Η συζήτηση στο 1ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ

Ολοκληρώθηκε το 1ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, την Κυριακή 14/7/2013, με τις ψηφοφορίες για την εκλογή Προέδρου και Κεντρικής Επιτροπής. Με ποσοστό 74,08% αναδείχθηκε Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ο Αλέξης Τσίπρας, ενώ η κατανομή των ποσοστών και εδρών ανάμεσα στα 6 ψηφοδέλτια που συμμετείχαν στις εκλογές για την ανάδειξη των 201 μελών της ΚΕ ήταν: Ενιαίο Ψηφοδέλτιο της προεδρικής πλειοψηφίας 135 έδρες με ποσοστό 67,61%, Αριστερή Πλατφόρμα 60 έδρες με ποσοστό 30,15%, Ανένταχτοι Εντός ΣΥΡΙΖΑ 2 έδρες με ποσοστό 1,03%, Κομουνιστική Τάση-Πλατφόρμα 2 έδρες με ποσοστό 0,74%, Παρέμβαση Μελών 1 έδρα με ποσοστό 0,27% και Παρέμβαση για την Ενότητα καμία έδρα και ποσοστό 0,21%.

Ενισχυμένη βγήκε η «Αριστερή Πλατφόρμα», σε σχέση με το ποσοστό που συγκέντρωσε στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε μερικούς μήνες πριν, ενώ ικανοποιημένα δηλώνουν τα στελέχη της με ανακοίνωσή τους για «…τη μεγάλη και ανοδική απήχηση που συναντούν οι θέσεις και οι εναλλακτικές προτάσεις της όχι μόνο στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά σε όλη την Αριστερά και τον κόσμο της και ευρύτερα στην κοινωνία».

Το απόγευμα του Σαββάτου, 13/7/2013, πραγματοποιήθηκαν οι ψηφοφορίες για τη διακήρυξη, την πολιτική απόφαση και το καταστατικό του ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ. Η «Αριστερή Πλατφόρμα» ψήφισε ως βάση συζήτησης και τα τρία κείμενα, ενώ κατέθεσε τροπολογίες σε κάθε ένα από αυτά. Μετά την απόρριψη των τροπολογιών, ψήφισε λευκό.

Στην τροπολογία της για την ιδεολογική διακήρυξη περιέγραψε την ανάγκη για ένα νέο κύμα ριζοσπαστικοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ, τονίζοντας ότι η ενίσχυση του ριζοσπαστικού χαρακτήρα, του ανατρεπτικού του προγράμματος και της ικανότητάς και σταθερότητάς του να δίνει μάχες θα ενισχύσουν και θα διευρύνουν την εμπιστοσύνη της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, αναδεικνύοντάς τον σε ηγεμονική δύναμη του κινήματος ανατροπής.

Τέσσερις τροπολογίες κατέθεσε στο σχέδιο πολιτικής απόφασης:

1) Ακύρωση των συμβάσεων – διαγραφή χρέους ως άδικο, ταξικό, αλλά και μη βιώσιμο και δέσμευση της Αριστεράς ως κυβέρνηση, αν αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις, να προχωρήσει άμεσα στη διακοπή αποπληρωμής, επικαλούμενη λόγους επιβίωσης του ελληνικού λαού.

2) Εθνικοποίηση υπό εργατικό και κοινωνικό έλεγχο των τραπεζών και στρατηγικών τομέων της οικονομίας ως απαραίτητες προϋποθέσεις για στήριξη των εργατικών-λαϊκών αναγκών.

3) Για το Ευρώ και την αναγκαία προετοιμασία, ώστε στην αναπόφευκτη σύγκρουση με την ΕΕ να υπάρχει σχέδιο της Αριστερής Κυβέρνησης ακόμα και για έξοδο από την Ευρωζώνη.

4) Για την πολιτική συμμαχιών, συμπόρευση όλων των δυνάμεων της Αριστεράς και στελεχών και συλλογικοτήτων που απεγκλωβίζονται από τις λογικές της Σοσιαλδημοκρατίας, αποκλεισμό συνεργασιών με πρόσωπα και φορείς που είχαν συμβολή στη δεξιόστροφη πορεία του σοσιαλδημοκρατικού χώρου (συμπεριλαμβανομένης και της ΔΗΜΑΡ) και τις μνημονιακές επιλογές του, δυνάμεις κεντροδεξιού προσανατολισμού, δυνάμεις του αστικού πολιτικού συστήματος και πολιτικούς εκπροσώπους της αστικής τάξης.

Οξυμένο υπήρξε το κλίμα κατά την ψηφοφορία επί του κειμένου του καταστατικού. Η Αριστερή Πλατφόρμα διαφώνησε με την εκλογή του προέδρου από το συνέδριο, δηλώνοντας ότι στην Αριστερά εκλέγονται συλλογικά όργανα και ότι τα πρόσωπα, όσο σημαντικά και αν είναι, οφείλουν να υπόκεινται σε συλλογικό έλεγχο.

Σύγκρουση υπήρξε επίσης σχετικά με τη δυνατότητα των τάσεων να καταγράφουν τη διαφορετική τους άποψη με ξεχωριστή λίστα. Υιοθετήθηκε, τελικά, από το Συνέδριο η πρόταση του Α. Τσίπρα που κατατέθηκε κατά τη διάρκεια της συζήτησης και ορίζει ως εκλογικό σύστημα την ενιαία λίστα και δυνατότητα όποιας τάσης-πλατφόρμας το επιθυμεί, να καταθέσει χωριστό ψηφοδέλτιο.

Η πρόταση πόλωσε το κλίμα και οδήγησε στην κατάθεση 6 διαφορετικών ψηφοδελτίων, αφού υπήρξαν αρκετοί σύνεδροι που δεν θέλησαν να καταγραφούν ως τμήμα του ψηφοδελτίου της προεδρικής πλειοψηφίας.

Αιφνιδιαστικά κατέθεσε η πλειοψηφία μεταβατική διάταξη στο καταστατικό σχετικά με τις συνιστώσες. Η διάταξη όριζε τη διακοπή της δημόσιας δράσης των συνιστωσών που δεν έχουν αποφασίσει να αυτοδιαλυθούν, με ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα 2-3 μηνών.

Στη διάλυση των οργανώσεων-συνιστωσών αντέδρασαν έντονα εκπρόσωποι της ΔΕΑ, της ΚΕΔΑ, αλλά και ο Μανώλης Γλέζος. Σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι παρεμβάσεις εκπροσώπων του Αριστερού Ρεύματος, αλλά και συνέδρων της ΑΝΑΣΑ, που υπεράσπισαν την προσφορά των συντρόφων της ΔΕΑ και των υπόλοιπων συνιστωσών, αλλά και των ιδεολογικών ρευμάτων που εκπροσωπούν στην υπόθεση του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και του κινήματος.

Οι παρεμβάσεις οδήγησαν την πλειοψηφία να αποσύρει την πρόταση και να αποδεχθεί ότι το θέμα των συνιστωσών παραπέμπεται σε «διαβούλευση», η οποία οφείλει να ολοκληρωθεί σε «εύλογο χρόνο».

Από το πρωί της Πέμπτης 11/7/2013 έως και το μεσημέρι του Σαββάτου, η πολιτική συζήτηση του συνεδρίου εξελίχθηκε με τοποθετήσεις των συνέδρων. Έγιναν περισσότερες από 200 τοποθετήσεις μελών του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ υπήρξαν χαιρετισμοί από εκπροσώπους φορέων και κινημάτων που μάχονται (ΕΡΤ, ΟΛΜΕ, Σκουριές, ΒΙΟΜΕ κλπ), αλλά και αντιπροσώπους αριστερών κομμάτων απ’ όλο τον κόσμο (Αγγλία, Αυστραλία, Παραγουάη, Καταλονία, PLO, Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς κλπ).

Δυσανάλογο χρόνο και χώρο στη συζήτηση ως προς τη σπουδαιότητά του, αλλά και τις ανάγκες της πολιτικής περιόδου, είχαν τα οργανωτικά θέματα. Αυτό ήταν αναμενόμενο, αφού αντίστοιχο χώρο είχαν καταλάβει και στον προσυνεδριακό διάλογο, στις συζητήσεις των μελών στις τοπικές οργανώσεις, αλλά και στα ΜΜΕ, έντυπα και ηλεκτρονικά, για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Τα στελέχη της πλειοψηφίας παρουσίασαν τόσο τις συνιστώσες, όσο και την εσωκομματική αντιπολίτευση ως υπεύθυνους για την έλλειψη συνοχής στη δράση, αλλά και για την πολυγλωσσία του δημόσιου λόγου του ΣΥΡΙΖΑ. Τέλος έγινε προσπάθεια να εμφανιστούν οι συνιστώσες ως συντηρητικές δυνάμεις που αντιστέκονται στο νέο βήμα του ΣΥΡΙΖΑ προς τη δημοκρατία των μελών.

Μεγάλο μέρος στη συζήτηση για τα οργανωτικά κατέλαβε το εκλογικό σύστημα του κόμματος (ενιαίο ψηφοδέλτιο ή λίστες), αλλά και το θέμα της εκλογής προέδρου από το συνέδριο.

Ο Θόδωρος Αζούδης, από την Αριστερή Πλατφόρμα, τόνισε ότι δεν πρέπει να υιοθετούμε την κριτική του αστικού Τύπου ότι ο ΣΥΡΙΖΑ των συνιστωσών και των διαφορετικών απόψεων είναι αδυναμία, ενώ, υποστηρίζοντας ότι ο πρόεδρος πρέπει να εκλέγεται από την ΚΕ, είπε ότι «σώμα που εκλέγει είναι το σώμα που ελέγχει».

Ο Γιάννης Θεωνάς, μιλώντας ως εκπρόσωπος της ΚΕΔΑ, άσκησε έντονη κριτική στην πρόθεση της ηγετικής πλειοψηφίας να διαλύσει της συνιστώσες-ιδεολογικά ρεύματα που ίδρυσαν τον ΣΥΡΙΖΑ, τόνισε ότι δεν είναι δημοκρατικότερες οι διαδικασίες με τα χαρτάκια και το κυνήγι της σταυροδοσίας και επισήμανε την έλλειψη απολογισμού από την απερχόμενη ΚΕ και την απουσία εισήγησης από αυτή.

Σημαντικό σημείο ήταν η παρέμβαση του Μανώλη Γλέζου. Εκ μέρους των Ενεργών Πολιτών, διαφώνησε  με την ύπαρξη μονοπρόσωπων οργάνων σε ένα δημοκρατικό κόμμα της Αριστεράς, τόνισε ότι οι συνιστώσες υπήρξαν και είναι εγγύηση για τον ΣΥΡΙΖΑ, ότι κανείς δεν μπορεί να επιβάλει την αυτοδιάλυση, γιατί κανείς δεν μπορεί να αποφασίζει για τον άλλο και υπογράμμισε ότι η διάλυση των συνιστωσών αναιρεί την πρόταση ενότητας προς τις άλλες δυνάμεις της Αριστεράς, αφού θα πρέπει να αυτοδιαλυθούν για να συμμετέχουν στον ΣΥΡΙΖΑ.

Η Κατερίνα Σεργίδου, θυμίζοντας την πορεία δημιουργίας του ΣΥΡΙΖΑ, αναφέρθηκε στη συμβολή των συνιστωσών, λέγοντας: «Οι συνιστώσες δεν είναι “κακιά λέξη”, είναι οργανώσεις της Αριστεράς που εκφράζουν ρεύματα και ιδέες τόσο παλιές όσο και ο καπιταλισμός. Δεν πρέπει να ξεχάσουμε την ιστορία τους και την προσφορά τους».   

Ο Δημήτρης Μπελαντής τόνισε ότι η ενότητα στη δράση εξασφαλίζεται από την πολιτική ελευθερία, ότι εγγύηση της πολυτασικότητας είναι η αντιπροσωπευτική εκπροσώπηση κι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς ιδεολογικές τάσεις, δεν εξασφαλίζει την απαλλαγή από τους μηχανισμούς και το φραξιονισμό, αντιθέτως θρέφει προσωποκεντρικούς μηχανισμούς επικράτησης ομάδων μέσα στο κόμμα, χωρίς ιδεολογικό υπόβαθρο.

Ο Αντώνης Νταβανέλλος, επισημαίνοντας τον κίνδυνο η συζήτηση για τα οργανωτικά να οδηγήσει σε «τραυματισμό» του ΣΥΡΙΖΑ, δήλωσε ότι, ενώ βρισκόμαστε σε πόλεμο και κανείς δεν περισσεύει, πρέπει να απορριφθούν τελεσίγραφα όπως «έχετε μια βδομάδα να αυτοδιαλυθείτε, αλλιώς…». Υπενθύμισε τον καθοριστικό ρόλο που έπαιξε η ΔΕΑ στη δημιουργία του ΣΥΡΙΖΑ και τη συμβολή της στην πορεία του, ενώ τέλος υπογράμμισε ότι η δημοκρατία στο κόμμα δεν εξασφαλίζεται με οργανωτικά μέτρα, αλλά χρειάζεται πολιτικές προϋποθέσεις. Για τη θέση της ΔΕΑ είπε ότι πολύ πριν το 2012 διεκδίκησε τον ΣΥΡΙΖΑ των μελών, αποδέχθηκε την αρχή «ένα μέλος, μία ψήφος», την κατάργηση όλων των «προνομίων» των συνιστωσών και του veto, ενώ έχει διαθέσει όλα τα μέλη της στην κοινή δουλειά του ΣΥΡΙΖΑ. Έκλεισε δηλώνοντας: «Εμείς, της ΔΕΑ, εικονική αυτοδιάλυση δεν πρόκειται να κάνουμε».

Η ένταση για τα οργανωτικά θέματα κορυφώθηκε, όταν ο Δ. Βίτσας χαρακτήρισε ως «μαγαζάκια» τις συνιστώσες που δεν αυτοδιαλύονται, χρεώνοντάς τους την κακή εξωτερική εικόνα του ΣΥΡΙΖΑ και λέγοντας πως με τη στάση τους αυτή τροφοδοτούν τη «μονταζιέρα του Μουρούτη».

Στο ίδιο έντονο κλίμα και τόνο κινήθηκε και ο Α. Τσίπρας στο κλείσιμό των εργασιών του συνεδρίου το μεσημέρι του Σαββάτου.

Η συζήτηση για τα πολιτικά θέματα, απ’ όλες τις πλευρές, κινήθηκε κυρίως γύρω από τα σημεία αντιπαράθεσης που έθεσε η «Αριστερή Πλατφόρμα».

Ο Χρήστος Σταυρακάκης είπε ότι η δήλωση κατάργησης του μνημονίου είναι ανεπαρκής, αν δε συνοδεύεται από στάση πληρωμών και καταγγελία των δανειακών συμβάσεων, εθνικοποίηση τραπεζών και κρίσιμων ΔΕΚΟ, σύγκρουση με την ΕΕ κι ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα μπορεί να υλοποιηθεί μόνο από κυβέρνηση της Αριστεράς. Για να φτάσουμε όμως σε αυτή την κυβέρνηση, πρέπει ο ΣΥΡΙΖΑ να παίξει κεντρικό ρόλο στην οργάνωση των λαϊκών αγώνων.

Η Μαρία Μπόλαρη είπε: «Μπήκαμε στο Συνέδριο με το ερώτημα “ΣΥΡΙΖΑ των συνιστωσών ή ΣΥΡΙΖΑ των μελών”, ενώ τα πραγματικά διλήμματα είναι: Με ποια πολιτική δράση θα ανατρέψουμε την κυβέρνηση; Με ποιο πολιτικό πρόγραμμα μια κυβέρνηση της Αριστεράς και με ποιες συμμαχίες θα καταφέρει να συγκροτηθεί; Με ποιο κίνημα θα δώσουμε τη μάχη;». Επισήμανε ότι χρειάζεται ξεκάθαρη τοποθέτηση για το χρέος, τη ρήξη με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δήλωσε ότι η ΔΕΑ δεσμεύεται στο πολιτικό σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ και έκλεισε, αναφερόμενη στις ιστορικές εμπειρίες και ιδιαίτερα εκείνη της Εθνικής Αντίστασης και του εμφυλίου, δηλώνοντας: «..δεν υποχωρούμε, γιατί η υποχώρηση πληρώνεται ακριβά»

Ο Θέμης Γρηγοριάδης είπε ότι χρειάζεται σαφές πρόγραμμα όχι με συντήρηση και διαχείριση, αλλά με μεγάλες ρήξεις και ανατροπές, με οδηγό το σύνθημα «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός».

Χαρακτηριστική ήταν η φράση του Δ. Παπαθεοδώρου ως προς το κομμάτι της σαφήνειας και της σταθερότητας: «..όποια ηγεσία πατάει σε δύο βάρκες, τελικά γέρνει προς τη δεξιά και ο λαός πέφτει στη θάλασσα».

Ο Στάθης Κουβελάκης, αναφερόμενος σε δημοσκόπηση που δείχνει ότι το 75% των ερωτηθέντων δεν πιστεύει ότι μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να καταργήσει το μνημόνιο, εντόπισε ότι υπάρχει κρίση αξιοπιστίας και πειστικότητας του ΣΥΡΙΖΑ. Είπε ότι πρέπει να πείσουμε ότι είμαστε έτοιμοι για τη σύγκρουση και η θέση για επαναδιαπραγμάτευση της διαγραφής μεγάλου μέρους του χρέους δεν είναι πειστική. Εξήγησε ότι το μνημόνιο είναι μηχανισμός ανατροφοδότησης του χρέους και η ΕΕ δεν θα χρηματοδοτήσει αυτόν που στρέφεται εναντίον του. Η δανειακή σύμβαση καταγγέλλεται, δεν είναι εφικτή η επαναδιαπραγμάτευση, ακόμα και με ρήτρα ανάπτυξης, γιατί η Ελλάδα δεν βρίσκεται στη θέση της Γερμανίας του ’53.

Ο Δημήτρης Στρατούλης είπε ότι το συνέδριο πρέπει να στείλει μήνυμα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι διαχειρίσιμος ούτε ενσωματώσιμος από το σύστημα. Ότι διατηρεί και ενισχύει την κινηματική φρεσκάδα και πολιτική ορμή που τον εκτίναξε στο 27%. Ότι όχι μόνο δεν κάνει πίσω ούτε μισό βήμα από τις θέσεις του, αλλά τις κάνει ακόμα ριζοσπαστικότερες.

Ο Κώστας Ήσυχος είπε ότι δεν έχουμε ανάγκη να είμαστε αρεστοί στην ολιγαρχία της χώρας μας, γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι δύναμη εναλλαγής, αλλά ανατροπής. Άσχετα από τα λάθη που μπορεί να κάνουμε, πρέπει να έχουμε σταθερή πυξίδα που δείχνει προς το Σοσιαλισμό κι αυτό θα πρέπει να διατυπώνεται, γιατί δεν χάνουμε ψήφους, αλλά κερδίζουμε καρδιές.

Ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, σε μια ομιλία που χειροκροτήθηκε ιδιαίτερα από τους συνέδρους, τόνισε μεταξύ άλλων: «από το συνέδριο πρέπει να βγάλουμε συμπεράσματα και να τα πούμε ευθέως στον ελληνικό λαό, χωρίς αντιφάσεις, κενά και αποσιωπήσεις... Η συζήτηση για την ευρωζώνη ανοίγει σε όλη την Ευρώπη. Μιλάμε για διαγραφή του χρέους. Διαγραφή που έγινε κατά 80% το 2008 στο Ιράκ. Αυτός ο δρόμος δεν είναι μαξιμαλιστικός, δεν είναι λόγια του αέρα, είναι ο τρόπος για να περάσουμε απέναντι… Υπάρχει κανείς που δε θέλει να προχωρήσουμε στον ενιαίο ΣΥΡΙΖΑ; Αλλά δε σημαίνει αυτό να πετάξουμε βαρίδια από το σκάφος, είναι πρώτα απ’ όλα αυτό που έχουμε στην καρδιά μας, σημαίνει αγώνας, μέλη δραστήρια, που είναι στο Ραδιομέγαρο και στο δρόμο. Αυτά τα μέλη θέλουμε. Δεν περισσεύει απολύτως κανένας στον ΣΥΡΙΖΑ, είμαστε ενωμένοι γερά, γιατί πιστεύουμε στη δημοκρατία και τη διαφορετικότητά μας».

Αυτό που δεν συζητήθηκε στο συνέδριο είναι ο τρόπος που ο ΣΥΡΙΖΑ θα κινηθεί στο εργατικό και γενικότερα στο λαϊκό κίνημα. Φάνηκε η έλλειψη σχεδίου στην παρέμβαση του ΣΥΡΙΖΑ κι αυτό τονίστηκε, κυρίως, από στελέχη του συνδικαλιστικού χώρου στις τοποθετήσεις της Δέσποινας Σπανού, αλλά και της Λίας Φράγκου και άλλων.

Ο Πάνος Κοσμάς, που παρουσίασε το κείμενο του Κόκκινου Δικτύου, τόνισε: «Δε θα λέμε απλώς ότι στηρίζουμε το κίνημα, θα πρέπει να δείξουμε ότι είμαστε ο πολιτικός ηγεμόνας».

Σε αντίθεση με την παραδοχή πάρα πολλών συνέδρων ότι η κυβέρνηση δεν θα πέσει σαν ώριμο φρούτο και την αναφορά στην ανάγκη ανάπτυξης ενός ανατρεπτικού  κινήματος με πολιτικά χαρακτηριστικά, ο απολογισμός της δράσης του ΣΥΡΙΖΑ προς αυτή την κατεύθυνση έλαμψε δια της απουσίας του. Οι αναφορές στο κίνημα αφορούσαν την αδιάλειπτη «παρουσία» των μελών του ΣΥΡΙΖΑ και όχι την παρέμβαση σ’ αυτό.

Σημείωση: στην κατηγορία "Video" του rproject.gr, μπορείτε να δείτε μερικές από τις τοποθετήσεις των συνέδρων της Αριστερής Πλατφόρμας.