Η εργατική τάξη στη Γάζα ανάμεσα στην καταστροφή και την αλληλεγγύη: Το παράδειγμα της δράσης του Εργατικού Κέντρου Μεσολογγίου

Η αβεβαιότητα, οι πολεμικές εντάσεις, οι περιορισμοί σε άδειες εργασίας, η απώλεια τόπου εργασίας μετά από χρονικά διαστήματα κρίσης ή εξαιτίας των κατοχικών πολιτικών, καθιστούν την εργασία επισφαλή και επηρεάζουν την ικανότητα για εργασία και τα δικαιώματα των εργαζομένων.

Από τον Οκτώβριο του 2023, η κατάσταση στην Γάζα έχει επιδεινωθεί δραματικά, με την ανεργία να φτάνει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα και την οικονομία να καταρρέει. Ας δούμε τώρα με συγκεκριμένα στοιχεία ποιες είναι οι συνθήκες της εργατικής τάξης στη Γάζα:

Πριν τον Οκτώβριο 2023, το εργατικό δυναμικό στη Γάζα ήταν γύρω στα 900.000-1.000.000 άτομακαι η ανεργία 45-47%, δηλαδή 450.000 άνεργοι περίπου, όταν ο συνολικός πληθυσμός ανέρχονταν σε 2,1 εκατομμύρια κατοίκους. Μετά τον Οκτώβριο 2023 χάθηκαν άλλες 192.000 θέσεις εργασίας, οι οποίες προστέθηκαν στο ήδη άνεργο εργατικό δυναμικό, συν τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας που δεν μπορούν να εργαστούν. Έτσι, εκτιμάται ότι το ποσοστό ανεργίας έχει εκτιναχθεί κοντά στο 80%, ήτοι 700.000-800.000 άτομα.

Περίπου 74% των νέων (15 έως 29 ετών), λόγω της καταστροφής των υποδομών, δεν έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση και δεν μπορούν να απασχοληθούν στην αγορά εργασίας.

Το ΑΕΠ, στην Λωρίδα της Γάζας έχει σχεδόν καταρρεύσει, με συνέπεια τη συρρίκνωση της  οικονομικής δραστηριότητας κατά 83%.

Περίπου 42.000 δημόσιοι υπάλληλοι στη Γάζα δεν έχουν πληρωθεί για ολόκληρους μήνες.

Πριν την έναρξη των συγκρούσεων, το 2023, πολλοί Παλαιστίνιοι από τη Γάζα εργάζονταν στο Ισραήλ με άδειες. Μετά από αυτή την ημερομηνία, οι άδειες αυτές ανακλήθηκαν ή σταμάτησαν να λειτουργούν, με αποτέλεσμα να μην πάρουν τους μισθούς που τους αναλογούσαν.

Τομείς όπως η βιομηχανία, η γεωργία, το εμπόριο, οι κατασκευές, τα νοσοκομεία, τα σχολεία κ.λπ., έχουν υποστεί καταστροφές από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ. Αυτό σημαίνει ότι το εργατικό δυναμικό, δεν μπορεί να εργαστεί εφόσον δεν υπάρχουν εργοστάσια ή εγκαταστάσεις σε λειτουργία. Κατά συνέπεια, πολλοί εργαζόμενοι και οι οικογένειές τους εξαρτώνται πλέον από ανθρωπιστική βοήθεια ως κύριο ή μοναδικό εισόδημα για να επιβιώσουν.

Τα συνδικάτα στη Γάζα έχουν δει τις δραστηριότητές τους να περιορίζονται δραματικά λόγω της καταστροφής, της ανεργίας και της δυσκολίας στην επικοινωνία και τη  μετακίνηση. Επίσης, εξαιτίας της στρατιωτικής κατάστασης, πολλά συνδικάτα δεν έχουν πρόσβαση σε διεργασίες που θα καθορίσουν την ανασυγκρότηση της οικονομίας και την ανοικοδόμηση των υποδομών.

Η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά δύσκολη για την εργατική τάξη στη Γάζα. Η ασφάλεια και η σταθερότητα παραμένουν ζητούμενο. Η πλήρης αποκατάσταση απαιτεί ειρήνη, πολιτική σταθερότητα και αποκατάσταση των υποδομών.

Οι καταστροφές υποδομών και κατοικιών, οι διακοπές ρεύματος, οι καταστροφές σε νοσοκομεία και σχολεία, κ.λπ., καθώς επίσης οι θάνατοι χιλιάδων αμάχων, κάνουν ακόμη και την καθημερινή εργασία και ζωή δύσκολη έως ανέφικτη.Η ανοικοδόμηση των υποδομών είναι βασική προϋπόθεση για την ανάκαμψη της εργασίας. Αν δεν υπάρξουν εργοστάσια, δρόμοι, ηλεκτρικό, νερό, μεταφορές, σχολεία κ.λπ., δεν μπορεί να λειτουργήσει η παραγωγή και η απασχόληση.

Η διεθνιστική αλληλεγγύη και η ενίσχυση των συνδικάτων και των οργανώσεων εργαζομένων του παλαιστινιακού λαού ως φορέων διεκδίκησης, ώστε να έχουν πρόσβαση σε νομική προστασία, σε διεθνή δίκτυα και να μπορούν να οργανώνονται χωρίς φόβο, αλλά και στην προοπτική να ζήσουν σε μια δημοκρατική και ελεύθερη Παλαιστίνη, θα πρέπει να θεωρείτε ως κάτι απολύτως απαραίτητο, αναγκαίο και θεμελιώδες. Διότι, είναι μέσα στις αρχές των συνδικάτων «Η προώθηση της αλληλεγγύης και της κοινής δράσης με τους εργαζόμενους και τους συνδικαλιστές των άλλων χωρών» (άρθρο 3, παράγραφος 9β, του Καταστατικού της ΓΣΕΕ, Αθήνα 2004, σελ. 9). Όπως επίσης είναι μέσα στις αρχές των συνδικάτων η «παροχή βοήθειας στους εργαζόμενους εκείνους που καταπιεστικά-αντιλαϊκά καθεστώτα έχουν αποστερήσει από τα συνδικαλιστικά και ατομικά τους δικαιώματα», καθώς η «ανάπτυξη αλληλεγγύης προς τους εργαζόμενους των υποανάπτυκτων οικονομικά χωρών» (άρθρο 4, παράγραφος 7, του Καταστατικού της ΓΣΕΕ, ό.π., σελ. 11).   

Υπό αυτό το πρίσμα, το Εργατικό Κέντρο Μεσολογγίου, ήδη από τις 7 Αυγούστου 2025, έχει πάρει απόφαση -με αφορμή και τα 200 χρόνια από την Έξοδο του Μεσολογγίου, το 2026- θεωρώντας ότι η Γάζα και γενικά η Παλαιστίνη είναι το Μεσολόγγι της εποχής μας, να προβεί, στο πλαίσιο μιας ενέργειας διεθνιστικής εργατικής αλληλεγγύης και φόρου τιμής στις αξίες της Δικαιοσύνης, της Αξιοπρέπειας, της Αντίστασης και της Ελευθερίας, «σε μια συμβολική πράξη αδελφοποίησης» με αντίστοιχη παλαιστινιακή συνδικαλιστική οργάνωση.Όπως επισημαίνει η προαναφερθείσα Ανακοίνωση του Εργατικού Κέντρου, «Η ιστορία του Μεσολογγίου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις πλέον εμβληματικές πολιορκίες στην παγκόσμια ιστορία, την περίοδο 1822-1826». Γι’ αυτό, μαζί με την προσπάθεια να επιτευχθεί η αδελφοποίηση, επιδιώκει ταυτόχρονα να ανοιχθεί ένας ειλικρινής διάλογος και να διερευνηθούν τρόποι ώστε «αυτή η αδελφοποίηση να αποκτήσει περιεχόμενο με κοινές πρωτοβουλίες ανθρωπιστικής αλληλεγγύης, συμβολικές ενέργειες, ανταλλαγές ή ακόμη και με μια απλή αναγνώριση της κοινής μας στάσης απέναντι στην αδικία».

Αν, λοιπόν, η ηρωική Έξοδος του Μεσολογγίου το 1826 προσδίδει οικουμενικότητα στην πόλη, αν καθιστά το Μεσολόγγι Πόλη Σύμβολο των πανανθρώπινων δικαιωμάτων και ελευθεριών, και αν το Μεσολόγγι πρεσβεύει τα ιδανικά και τις αξίες του Σεβασμού, της Δικαιοσύνης, του Ουμανισμού, του Αλτρουισμού, της Ανεκτικότητας, του Χρέους, της Υπερηφάνειας, του Ήθους, της Κοινωνικής Προσφοράς και της Συναδέλφωσης, τότε η Επιτροπή του Εργατικού Κέντρου-Φορέων και Πολιτών του Μεσολογγίου, καθώς και της Πρωτοβουλίας Αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη, όπως και η ιδιαίτερα επιτυχημένη εκδήλωση που διοργάνωσαν στις 8 Οκτωβρίου 2025 για την αγωνιζόμενη Παλαιστίνη, αποτελούν έμπρακτη επιβεβαίωση των αξιών αυτών και αξίζουν την τιμή που τους αναλογεί, καθώς στάθηκαν στη σωστή πλευρά της ιστορίας.

Θα κλείσω το παρόν κείμενο με ένα ποίημα, του Ibrahimal Sultan, το οποίο προέρχεται από την εικαστική Έκθεση 30 Παλαιστίνιων καλλιτεχνών από τη Γάζα, στην Αθήνα, στην γκαλερί «Λόφος art project», με τίτλο, «Στη ζώνη του πυρός. Θαύματα μέσα στα ερείπια - Η Μπιενάλε της Γάζας»:

«Εδώ ξαπλώνω τώρα μόνος

Μετά από όλες τις προσπάθειες να ξεφύγω από τον εαυτό μου

Βρίσκω τον εαυτό μου να ψάχνει, να χάνεται και να αναρωτιέται: πού

Βρίσκομαι;!

Μια αιμορραγία έχει πλήξει τη μνήμη μου

Θέλω να ουρλιάξω

Όχι να κλάψω

Θέλω να χορέψω

Όχι να χτυπιέμαι στο κρεβάτι μου

Θέλω να αγκαλιάσω τον πατέρα μου

Όχι να αγκαλιάζω τις φωτογραφίες μας

Θέλω να κοιμηθώ, να ονειρευτώ ότι είμαι ακόμα ζωντανός».

Ο Δ. Κατσορίδας είναι επιστημονικός συνεργάτης ΙΝΕ-ΓΣΕΕ

(*) Το παρόν κείμενο αποτέλεσε ομιλία σε εκδήλωση του Εργατικού Κέντρου Μεσολογγίου και άλλων φορέων, στις 8-10-2025, στο Μεσολόγγι, για την αγωνιζόμενη Παλαιστίνη. Μια προγενέστερη μορφή δημοσιεύτηκε στην έντυπη μορφή της Εφημερίδας των Συντακτών, στις 15-10-2025, σελ.8.