Είμαστε με την πατρίδα, με τη σημαία, με το σταυρό και την εθνική ομοψυχία ή με την τάξη, με τα συνθήματα, με τις απεργίες και την κοινωνική αντεπίθεση; Είμαστε πιο κοντά με τους έλληνες καπιταλιστές ή με τους τούρκους εργάτες; Είμαστε πατριώτες ή διεθνιστές; Είμαστε ενάντια στο ΝΑΤΟ επειδή πλήττει την εθνική μας κυριαρχία ή επειδή σκοτώνει πρόσφυγες και βάζει χέρι ευκολότερα στη Μέση Ανατολή;
Τα παραπάνω ερωτήματα δεν είναι καθόλου προβοκατόρικα. Είναι ουσιαστικότατα για το πώς αντιλαμβανόμαστε τη φύση και το ρόλο της σύγχρονης αντικαπιταλιστικής αριστεράς και χρήζουν άμεσης απάντησης. Κάτι που κάποια κομμάτια της αριστεράς χρησιμοποιώντας την καραμέλα του αντιμπεριαλισμού αρνούνται πεισματικά να κάνουν σε μια προσπάθεια να σφηνώσουν με το ζόρι το έθνος μέσα στην τάξη.
Η αλήθεια είναι ότι ζούμε στην εποχή της αντίφασης και του παραλογισμού. Οι πατριώτες αριστεροί οφείλουν να μας εξηγήσουν αρκετά πράγματα για να κατανοήσουμε τις θέσεις τους. Η ίδια η 3η Διεθνής, της οποίας θεωρούν τους εαυτούς τους άξιους συνεχιστές, ήταν το παιδί της σύγκρουσης της επαναστατικής αριστεράς με τους σοσιαλσοβινιστές της εποχής. Με αυτούς δηλαδή που παρότι έως τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο αναφέρονταν στην εργατική τάξη και την απελευθέρωσή της, τελικά συντάχθηκαν με τις αστικές τους τάξεις προκειμένου να ενισχύσουν τα κράτη τους στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Κόντρα σε αυτούς, οι επαναστάτες μαρξιστές της εποχής οργάνωσαν τη συνδιάσκεψη του Τσίμερβαλντ το 1915 προκειμένου να διατρανώσουν: «Σε αυτή την αφόρητη κατάσταση έχουμε συναντηθεί … εμείς που στεκόμαστε στο έδαφος όχι της εθνικής αλληλεγγύης με την εκμεταλλευτική τάξη αλλά της διεθνούς αλληλεγγύης των εργατών και της ταξικής πάλης. Έχουμε συναντηθεί για να ανανεώσουμε τους σπασμένους δεσμούς των διεθνών σχέσεων και να καλέσουμε την εργατική τάξη να αναδιοργανωθεί και να ξεκινήσει την πάλη για την ειρήνη». Είναι σαφές ότι τα παραπάνω λόγια δεν έχουν καμία σχέση με τον πατριωτισμό και το εθνικό καθήκον. Ο διεθνισμός και το ταξικό στοιχείο είναι αυτά που αποτέλεσαν τη μήτρα της επανάστασης λίγα χρόνια αργότερα στη Ρωσία.
Ο σύγχρονος εθνοκεντρισμός μερίδας της αριστεράς οφείλεται όχι στη σύνδεση, αλλά στο οριστικό σπάσιμο με την επαναστατική δράση και διεθνιστική παράδοση των μπολσεβίκων και τη σύνταξη με το σταλινισμό. Παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον η μηδαμινή σχέση ανάμεσα στο «προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε» του κομμουνιστικού μανιφέστου με το σταλινικό δόγμα της «οικοδόμησης του σοσιαλισμού σε μία μόνο χώρα». Η μηδαμινή σχέση ανάμεσα στο αλληλέγγυο πρωτοσέλιδο του Ριζοσπάστη στους δύο εκτελεσθέντες ιταλούς αναρχικούς Σάκο και Βαντσέτι στις ΗΠΑ το 1927, με την κινηματική περιχαράκωση και τις διαρκείς κατηγορίες για αναρχικούς προβοκάτορες από το ΚΚΕ σήμερα. Η μηδαμινή σχέση ανάμεσα στη μαρξιστική αντίληψη ότι η απελευθέρωση της εργατικής τάξης είναι έργο της ίδιας, με το μοίρασμα ζωνών επιρροής μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μεταξύ της ΕΣΣΔ και της Δύσης. Η μηδαμινή σχέση ανάμεσα στον Τσαουσέσκου που έχτισε για τον εαυτό του το δεύτερο μεγαλύτερο παλάτι στον κόσμο την ώρα που οι εργάτες ψωμολυσσούσαν με τον κομμουνισμό.
Η αλήθεια είναι ότι μεγάλα τμήματα της αριστεράς έμαθαν να απολογούνται σε κρεμασμένα κάδρα και όχι στις ανάγκες των φτωχών και των καταπιεσμένων. Μόνο που τα κάδρα αυτά καρφώνονται στον τοίχο της περήφανης πατρίδας. Αυτής που γεννάει τη φτώχεια και την καταπίεση, μέσω της συμφιλίωσης αντιτιθέμενων τάξεων υπό τον ήχο εθνικών εμβατηρίων. Αυτόν τον τοίχο πρέπει να προσπαθεί να γκρεμίζει η αριστερά και όχι να τον διακοσμεί. Κάπως έτσι χάθηκε ο εργατικός έλεγχος στην ΕΣΣΔ, κάπως έτσι ηττήθηκε η ισπανική επανάσταση του 1936, κάπως έτσι η ελληνική αριστερά κατέληξε στο Λίβανο, την Καζέρτα και τη Βάρκιζα, κάπως έτσι μπήκαν τα τανκς στην Τσεχοσλοβακία και κάπως έτσι φάνηκε η σαθρότητα μιας αριστεράς που ενσωμάτωνε το φάντασμα της εθνικής ενότητας αντί να το τσακίσει, μαζί με τους υπερασπιστές του. Απέναντι σε αυτή τη στρέβλωση των μαρξιστικών ιδεών, οφείλουμε να ξαναπιάσουμε το νήμα των αγώνων όχι από εκεί που το άφησαν κάποιοι «κομμουνιστές» ηγέτες, αλλά από εκεί που το ξανάπιασαν επαναστατημένοι λαοί. Από την παρισινή κομμούνα και τον Οκτώβρη του ’17 μέχρι την Ισπανία του ’36 και το Μάη του ’68, από το πολυτεχνείο του ’73 και τις μαχητικές διεκδικήσεις της μεταπολίτευσης μέχρι το αντιπαγκοσμιοποιητικό κίνημα και τους αγώνες ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό και τα μνημόνια.
Ο διεθνισμός και η ταξική αλληλεγγύη αποτελούν βασικά εργαλεία μιας αριστεράς που επιδιώκει την κοινωνική απελευθέρωση. Το ζήτημα δεν είναι να καταπίνουμε πατριωτικά καταπραϋντικά μέχρι να ωριμάσουν οι συνθήκες, να ριζοσπαστικοποιηθεί το πόπολο και να γίνει επανάσταση χωρίς να σπάσει ούτε μία βιτρίνα. Το ζήτημα είναι να χτίσουμε μια αριστερά που θα επιδιώκει μαζί με τους κατατρεγμένους και τους καταπονημένους αυτού του κόσμου, να τα φέρει όλα ανάποδα. Και θα το κάνουμε. Γιατί όπως έλεγε ο Λέων Τρότσκι «η υπέρτατη ανθρώπινη ευτυχία δε βρίσκεται στην εκμετάλλευση του παρόντος, μα στην προετοιμασία του μέλλοντος!».
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό της Αριστερής Ενότητας Νομικής "leftcore".
