Γύρισε η (αραβική) άνοιξη σε Αλγερία και Σουδάν

Τα κι­νή­μα­τα αντι­με­τω­πί­ζουν πα­ρό­μοιες προ­κλή­σεις (το ρόλο του στρα­τού), ενώ δεί­χνουν πα­ρό­μοια ορμή (δεν πε­ριο­ρί­ζο­νται στην ανα­τρο­πή του επι­κε­φα­λής του κα­θε­στώ­τος). Είναι η πρώτη φορά μετά το 2013 (θε­ω­ρού­με­νο ως η χρό­νια της ήττας του κύ­μα­τος που ξέ­σπα­σε το 2011) που εμ­φα­νί­ζο­νται ξανά ει­κό­νες λαϊ­κού ξε­ση­κω­μού και ανά­τα­σης που προ­κα­λούν οι εξε­γέρ­σεις. Ίσως το πιο πο­λύ­τι­μο στοι­χείο των τε­λευ­ταί­ων εβδο­μά­δων στις δύο χώρες είναι η λαϊκή αυ­το­πε­ποί­θη­ση και η πίστη που δεί­χνει η ίδια η εξέ­γερ­ση στις δυ­νά­μεις της. Γνω­ρί­ζο­ντας πόσο δύ­σκο­λο είναι να συμ­βεί, υπεν­θυ­μί­ζου­με την εκτί­μη­ση του Αι­γύ­πτιου επα­να­στά­τη Χοσάμ Ελ Χα­μα­λα­ουΐ ότι κά­ποιες νίκες σε αυτές τις χώρες θα μπο­ρού­σαν να αλ­λά­ξουν το κλίμα και στις χώρες όπου νί­κη­σε η αντε­πα­νά­στα­ση μετά το 2013.

Σου­δάν: «Ανα­τρέ­ψα­με δύο από αυ­τούς μέσα σε δύο μέρες!»

Οι δια­δη­λώ­σεις ενά­ντια στη φτώ­χεια και τη λι­τό­τη­τα, που ξε­κί­νη­σαν το Δε­κέμ­βρη του 2018 κι εξε­λί­χθη­καν σε ανοι­χτή εξέ­γερ­ση ενά­ντια στο κα­θε­στώς του Μπα­σίρ, πέ­τυ­χαν την ανα­τρο­πή του επί 30 χρό­νια δι­κτά­το­ρα. Αρ­κε­τοί από τους πρω­τα­γω­νι­στές εκτι­μού­σαν έγκαι­ρα ότι «δεν θα είναι όπως το 2013» (μια προη­γού­με­νη εξέ­γερ­ση που κα­τα­πνί­γη­κε), το­νί­ζο­ντας ότι ο λαός είναι πιο ορ­γα­νω­μέ­νος και έχει πάψει να φο­βά­ται.

Όταν ο Μπα­σίρ κλι­μά­κω­σε την κα­τα­πί­ε­ση (κα­τά­στα­ση έκτα­κτης ανά­γκης, αντι­κα­τά­στα­ση όλων των πε­ρι­φε­ρειαρ­χών με αξιω­μα­τι­κούς του στρα­τού, πιο άγριες κα­τα­σταλ­τι­κές επι­θέ­σεις στις δια­δη­λώ­σεις), το κί­νη­μα έδει­ξε εντυ­πω­σια­κή ζω­τι­κό­τη­τα και απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα. Στή­θη­καν «κα­τα­σκη­νώ­σεις» σε δη­μό­σιους χώ­ρους (ει­δι­κά στο Χαρ­τούμ, αν και εντυ­πω­σί­α­σε η εξά­πλω­ση του κι­νή­μα­τος σε κάθε πόλη της χώρας), όπου η λαϊκή αυ­το-ορ­γά­νω­ση (κα­θα­ριό­τη­τα, ασφά­λεια-άμυ­να, φρο­ντί­δα παι­διών, δια­σφά­λι­ση θρη­σκευ­τι­κών τε­λε­τών, ψυ­χα­γω­γία, συλ­λο­γή-δια­νο­μή τρο­φί­μων ή άλλων ειδών πρώ­της ανά­γκης) θύ­μι­ζε τις ει­κό­νες από την Τα­χρίρ το 2011-2012. Το μέ­γε­θος των δια­δη­λώ­σε­ων έσπα­σε κάθε προη­γού­με­νο ρεκόρ και οι ει­κό­νες και τα βί­ντεο που κυ­κλο­φό­ρη­σαν, συ­γκλο­νί­ζουν. Ξε­χω­ρί­ζει η πε­ρί­φη­μη «αλ­λα­γή βάρ­διας της επα­νά­στα­σης», που απο­τύ­πω­σε το μέ­γε­θος της συμ­με­το­χής, την ορ­γα­νω­τι­κό­τη­τα και την απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα των εξε­γερ­μέ­νων: Πέ­φτει η νύχτα και σε μια με­γά­λη λε­ω­φό­ρο κι­νού­νται δύο αν­θρώ­πι­να πο­τά­μια, ανταλ­λά­ζο­ντας συν­θή­μα­τα. Στη μία λω­ρί­δα απο­χω­ρεί η «πρω­ι­νή βάρ­δια», που φεύ­γει από την κε­ντρι­κή «κα­τα­σκή­νω­ση» της εξέ­γερ­σης για να ξε­κου­ρα­στεί. Στην άλλη λω­ρί­δα, η «βρα­δι­νή βάρ­δια» κα­τευ­θύ­νε­ται προς την «κα­τα­σκή­νω­ση» για να την κρα­τή­σει ζω­ντα­νή και γε­μά­τη στη διάρ­κεια της νύ­χτας.

Σε αυτές τις συν­θή­κες απο­φά­σι­σε να κι­νη­θεί ο στρα­τός, κα­θαι­ρώ­ντας και συλ­λαμ­βά­νο­ντας τον Μπα­σίρ στις 11 Απρί­λη. Επρό­κει­το για κί­νη­ση προς πρα­ξι­κό­πη­μα. Δεν ανα­φε­ρό­μα­στε στην πτώση του Μπα­σίρ. Υπάρ­χει με­γά­λη δια­φο­ρά ανά­με­σα σε μια συ­νω­μο­τι­κή κί­νη­ση του στρα­τού ενά­ντια σε μια εκλεγ­μέ­νη κυ­βέρ­νη­ση και την από­φα­ση των ενό­πλων δυ­νά­με­ων ενός δι­κτα­το­ρι­κού κα­θε­στώ­τος να θυ­σιά­σουν τον επι­κε­φα­λής του υπό το βάρος μια εξέ­γερ­σης. Αυτό που εκ­δη­λώ­θη­κε ήταν όντως πρα­ξι­κό­πη­μα όσον αφορά τις προ­θέ­σεις των ενορ­χη­στρω­τών: Το Στρα­τιω­τι­κό Συμ­βού­λιο ανα­κοί­νω­σε ότι κα­τα­λαμ­βά­νει την εξου­σία για 2 χρό­νια, ανα­στέλ­λει το Σύ­νταγ­μα και κη­ρύσ­σει κα­τά­στα­ση έκτα­κτης ανά­γκης και απα­γό­ρευ­ση κυ­κλο­φο­ρί­ας.

Εκεί­νη τη στιγ­μή η στρα­τιω­τι­κή ιε­ραρ­χία κι­νού­νταν ακόμα με­τα­ξύ άμυ­νας (θυσία του Μπα­σίρ για να ικα­νο­ποι­η­θεί ένα λαϊκό αί­τη­μα και να γλι­τώ­σει το κα­θε­στώς από τα χει­ρό­τε­ρα) κι επί­θε­σης (με τα κα­τα­σταλ­τι­κά μέτρα που ανα­κοι­νώ­θη­καν). Το ότι ήταν μια κί­νη­ση που έγινε υπό λαϊκή πίεση φά­νη­κε από άλλα μέτρα που ανα­κοι­νώ­θη­καν, που δεν συ­νη­θί­ζο­νται σε πρα­ξι­κο­πή­μα­τα, όπως η απε­λευ­θέ­ρω­ση όλων των πο­λι­τι­κών κρα­του­μέ­νων.

Οι αντι­δρά­σεις του λαού του Σου­δάν απο­τε­λούν τον κα­λύ­τε­ρο «δεί­κτη» του τι ήταν (και πώς την εξέ­λα­βαν οι ίδιοι) η 11η Απρί­λη: Πα­νη­γυ­ρι­σμοί (για την ανα­τρο­πή του Μπα­σίρ ως δική τους λαϊκή νίκη), οργή (για την πρό­θε­ση των στρα­τη­γών να ασκή­σουν την εξου­σία) κι επα­γρύ­πνη­ση (να μην το επι­τρέ­ψουν).

Κατά την ανα­τρο­πή Μπα­σίρ, ο Ζιλ­μπέρ Ασκάρ υπο­στή­ρι­ξε ότι ο λαός του Σου­δάν δεν θα εξα­πα­τη­θεί όπως ο Αι­γυ­πτια­κός το Φλε­βά­ρη του 2011 (όταν υπήρ­ξε γε­νι­κευ­μέ­νη ευ­φο­ρία κι αυ­τα­πά­τες για το ρόλο του Στρα­τιω­τι­κού Συμ­βου­λί­ου που ανέ­τρε­ψε τον Μου­μπά­ρακ). Κι ότι η προ­σπά­θεια να πάρει τε­λι­κά η ανα­τρο­πή Μπα­σίρ χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά πραγ­μα­τι­κού πρα­ξι­κο­πή­μα­τος δεν θα πε­ρά­σει –του­λά­χι­στον όχι με πλα­τιά λαϊκή συ­ναί­νε­ση.

Πράγ­μα­τι, οι κοι­νω­νι­κές ορ­γα­νώ­σεις που στή­ρι­ξαν την εξέ­γερ­ση, κα­τήγ­γει­λαν από την πρώτη στιγ­μή τα σχέ­δια του Στρα­τιω­τι­κού Συμ­βου­λί­ου. Η μία έκ­κλη­ση δια­δε­χό­ταν την άλλη: «Μεί­νε­τε στους δρό­μους!», «Πε­ρι­φρου­ρή­στε την επα­νά­στα­σή σας!». Και οι εκ­κλή­σεις βρή­καν μα­ζι­κή αντα­πό­κρι­ση. Η απα­γό­ρευ­ση κυ­κλο­φο­ρί­ας κα­τέρ­ρευ­σε στην πράξη, καθώς χι­λιά­δες και χι­λιά­δες πα­ρέ­μει­ναν κα­τα­σκη­νω­μέ­νοι να δια­δη­λώ­νουν έξω από το αρ­χη­γείο του στρα­τού. Την επό­με­νη μέρα, ο Ιμπν Αούφ, ο επι­κε­φα­λής του Στρα­τιω­τι­κού Συμ­βου­λί­ου, ανα­κοί­νω­σε την πα­ραί­τη­σή του από το τι­μό­νι της χώρας κι έδωσε τη θέση του στον Αλ Μπουρ­χάν (λίγες ώρες μετά πα­ραι­τή­θη­κε από τη θέση του και ο μι­ση­τός επι­κε­φα­λής των Μυ­στι­κών Υπη­ρε­σιών).

Στο δρόμο πα­νη­γυ­ρί­στη­κε ως ακόμα μια λαϊκή νίκη, με κυ­ρί­αρ­χο σύν­θη­μα «Ανα­τρέ­ψα­με δύο από αυ­τούς – Μέσα σε δύο μέρες!». Ο Αλ Μπουρ­χάν είναι σχε­τι­κά άγνω­στος και γι’ αυτό θε­ω­ρεί­ται «αθώος αί­μα­τος» (και στα εγκλή­μα­τα που έγι­ναν στους κατά και­ρούς εμ­φυ­λί­ους και στην κα­τα­στο­λή δια­δη­λω­τών) και εκτός «άρ­χου­σας κλί­κας». Επι­χει­ρεί να ενι­σχύ­σει αυτό το προ­φίλ, υιο­θε­τώ­ντας πιο διαλ­λα­κτι­κό τόνο (πχ άρση της απα­γό­ρευ­σης κυ­κλο­φο­ρί­ας, η οποία είχε ήδη αχρη­στευ­τεί στην πράξη), για να ελέγ­ξει τις εξε­λί­ξεις.

Η εξέ­γερ­ση έδει­ξε και πάλι τα αντα­να­κλα­στι­κά της. Πα­νη­γύ­ρι­σε την πτώση του Ιμπν Αούφ, αλλά πα­ρα­μέ­νει στους δρό­μους για να πιέ­σει για την υλο­ποί­η­ση όλων των αι­τη­μά­των της, χωρίς να εμπι­στεύ­ε­ται τον Αλ Μπουρ­χάν.

Στις πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις, αλλά και στις κοι­νω­νι­κές ορ­γα­νώ­σεις που επι­χει­ρούν να εκ­φρά­σουν το κί­νη­μα, επι­κρα­τούν πλέον διά­φο­ρες γραμ­μές και τα­κτι­κές. Άλλοι πε­ριο­ρί­ζο­νται στο αί­τη­μα να συμ­με­τέ­χουν «και πο­λί­τες» στο Με­τα­βα­τι­κό Συμ­βού­λιο, χωρίς να αμ­φι­σβη­τούν την πα­ρου­σία του στρα­τού. Άλλοι (ο βα­σι­κός κορ­μός των αντι­πο­λι­τευ­τι­κών κομ­μά­των, αλλά και οι επαγ­γελ­μα­τι­κές ενώ­σεις που έπαι­ξαν κε­ντρι­κό ρόλο στην ορ­γά­νω­ση της εξέ­γερ­σης) συμ­με­τεί­χαν στην πρώτη συ­νά­ντη­ση δια­πραγ­μά­τευ­σης με το Στρα­τιω­τι­κό Συμ­βού­λιο, αλλά ταυ­τό­χρο­να κα­λούν σε συ­νέ­χεια των κα­θη­με­ρι­νών κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων κι επα­γρύ­πνη­ση, εξα­κο­λου­θώ­ντας να πιέ­ζουν για άμεση με­τά­βα­ση σε μια πο­λι­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση και την υλο­ποί­η­ση κι άλλων αι­τη­μά­των της εξέ­γερ­σης. Ένα άλλο, σο­βα­ρό, τμήμα αντι­πο­λι­τευ­τι­κών κομ­μά­των επι­μέ­νει μόνο στις δια­δη­λώ­σεις, θε­ω­ρώ­ντας ότι «είναι πολύ νωρίς για συ­να­ντή­σεις με το Στρα­τιω­τι­κό Συμ­βού­λιο» και ότι πρέ­πει να ενι­σχυ­θεί πρώτα το στρα­τό­πε­δο του κι­νή­μα­τος για να επι­βά­λει αι­τή­μα­τα, προ­τού κάνει κι­νή­σεις που «νο­μι­μο­ποιούν» το Στρα­τιω­τι­κό Συμ­βού­λιο ως ρυθ­μι­στή.   

Η πιο ση­μα­ντι­κή κοι­νω­νι­κή ορ­γά­νω­ση, η Επαγ­γελ­μα­τι­κή Ένωση (εκ­φρά­ζει κυ­ρί­ως δη­μο­κρα­τι­κά με­σο­στρώ­μα­τα όπως δι­κη­γό­ρους, για­τρους, κα­θη­γη­τές), παρά τα πο­λι­τι­κά και κοι­νω­νι­κά όρια που θέτει ο χα­ρα­κτή­ρας της, προς το παρόν στη­ρί­ζει τη συμ­με­το­χή σε δια­πραγ­μα­τεύ­σεις, αλλά επι­μέ­νει στις κι­νη­το­ποι­ή­σεις. Καλεί να πα­ρα­μεί­νει η κα­τα­σκή­νω­ση έξω από το στρα­τιω­τι­κό επι­τε­λείο, σε «ολο­κλη­ρω­τι­κή απερ­γία μέχρι την πλήρη με­τα­φο­ρά της εξου­σί­ας» και ζητά από τους δια­δη­λω­τές σε όλη τη χώρα να συ­γκε­ντρω­θούν έξω από τις διά­φο­ρες στρα­τιω­τι­κές εγκα­τα­στά­σεις «έως ότου υλο­ποι­η­θούν πλή­ρως όλα τα αι­τή­μα­τά μας».     

Η έκ­κλη­ση σε απερ­γία έχει ση­μα­σία, καθώς ως τώρα δεν είχαν κυ­κλο­φο­ρή­σει αρ­κε­τά νέα για απερ­για­κές δρά­σεις από τμή­μα­τα της ερ­γα­τι­κής τάξης. Ο προ­σα­να­το­λι­σμός στις στρα­τιω­τι­κές εγκα­τα­στά­σεις έχει επί­σης ση­μα­σία. Κατά τις μέρες της εξέ­γερ­σης, αρ­κε­τοί φα­ντά­ροι υπε­ρα­σπί­στη­καν δια­δη­λω­τές απέ­να­ντι στην αστυ­νο­μία και άλλα ένο­πλα σώ­μα­τα. Σύμ­φω­να με τον Ασκάρ, η εντει­νό­με­νη συ­να­δέλ­φω­ση των φα­ντά­ρων με δια­δη­λω­τές έπαι­ξε ρόλο στην από­φα­ση του Επι­τε­λεί­ου να κάνει στην άκρη τον Μπα­σίρ. Αξί­ζει να ση­μειω­θεί ότι υπήρ­ξε ένα σώμα στρα­τού που δια­φο­ρο­ποι­ή­θη­κε δη­μό­σια από την κα­τά­λη­ψη της εξου­σί­ας από το Συμ­βού­λιο («δεν ήταν αυτό που απαι­τού­σε ο λαός»), ενώ η ει­κό­να φα­ντά­ρων και υπα­ξιω­μα­τι­κών στο πλευ­ρό των δια­δη­λω­τών συ­νε­χί­στη­κε και μετά την πρα­ξι­κο­πη­μα­τι­κή ενέρ­γεια της 11ης  Απρί­λη. Με δια­κρι­τι­κή γλώσ­σα, το ρήγμα και τον φόβο πα­ρα­δέ­χτη­κε και ο Ιμπν Αούφ όταν πα­ραι­τή­θη­κε, δη­λώ­νο­ντας ότι το κάνει «για να δια­τη­ρη­θεί η ενό­τη­τα των ενό­πλων δυ­νά­με­ων».

Ο λαός του Σου­δάν έχει μια έν­δο­ξη ιστο­ρία νι­κη­φό­ρων εξε­γέρ­σε­ων ενά­ντια σε δι­κτα­το­ρί­ες (1964, 1985). Αλλά είδε πολ­λές φορές νέους δι­κτά­το­ρες να έρ­χο­νται για να αντι­κα­τα­στή­σουν τους πα­λιούς. Το πώς θα γρα­φτεί το τέλος αυτής της εξέ­γερ­σης μένει να φανεί…

Αλ­γε­ρία μετά τον Μπου­τε­φλί­κα: «Θα φύ­γουν όλοι!»

Μετά την απο­τυ­χία όλων των ελιγ­μών που επι­χεί­ρη­σε το κα­θε­στώς, η ανα­τρο­πή του Μπου­τε­φλί­κα ήταν θέμα χρό­νου. Πράγ­μα­τι, ο επί 20 χρό­νια πρό­ε­δρος της Αλ­γε­ρί­ας υπο­χρε­ώ­θη­κε τε­λι­κά να πα­ραι­τη­θεί (υπό την πίεση του στρα­τού και του κόμ­μα­τός του).

Όπως στο Σου­δάν, έτσι και στην Αλ­γε­ρία, οι δια­δη­λω­τές δεν ικα­νο­ποι­ή­θη­καν από την αλ­λα­γή μόνο του επι­κε­φα­λής του κα­θε­στώ­τος. Όταν την Τρίτη 9 Απρί­λη ορί­στη­κε ο Αμπ­ντελ­κα­ντέρ Μπεν­σα­λά ως με­τα­βα­τι­κός πρό­ε­δρος και υπο­σχέ­θη­κε «ελεύ­θε­ρες εκλο­γές» στις 4 Ιούλη, όλοι πε­ρι­μέ­να­με αν και πώς θα αντι­δρά­σουν οι εξε­γερ­μέ­νοι την Πα­ρα­σκευή, την πα­ρα­δο­σια­κή μέρα των δια­δη­λώ­σε­ων. Τε­λι­κά δεν χρειά­στη­κε ούτε αυτό. Μια μέρα μετά, την Τε­τάρ­τη 10 Απρί­λη, χι­λιά­δες κα­τέ­βη­καν στους δρό­μους ενα­ντί­ον του, συν­δυά­ζο­ντας τη δια­δή­λω­ση με το κά­λε­σμα 13 ανε­ξάρ­τη­των συν­δι­κά­των για γε­νι­κή απερ­γία. 

Την Τε­τάρ­τη και τις επό­με­νες μέρες, κα­τα­γρά­φη­καν απερ­γί­ες σε δε­κά­δες ιδιω­τι­κές και δη­μό­σιες εται­ρί­ες, σε όλα τα σχο­λεία της πρω­τεύ­ου­σας, σε νο­σο­κο­μεία κλπ. Τα 13 συν­δι­κά­τα εκ­φρά­ζουν το­μείς όπως η υγεία, η παι­δεία, τα τα­χυ­δρο­μεία και οι με­τα­φο­ρές, αλλά σύμ­φω­να με συν­δι­κα­λι­στές μπήκε στο απερ­για­κό κύμα και η με­γα­λύ­τε­ρη βιο­μη­χα­νι­κή πε­ριο­χή της πρω­τεύ­ου­σας (που «σιω­πού­σε» το πρώτο διά­στη­μα). Κά­ποια συν­δι­κά­τα, που ήταν κοντά στο κα­θε­στώς, υπο­χρε­ώ­νο­νται και κι­νη­το­ποιού­νται, αλλού εμ­φα­νί­ζο­νται (ή ενι­σχύ­ο­νται) κά­ποια ανε­ξάρ­τη­τα σω­μα­τεία κ.ο.κ.

Η 8η συ­νε­χό­με­νη Πα­ρα­σκευή δια­δη­λώ­σε­ων ορ­γα­νώ­θη­κε με το σύν­θη­μα «Θα φύ­γουν όλοι!» και συ­γκέ­ντρω­σε πάλι εκα­το­ντά­δες χι­λιά­δες δια­δη­λω­τές. Ήταν η πιο βίαιη ως τώρα, καθώς η αστυ­νο­μία για πρώτη φορά εγκα­τέ­λει­ψε τη σχε­τι­κή πα­θη­τι­κό­τη­τα κι επι­τέ­θη­κε. Υπήρ­ξαν  συ­γκρού­σεις, δα­κρυ­γό­να, κα­νό­νια νερού, προ­λη­πτι­κές επι­θέ­σεις σε προ­συ­γκε­ντρώ­σεις, πε­ρί­που 200 συλ­λή­ψεις, και 80 αστυ­νο­μι­κοί τραυ­μα­τί­ες στην πρω­τεύ­ου­σα. Το κα­θε­στώς, αφού απέ­τυ­χε με όλους τους ως τώρα ελιγ­μούς να κερ­δί­σει την εμπι­στο­σύ­νη των δια­δη­λω­τών, πι­θα­νόν να σκλη­ρύ­νει πλέον τη στάση του. Προς το παρόν αντέ­χει η αυ­το­πε­ποί­θη­ση που χτί­στη­κε όλες αυτές τις εβδο­μά­δες στις «πα­ρά­νο­μες» πο­λυ­πλη­θείς δια­δη­λώ­σεις. Ο 23χρο­νος Για­σίν δή­λω­σε: «θα εί­μα­στε στους δρό­μους σε με­γά­λους αριθ­μούς. Πολύ με­γά­λους. Δεν ξέ­ρουν τι τους έρ­χε­ται. Δεν θα μπο­ρούν να κά­νουν τί­πο­τα ενα­ντί­ον μας». Το ίδιο αί­σθη­μα απο­τυ­πώ­νει το δη­μο­φι­λές τρα­γού­δι των δια­δη­λω­τών: «Φέρτε τα ΜΑΤ, φέρτε και την αντι­τρο­μο­κρα­τι­κή!».

Το κα­θε­στώς συ­νε­χί­ζει κά­ποιες πα­ρα­χω­ρή­σεις (εκτός από τον Μπου­τε­φλί­κα, «θυ­σιά­ζο­νται» αυτές τις μέρες οι πιο δια­βό­η­τοι και αρ­κε­τά ισχυ­ροί εκα­τομ­μυ­ριού­χοι του στε­νού του πε­ρι­βάλ­λο­ντος), αλλά θα πα­λέ­ψει για τη διά­σω­σή του και τον έλεγ­χο της όποιας «με­τά­βα­σης». Ο στρα­τη­γός Σαλάχ, επι­κε­φα­λής των ενό­πλων δυ­νά­με­ων, προ­σω­πο­ποιεί κι ενορ­χη­στρώ­νει ως τώρα αυτή την προ­σπά­θεια (δη­μό­σια απο­κή­ρυ­ξη του Μπου­τε­φλί­κα, κι­νη­το­ποί­η­ση του στρα­τού ενά­ντια σε κά­ποιους επι­χει­ρη­μα­τί­ες, στή­ρι­ξη αρ­χι­κά του Μπεν­σα­λά, αλλά μένει να δούμε πώς θα κι­νη­θεί αν «καεί» κι αυτός). Αλλά δεν έχει πεί­σει τους εξε­γερ­μέ­νους ότι είναι με το μέρος τους και πα­ρα­μέ­νει αρ­κε­τά ταυ­τι­σμέ­νος με αυτό που οι αλ­γε­ρι­νοί ονο­μά­ζουν «η εξου­σία» και ενά­ντια στο οποίο αγω­νί­ζο­νται.

Ο σύ­ντρο­φος Καμέλ Αϊσάτ, της επα­να­στα­τι­κής ορ­γά­νω­σης Σο­σια­λι­στι­κό Κόμμα Ερ­γα­τών (αλ­γε­ρι­νό τμήμα της 4ης Διε­θνούς), έγρα­ψε πρό­σφα­τα

«Η συ­νέ­χεια της κι­νη­το­ποί­η­σης και το βά­θε­μα της αυ­τό-ορ­γά­νω­σης είναι τα μόνα εχέγ­γυα που έχου­με ως ερ­γά­τες, ως κα­τα­πιε­σμέ­νες γυ­ναί­κες, ως νέοι άν­θρω­ποι για να επι­βά­λου­με τις προσ­δο­κί­ες μας… Άρ­χι­σε να πραγ­μα­το­ποιεί­ται στα πα­νε­πι­στή­μια. Βλέ­που­με την ανά­δυ­ση αυ­τό­νο­μων κοι­νο­τή­των… Μια δεύ­τε­ρη πτυχή είναι ότι πλέον οι διά­φο­ρες γει­το­νιές κα­τε­βαί­νουν με ορ­γα­νω­μέ­νες προ­συ­γκε­ντρώ­σεις πίσω από το δικό τους πανό η κα­θε­μιά, τα χωριά ορ­γα­νώ­νο­νται, οι ερ­γά­τες ανα­λαμ­βά­νουν δράση στα συν­δι­κά­τα. Για πα­ρά­δειγ­μα στην SONACOM ή στο βιο­μη­χα­νι­κό χα­λυ­βουρ­γι­κό λι­μά­νι της Annaba, όπου γί­νο­νται γε­νι­κές συ­νε­λεύ­σεις…

Κάθε μέρα έχου­με ένα νέο πα­ρά­δειγ­μα αυ­το-ορ­γά­νω­σης. Είναι «σο­βιέτ»; Όχι. Αλλά είναι η αρχή της συ­ζή­τη­σης με­τα­ξύ των ερ­γα­τών, της ορ­γά­νω­σης των ερ­γα­τών, της αυ­τό­νο­μης έκ­φρα­σης των ερ­γα­τών απέ­να­ντι και στους συν­δι­κα­λι­στι­κούς μη­χα­νι­σμούς και τις γρα­φειο­κρα­τι­κές τους ηγε­σί­ες».

Συ­νέ­χεια

Και οι δύο χώρες βρί­σκο­νται στη συ­γκυ­ρία όπου ο επα­να­στα­τι­κός ανα­βρα­σμός δη­μιουρ­γεί ρωγ­μές κι επι­βά­λει στο κα­θε­στώς με­τα­το­πί­σεις, ενώ όμως ο σκλη­ρός του πυ­ρή­νας απερ­γά­ζε­ται τρό­πους να ελέγ­ξει τις εξε­λί­ξεις. Οι δη­λώ­σεις των στρα­τιω­τι­κών στις δύο χώρες πε­ρι­γρά­φουν την ίδια ακρι­βώς στρα­τη­γι­κή. «Δεν θα επι­βά­λου­με τί­πο­τα στο λαό. Θέ­λου­με να δια­μορ­φώ­σου­με μια ατμό­σφαι­ρα ει­ρη­νι­κού δια­λό­γου», λέει ο Σου­δα­νός, συ­μπλη­ρώ­νο­ντας, «δεν θα γίνει όμως ανε­κτό το χάος». «Ακού­με το λαό κι εί­μα­στε στο πλευ­ρό του», λέει ο Αλ­γε­ρι­νός, συ­μπλη­ρώ­νο­ντας, «θα υπε­ρα­σπι­στού­με τους θε­σμούς απέ­να­ντι σε μη ρε­α­λι­στι­κά συν­θή­μα­τα». 

Ένα μά­θη­μα που φαί­νε­ται ότι έμα­θαν σε Αλ­γε­ρία και Σου­δάν από την εμπει­ρία των αδελ­φών τους στην Αί­γυ­πτο και αλλού είναι να μη στα­μα­τή­σουν την κι­νη­το­ποί­η­ση τη στιγ­μή της πρώ­της νίκης. Η επι­μο­νή ή η επα­γρύ­πνη­ση δεν θα αρ­κέ­σει. Στη δια­δρο­μή θα συ­να­ντή­σουν το πραγ­μα­τι­κό όριο στο οποίο έφτα­σαν οι άλλες αρα­βι­κές εξε­γέρ­σεις –την έλ­λει­ψη ορ­γα­νω­μέ­νης εναλ­λα­κτι­κής, που άνοι­ξε τε­λι­κά το δρόμο είτε στην απο­δο­χή «κου­τσου­ρε­μέ­νων» λύ­σε­ων (Τυ­νη­σία) είτε έδω­σαν χρόνο στην αντε­πα­νά­στα­ση να αντε­πι­τε­θεί (Αί­γυ­πτος). Αυτή την αδυ­να­μία έχουν στο μυαλό τους οι στρα­τη­γοί, όταν χτί­ζουν την επι­χει­ρη­μα­το­λο­γία τους ενά­ντια στο «χάος» ή τα «μη ρε­α­λι­στι­κά συν­θή­μα­τα που θα γκρε­μί­σουν όλους τους θε­σμούς». Το γε­γο­νός ότι και στην Αλ­γε­ρία και στο Σου­δάν έχει βρε­θεί στο επί­κε­ντρο το ζή­τη­μα του στρα­τού, δεί­χνει ότι τα κι­νή­μα­τα έφτα­σαν στο ακαν­θώ­δες θέμα της αντι­με­τώ­πι­σης του σκλη­ρού πυ­ρή­να του κρά­τους, που σπάει πολύ πιο δύ­σκο­λα από την κο­ρυ­φή του.

Αλλά τί­πο­τε από αυτά δεν με­τριά­ζει τα άλ­μα­τα που έκανε η λαϊκή κι­νη­το­ποί­η­ση, ορ­γά­νω­ση και συ­νεί­δη­ση αυτές τις εβδο­μά­δες, όπως και τις νίκες που πέ­τυ­χε (ανα­τρο­πή ηγε­τών που κυ­βέρ­νη­σαν για 20 ή 30 χρό­νια και κα­θαι­ρέ­σεις αξιω­μα­τού­χων ή κα­πι­τα­λι­στών που ασυ­δο­τού­σαν για χρό­νια –εύ­κο­λα το λες, δύ­σκο­λα το κά­νεις). Υπεν­θυ­μί­ζει στους λαούς της πε­ριο­χής –αλλά και διε­θνώς– τη δύ­να­μη των «από κάτω» και τη ση­μα­σία των με­θό­δων της εξέ­γερ­σης ως τις πλέον απο­τε­λε­σμα­τι­κές στην κα­τά­κτη­ση και μι­κρών δη­μο­κρα­τι­κών αλ­λα­γών. Ξα­να­ήρ­θε η λέξη «επα­νά­στα­ση» στα χείλη χι­λιά­δων αν­θρώ­πων, μετά από 6 χρό­νια που επι­χει­ρή­θη­κε από τα κα­θε­στώ­τα της πε­ριο­χής να συ­ντρι­βεί η ανά­μνη­σή της. Το μέλ­λον θα είναι δύ­σκο­λο και γε­μά­το προ­κλή­σεις, αλλά προς το παρόν συμ­με­ρι­ζό­μα­στε τη χαρά των συ­ντρό­φων και των αδελ­φών μας και, σε μια αρ­νη­τι­κή διε­θνώς κα­τά­στα­ση, δι­καιού­μα­στε να πα­νη­γυ­ρί­σου­με που η μεριά μας επι­τέ­λους ξα­να­έ­βα­λε 2 γκολ.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά