ­γα­τι­κών ανα­γκών. Δια­φο­ρε­τι­κά εκεί­νο που γί­νε­ται είναι η με­τα­τό­πι­ση από το πεδίο της ερ­γο­στα­σια­κής τα­ξι­κής δια­πά­λης στο επί­πε­δο της «εθνι­κής» πο­λι­τι­κής, δη­λα­δή της εθνι­κής από­σχι­σης από τους θε­σμούς της ευ­ρω­παϊ­κής ολο­κλή­ρω­σης, σε μια προ­ο­πτι­κή ανα­γκα­στι­κής κυ­ριαρ­χί­ας των ηγε­μο­νι­κών δυ­νά­με­ων του «έθνους» και της «πα­τρί­δας», που θα ετί­θε­ντο επι­κε­φα­λής ενός εγ­χει­ρή­μα­τος ανε­ξάρ­τη­της κα­πι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης της εθνι­κής οι­κο­νο­μί­ας. Η κί­νη­ση των πραγ­μά­των σ’ αυτή την τρο­χιά στην βρε­τα­νι­κή πε­ρί­πτω­ση το κα­λο­καί­ρι του 2016, οδή­γη­σε προ­φα­νώς στο Brexit, ωστό­σο αυτό έγινε υπό μια εθνι­κι­στι­κή ηγε­μο­νία (άσχε­το αν ψη­φί­στη­κε και από λαϊκά στρώ­μα­τα του Ερ­γα­τι­κού Κόμ­μα­τος), και ου­δό­λως επέ­φε­ρε το άνοιγ­μα μιας προ­ο­δευ­τι­κής πο­ρεί­ας της βρε­τα­νι­κής κοι­νω­νί­ας. Το αντί­θε­το ακρι­βώς και έγινε : Οξύν­θη­κε η αντερ­γα­τι­κή επί­θε­ση του κυ­βερ­νώ­ντος Συ­ντη­ρη­τι­κού Κόμ­μα­τος, το οποίο και αυτό δια­χει­ρί­ζε­ται τη δια­δι­κα­σία της απο­χώ­ρη­σης από την Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση, στη βάση της διευ­θέ­τη­σης των συμ­φε­ρό­ντων του βρε­τα­νι­κού κα­πι­τα­λι­σμού. Ευ­τυ­χώς που δια­με­σο­λά­βη­σε η κυ­ριαρ­χία των ρι­ζο­σπα­στι­κών ρευ­μά­των στο εσω­τε­ρι­κό των Ερ­γα­τι­κών και έγινε δυ­να­τή η απο­τύ­πω­ση ενός αρι­στε­ρού κοι­νω­νι­κού στίγ­μα­τος, πέρα από την εμπλο­κή στο αδιέ­ξο­δο του Remain ή του Brexit, ξα­να­θέ­το­ντας επί τά­πη­τος το κοι­νω­νι­κό ζή­τη­μα, το οποίο οι εθνι­κι­στι­κές συ­ντη­ρη­τι­κές δυ­νά­μεις είχαν κα­τορ­θώ­σει να το απω­θή­σουν.

«Πα­τριω­τι­κή» συμ­μα­χία ερ­γα­τι­κής και αστι­κής τάξης ;

          Μ’ αυτά τα ση­με­ρι­νά δε­δο­μέ­να η αντί­λη­ψη  που συ­να­ντά­ται σε ορι­σμέ­να αρι­στε­ρά ευ­ρω­παϊ­κά κόμ­μα­τα για την προ­ο­πτι­κή με­τα­σχη­μα­τι­σμού της ευ­ρω­παϊ­κής ολο­κλή­ρω­σης σε μια αντι­φι­λε­λεύ­θε­ρη κα­τεύ­θυν­ση, συ­νερ­γα­σί­ας των λαών, ισο­νο­μί­ας κλπ., όπως συμ­βαί­νει και με τον κυ­βερ­νη­τι­κό ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ανή­κει στη σφαί­ρα του φα­ντα­σια­κού. Κι’ αυτό γιατί ο σύγ­χρο­νος νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμός δεν αντι­προ­σω­πεύ­ει μια «εκτρο­πή» από τις ιστο­ρι­κές «ευ­ρω­παϊ­κές αξίες και αρχές» (ποιες είναι άραγε αυτές ;), αλλά είναι εγ­γε­γραμ­μέ­νος στο DNA των ευ­ρω­παϊ­κών θε­σμών και λει­τουρ­γιών. Η ευ­ρω­παϊ­κή συμ­μα­χία των αστι­κών τά­ξε­ων δεν υπάρ­χει και λει­τουρ­γεί για να υπη­ρε­τή­σει την ανά­πτυ­ξη και την κοι­νω­νι­κή δι­καιο­σύ­νη στην ευ­ρω­παϊ­κή ήπει­ρο, αλλά για να προ­ω­θή­σει όλες εκεί­νες τις νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες ανα­διαρ­θώ­σεις στη μι­σθω­τή ερ­γα­σία, στις δη­μό­σιες κοι­νω­νι­κές υπη­ρε­σί­ες κλπ., που θα κα­τα­στή­σουν τον ευ­ρω­παϊ­κό κα­πι­τα­λι­σμό αντα­γω­νι­στι­κό, τόσο στο ευ­ρω­παϊ­κό έδα­φος όσο και στη διε­θνή οι­κο­νο­μι­κή σκηνή. Συ­νε­πώς οι όποιες πα­ρεμ­βά­σεις σε οποιο­δή­πο­τε θε­σμι­κό ευ­ρω­παϊ­κό επί­πε­δο, δεν είναι παρά προ­σχη­μα­τι­κές προ­φά­σεις προ­κει­μέ­νου να ανα­δει­χθούν μορ­φές διευ­θέ­τη­σης της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης κα­πι­τα­λι­στι­κής δια­χεί­ρι­σης.

          Από την άλλη πλευ­ρά, οι λο­γι­κές της από­σχι­σης και της εθνι­κής απο­μό­νω­σης, στην οπτι­κή της προ­στα­σί­ας και υπε­ρά­σπι­σης της «πα­τριω­τι­κής» κα­πι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης σε επι­μέ­ρους εθνι­κά κράτη, και μά­λι­στα η αντί­λη­ψη ότι μια τέ­τοια δια­δι­κα­σία υπη­ρε­τεί το επι­μέ­ρους έθνος και μπο­ρεί να προ­σλά­βει ρι­ζο­σπα­στι­κά ερ­γα­τι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά είναι εξί­σου έωλη για δύο σα­φείς λό­γους : Από τη μια πλευ­ρά οι ίδιες οι αστι­κές τά­ξεις των ευ­ρω­παϊ­κών χωρών είναι εξο­λο­κλή­ρου προσ­δε­δε­μέ­νες στην ενιαία ευ­ρω­παϊ­κή αγορά και νό­μι­σμα, εφό­σον τους δια­σφα­λί­ζουν μια πολ­λα­πλά­σια της εθνι­κής τους αγο­ράς. Συ­νε­πώς δεν μπο­ρεί να υπάρ­ξει «πα­τριω­τι­κή» συμ­μα­χία σε επι­μέ­ρους ευ­ρω­παϊ­κές χώρες, με τα στρώ­μα­τα των μι­κρο­με­σαί­ων επι­χει­ρή­σε­ων είτε συ­νο­λι­κό­τε­ρα με τμή­μα­τα της αστι­κής τάξης, που να μπο­ρεί να στη­ρί­ξει μια τέ­τοια προ­ο­πτι­κή. Αλλά και αν ακόμη επι­τυγ­χά­νο­νταν αυτή η παρά φύση τα­ξι­κή συμ­μα­χία, δεν θα είχε παρά αυ­θε­ντι­κά αστι­κό πο­λι­τι­κό πρό­ση­μο, μα­κράν της υπη­ρέ­τη­σης των λαϊ­κών συμ­φε­ρό­ντων.

          Οι ευ­ρω­παϊ­κές ερ­γα­τι­κές τά­ξεις δεν μπο­ρούν σε καμία πε­ρί­πτω­ση να βα­δί­σουν με μια τέ­τοια λο­γι­κή εθνι­κής απο­μό­νω­σης, συμ­μα­χί­ας  με αστι­κές «πα­τριω­τι­κές» δυ­νά­μεις (πού βρέ­θη­καν πάλι κι’ αυτές ;) και να βά­λουν πλάτη σε μια «εθνι­κά υπε­ρή­φα­νη» και ανε­ξάρ­τη­τη ανά­πτυ­ξη του επι­μέ­ρους κα­πι­τα­λι­σμού της αντί­στοι­χης χώρας. Ένα απλό πα­ρά­δειγ­μα : Η ει­σα­γω­γή εθνι­κού νο­μί­σμα­τος και η εκ των πραγ­μά­των σο­βα­ρή του υπο­τί­μη­ση (κατά 30% και πάνω), θα ενι­σχύ­σει την επι­χει­ρη­μα­τι­κή δράση των κε­φα­λαιο­κρα­τών τόσο γιατί θα αυ­ξή­σει τη διε­θνή τους αντα­γω­νι­στι­κό­τη­τα, όσο και επει­δή η απο­ψί­λω­ση των ερ­γα­τι­κών μι­σθών από τα μνη­μό­νια και τη νο­μι­σμα­τι­κή υπο­τί­μη­ση θα ενι­σχύ­σει την επι­χει­ρη­μα­τι­κή κερ­δο­φο­ρία. Ωστό­σο με μια τέ­τοια οι­κο­νο­μι­κή λο­γι­κή, και οι μι­σθοί και συ­ντά­ξεις θα υπο­στούν αντί­στοι­χη υπο­τί­μη­ση. Έτσι αντί της απο­κα­τά­στα­σης των ερ­γα­τι­κών μι­σθών και συ­ντά­ξε­ων από τα πλήγ­μα­τα των μνη­μο­νί­ων, και σχε­τι­κής τους αύ­ξη­σης, θα έχου­με διπλή τους μεί­ω­ση : Μία της τάξης του 30% πε­ρί­που από την επτα­ε­τή εφαρ­μο­γή των μνη­μο­νια­κών πο­λι­τι­κών και μία πρό­σθε­τη ισο­δύ­να­μη από την υπο­τί­μη­ση του εθνι­κού νο­μί­σμα­τος. Άρα σε μια τέ­τοια πε­ρί­πτω­ση θα το­νω­θεί εν­δε­χο­μέ­νως η εξα­γω­γι­κή επι­χει­ρη­μα­τι­κή κα­πι­τα­λι­στι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα, ενώ ταυ­τό­χρο­να θα επι­δει­νω­θεί στα σί­γου­ρα διπλά η οι­κο­νο­μι­κή θέση των ερ­γα­ζο­μέ­νων. Έτσι θα ση­κω­θεί ψηλά η εθνι­κή πε­ρή­φα­νη ση­μαία των επι­χει­ρή­σε­ων που θα ωφε­λη­θούν (υπο­τί­μη­ση, ρευ­στό­τη­τα, στή­ρι­ξη μι­κρο­με­σαί­ων κε­φα­λαί­ων), αλλά η τα­πει­νή ση­μαία των ερ­γα­τι­κών ανα­γκών κυ­ριο­λε­κτι­κά θα κου­ρε­λια­στεί.

          Απε­να­ντί­ας η θέση των ερ­γα­τι­κών τά­ξε­ων της ευ­ρω­παϊ­κής ηπεί­ρου δεν το­πο­θε­τεί­ται (και αυτό συμ­βαί­νει στην αντι­κει­με­νι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα) παρά στο πεδίο της αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής δια­πά­λης απέ­να­ντι στους επι­μέ­ρους εθνι­κούς κα­πι­τα­λι­σμούς, οι οποί­οι εν­σω­μα­τώ­νουν στο εσω­τε­ρι­κό τους τις συμ­φω­νί­ες και υπα­γο­ρεύ­σεις της αστι­κής τους συμ­μα­χί­ας στο ευ­ρω­παϊ­κό θε­σμι­κό επί­πε­δο. Η κοι­νό­τη­τα των προ­βλη­μά­των και των κοι­νω­νι­κών κα­τα­στά­σε­ων (παρά προ­φα­νώς τις επι­μέ­ρους δια­φο­ρο­ποι­ή­σεις στην ανα­πτυγ­μέ­νη κα­πι­τα­λι­στι­κή Δύση ένα­ντι του ευ­ρω­παϊ­κού νότου και της Κε­ντρι­κής (πρώην ανα­το­λι­κής) Ευ­ρώ­πης, εκεί­νο που επι­τάσ­σουν και στο οποίο ανα­πό­τρε­πτα ιστο­ρι­κά οδη­γούν, είναι ο ερ­γα­τι­κός διε­θνι­στι­κός συ­ντο­νι­σμός απέ­να­ντι στην συ­νο­λι­κή ευ­ρω­παϊ­κή κα­πι­τα­λι­στι­κή οι­κο­νο­μία, την οποία δια­χει­ρί­ζο­νται τα  θε­σμι­κά νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρα κέ­ντρα της Ευ­ρώ­πης.

Εξέ­λι­ξη και δια­στρέ­βλω­ση του ερ­γα­τι­κού διε­θνι­σμού

Κατά έναν εντε­λώς τη­λε­γρα­φι­κό τρόπο μπο­ρεί να δει κα­νείς τις μορ­φές συ­μπα­ρά­τα­ξης ή δια­χω­ρι­σμού που χα­ρα­κτή­ρι­σαν την πο­ρεία του ερ­γα­τι­κού και κομ­μου­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος στην ευ­ρω­παϊ­κή ήπει­ρο εδώ και ενά­μι­σι πε­ρί­που αιώνα : Σε μια πρώτη πε­ρί­ο­δο των μέσων του 19ου αιώνα ανα­δεί­χθη­κε κατά τον πλέον αυ­θε­ντι­κό τρόπο η Διε­θνής Ένωση των Ερ­γα­τών, που συ­νο­δεύ­τη­κε από την συγ­γρα­φή του Κομ­μου­νι­στι­κού Μα­νι­φέ­στου και στη διάρ­κεια της οποί­ας προ­έ­κυ­ψε και ητ­τή­θη­κε η επα­νά­στα­ση της Πα­ρι­σι­νής Κομ­μού­νας και οδη­γή­θη­κε στην με­τέ­πει­τα διά­λυ­σή της εξ αι­τί­ας των απη­νών διώ­ξε­ων που ακο­λού­θη­σαν.  Την θέση της πήρε η Δεύ­τε­ρη Διε­θνής με την ισχυ­ρή πα­ρου­σία της γερ­μα­νι­κής σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας, με κύρια γε­γο­νό­τα στη διάρ­κεια του βίου της την προ­σχώ­ρη­ση της πλειο­νό­τη­τας των γερ­μα­νών σο­σια­λι­στών στο «εθνι­κό» στρα­τό­πε­δο και την ψή­φι­ση των πο­λε­μι­κών δα­πα­νών στον Α’ Πα­γκό­σμιο Πό­λε­μο, και την έκρη­ξη της οκτω­βρια­νής επα­νά­στα­σης, με το σχί­σμα που ακο­λού­θη­σε (κομ­μου­νι­στών – σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τών) και την κή­ρυ­ξή της σε χρε­ο­κο­πία.

Η Τρίτη Κομ­μου­νι­στι­κή (πλέον) Διε­θνής που δι­ήρ­κε­σε στο διά­στη­μα του με­σο­πο­λέ­μου, επι­κα­θό­ρι­σε και τους όρους ύπαρ­ξης του κομ­μου­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος εκτός της ΕΣΣΔ, επέ­βα­λε τους «21 Όρους» συμ­με­το­χής των επι­μέ­ρους κομ­μου­νι­στι­κών και ερ­γα­τι­κών κομ­μά­των, η δράση των αρι­στε­ρών κι­νη­μά­των συν­δέ­θη­κε με την προ­ά­σπι­ση των κρα­τι­κών συμ­φε­ρό­ντων της «πα­τρί­δας του σο­σια­λι­σμού», επέ­βα­λε τη θε­ω­ρία του σο­σιαλ-φα­σι­σμού που στη συ­νέ­χεια ανα­σκεύ­α­σε με την πο­λι­τι­κή των λαϊ­κών με­τώ­πων, και οδη­γή­θη­κε στην διά­λυ­ση με τον Β’ Πα­γκό­σμιο Πό­λε­μο. - Επι­λέ­χθη­καν έτσι στη με­τα­πο­λε­μι­κή πε­ρί­ο­δο οι «εθνι­κοί δρό­μοι» για τον σο­σια­λι­σμό, που στη δε­κα­ε­τία του 1970 πήραν για ορι­σμέ­να κομ­μου­νι­στι­κά κόμ­μα­τα το έμ­βλη­μα του «σο­σια­λι­σμού στα εθνι­κά χρώ­μα­τα» (που «μύ­ρι­ζε θυ­μά­ρι της ελ­λη­νι­κής γης» κατά τον θε­με­λιω­τή της ελ­λη­νι­κής μι­κρο­α­στι­κής εκ­συγ­χρο­νι­στι­κής Αρι­στε­ράς και γεν­νή­το­ρα του ση­με­ρι­νού ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ της «υγιούς» κα­πι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης), και οδή­γη­σαν σε μια ευ­ρύ­τε­ρη συ­νερ­γα­σία με την απο­τύ­πω­ση του ευ­ρω­κομ­μου­νι­στι­κού ρεύ­μα­τος με την τρι­με­ρή Διά­σκε­ψη του Βε­ρο­λί­νου, επι­φέ­ρο­ντας προ­ο­πτι­κά την ου­σια­στι­κή διά­λυ­ση ή πε­ρι­θω­ριο­ποί­η­ση του ιτα­λι­κού, γαλ­λι­κού και ισπα­νι­κού ΚΚ. Και από την άλλη πλευ­ρά, δεν έπα­ψαν οι Διε­θνείς Συν­δια­σκέ­ψεις των Κομ­μου­νι­στι­κών Κομ­μά­των που ασπά­ζο­νταν την σο­βιε­τι­κή «ορ­θο­δο­ξία» και ακο­λου­θού­σαν πιστά την πο­ρεία του «υπαρ­κτού σο­σια­λι­σμού», όπου η κα­τάρ­ρευ­σή του στο με­ταίχ­μιο του 1990 συ­μπα­ρέ­συ­ρε και την όποια διε­θνι­στι­κή ανα­φο­ρά, εφό­σον είχε απο­κα­θη­λω­θεί το σφυ­ρο­δρέ­πα­νο από το Κρεμ­λί­νο.

Επι­χει­ρή­θη­κε τέλος στο πρό­σφα­το πα­ρελ­θόν να ανα­δει­χθεί μια μορφή συ­νερ­γα­σί­ας με την δη­μιουρ­γία και λει­τουρ­γία του Κόμ­μα­τος Ευ­ρω­παϊ­κής Αρι­στε­ράς (ΚΕΑ), με την συμ­με­το­χή των πε­ρισ­σο­τέ­ρων αρι­στε­ρών ευ­ρω­παϊ­κών κομ­μά­των. Εντού­τοις η άνευ προη­γου­μέ­νου μνη­μο­νια­κή με­τάλ­λα­ξη του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ που δια­με­σο­λά­βη­σε (2015), τη στιγ­μή μά­λι­στα που ο πρό­ε­δρός του είχε ανα­δει­χθεί κοι­νός υπο­ψή­φιος του ΚΕΑ για την προ­ε­δρία της Ευ­ρω­παϊ­κής Επι­τρο­πής, ακύ­ρω­σε κάθε αξιο­πι­στία και φε­ρεγ­γυό­τη­τα του ΚΕΑ που έχει πε­ριέλ­θει στην ου­σια­στι­κή ανυ­παρ­ξία, μια που το «χαϊ­δε­μέ­νο του παιδί» προ­τί­μη­σε πλέον τον συ­να­γε­λα­σμό του με την ευ­ρω­παϊ­κή νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία. Έτσι στην ση­με­ρι­νή ση­μα­ντι­κή από πολ­λές από­ψεις δια­δρο­μή που ακο­λου­θούν οι ευ­ρω­παϊ­κές οι­κο­νο­μί­ες, με κύριο χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό τις συ­ντο­νι­σμέ­νες πο­λι­τι­κές των εθνι­κών κα­πι­τα­λι­σμών και της Ιερής τους Συμ­μα­χί­ας στο επί­πε­δο της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης για την ολο­σχε­ρή απορ­ρύθ­μι­ση της μι­σθω­τής ερ­γα­σί­ας από κάθε άποψη (προ­κει­μέ­νου ο ευ­ρω­παϊ­κός κα­πι­τα­λι­σμός να ενι­σχύ­σει πε­ραι­τέ­ρω την διε­θνή του αντα­γω­νι­στι­κό­τη­τα), απου­σιά­ζει πα­ντε­λώς ο οποιοσ­δή­πο­τε ου­σια­στι­κός ερ­γα­τι­κός ευ­ρω­παϊ­κός συ­ντο­νι­σμός, με δε­δο­μέ­νο προ­φα­νώς ότι η κοι­νο­βου­λευ­τι­κή ομάδα της Ευ­ρω­παϊ­κής Αρι­στε­ράς GUE / NGL δεν δια­δρα­μα­τί­ζει έναν τέ­τοιο ρόλο. Πώς μπο­ρεί δη­λα­δή να αντι­με­τω­πι­στούν οι εθνι­κές αστι­κές πο­λι­τι­κές και η ευ­ρω­παϊ­κή τους ολο­κλή­ρω­ση που συ­μπυ­κνώ­νε­ται στην λει­τουρ­γία της «γρα­φειο­κρα­τί­ας των Βρυ­ξελ­λών», χωρίς να λει­τουρ­γεί ένα συλ­λο­γι­κό διε­θνι­στι­κό αντί­πα­λο δέος από την πλευ­ρά των λαϊ­κών τά­ξε­ων της Ευ­ρώ­πης, των ερ­γα­τι­κών της πλη­θυ­σμών, των αρι­στε­ρών σχη­μά­των, των τα­ξι­κών ερ­γα­τι­κών συν­δι­κά­των, των κι­νη­μά­των αλ­λη­λεγ­γύ­ης, πέραν των θε­σμι­κών ευ­ρω­παϊ­κών μορ­φών ; Δεν είναι αυτός ο μαρ­ξι­στι­κός ιστο­ρι­κός τρό­πος αντι­με­τώ­πι­σης των ση­με­ρι­νών ευ­ρω­παϊ­κών προ­κλή­σε­ων ο πλέον γό­νι­μος και διε­θνι­στι­κός, ένα­ντι της επι­δί­ω­ξης πα­ρα­κο­λού­θη­σης δρό­μων εθνι­κής πε­ρι­χα­ρά­κω­σης και δια­χω­ρι­σμών, ή εν­σω­μά­τω­σης στα ευ­ρω­παϊ­κά νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρα δόγ­μα­τα ;

Ο ευ­ρω­παϊ­κός οι­κο­νο­μι­κός χώρος, εξ αι­τί­ας της αντι­κει­με­νι­κής διε­θνο­ποί­η­σης του κε­φα­λαί­ου και ιδιαί­τε­ρα των με­τα­κι­νή­σε­ων των ευ­ρω­παϊ­κών κε­φα­λαί­ων στο εσω­τε­ρι­κό των ορίων της ευ­ρω­παϊ­κής ολο­κλή­ρω­σης . – Λόγω των με­γά­λων και ση­μα­ντι­κών με­τα­να­στευ­τι­κών με­τα­κι­νή­σε­ων πλη­θυ­σμών, τόσο από τον Νότο και την Ανα­το­λή προς την Δύση, όσο και από την αφρι­κα­νι­κή και ασια­τι­κή ήπει­ρο προς την Ευ­ρώ­πη. – Εξ αι­τί­ας των κοι­νών και πα­ράλ­λη­λων πο­λι­τι­κών που ασκού­νται από τις αστι­κές τά­ξεις και την ευ­ρω­παϊ­κή τους συμ­μα­χία, και που στη ση­με­ρι­νή συ­γκυ­ρία συ­μπυ­κνώ­νο­νται, με­τα­ξύ των άλλων και κυ­ρί­ως, στη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη ανα­διάρ­θρω­ση των κα­θε­στώ­των ερ­γα­σί­ας : Γι’ αυ­τούς και άλ­λους λό­γους αντι­προ­σω­πεύ­ει το κοινό πεδίο της τα­ξι­κής πάλης των ευ­ρω­παϊ­κών ερ­γα­τι­κών τά­ξε­ων.

Η σύγ­χρο­νη τα­ξι­κή δια­πά­λη δεν διε­ξά­γε­ται με όρους αντί­θε­σης με­τα­ξύ των εθνών κρα­τών της ευ­ρω­παϊ­κής ηπεί­ρου. Αυτές οι αντι­θέ­σεις προ­φα­νώς και δια­τρέ­χουν το ευ­ρω­παϊ­κό τοπίο, αφο­ρούν ωστό­σο τον αντα­γω­νι­σμό, πα­ρό­λη την συμ­μα­χία με­τα­ξύ τους, των ευ­ρω­παϊ­κών κα­πι­τα­λι­σμών. Απε­να­ντί­ας αντί να το­πο­θε­τεί­ται στο πεδίο της αντί­θε­σης «ξένων επι­κυ­ρί­αρ­χων» και επι­μέ­ρους εθνών, αυτή αφορά την αντι­πα­λό­τη­τα των ερ­γα­τι­κών τά­ξε­ων απέ­να­ντι στο νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο κα­πι­τα­λι­σμό στο εσω­τε­ρι­κό των επι­μέ­ρους κοι­νω­νι­κών σχη­μα­τι­σμών. Αυτή η μορφή δια­πά­λης της Αρι­στε­ράς, εμπε­ριέ­χει ταυ­τό­χρο­να την αντί­θε­ση προς τις ρυθ­μί­σεις και υπα­γο­ρεύ­σεις των συ­να­σπι­σμέ­νων ευ­ρω­παϊ­κών αστι­κών τά­ξε­ων. Έτσι προ­κει­μέ­νου αυτή η ρι­ζο­σπα­στι­κή δια­πά­λη απέ­να­ντι στα πα­ντοει­δή «μνη­μό­νια» (=νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες ανα­διαρ­θρώ­σεις) στις ευ­ρω­παϊ­κές χώρες να προ­σλά­βει ευ­ρύ­τε­ρα ανα­τρε­πτι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά, που να απο­δο­μούν τους όρους της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης ευ­ρω­παϊ­κής ολο­κλή­ρω­σης, απαι­τεί­ται ο πα­νευ­ρω­παϊ­κός συ­ντο­νι­σμός των ερ­γα­ζο­μέ­νων, αρι­στε­ρών κομ­μά­των, συν­δι­κά­των και κι­νη­μά­των, ως το αντί­πα­λο δέος στον ευ­ρω­παϊ­κό κα­πι­τα­λι­σμό συ­νο­λι­κά.