Το Μνημόνιο 4 θα έχει ακραίες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις πάνω στη ζωή του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού. Όμως θα έχει επίσης σημαντικές πολιτικές επιπτώσεις.

Η ελ­πί­δα της ηγε­σί­ας του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ότι η υπο­γρα­φή της κα­τά­πτυ­στης συμ­φω­νί­ας θα της δώσει ξανά μα­κρό­πνοη πο­λι­τι­κή πρω­το­βου­λία, ότι θα οδη­γή­σει σε μια κά­ποια «νέα στα­θε­ρό­τη­τα», είναι απλώς αυ­τα­πά­τες.

Η συμ­φω­νία ορ­γα­νώ­νει πολ­λές και διαρ­κείς «αξιο­λο­γή­σεις», ενώ το καυτό ζή­τη­μα του χρέ­ους δεν έχει καν ανοί­ξει ακόμα: Αυτά ση­μαί­νουν ότι οι «άγριες ανα­τα­ρά­ξεις» της πε­ριό­δου της δεύ­τε­ρης αξιο­λό­γη­σης (που, κατά τον Ευ­κλεί­δη Τσα­κα­λώ­το, θα είχε ολο­κλη­ρω­θεί το αρ­γό­τε­ρο… πέρσι το Δε­κέμ­βρη) θα είναι το τοπίο μέσα στο οποίο θα κα­λεί­ται μο­νί­μως να απο­δει­κνύ­ει αν μπο­ρεί να επι­βιώ­σει ο κ. Τσί­πρας και η παρέα του.

Κα­τάρ­ρευ­ση ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ

Το κόμμα του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ έχει μέχρι σή­με­ρα ανα­δεί­ξει ως «αρετή» την πει­θαρ­χία στη μνη­μο­νια­κή πο­λι­τι­κή. Πλη­ρώ­νο­ντας γι’ αυτό μια με­γά­λη πτώση της επιρ­ρο­ής του και μια ακόμα με­γα­λύ­τε­ρη κα­τάρ­ρευ­ση της πο­λι­τι­κής δυ­να­μι­κής του, των ελ­πί­δων για το μέλ­λον του. Και αυτά ισχύ­ουν πριν τη συ­γκε­κρι­με­νο­ποί­η­ση των μέ­τρων του Μνη­μο­νί­ου 4 και με την απο­λύ­τως προ­στα­τευ­τι­κή για την κυ­βέρ­νη­ση στάση των κυ­ρί­αρ­χων ΜΜΕ στα με­γά­λα θέ­μα­τα, εκεί όπου γνω­ρί­ζουν ότι κρί­νο­νται τα συμ­φέ­ρο­ντα του κα­θε­στώ­τος και όχι μόνο τα συμ­φέ­ρο­ντα της ηγε­τι­κής ομά­δας του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Όμως όλα έχουν ένα τέλος. Ο κό­σμος θα μάθει την αλή­θεια για τις συ­νέ­πειες του νόμου Κα­τρού­γκα­λου πάνω στις συ­ντά­ξεις, για τις συ­νέ­πειες της μεί­ω­σης του αφο­ρο­λό­γη­του ακόμα και για τα πιο φτωχά νοι­κο­κυ­ριά. Γι’ αυτό και η κυ­βέρ­νη­ση –με τη συ­νερ­γα­σία, σε αυτό το ση­μείο, των δα­νει­στών– ορ­γα­νώ­νει μια απλοϊ­κή πα­γί­δα: Τη δυ­να­τό­τη­τα να προ­σφύ­γει στις κάλ­πες πριν την εφαρ­μο­γή των δρα­στι­κών πε­ρι­κο­πών στις συ­ντά­ξεις (πριν την 1.1.2019).

Όμως το «κόλπο» αυτή τη φορά είναι πι­θα­νό­τα­το να μην δου­λέ­ψει, γιατί έχει επα­να­λη­φθεί (Σε­πτέμ­βρης 2015), αλλά και επί­σης γιατί οποια­δή­πο­τε «οι­κο­νο­μι­κή αστο­χία» θα απα­ντη­θεί, με βάση τους μνη­μο­νια­κούς αυ­το­μα­τι­σμούς, με την υπο­χρέ­ω­ση της πε­ρι­κο­πής των συ­ντά­ξε­ων (και άλλων πρό­σθε­των μέ­τρων)… νω­ρί­τε­ρα. Οι ελ­πί­δες του Τσί­πρα για σχε­δια­σμέ­νη πο­ρεία «σε πιο ήρεμα νερά» θα έχουν να ξε­δι­πλω­θούν μέσα στην τρι­κυ­μιώ­δη θά­λασ­σα της κρί­σης του ελ­λη­νι­κού κα­πι­τα­λι­σμού. Όπου οι τα­κτι­κι­σμοί συχνά απο­δει­κνύ­ο­νται σχέ­δια επί χάρ­του.

Μέσα σε αυτά τα πραγ­μα­τι­κά δε­δο­μέ­να, η κυ­βέρ­νη­ση ελ­πί­ζει να αντι­σταθ­μί­σει τις απώ­λειες που έχει στις λαϊ­κές δυ­νά­μεις με ενί­σχυ­ση των σχέ­σε­ών της με τμή­μα­τα της κυ­ρί­αρ­χης τάξης, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων και των πιο «μαύ­ρων» βα­ρό­νων. Όμως κι εδώ το πραγ­μα­τι­κό τοπίο είναι ναρ­κο­πέ­διο. Το δια­πί­στω­σαν οι Κο­ντο­νής-Βα­σι­λειά­δης που επι­χεί­ρη­σαν να χτί­σουν συμ­μα­χί­ες στον «όμορ­φο κόσμο» των πο­δο­σφαι­ρι­κών ΑΕ. Το δια­πί­στω­σαν οι Ν. Παπ­πάς και Λ. Κρέ­τσος στο Βα­τερ­λό της από­πει­ρας ανα­διά­τα­ξης των ισορ­ρο­πιών στα ΜΜΕ. Το πάρτι των ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων και της οι­κο­δό­μη­σης της νέας δια­πλο­κής δεν έχει μόνο ευ­και­ρί­ες, αλλά και κιν­δύ­νους που μπο­ρεί να απο­δει­χθούν ακόμα και θα­νά­σι­μοι (όσοι έχουν ως μο­ντέ­λο τον Α. Πα­παν­δρέ­ου, θα έπρε­πε να θυ­μού­νται την υπό­θε­ση Κο­σκω­τά…). Παρ’ όλα αυτά, η κυ­βέρ­νη­ση εμ­φα­νί­ζε­ται ως απο­φα­σι­σμέ­νη να «αξιο­ποι­ή­σει» αυτό το πεδίο: Ετοι­μά­ζει νο­μο­θε­τι­κή πρω­το­βου­λία δια της οποί­ας το βαθύ κού­ρε­μα χρεών συ­γκε­κρι­μέ­νων κα­πι­τα­λι­στών προς τις τρά­πε­ζες θα αφαι­ρεί­ται από την αρ­μο­διό­τη­τα των τρα­πε­ζών και θα επα­φί­ε­ται στις απο­φά­σεις της… κυ­βέρ­νη­σης. Μω­ραί­νει Κύ­ριος…

Για τη μέχρι σή­με­ρα «στα­θε­ρό­τη­τα» του κομ­μα­τι­κού ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ έχουν παί­ξει ρόλο τα όποια απο­θέ­μα­τα ιδε­ο­λο­γι­κής συ­νο­χής είχαν οι­κο­δο­μη­θεί στην πα­λαιό­τε­ρη ρι­ζο­σπα­στι­κή του πε­ρί­ο­δο. Όμως ο Α. Τσί­πρας είναι υπο­χρε­ω­μέ­νος να προ­βο­κά­ρει συ­στη­μα­τι­κά αυτόν τον πα­ρά­γο­ντα: Ο εν­θου­σια­σμός του για τον Μα­κρόν και η δή­λω­ση ότι ανυ­πο­μο­νεί να συ­νερ­γα­στεί μαζί του είναι ακόμα μια από­δει­ξη της απο­στα­σιο­ποί­η­σής του από την εποχή που ο ίδιος ονό­μα­ζε τον Ολάντ «Ολα­ντρέ­ου». Και αυτή η σύ­γκλι­ση με την πιο ακραία νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη εκ­δο­χή της σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας έχει απο­δεί­ξει πολ­λές φορές στην Ευ­ρώ­πη την ανι­κα­νό­τη­τά της να συ­γκρα­τή­σει εν ζωή κομ­μα­τι­κούς ορ­γα­νι­σμούς.

Ίσως ο πιο χα­ρα­κτη­ρι­στι­κός δεί­κτης για τη δυ­να­μι­κή ενός πο­λι­τι­κού ρεύ­μα­τος είναι το πεδίο των συμ­μα­χιών του. Η πα­ρού­σα κυ­βέρ­νη­ση (μετά τον ανα­σχη­μα­τι­σμό) ξε­κί­νη­σε έχο­ντας ως εφε­δρι­κό σε­νά­ριο μια πι­θα­νή συμ­μα­χία με το «όλον ΠΑΣΟΚ». Σή­με­ρα, ο Αλ. Τσί­πρας αγω­νί­ζε­ται να δια­σφα­λί­σει μια θε­τι­κή ψήφο, έστω μόνο στα «αντί­με­τρα», από τα ρε­τά­λια του Πο­τα­μιού και του Λε­βέ­ντη.

Το πα­νη­γυ­ρι­κό κλίμα που θα επι­χει­ρή­σει να δη­μιουρ­γή­σει το επι­τε­λείο του Μα­ξί­μου σχε­τι­κά με την υπο­γρα­φή της συμ­φω­νί­ας θα είναι πα­ντε­λώς κού­φιο. Η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα είναι ότι ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ σή­με­ρα απο­τε­λεί ένα πολύ πιο αδύ­να­μο κόμμα, που στη­ρί­ζει μια πολύ πιο φθαρ­μέ­νη κυ­βέρ­νη­ση, που θα κλη­θεί να αντι­με­τω­πί­σει ακόμα πιο σκλη­ρά διλ­λή­μα­τα και υπο­χρε­ώ­σεις.

Το πραγ­μα­τι­κά εντυ­πω­σια­κό στοι­χείο των πο­λι­τι­κών εξε­λί­ξε­ων είναι η αδυ­να­μία της ΝΔ να αξιο­ποι­ή­σει την κρίση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, δια­μορ­φώ­νο­ντας ένα στοι­χειω­δώς ορ­μη­τι­κό ρεύμα ανα­τρο­πής του από τη Δεξιά. Με τον τρόπο του, την αλή­θεια έδει­ξε ο Ιβάν Σαβ­βί­δης στη δια­βό­η­τη συ­νέ­ντευ­ξη-μα­νι­φέ­στο στο «Πρώτο Θέμα»: ο Κυρ. Μη­τσο­τά­κης έχει αυ­θε­ντι­κά δε­ξιές ιδέες (με τις οποί­ες συμ­φω­νεί ο τρο­με­ρός Ιβάν), αλλά δεν έχει τη δυ­να­τό­τη­τα να τις εφαρ­μό­σει με αυ­θε­ντι­κά δε­ξιές με­θό­δους, εμπνέ­ο­ντας εμπι­στο­σύ­νη στον κόσμο της «επι­χει­ρη­μα­τι­κό­τη­τας». Τόσο απλά: για την ώρα ο Τσί­πρας κάνει τη δου­λειά κα­λύ­τε­ρα, δεν έχει ση­μά­νει ακόμα η στιγ­μή της στυμ­μέ­νης λε­μο­νό­κου­πας. Και προς απο­φυ­γήν πα­ρε­ξη­γή­σε­ων, ο Ιβάν (και πολ­λοί άλλοι ομό­λο­γοί του) σπεύ­δει να δη­λώ­σει το σε­βα­σμό και την αγάπη του προς τον Κ. Κα­ρα­μαν­λή.

Οργή

Σε αυτό το πλαί­σιο, τα ευ­ρή­μα­τα των δη­μο­σκο­πή­σε­ων θα πρέ­πει να δια­βα­στούν με την προ­σο­χή στραμ­μέ­νη όχι στην πρό­βλε­ψη ψήφου, αλλά στα λε­γό­με­να «ποιο­τι­κά» στοι­χεία. Όπου φαί­νε­ται ότι «οργή, θυμό ή αγα­νά­κτη­ση» δη­λώ­νει το 70% των ερω­τη­θέ­ντων, όπου το ζή­τη­μα του ευρώ και της ΕΕ είναι πλέον 50-50%, όπου ένα 30% υπο­στη­ρί­ζει τη ρήξη με τους δα­νει­στές με κάθε ανα­γκαίο μέσο, όπου ένας στους τρεις εκτι­μά ότι ψή­φι­σε λάθος στις προη­γού­με­νες εκλο­γές…

Στη βάση της κοι­νω­νί­ας εμπε­δώ­νε­ται μια ση­μα­ντι­κή απο­στα­σιο­ποί­η­ση από τους μύ­θους τόσο της κυ­βέρ­νη­σης όσο και της ΝΔ. Αυτό το «ρεύμα» μπο­ρεί να πυ­ρο­δο­τή­σει «γαλ­λι­κά φαι­νό­με­να» είτε με τη θε­τι­κή εκ­δο­χή τους (εκτί­να­ξη Με­λαν­σόν), είτε βε­βαί­ως και με την αρ­νη­τι­κή εκ­δο­χή τους (την ανα­σύ­ντα­ξη μέσω κά­ποιου Μα­κρόν ή με την ενί­σχυ­ση κά­ποιας Λεπέν). Το μόνο που απο­κλεί­ε­ται είναι το σε­νά­ριο που ελ­πί­ζει ο Τσί­πρας: μια μνη­μο­νια­κή στα­θε­ρό­τη­τα χτι­σμέ­νη πάνω στα πα­ρό­ντα σαθρά υλικά.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την "Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά", φ. 383