«Η Ευρώπη αλλάζει»: Η Ε.Ε. μπροστά στο προσφυγικό

Το απο­τέ­λε­σμα της Συ­νό­δου Κο­ρυ­φής ήταν, επιει­κώς, μια συμ­φω­νία της ντρο­πής: 10 χώρες της Ε.Ε., με­τα­ξύ των οποί­ων η Γερ­μα­νία, η Γαλ­λία, το Βέλ­γιο, η Ολ­λαν­δία και η Σου­η­δία, όσες δη­λα­δή έχουν πλη­γεί λι­γό­τε­ρο από την πα­γκό­σμια κρίση, θα μοι­ρα­στούν όλους κι όλους 66.000 πρό­σφυ­γες –και άλ­λους 54.000, σε βάθος …διε­τί­ας. Κι αυτά, ενώ μόνο για την Ουγ­γα­ρία η αρ­χι­κή πρό­βλε­ψη της Κο­μι­σιόν αφο­ρού­σε 54.000, τη στιγ­μή που επί ευ­ρω­παϊ­κού εδά­φους βρί­σκο­νται σή­με­ρα 500.000 πρό­σφυ­γες, με προ­ο­πτι­κή ως το τέλος της χρο­νιάς να δι­πλα­σια­στούν.

Από μια ορι­σμέ­νη σκο­πιά, η απα­ρά­δε­κτη συμ­φω­νία συ­νι­στά …πρό­ο­δο. Στον κα­τα­με­ρι­σμό που κα­τέ­λη­ξαν προ­χθές οι ευ­ρω­παί­οι ηγέ­τες, η Γαλ­λία για πα­ρά­δειγ­μα προ­βλέ­πε­ται να υπο­δε­χτεί 12.962 πρό­σφυ­γες, όταν τον Απρί­λιο, μετά δη­λα­δή το πο­λύ­νε­κρο ναυά­γιο στ’ ανοι­χτά της Λι­βύ­ης, ο Ολάντ δή­λω­νε πρό­θυ­μος να ανα­λά­βει «500 με 700 Σύ­ρους», από τους 12 εκα­τομ­μύ­ρια που είχαν ανά­γκη από βο­ή­θεια για να πα­ρα­μεί­νουν ζω­ντα­νοί, βάσει εκτι­μή­σε­ων του ΟΗΕ. Η ουσία όμως δεν αλ­λά­ζει: Η Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση είναι δια­τε­θει­μέ­νη

α) να ανα­βαθ­μί­σει τη φύ­λα­ξη των συ­νό­ρων της (ο σχε­τι­κός προ­ϋ­πο­λο­γι­σμός για την πε­ραι­τέ­ρω ανά­πτυ­ξη του συ­στή­μα­τος δια­χεί­ρι­σης των συ­νό­ρων φτά­νει τα 4.64 δις για την επό­με­νη εξα­ε­τία)•

β) να αφή­σει ανοι­χτά τα σε­νά­ρια πε­ραι­τέ­ρω στρα­τιω­τι­κο­ποί­η­σης των συ­νό­ρων (με την ανά­λη­ψη στρα­τιω­τι­κής δρά­σης κατά των δια­κι­νη­τών να έχει τεθεί στο τρα­πέ­ζι από τον Απρί­λιο)

γ) να κάνει τα στρα­βά μάτια όταν τα ισχυ­ρά κρά­τη-με­λη ανα­κα­λούν μο­νο­με­ρώς ευ­ρω­παϊ­κούς κα­νο­νι­σμούς (Δου­βλί­νο ΙΙ-ΙΙΙ, Συν­θή­κη Σέν­γκεν), πα­ρα­μέ­νο­ντας στις ανέ­ξο­δες δια­πι­στώ­σεις όταν η ευ­ρω­παϊ­κή «πε­ρι­φέ­ρεια» δέ­χε­ται ισχυ­ρές πιέ­σεις – ή χρη­μα­το­δο­τώ­ντας το «κρύ­ψι­μο» των προ­σφύ­γων σε στρα­τό­πε­δα χωρών όπως η Ελ­λά­δα, για να μην ανα­λά­βουν ευ­θύ­νες οι πλου­σιό­τε­ροι.

Όλα αυτά, αρκεί να μην απο­κτή­σει δια­φο­ρε­τι­κό πε­ριε­χό­με­νο η (ανα­γκαία) ευ­ρω­παϊ­κή συ­νερ­γα­σία στο προ­σφυ­γι­κό: να μην πε­ρά­σου­με από τη σύ­γκλι­ση στα της «ασφά­λειας», ακόμα και με στρα­τιω­τι­κούς όρους, στη συ­νερ­γα­σία για την ανα­δια­νο­μή πόρων και τον προ­σα­να­το­λι­σμό τους στη σί­τι­ση, τη στέ­γα­ση, την εκ­παί­δευ­ση και την απα­σχό­λη­ση των αν­θρώ­πων που σή­με­ρα κα­τα­κλύ­ζουν τη Νότια και Κε­ντρι­κή Ευ­ρώ­πη.

Aυτό είναι που πρέ­πει πάση θυσία να απο­φευ­χθεί στο προ­σφυ­γι­κό: η νό­μι­μη με­τα­κί­νη­ση, που ση­μαί­νει ορ­γά­νω­ση της υπο­δο­χής, άρα μια με­γά­λη με­τα­φο­ρά πόρων για να κα­λυ­φθούν οι άμε­σες και με­σο­πρό­θε­σμες ανά­γκες των προ­σφύ­γων – ανά­γκες που, πα­ρε­μπι­πτό­ντως, είναι πολύ κοι­νές με αυτές των εκα­τομ­μυ­ρί­ων ευ­ρω­παί­ων φτω­χών.

Αν όμως το ζή­τη­μα είναι η ανα­δια­νο­μή των πόρων, και όχι γε­νι­κώς η επι­βε­βαί­ω­ση των ευ­ρω­παϊ­κών αν­θρω­πι­στι­κών αξιών, θα ήταν τύ­φλω­ση να δια­χω­ρί­ζει κα­νείς τη «συ­ντα­γή» της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης στο προ­σφυ­γι­κό, από αυτήν που υλο­ποιεί­ται την τε­λευ­ταία πε­ντα­ε­τία για τη δια­χεί­ρι­ση της κρί­σης. Η μέ­θο­δος είναι πα­νο­μοιό­τυ­πη:

Στο προ­σφυ­γι­κό: συ­νερ­γα­σία στον κοινό στόχο της απο­τρο­πής, με­τα­τό­πι­ση του βά­ρους των ροών προς τις χώρες πρώ­της υπο­δο­χής («πε­ρι­φέ­ρεια»), ανα­γνώ­ρι­ση του δι­καιώ­μα­τος για μο­νο­με­ρείς ενέρ­γειες στα ισχυ­ρό­τε­ρα κράτη του «κέ­ντρου», λήψη απο­φά­σε­ων και εκτέ­λε­ση από «ου­δέ­τε­ρα» όρ­γα­να, όπως οι Σύ­νο­δοι Κο­ρυ­φής και η Frontex αντί­στοι­χα, πά­ντως πέρα από κάθε δη­μο­κρα­τι­κό έλεγ­χο ή νο­μι­μο­ποί­η­ση.

Στη δια­χεί­ρι­ση της κρί­σης: συ­νερ­γα­σία στη μνη­μο­νια­κή επι­τή­ρη­ση του δη­μό­σιου χρέ­ους, την έκ­θε­ση των κε­φα­λαί­ων στο διε­θνή αντα­γω­νι­σμό και τη δια­σφά­λι­ση της χρη­μα­το­πι­στω­τι­κής στα­θε­ρό­τη­τας (συ­νερ­γα­σία, εντέ­λει, στις πο­λι­τι­κές-μο­χλούς για τη διαρ­κή ανα­διάρ­θρω­ση της ερ­γα­σί­ας), υπε­ρέκ­θε­ση των χωρών της «πε­ρι­φέ­ρειας» στους κιν­δύ­νους του δη­μό­σιου χρέ­ους προς όφε­λος των τρα­πε­ζών του «κέ­ντρου», μο­νο­με­ρείς ενέρ­γειες από τα κράτη του «κέ­ντρου», λήψη απο­φά­σε­ων και εκτέ­λε­ση από «ου­δέ­τε­ρα» όρ­γα­να, όπως το Εurogroup και η ΕΚΤ, πέρα από κάθε έλεγ­χο ή νο­μι­μο­ποί­η­ση.

Η δια­χεί­ρι­ση των προ­σφυ­γι­κών ροών, όπως νω­ρί­τε­ρα η δια­χεί­ρι­ση της ελ­λη­νι­κής κρί­σης, είναι η υπεν­θύ­μι­ση ότι η Ευ­ρώ­πη μπο­ρεί να αλ­λά­ζει –όμως η Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση, ως δια­κρα­τι­κός συ­να­σπι­σμός και μαζί γρα­φειο­κρα­τία-ερ­γα­λείο, όχι. Αντί­θε­τα, συ­νε­χί­ζει να «στε­γα­νο­ποιεί» το ευ­ρω­παϊ­κό οι­κο­δό­μη­μα και τα κρά­τη-μέ­λη μπρο­στά σε κάθε πίεση για αλ­λα­γές, σε κάθε εναλ­λα­κτι­κό υπό­δειγ­μα που φέρ­νουν στο προ­σκή­νιο τα κι­νή­μα­τα αλ­λη­λεγ­γύ­ης. Με τον ίδιο τρόπο, λοι­πόν, που «δια­πρέ­πει» στην δια­τή­ρη­ση της ευ­ρω­παϊ­κής «αλυ­σί­δας» ως κα­πι­τα­λι­στι­κής, επι­βάλ­λο­ντας την υπερ­λι­τό­τη­τα ως κοινή ευ­ρω­παϊ­κή συ­ντα­γή, αντί­στοι­χα με την πο­λι­τι­κή της «ασφά­λειας» σε βάρος των προ­σφύ­γων, δεί­χνει πόσο άτοπη είναι η πρό­σλη­ψή της ως «λίκνο των δι­καιω­μά­των». Το να ισχυ­ρί­ζε­ται κα­νείς στα σο­βα­ρά ότι η Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση (και όχι γε­νι­κώς η Ευ­ρώ­πη…) «αλ­λά­ζει», είναι, τού­των δο­θέ­ντων, ο ορι­σμός του Συν­δρό­μου της Στοκ­χόλ­μης.