Η πρώτη κυβέρνηση με κορμό την αριστερά έγινε πραγματικότητα στην νεοφιλελεύθερη Ευρώπη, και ανεξάρτητα από την έκβασή του, το εγχείρημα αποτελεί παγκόσμιας εμβέλειας ιστορικό γεγονός και καταλύτη ραγδαίων πολιτικών εξελίξεων. Είναι η πρώτη φορά που αμφισβητήθηκε το κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο μοντέλο από μια κυβέρνηση κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, και ιδιαίτερα η Ευρωζώνη είναι αντιμέτωπες, πιο πολύ από ποτέ, με την βασική τους αντίφαση: την αδυναμία υπέρβασης του έθνους-κράτους, του εποικοδομήματος δηλαδή όπου λειτουργεί ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής. Οι αντιφάσεις οι οποίες καθυστέρησαν την ενοποιητική διαδικασία του "ευρωπαϊκού εγχειρήματος" υπάρχουν από την οικοδόμησή του και εντάθηκαν με την οικονομική κρίση: η άσκηση δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής από διαφορετικούς πολιτικούς φορείς, διαφορετικά μεγέθη και ταχύτητες των οικονομιών των κρατών μελών, ξεπεράστηκαν "τεχνικά" μόνο σε συνθήκες πολιτικής σταθερότητας και οικονομικής ανάπτυξης.
Η Ελλάδα συνεχίζει να είναι ο πιο αδύναμος κρίκος αυτής της Ένωσης. Αρχικά αποκλείστηκε από τις αγορές ως η πιο αδύναμη οικονομία της Ευρωζώνης, ενώ τους έξι τελευταίους μήνες, αποκλείεται ως φορέας αμφισβήτησης της κυριαρχίας των αγορών. Οι διαπραγματεύσεις με την ελληνική κυβέρνηση ανέδειξαν τα συγκρουόμενα συμφέροντα των εθνών - κρατών που ξεπερνάνε τα όρια της Ευρώπης και κατέδειξαν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι ούτε καν κατ' επίφαση κοινωνική, ισότιμη και αλληλέγγυα μεταξύ των κρατών μελών της. Η αντίστροφη πορεία για τη διάλυση της Ευρωζώνης έχει μόλις αρχίσει.
Ακριβώς γι' αυτό το λόγο η κυβέρνηση σήμερα πιέζεται να δηλώσει πλήρη υποταγή, όχι μόνο στο εγχώριο αλλά και στο παγκόσμιο νεοφιλελεύθερο οικοδόμημα.
Η συμφωνία της 13ης Ιούλη είναι αναμφισβήτητα μια σαρωτική ήττα. Η ήττα αυτή, πέρα από τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, καταδεικνύει τα όρια του μέχρι σήμερα πολιτικού σχεδίου του ΣΥΡΙΖΑ. Mε τα μέτρα που έχει αποδεχτεί, η κυβέρνηση αδυνατεί να υπερασπιστεί το 61% του ΟΧΙ του δημοψηφίσματος. Αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση έχει ξεπεραστεί από ένα μεγάλο τμήμα των υποτελών τάξεων και ιδιαίτερα τη νεολαία. Σε αυτή την ιστορικά κρίσιμη καμπή για τον ίδιο αλλά και την εργατική τάξη παγκοσμίως, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει να επιλέξει ανάμεσα σε δύο δρόμους:
Ο δρόμος που δείχνει να επιλέγει σήμερα η κυβέρνηση, είναι αυτός της υποταγής. Αποδέχθηκε μια συμφωνία η οποία είναι αντίθετη όχι μόνο με το πρόγραμμα και την ιδρυτική διακήρυξη του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και σε πλήρη αντίθεση με τα συμφέροντα όσων διατείνεται ότι υπερασπίζεται. Στηρίζει αυτή τη συμφωνία παρότι δεν είναι βιώσιμη. Το πιο σημαντικό όμως, μέρος της ηγεσίας του κόμματος έχει αποφασίσει να φάει την ίδια του τη σάρκα καθ' υπόδειξη της εγχώριας και ευρωπαϊκής ελίτ, εκκαθαρίζοντας το εσωτερικό μέτωπο στο κόμμα του. Οι εκκαθαρίσεις γίνονται πάντα όταν δεν λειτουργούν συγκροτημένα τα όργανα του κόμματος για να λάβουν συλλογικές αποφάσεις. Η κυβέρνηση μειοψηφίας, εάν ολοκληρωθεί η εσωτερική εκκαθάριση, θα έχει πλέον ένα και μοναδικό δρόμο: αυτόν της συμπόρευσης με τα αστικά κόμματα, αφού και ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει μετατραπεί σε ένα από αυτά.
Αυτό όμως είναι μόνο η αρχή. Σε μια Ευρώπη έχει αρχίσει να φαίνεται ότι είναι σε κρίση πολιτικής εκπροσώπησης, η ιστορική εμπειρία του μεσοπολέμου στην Ευρώπη είναι πολύτιμη. Τα λαϊκά μέτωπα, η συμπόρευση δηλαδή των αστικών κομμάτων με την αριστερά σε Γερμανία, Ισπανία και Γαλλία, βοήθησαν στην ανασύνταξη των αστικών κομμάτων, και τα τελευταία, αφού ανασυντάχθηκαν, τσάκισαν την αριστερά και οδήγησαν σε νίκη του φασισμού στη Γερμανία και την Ισπανία. Το πρόβλημα που δημιουργείται από τα λαϊκά μέτωπα είναι οι συμμαχίες ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις και τα στρώματα που εκπροσωπούν αυτά τα πολιτικά υποκείμενα. Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία σήμερα προσπαθεί να ξεπλυθεί μέσω της κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα. Παράλληλα η Χρυσή Αυγή (ή όποιο άλλο πιο light μόρφωμα δημιουργηθεί) θα προσπαθήσει να κερδίσει ζωτικό χώρο από το 61% του ΟΧΙ του δημοψηφίσματος που θα αφήσει η σημερινή κυβέρνηση, μετατοπιζόμενη από τα συμφέροντα που μέχρι σήμερα εκπροσωπεί.
Στον αντίποδα του δρόμου αυτού, και με δεδομένη την βαριά ήττα, τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να δώσουν την μάχη, σε πρώτη φάση μέσα στο κόμμα, ώστε αυτό να μην μετατραπεί σε αστικό. Ο ΣΥΡΙΖΑ, στην σημερινή ιστορική συγκυρία, θα πρέπει ανοιχτά με την κοινωνία, να εκπροσωπεί τα συμφέροντα των εργαζομένων με συμμαχίες και μέτωπα σε αυτήν και μόνο την κατεύθυνση. Αυτό είναι το ιστορικό καθήκον των μελών του σήμερα, προκειμένου να διαφυλάξουν την ελπίδα και τα πρώτα σημάδια χειραφέτησης που φάνηκαν το τελευταίο διάστημα. Παράλληλα θα πρέπει να αποδεχτεί ότι αυτή η συμφωνία είναι μη βιώσιμη, συνεπώς είναι αδύνατον να εφαρμοστεί από μια κυβέρνηση με κορμό την αριστερά. Ο δρόμος της υπεράσπισης και της συμπόρευσης με τους υποτελείς του σήμερα είναι δρόμος δύσκολος αλλά ελπιδοφόρος. Απαιτεί έμπνευση, αποφασιστικότητα και ένα σοβαρό εναλλακτικό πολιτικό σχέδιο, ανάλογο των συνθηκών. Αναγκαία συνθήκη για την εκπόνηση και την υλοποίηση αυτού του σχεδίου είναι η ουσιαστική λειτουργία του πολιτικού υποκειμένου.
*Η Νάγια Νικολάου είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ
